چکیده

دین اسلام برای آباد شدن دنیا و آخرت مسلمانان آنان را به کار و کوشش، تشویق نموده است. از نظر اسلام بهترین عبادت و عمل، طلب روزی حلال است. در اسلام شغل مایه‌ی عزّت فرد و جامعه است، شارع مقدّس اسلام از اشتغال به برخی حرفه و مشاغل که مفسده انگیزند جلوگیری کرده است زیرا که حرفه هر شخص اثر مستقیم در اخلاق او دارد. در اسلام استخدام شدن شخص برای انجام کار، امر جائزی است. فرد مسلمان درحرفه‌های ممنوعه شرعاً نمی‌تواند اجیر و کارگر شود. کارگر نسبت به کار و کارفرما وظایفی دارد که باید آنها را به نحو احسن انجام دهد، کارفرما هم نسبت به کارگر وظایفی دارد که باید آنها را مراعات کند. غصب کردن مزد کارگر، شرعاً از گناهان کبیره است در مقاله‌ی حاضر ارزش کار و حقوق کارگر از منظر شرع اسلام به طور تحقیقی بررسی شده است.

مقدمه

1) طرح مسأله:

انسان گل سر سبد عالم هستی است و خداوند همه چیز را برای انسان آفریده است «وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا» (جاثیه/13). انسان برای زنده ماندن و ادامه‌ی حیات به خوراک، پوشاک و مسکن نیازمند است و برای اینکه مایحتاج اوّلیه خود را تأمین کند باید مشغول تلاش و فعالیّت باشد و نباید بیکار بماند. سؤال این است، دین اسلام که اکمل ادیان و اتّم شرائع است برای کار و کوشش چه توصیه‌هائی نموده است، هم چنین کارگر که در اقتصاد از عوامل مهم تولید ثروت است از دیدگاه اسلام چه حقوقی و ارزشی دارد؟ (2) مقاله‌ی حاضر پژوهشی در پاسخ به دو مسأله مذکور است.

یکشنبه، 03 فروردین 1404 - 04:03 ادامه مطلب نظر بدهید 6

تسنیم | سیاسی | شنبه، 02 فروردین 1404 - 15:30

دبیر کنگره بین المللی الگوی حکمرانی شهید رئیسی با اشاره به اینکه شرکت در این کنگره تا اول اردیبهشت ماه تمدید شد از ارسال 260 چکیده مقاله به دبیرخانه این کنگره تا امروز خبر داد.

خلاصه خبر

الگوهای تجربه‌ شده و درس گرفتن از تجربه‌ها به عنوان یک راهبرد مهم در بیانیه گام دوم انقلاب مطرح شده است.
وی با بیان اینکه باید گذشته را خوب بررسی و نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها را تجزیه و تحلیل کنیم تا بر اساس آن یک الگو استخراج و آن را مبنایی برای حرکت آینده قرار دهیم، تاکید کرد: با فعالیت 14 دولت با رویکردهای مختلف در تاریخ پس از انقلاب، هیچگاه در پایان عمر دولتها، تجربه‌های آنها را بررسی نکردیم تا این تجارب را به صورت بسته‌های سیاستی و الگوهای حکمرانی به دولت‌ها و نسل‌های بعدی انتقال دهیم.
زیست بوم و شرایط ما، اقتضائات خاص خود را برای استفاده از تجربیات جهانی می‌طلبد، برای اینکه بتوانیم از تجربیات جهانی استفاده کنیم باید این شرایط و زیست بوم انقلاب اسلامی را خوب مطالعه و بررسی کنیم.
حضرت آقا در ادوار و دوره‌های مختلف تاکیدشان این بوده است که تجارب نظام، مستند و تئوریزه شود.
لذا شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به عنوان قرارگاه قدرت نرم نظام اسلامی که باید الگوهای حکمرانی تدوین و ارائه دهد، دنبال حکمرانی پژوهشی است و با برگزاری کنگره‌ای با محوریت تجربه‌های شهید رئیسی در دولت قبل، زمینه‌ای را برای حکمرانی پژوهشی در کشور فراهم می‌کند.

