اصول دین عدل
مهر | دین و اندیشه | شنبه، 05 شهریور 1401 - 09:35
به مناسبت فرارسیدن ایام عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام در سلسله مطالب «پیام‌های حماسه حسینی» به واکاوی زمینه‌ها و اهداف نهضت سرخ حسینی می پردازیم.
خلاصه خبر
درصددیم به مناسبت فرارسیدن ایام عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام در سلسله مطالب «پیام‌های حماسه حسینی» به واکاوی زمینه‌ها و اهداف نهضت سرخ حسینی بپردازیم.
اصلاح مفاسد، هدف اصلی قیام امام حسین (ع)
در وصیتی که آن حضرت برای برادرشان محمد حنفیّه مرقوم فرمودند، جمله معروفی است که می‌فرمایند: «اِنّی لَمْ أَخْرُجْ أَشِراً وَ لا بَطِراً وَ لا مُفْسِداً وَ لا ظالِماً» یعنی من نه برای گردش و تفریح از مدینه بیرون می‌روم و نه برای اینکه فسادی در زمین راه بیندازم و ظلمی بکنم «وَ اِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ فی أُمَّةِ جَدّی (ص)» فقط برای اصلاح در امت جدم خروج می‌کنم.
امام (ع) نفرمود: «انما خرجت للاصلاح»؛ بلکه فرمود: «اِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاح» یعنی من در جستجو و در پی اصلاح هستم.
نظیر این تعبیر در سخنرانی امام (ع) برای نخبگان و علما هم هست که فرموده بودند: «وَ لکِنْ لِنُرِیَ الْمَعالِمَ مِنْ دینِکَ وَ نُظْهِرَ الاِْصْلاحَ فی بِلادِک» این خطبه زمانی ایراد شد که هنوز صحبت از خروج و مبارزه با یزید مطرح نبود.
مفهوم اصلاح
واژه اصلاح به این معنی در قرآن کریم در مورد اصلاح بین دو همسر به کار رفته است؛ می‌فرماید: «فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها اِنْ یُریدا اِصْلاحاً یُوَفِّق اللّهُ بَیْنَهُما…» (نساء، ۳۵) یعنی برای زن و شوهری که با یکدیگر اختلاف پیدا کرده اند، داوری از طرف خانواده زن، و داوری از طرف خانواده مرد انتخاب کنید؛ اگر زن و شوهر واقعاً بخواهند آشتی و سازش کنند، خدا بین آن‌ها سازش برقرار خواهد کرد.
و در جای دیگر می‌فرماید: «وَ اِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَو اِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَیْهِما أَنْ یَصْلِحا بَیْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ» (نساء، ۱۲۸) در این آیه در مورد آشتی زن و شوهر می‌فرماید آشتی بهتر است.
در قرآن می‌فرماید: «وَ أَصْلِحُوا ذاتَ بَیْنِکُم» (انفال، ۱) در روایات هم برای اصلاح ذات البین ثواب بسیاری ذکر شده است، که اگر دو مؤمن یا دو گروه یا دو خانواده با یکدیگر قهر هستند و با هم اختلافی دارند، سعی کنید آن‌ها را آشتی دهید؛ و ثواب این کار از ثواب نماز و روزه سال بیشتر است.
۴ دامنه «اصلاح ذات البین» تا آنجا گسترش پیدا می‌کند که اگر دو گروه از مردم درون جامعه اسلامی با هم بجنگند، «وَ اِنْ طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنینَ اقْتَتَلُوا…» (حجرات، ۹) در اینجا هم قرآن دستور می‌دهد که سعی کنید ابتدا آن‌ها را آشتی بدهید: «فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُما…»، دنباله آیه، مربوط به جهاد است که فعلاً مورد بحث ما نیست.
صلاح در مقابل فساد می‌باشد و معمولاً آن را در زبان فارسی «شایستگی» ترجمه می‌کنند.
