اصول دین عدل
حضرت زهرا (س) در دو فراز نورانی از خطبۀ فدکیه، از عدالت سخن به میان آورده‌اند. یک جا در مقام تبیین فلسفۀ تشریع احکام اسلام، می‌فرمایند: «خداوند عدالت را پیونددهندۀ دلها قرار داد» و در جایی دیگر می‌فرمایند: «خداوند دادگری در احکام را موجب انس و همدلی مردم قرار داد». فراز نخست به کارکرد عدالت در رابطۀ مردم با مردم اشاره دارد و فراز دوم به کارکرد عدالت در رابطۀ حاکم با مردم.
گروه ایرنا زندگی - مفهوم عدالت به ویژه عدالت اجتماعی یکی از کلیدی‌ترین اصول ارزشی اسلام است. اگر غربی‌ها بعد از جنبش رنسانس با مفهوم عدالت اجتماعی آشنا شدند هزار سال قبل از آن، آورندۀ دین اسلام، محور مأموریت خویش را اجرای عدالت معرفی می‌کند و می‌فرماید:«اُمِرتُ لِاَعدِلَ بَینَکُم»؛ فرمان یافته‌ام تا میان شما به عدالت رفتار کنم. (شوری:۱۵)
نه تنها پیامبر اسلام بلکه فلسفۀ بعثت تمام پیامبران الهی، برپایی عدالت اجتماعی در جامعه بوده است: «لَقَد اَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَیِّنتِ وَ اَنزَلنا مَعَهُمُ الکـِتبَ وَ المیزانَ لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسط»؛ ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند. (حدید:۲۵)
ابتدا بگذارید تعریفی کوتاه از مفهوم عدالت به دست دهیم تا ذهنمان یکسو شود، بعد به تبیین سخنان بانوی بزرگ اسلام در این رابطه خواهیم پرداخت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی حیات؛ حدیث معصوم (ع) همواره مفسّر و مبیّن قرآن است، به ویژه که فهم بسیاری از احکام دین، بدون کمک احادیث دست نیافتنی است؛ زیرا قرآن در بیشتر آیات به بیان کلیات پرداخته و تبیین جزئیات را به پیامبر اسلام (ص) و اوصیای پس از او واگذار کرده است.
پیامبر خدا (ص) فرمودند: «عَدلُ ساعَةٍ خَیرٌ مِن عِبادَةِ سِتّینَ سَنَةً قِیامِ لَیلِها و صِیامِ نَهارِها، و جَورُ ساعَةٍ فی حُکمٍ أشَدُّ و أعظَمُ عِندَ اللّه ِ مِن مَعاصی سِتّینَ سَنَةً؛
یک ساعت عدالت، بهتر از شصت سال عبادت است که شبش به عبادت و روزش به روزه داری بگذرد و یک ساعت بی عدالتی در حکومت (داوری) نزد خدا سخت تر و سنگین تر از شصت سال گناه است.»
منبع: (جامع الأخبار: ۴۳۵/۱۲۱۶)
عدالت از اوصافی است که همه چیز در عالم هستی قابلیت اتصاف به آن را دارد. حقیقت و مفهوم عدالت هم در مورد خدا و افعال او و همچنین در مورد نظام هستی و به طور خاص، در مورد انسان و افعال فردی و اجتماعی او مطرح است. عدالت معیار و میزان حقیقت و حقانیت اشیاء و افعال به شمار می آید. از جمله اموری که متصف به صفت عدالت می شود «اجتماع و جامعه» است، یعنی همان گونه که انسان به عنوان یک شخص متصف به صفت عدالت می شود و او را «عادل»، می نامیم، جامعه و اجتماع نیز قابلیت اتصاف به صفت عدالت را دارد و آن را «جامعۀ عادلانه» و یا «اجتماع و جامعۀ عدالت محور» نام گذاری می کنیم. آنچه محور این نوشته را تشکیل می دهد، تبیین توصیفی-تحلیلی رابطۀ جامعۀ توحیدی با عدالت اجتماعی در پرتو کلام امام رضا(ع) است. ثمرۀ این پژوهش این است که اساس و مبنای عدالت اجتماعی در نگاه امام رضا(ع) حقیقت توحیدی است و تنها راه برپایی عدالت اجتماعی، شکل گیری جامعۀ توحیدی و پیاده کردن احکام و دستورات الهی و پایبند بودن افراد جامعه به آن است.