یکشنبه، 03 فروردین 1404 - 03:57 ادامه مطلب نظر بدهید 6

 چكيده

مدیریت اسلامی موضوعی است که از دیرباز مورد تعلق خاطر همه­ی آنانی بوده است که دل در گرو اسلام داشته­اند. مدیریت در ترکیب با اسلام، خصوصیتی می­یابد که با دیگر ویژگی­هاي مدیریت تفاوت دارد. فرهنگ اسلام سرشار از بهترین شیوه­ها و روش­های پیشرفته­ی مدیریت می­باشد؛ بهترین روش­ها و دستورات اداره و هدایت انسان­ها، در آیات قرآن، و گفتار و کردار پیامبر اکرم (ص) و ائمه­ی اطهار (ع) گرد آمده است، و هرکس بنا به بضاعت خویش از این خرمن گوهربار، خوشه­ای چیده است. آن­چه در حال حاضر در کشورهای اسلامی برای مدیریت سازمان­ها به­کار می­رود، مدل­های پیش­ساخته شده­ی مدیریت غربی است، که چون با فرهنگ دینی و ملی مسلمانان هم­خوانی ندارد، باعث شده علی­رغم این که کشورهای اسلامی دارای منابع غنی انسانی و مادی هستند، از لحاظ اقتصادی و صنعتی توسعه پیدا نکرده باشند. لذا بر اساس دیدگاه­ها و تحقیقات صورت گرفته، تغییر­پذیری سیاست­های مدیریتی  با توجه به فرهنگ بومی مردم، کاملاً ضروری بوده و نیاز است که یک سیستم مدیریت، منطبق بر اصول و آموزه­های اسلامی، برای اداره­ی سازمان­های موجود در کشورهای اسلامی طراحی و پیاده­سازی شود. این مقاله با شناسایی موضوعات کلیدی، به اصل مدیریت اسلامی و کاربردهای آن پرداخته و می­تواند باعث فهم بیش­تر غربی­ها از سیستم مدیریت اسلامی گردد.

 واژه‌هاي كليدي: مدیریت، مدیریت اسلامی، اسلام، آموزه­های اسلامی.

 Management of the Organization with the Islamic Approach

1 Department of Economic, Management & Accounting,Yazd University, Yazd, Iran

2 Department of Economic, Management & Accounting,Yazd University, Yazd, Iran

3 Department of Economic, Management & Accounting,Yazd University, Yazd, Iran

Abstract

Islamic management is the only one who fixation of all those who have a stake in the heart of Islam. management in combination with Islam, is a feature that with other management features. Islamic culture of best practices and advanced methods of management, and the best methods and orders and humans, leading in verses from the Koran and the Prophet Muhammad in word and deed, and اطهار imams assembled and, according to his means of the harvest, cluster. This paper identifying key issues, to the principle of Islamic management and its applications and could cause further understand Westerners Islamic management system.

Keywords:Management, Islamic Management, Islam, Islamic teachings. 

 1- مقدمه

       مدیریت، به طور کلی از دشوارترین و در عین حال از ظریف­ترین کارهاي انسانی است؛ و به صور گوناگون،

جمعه، 17 اسفند 1403 - 23:25 ادامه مطلب نظر بدهید 10

۱ - مقدمه

بحث درباره مدیریت از دیرباز مورد توجه بوده است؛ زیرا از روزی که بشر پا به عرصه خاک نهاد و با خانواده و قوم و قبیله زندگی اجتماعی را آغاز نمود،‌ اندیشه مدیریت و سرپرستی همان مجموعه کوچک را در ذهن خود پروراند. در جهان امروز نیز که علوم، تکنولوژی و دانش پیش‌رفت نموده و سازمان‌های بزرگ صنعتی و تولیدی به وجود آمده است، مهم‌ترین مسئله، چگونگی اداره‌ی مجموعه‌های عظیم انسانی است. امروزه از یک سو جهان هر روز به سمت بی‌عدالتی اداری پیش می‌رود و از دیگر سو، مدیریت به فنی پیچیده و تکنیکی تبدیل شده است، لذا لازم است با فقه پویای اسلامی و با استفاده از کتاب و سنت و... مدیریت سالم و نظام‌مند اسلامی ارائه شود؛ زیرا اسلام در هیچ موردی، بدون ارائه‌ی طریق نیست. مدیریت منحصر به اداره زندگی مادی نیست، بلکه در امور مذهبی و معنوی هم ضرورت دارد؛ خداوند سبحان مدیرانی چون انبیا را برای هدایت مردم فرستاد، و ایشان با این‌که بیش‌تر داعیه معنوی داشتند، در حد قابل توجهی در مدیریت اجتماع هم موفق بودند و جوامع خود را به سوی رشد و تکامل و پویایی سوق می‌دادند.
 