اصلاح به این معنا نیز در مقابل اِفساد است و به معنی انجام کار شایسته یا برطرف کردن فساد می‌باشد.
به کسی که در صدد است کار شایسته انجام بدهد و فسادها، نقص‌ها و عیب‌ها را برطرف کند، «مُصلح» می‌گویند و کسی را که در صدد برهم زدن کارها و ایجاد فساد در جامعه است، «مفسد» می‌نامند.
تعبیر «مفسد فی الارض» هم از همینجا است.
پس این اصلاح که از ماده صلاح است دو نوع مصداق دارد، یکی به معنی کار شایسته انجام دادن و دیگری به معنی برطرف کردن فساد و تبهکاری یا جلوگیری از بزهکاری است.
این هر دو نوع مصداق، در قرآن نیز استعمال شده است؛ مثلاً «اِلاّ الَّذینَ تابُوا وَ أَصْلَحُوا» (بقره، ۱۶۰؛ نساء، ۱۴۶) یعنی کسانی که توبه کردند و اصلاح کردند یعنی عَمِلُوا عملاً صالِحاً، به جای کارهای غلط و به جای گناهانی که انجام داده بودند، اصلاح کردند یعنی کار خوب انجام دادند.
ولی آنچه بیشتر مفهوم اجتماعی دارد و در کلمات حضرت ابی عبد الله مطرح شده است و در ادبیات سیاسی و اجتماعی امروز هم به کار رفته است، اصلاح مفاسد است که در مقابل افساد به کار می‌رود.
تا اینجا مفهوم اصلاح از نظر لغت عربی و از نظر کاربرد قرآنی و دینی آن روشن شد.
صلاح و فساد در قرآن از عام ترین مفاهیم ارزشی هستند.
فساد چیست؟
صلاح و فساد دو مفهوم ارزشی هستند؛ یعنی وقتی آن‌ها را تحلیل کنیم، در آن‌ها باید و نباید وجود دارد.
در قرآن چند مفهوم ارزشی عام وجود دارد که از جمله آن‌ها «صلاح» و «فساد» است.
در واقع، همه، این قبیل مصادیق ظلم را می‌شناسند و این موارد در تمام فرهنگ‌ها بد است.
یعنی وجود این مجازات‌ها فساد است و باید اصلاح شود.
ما بر اساس فرهنگ اسلامی می‌گوئیم آنچه قرآن فرموده است باید عمل بشود، اگر نشود فساد است.
فساد به معنی ترک و تعطیل حدود الهی است، نه اجرای حدود الهی.
آن‌ها می‌گویند اجرای حدود اسلامی فساد، زشت و بد است.
ایشان می‌گویند اینها فساد و زشت است و امروزه دنیای مدرن این گونه اعمال را نمی‌پذیرد.
باشگاه خبرنگاران | فرهنگی و هنری | پنجشنبه، 20 مرداد 1401 - 07:06
تهیه کننده دکتر سلام گفت: عدالت در سلامت از جمله مسائل بسیار مهم برای گروه برنامه دکتر سلام است که در برنامه ریزی کوتاه مدت ما قرار دارد.
خلاصه خبر
مراقب ، سلامتی، پیشگیری، درمان
او می‌گوید: در سری سیزدهم برنامه دکتر سلام این رویکرد همچنان ادامه دارد، در این برنامه به ویژه سری جدید چندین هدف بزرگ از جمله مراقبت از سلامتی، پیشگیری، درمان دنبال می‌شود.
به گفته محمد جانی در سری جدید این برنامه اتاق فکر و هم اندیشی بیشتر بر روی موضوع پیشگیری تمرکز شده است، شکل درمان در برنامه دکتر سلام به گونه‌ای که قصد داشته باشیم بیمار در برنامه ویزیت شود نیست، اما در ارتباطی که با مخاطبین برنامه داریم به فراخور موضوعاتی که در طول روز به آن پرداخته می‌شود مخاطبان سئوالات خود را می‌پرسند.