مهر | استان‌ها | پنجشنبه، 30 اسفند 1403 - 20:24
گرگان-نماینده مردم گلستان در مجلس خبرگان رهبری گفت: محبوبیت حقیقی با ایمان و عمل صالح به دست می‌آید و عدالت‌خواهی و مبارزه با ظلم از مهم‌ترین شاخصه‌های آن است.
خلاصه خبر
اما گاهی انسان‌ها مسیر اشتباهی را برای محبوب شدن انتخاب می‌کنند و به دنبال ظواهر مادی همچون ثروت، قدرت، زیبایی یا مدرک تحصیلی می‌روند.
نماینده مردم گلستان در مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: عمل صالح فقط به نماز و روزه خلاصه نمی‌شود، بلکه تلاش برای برقراری عدالت، مبارزه با فساد، حمایت از مظلومان و امر به معروف و نهی از منکر از مصادیق بارز آن است.
ایشان در برابر ظلم و فساد سکوت نمی‌کرد و برای تحقق عدالت اجتماعی ایستادگی می‌کرد.
همین ایستادگی و عدالت‌محوری باعث شد برخی از صاحبان قدرت و زر و زور با وی دشمن شوند.
این رفتار امام نشان‌دهنده عدالت‌محوری و عدم چشم‌پوشی از حقوق مردم بود.
وی تأکید کرد: اگر انسان به دنبال رضایت خدا باشد و وظایف خود را به درستی انجام دهد، خداوند محبت وی را در دلها قرار خواهد داد.
همان‌طور که امیرالمؤمنین (ع) محبوب دلها شد، چون در مسیر عدالت و ایمان گام برمی‌داشت.
چهل حديث پيشگيري از جرم و گناه
مشخصات كتاب:
سرشناسه : عابدي، محمد، ۱۳۵۲ -
عنوان و نام پديدآور : چهل حديث پيشگيري از جرم و گناه/ محمد عابدي ميانجي؛ به سفارش ستاد مردمي پيشگيري و حفاظت اجتماعي.
مشخصات نشر : قم: سازمان تبليغات اسلامي،پژوهشكده باقرالعلوم (ع)،انتشارات نورالسجاد، ۱۳۸۹.
مشخصات ظاهري : ۶۴ ص.؛ ۱۱ × ۱۷س م.
شابك : ۵۰۰۰ ريال: 978-600-5220-34-6
وضعيت فهرست نويسي : فاپا
يادداشت : كتابنامه:ص. ۶۲ - ۶۴؛ همچنين به صورت زيرنويس.
موضوع : تقوا -- احاديث
موضوع : اربعينات -- قرن ۱۴
شناسه افزوده : ايران. قوه قضائيه. ستاد مردمي پيشگيري و حفاظت اجتماعي
شناسه افزوده : سازمان تبليغات اسلامي. پژوهشكده باقرالعلوم (ع). انتشارات نورالسجاد
رده بندي كنگره : BP۱۴۱/۵ /ت۷ ع۲ ۱۳۸۹
رده بندي ديويي : ۲۹۷/۲۱۴
شماره كتابشناسي ملي : ۱۹۵۹۰۶۶
به سفارش: ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر و پژوهشكده امر به معروف و نهي از منكر
ص: 1
عناوين اصلي كتاب شامل:
کتاب پیشگیری از جرم در آیات و روایات
نویسنده : قرائتی، محسن
زبان :
ناشر : مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن
سایر نویسندگان : نویسنده: قرائتی، محسن - گردآورنده: متوسلی، علی‌محمد
تعداد صفحات : 336ص.
موضوعات مرتبط :
احساس نیاز، عامل پویایی و حرکت
ما نیازمند و فقیر آفریده شده ایم «ای مردم! شما نیازمند خدا هستید و او بی نیاز و ستوده است».(1) احساس نیاز ما را به تلاش برای رفع آن وا می دارد و ما ناخواسته می کوشیم خود را به سوی خدای بی نیاز بکشانیم. به همین دلیل رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله ) فرمود: «الفقر فخری»؛(2) «نیازمندی مایه افتخار من است».