۲ - ضرورت مدیریت از روایات

حضرت علی (علیه‌السّلام) در ضرورت مدیریت می‌فرماید: «مردم از امیر حاکم (مدیر) ناگزیرند، چه خوب و چه بد».

هم‌چنین‌ می‌فرماید: «والی ظالم و غاصب بهتر است از فتنه و آشوبی که تداوم یابد».

امام رضا (علیه‌السّلام) نیز می‌فرماید: «ندیدیم گروهی از مردم و ملتی از ملت‌ها، زندگی بادوام داشته باشند، مگر این‌که سرپرست و قیّم داشته‌اند؛ زیرا در امر دین و دنیا، چاره‌ای جز وجود سرپرست و پیشوا نیست».

۳ - ضرورت مدریت در قرآن

 

جمعه، 17 اسفند 1403 - 23:21 ادامه مطلب نظر بدهید 9

پیشگفتار
قرآن كریم، کتابی که از سوی پروردگار عالم و خالق و پرورش دهنده تمام موجودات از جمله انسان، نازل گردیده، بیان كننده نیازهای زندگی بشری برای رشد و تعالی و تکامل است، چنان كه در آیات گهربار آن کتاب فرمود: "تبیاناً لكل شیء"
از طرفی آیات این سلسله هدایت، بر مدیر جامعه اسلامی، پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نازل گردیده که خود اقدام به تشکیل حکومت و اداره آن به مدت ده سال نموده و در تمام آنات و لحظات و مشکلات، عنایات و راهنمایی‌های وحیانی راه گشای وی بوده است.

جمعه، 17 اسفند 1403 - 23:18 ادامه مطلب نظر بدهید 9

در پاسخ به مطالب زیر توجه کنید : الف. مدیریت اسلامی چیست؟ مدیریت در یک تعریف، دانش و هنری است که انسان و منابع انسانی را در جهت رسیدن به یک هدف خاص از طریق برنامه ریزی ، سازماندهی و کنترل و نظارت، یاری می کند. عناصر مهم موجود در این تعریف، انسان، هدف خاص، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و نظارت است. یک مدیر اسلامی باید این پارامتر ها را در سازمان خود به نحوی تبیین کند که نه تنها با اسلام و مبانی اسلامی منافات نداشته باشد بلکه با آن سازگاری نیز داشته باشد. یک مدیر اسلامی با استفاده از آموزه های اسلام، این عناصر را کاملا تعریف و جهت دهی می کند. مدیر اسلامی کیست؟
مدیر در اسلام کسی است که در درجه اول، خود او با خدا ارتباط خوبی داشته و خدا در زندگی او پررنگ است. او شیوه برخورد با انسان ها و قشر های مختلف را می داند و از یک جامعه شناسی اسلامی صحیح برخوردار است. می داند که با یک مستضعف چگونه بر خورد کند و با یک انسان مغروری که به دارایی خود می نازد چگونه رفتار نماید. پیامبر اسلام و امیر المؤمنین علیهم السلام کسانی را برای مدیریت انتخاب می کردند که با تقواتر باشند. مانند انتخاب سلمان فارسی برای فرمانداری مدائن.( داستانی در این باره در انتهای پاسخ خواهد آمد.)
یک مدیر مسلمان کسی است که تمام آن چه به امانت دست او داده اند را از طرف خدا و امانت خدا می داند. با این دیدگاه، دیگر اساس کار یک مدیر روشن می شود. او همه کارمندان را بندگان خدا می داند که خدا آنان را برای مدت کوتاهی و به جهت امتحان زیر دست او قرار داده است.
چگونه مدیریت می کند؟