انتخاب پزشکان حاذق و با تجربه
محمد جانی گفت: از ابتدای فروردین ۱۴۰۱ که برنامه را تحویل گرفته ایم با چند هدف بسیار بزرگ از جمله تغییر محتوای برنامه را شروع کرده ایم، ابتدای امر با تشکیل اتاق فکر و گروه سردبیری که متشکل از تعدادی پزشک متخصص، همکاران با تجربه در حوزه برنامه سازی همراه بود، در این برنامه سعی شده تا پزشکانی به برنامه دعوت شوند که جزو هیات علمی و در کار خود حاذق و شناخته شده باشند، شناخته شده به این معنا که پزشک خوب و با تجربه‌ای باشند نه صرفا چهره‌ی معروف و شناخته شده در میان مردم.
طیف وسیع مخاطبان دکتر سلام
تسنیم | استان‌ها | پنجشنبه، 30 تیر 1401 - 11:13
مرکز رسانه قوه‌قضائیه اعلام کرد که کیفرخواست پرونده حادثه متروپل آبادان علیه 20 نفر صادر شد.
خلاصه خبر
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، به نقل از مرکز رسانه قوه‌قضائیه، کیفرخواست پرونده حادثه متروپل آبادان علیه 20 نفر صادر شد.
تمامی متهمین این پرونده در حال حاضر با قرار تامین مناسب در بازداشت به سر می‌برند.
مهر | استان‌ها | پنجشنبه، 16 تیر 1401 - 13:06
اردبیل- رئیس کل دادگستری استان اردبیل گفت: سند تحول قضایی یکی از مترقی‌ترین سندهای نظام است که مبنای اقدام و عملکرد قوه قضائیه در تمامی حوزه ها و بخش‌هاست.
خلاصه خبر
وی با بررسی عملکرد شعب دادسرا و نظارت بر پیشرفت برنامه‌های عملیاتی سال ۱۴۰۱ دستگاه قضائی تصریح کرد: سند تحول قضائی یکی از مترقی‌ترین سندهای نظام است که مبنای اقدام و عملکرد قوه قضائیه در تمامی سطوح و بخش‌هاست و دادگستری استان نیز بر همین مبنا با اهتمام ویژه‌ای در تلاش است تا اصول این سند را به نحوه مطلوبی اجرا کند.
رئیس کل دادگستری استان اردبیل مبارزه با ساختارهای فسادزا در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… را از مهمترین رویکردهای دستگاه قضائی استان اردبیل دانست و گفت: بر اساس خط‌مشی و سیاست‌های کلان قوه قضائیه این اقدامات انجام می‌شود که در این راستا بدون هیچ اغماضی با متخلفان و مجرمان مطابق با قانون به شدت برخورد خواهد شد.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 13 تیر 1401 - 10:31
کتاب «بازاندیشی عدالت اجتماعی؛ چیستی، چرایی، قلمرو» اثر حجت الاسلام والمسلمین احمد واعظی به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۲۵۶ صفحه به چاپ رسید.
خلاصه خبر
این نوشتار در چهار فصل سامان یافته است: فصل نخست که به چیستی عدالت اجتماعی می‌پردازد، پس از واکاوی برخی مباحث مربوط به مفهوم شناسی عدالت و جایگاه واقعی آن در نظریه پردازی عدالت به تبیین مراد از عدالت اجتماعی به ویژه نسبت آن با عدالت توزیعی و تطورات تاریخی می‌پردازد.
ضرورت نظریه پردازی درباره عادلانه ساختن ساحت‌های مختلف حیات جمعی با انکارها و مخالفت‌هایی روبرو است که در این فصل، درباره برخی از اصلی ترین ادله منکران آن بحث شده است.
بحث چرایی و ضرورت عدالت اجتماعی، به طور طبیعی با مسئله نسبت ارزش عدالت و دیگر ارزش‌ها و فضائل اجتماعی پیوند می‌خورد؛ بنابراین فصل سوم کتاب حاضر به تبیین مراد از ارزش‌های اجتماعی و جایگاه عدالت و نسبت آن با دیگر ارزش‌های اجتماعی اختصاص دارد.