برگرفته شده از: أربعینات chelhadith.ir
چهل حدیث « عدل الهی »
قرآن کريم :
اِنَّ اللّه‌َ لا يَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ وَ اِنْ تَكُ حَسَنَةً يُضاعِفْها وَ يُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ اَجْرا عَظيما؛سوره نساء، آيه ۴۰
در حقيقت، خداوند به اندازه ذرّه‌اى ظلم نمى‌كند و هر كار نيكى را بر آن مى‌افزايد و از نزد خود، پاداش بزرگى مى‌بخشد.
۱ پيامبر صلى الله عليه و آله :فيما رَوى عَنِ اللّه‌ِ تَبارَكَ و تَعالى ـ : يا عِبادى ! اِنّى حَرَّمْتُ الظُّلْمَ عَلىنَفْسى وَ جَعَلْتُهُ بَيْنَـكُمْ مُحَرَّما ، فَلا تَظالَموا ؛
در آنچه از خداوند تبارك و تعالى روايت شده است: اى بندگان من! همانا ظلم را برخود حرام كردم و آن را در ميان شما نيز حرام كردم. پس بر يكديگر ظلم نكنيد.صحيح مسلم ، ج ۴، ص ۱۹۹۴، ح ۵۵
۲ امام على عليه السلام :اِنَّ الْعَدْلَ ميزانُ اللّه‌ِ سُبْحانَهُ الَّذى وَضَعَهُ فِى الْخَلْقِ ونَصَبَهُ لاِِقامَةِالْحَقِّ ، فَلا تُخالِفْهُ فى ميزانِهِ ولا تُعارِضْهُ فى سُلْطانِهِ ؛
به راستى كه عدالت ترازوى خداى سبحان است كه در ميان مردم قرار دادهو براى بر پاداشتن حق، نصب فرموده است، بنابراين، در ترازوى خداوند با اومخالفت نكن و با حكومتش مستيز.
امام علی(ع)، معیارهای عدالت را نیک شناخت، و با ژرفترین واژه‌ها و جمله‌ها آن را بازگفت، و در عینیت زندگیِ خویش - با همة فراز و نشیبها - آن را به پیدایی آورد. او لحظه‌ای و ذره‌ای از میزان عدل فاصله نگرفت، حتی در میدان جنگ و با دشمن‌ترین دشمنان. او با قاتل خویش به عدالت رفتار کرد، و سرانجام هستی خویش در این راه نهاد، و خود شهید عدالت گشت. چنین چهره‌ای در سراسر تاریخ انسان، علی(ع) بود.
امام علی(ع)، به عدل و عدالت به‌عنوان قانونی عام و فراگیر، و سنتی تغییرناپذیر در جهان خلقت می‌نگرد، و آن را در اجتماعات بشری و در نظام تشریع، ضرورتی تخلف‌ناپذیر می‌شناسد، و بر ضرورتِ هماهنگی دو نظامِ تکوین و تشریع، تاکیدهایی اصولی دارد؛ بدان پایه که مذهب و مکتب او، مکتب عدل و عدالت شناخته شده است.
«... این مذهب، مذهب عدل است و از همین جاست که از قدیم گفته‌اند: «التوحید و العدل علویان: توحید و عدل دو اصل علویند.» ذکر «عدل» در کنار «توحید»، نخست به مفهوم اعتقادی آن بازمی‌گردد، یعنی اثبات عدل به‌عنوان یکی از صفات خداوند که متمم عقیدة توحید است؛ و همین عدل، مقتضی آن است که عدل اقتصادی و معیشتی و قضایی و... نیز جزء ارکان بنیادین دین اسلام باشد، زیرا نمی‌شود خدای عادل، راضی به ظلم باشد، و عدل عملی را از بندگان نخواسته باشد... .(1)
1. عدل در نظام تکوین
عدل در قرآن، آنجا که به توحید یا معاد مربوط میشود، به نگرش انسان به هستی و آفرینش، شکل خاص میدهد و به عبارت دیگر، نوعی «جهانبینی» است؛ آنجا که به نبوت و تشریع و قانون مربوط میشود یک «مقیاس و معیار» قانونشناسی است و به عبارت دیگر، جای پایی است برای عقل که در ردیف کتاب و سنت قرار گیرد و جزء منابع فقه و استنباط به شمار آید.