جمعه، 17 اسفند 1403 - 23:14 ادامه مطلب نظر بدهید 9

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

• حسام الدین خلعتبری 1
• فریبا صدارت 2

1 استادیار دانشگاه علاّمه طباطبائی(ره)، تهران

2 سطح سوم حوزة علمیّه، تهران

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1330

چکیده

چکیده
مدیریّت اسلامی مبتنی برجهان‌بینی دینی و از الزامات جامعة اسلامی است. بنابراین، باید به دنبال شناخت ویژگی‌هایی بود که با خلقت و فطرت انسانی همساز و متقارن باشد. بی‌شک چنین معیارهایی را باید در قرآن و نهج‌البلاغه و کلام معصومین، علیهم‌السّلام، جستجو کرد. در این راستا، در مقالة حاضر، به تعریف مدیر و مدیریّت پرداخته شده است و معلوم شده که آن مفهوم ذهنی که از مجموع رفتار مدیران درک می‌کنیم، مدیریّت نام دارد و مدیر کسی است که می‌تواند فعّالیّت‌های افراد را برای رسیدن به هدف یا اهداف معیّنی هماهنگ و به صورت شایسته‌ای سازمان دهد. در ادامه به شناخت ویژگیهای شخصیّتی مدیر، از جمله ایمان، تقوا و ... پرداخته و تلاش شده است که دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه دراین زمینه، مورد توجّه قرار گیرد. همچنین از نقطه ‌نظر مفسّران عالی‌مقام و صاحب‌نظران نیز استفاده شده است.

پنجشنبه، 16 اسفند 1403 - 00:18 ادامه مطلب نظر بدهید 8

مدیریت اسلامی دارای مبنا وشاخص های ارزنده ای میباشد که در قرآن کریم به صراحت بیان گردیده و تمامی مدیران جهت اجرای مدیریت اسلامی نیازمند این شاخص ها میباشند .
 

ارزش و تلاش
تِلْکَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَها ما کَسَبَتْ وَ لَکُمْ ما کَسَبْتُمْ ...(بقره، 134)
آنها امتی بودند که درگذشتند و دستاورد آنها مربوط به تلاش خودشان می‌باشد و دستاورد شما نیز مربوط به تلاش خودتان است.
7.معیار ارزش گذاری در موفقیت افراد، میزان تلاش آنان است.

نظارت
وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَى النّاسِ ...(بقره، 143)
خداوند، خطاب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: و بدین سان شما را امتی میانه‌رو قرار دادیم تا ناظر بر اعمال مردم باشید.
8. مدیریان و رهبران باید بر کارها و عملکرد زیردستان خود نظارت داشته باشند. (لتکونوا شهداء علی الناس)

قاطعیت
الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرینَ (بقره، 147)
خداوند، پس از نزول آیة تغییر قبله به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: حق، آن چیزی است که از سوی پروردگار تو آمده است، پس هرگز به خود تردید راه مده.
9.رهبر باید از قاطعیت و یقین برخوردار باشد، به خصوص وقتی که قانونی را تغییر داده و سنتی را می‌شکند. (فلا تکونن من الممترین)

چهارشنبه، 15 اسفند 1403 - 00:41 ادامه مطلب نظر بدهید 10

مسند مدیریت، امانتی الهی است که به مدیر سپرده شده است و او باید از این امانت الهی بشدت مراقبت کند . مولای متقیان علی علیه السلام درباره این امانت الهی می فرماید:

. . . و ان عملک لیس لک لطعمة و لکنه فی عنقک امانة و انت مستدعی لمن فوقک . لیس لک ان تقتات فی رعیة و لا تخاطر الا بوثیقة و فی یدیک مال من مال الله عز و جل و انت من خزانه حتی تسلمه الی و لعلی ان لا اکون شر ولاتک لک و السلام; «مدیریت و حکمرانی برای تو طعمه نیست; بلکه امانتی بر گردن تو است و کسی که از تو بالاتر است از تو خواسته تا نگهبان آن باشی . وظیفه نداری که در کار مردم به میل و خواسته شخصی خود عمل کنی، یا بدون ملاک معتبر و فرمان قانونی، به کار بزرگی ست بزنی . اموالی که در دست توست از آن خداوند می باشد و تو خزانه دار هستی تا آن را به من بسپاری . امیدوارم که برای تو بدترین فرمانرواها نباشم . و السلام

سه شنبه، 07 اسفند 1403 - 21:43 ادامه مطلب نظر بدهید 14

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار کارگران (۱۴۰۲/۰۲/۰۹)، پیرامون اهمیت دادن به کارگر به حدیثی اشاره کردند که رسانه KHAMENEI.IR این حدیث و بیانات رهبر انقلاب درباره آن را در این جدول مرور میکند.

شنبه، 20 بهمن 1403 - 16:14 ادامه مطلب نظر بدهید 12