فصل چهارم کتاب که در قالب نظریه‌ای با عنوان «نظریه ارزش اخلاقی فراگیر و خودبسنده عدالت» مطرح شده است، در واقع می کوشد اصلی ترین نکات مختار و مورد پذیرش نویسنده را در دو مبحث مهم چیستی و چرایی عدالت اجتماعی تجمیع و در قالب یک نظریه منسجم عرضه کند.
مهر | فرهنگی و هنری | سه شنبه، 07 تیر 1401 - 10:34
سقط جنین یا به تعبیر روان‌تر قتل جنین یک مساله اخلاقی، الهیاتی، اجتماعی و عدالتی است. چرا که از میان بردن هر ذی روحی، از دیدگاه فقهی حرام و از مصادیق ظلم است.
خلاصه خبر
بنا بر آمار غیر رسمی سالانه حدود ۳۰۰ تا ۷۰۰ هزار سقط جنین در ایران صورت می گیرد.
این میزان سقط جنین در کمترین میزان آن یعنی حدود ۳۰۰ سقط در روز که البته به دلیل پیچیدگی مسئله و نبود آمار شفاف قضاوت در مورد میزان سقط‌ها و اینکه در چندماهگیِ جنین اتفاق می‌افتد یا اینکه چه عواملی باعث سقط شده است، در هاله‌ای از ابهام است.
در خصوص سقط جنین هم مساله به همان اندازه که پیچیده است به همان اندازه نیز مبهم است و تنها راه بررسی و حلّ عموم مسائل مرتبط با عدالت و به ویژه مسئله سقط جنین، شفافیت است.
سقط جنین یا به تعبیر روان‌تر قتل جنین یک مساله اخلاقی، الهیاتی، اجتماعی و عدالتی است.
یکی از ابعاد بحث در مساله سقط جنین، سقط جنین معلول است.
پدیده سقط در بستر اجتماعی آن به معنای از دست رفتن بخش قابل توجهی از سرمایه انسانی جامعه ما است.
مهر | استان‌ها | یکشنبه، 05 تیر 1401 - 17:14
کرمانشاه- امام جمعه کرمانشاه گفت: زمان رسیدگی به پرونده‌های قضایی در کرمانشاه کاهش یابد.
خلاصه خبر
وی خدمت در دستگاه قضائی را دارای حساسیت خاص دانست و افزود: یکی از سخت‌ترین کارها قضاوت و حکم دادن است و این موضوع نیازمند دقت فراوان بوده بنابراین باید با دقت کار مردم هم انجام شود.
علما بیان کرد گفت: یکی از این اسماً جابر است به معنای آنکه خداوند برای انسان جبران کننده است و بنابراین اگر عملی برای رضای خداوند باشد خداوند حتماً جبران خواهد کرد.
مهر | استان‌ها | یکشنبه، 05 تیر 1401 - 17:47
اراک - نماینده ولی فقیه در استان مرکزی گفت: دستگاه قضا در اجرای عدالت باید یک نمونه و الگو به عنوان یک دستگاه عدالت خواه در جامعه باشد.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله دری نجف آبادی ظهر یکشنبه در جلسه گرامیداشت هفته قوه قضائیه و تکریم نیروهای قوه قضا اظهار کرد: دستگاه قضا باید در جامعه از نفوذ افراد سودجو و فرصت طلب جلوگیری کند و به عنوان سند مشروعیت و حمایت از حقوق ملت و آزادی خواهی در جامعه باشد.
وی عنوان کرد: قضات باید با تشخیص درست در امر اجرای عدالت و قضاوت در جامعه به عنوان امانت نسبت به حقوق همه افراد در جامعه ادای وظیفه کنند تا عدالت در جامعه و کشور از یک سلامت و امنیت برخوردار باشد.
آیت الله دری نجف آبادی اضافه کرد: اصلاح مجرمین و مجازات‌های بازدارنده هم باید از طریق دستگاه قضا در جامعه بررسی شود تا شاهد کاهش جرم در جامعه باشیم، مجرم‌های سابقه دار باید از سایر مجرمین تفکیک شوند.
مهر | دین و اندیشه | یکشنبه، 05 تیر 1401 - 06:23
استادیار جامعه شناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی گفت: افرادی که الان از عدالت‌خواهی و مطالبه‌گری سخن می‌گویند، متأسفانه تاکنون هیچ‌کدام شاخص یا معیاری برای مطالبه خود مشخص نکرده‌اند.
خلاصه خبر
یکی از آن قواعد، قاعده عدالت اجتماعی می‌باشد.
خبرگزاری مهر درصدد است در مجموعه گزارش‌ها و گفتگوهایی با عنوان «فقه، آرمان عدالت و مساله عدالت خواهی» به این مسئله مهم امروز بپردازد.
اما در مورد عدالت اجتماعی باید گفت که عدالت فرهنگی را هم شامل می‌شود و تمایزی ندارد.
اما اگر از این مباحث بگذریم و در موضوع عدالت اجتماعی، بحث بر روی آن لفظ اجتماعی است که در ادامه کلمه عدالت می‌آید.
اجمالاً این عدالت‌های مقابل عدالت اجتماعی را تعریف کنیم؛ عدالت اقتصادی یعنی عدالت در تولید و توزیع و مصرف و عدالت سیاسی هم عدالت در توزیع قدرت است.
در این حالت عدالت فرهنگی در برابر عدالت اجتماعی شکل می‌گیرد که فعلاً پیرامون آن بحثی نداریم.
اما عدالت نهادی (ساختاری) عدالت در عرصه عناصر فرهنگی یعنی باورها، ارزش‌ها، هنجارها و رفتارهای نهادها است.
*لطفاً برای عدالت نهادی مثالی بزنید؟
خب این منشأ عدالت می‌شود یا نه؟
اینها مصادیقی برای عدالت نهادی می‌تواند باشد.
سوال اساسی که شکل می‌گیرد این هست که جامعه و فرهنگ تا چه حد عادلانه هست؟
*مرز بین عدالت اجتماعی و عدالت فرهنگی چیست؟
جامعه شناسان معمولاً با عینک عدالت اجتماعی (یعنی ساختارها و نهادها) به طرح بحث می‌پردازند و ارزش‌ها و باورها را فرهنگی می‌دانند.
حالا عدالت در زمینه اوقات فراغت یا مسئله حقوق را می‌توانیم در عرصه عدالت اجتماعی در نظر بگیریم و بحث کنیم که چقدر عادلانه هست؟
تسنیم | استان‌ها | جمعه، 03 تیر 1401 - 16:54
رئیس کل دادگستری استان قزوین گفت: ستاد اقتصاد مقاومتی دادگستری در راستای صیانت از تولید 210 فقره پرونده تولیدکنندگان را بررسی و موانع تولید در 447 شرکت تولیدی را برطرف کرد و 1700 فرصت شغلی جدید ایجاد کرد.
خلاصه خبر
شعبانی با اشاره به عملکرد اداره‌کل ثبت اسناد استان قزوین اضافه کرد: مساحت کل اراضی مل در استان قزوین 770 هزار هکتار است که طرح حدنگاری یا کاداستر در 100 درصد این اراضی اجرا شده و همچنین تاکنون در 227 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان قزوین هم طرح کاداستر اجرایی شده و برای بیشتر این زمین‌ها هم سند تک‌برگ صادر شده است.
شعبانی افزود: همچنین ستاد اقتصاد مقاومتی دادگستری هم در راستای صیانت از تولید 210 فقره پرونده تولیدکنندگان را بررسی کرده و با تشکیل 314 جلسه میدانی و غیرمیدانی موانع تولید در 447 شرکت تولیدی را برطرف کرد و 1700 فرصت شغلی جدید در صنایع و کارخانجات مهیا کرد.