رسول خدا صلي الله عليه واله می فرمایند :

غيبت در نابود كردن نيكی‌های بندگان سريعتر است از آتش در [مواد] خشک.

مَا النّارُ فِي الیُبْسِ بِأسْرَعَ مِنَ الغَیْبَةِ فِي حَسَناتِ العَبْدِ.

No fire is faster in consuming dry wood than Ghayba is in consuming a devout Muslim`s virtues.

بحارالأنوار، جلد 72، صفحه 229

https://janat1.ir/hadith/?SN=2982

خداوند تبارک و تعالی می فرمایند :

اي کساني که ايمان آورده‌ايد! از بسياري از گمانها بپرهيزيد، چرا که بعضي از گمانها گناه است؛ و هرگز (در کار ديگران) تجسس نکنيد؛ و هيچ يک از شما ديگري را غيبت نکند، آيا کسي از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به يقين) همه شما از اين امر کراهت داريد؛ تقواي الهي پيشه کنيد که خداوند توبه‌پذير و مهربان است!

يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ

O you who believe! Avoid much suspicions, indeed some suspicions are sins. And spy not, neither backbite one another. Would one of you like to eat the flesh of his dead brother? You would hate it (so hate backbiting) . And fear Allâh. Verily, Allâh is the One Who accepts repentance, Most Merciful.

قرآن / حجرات / 12

دوشنبه، 19 آذر 1403 - 22:57 ادامه مطلب نظر بدهید 2

امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :

هيچ بي شرمي و وقاحتي چون بهتان زدن نيست.

لا قحَةَ كَالبُهتِ.

 

غرر الحكم، حدیث 4438

https://janat1.ir/hadith/?SN=1159

امام جعفر صادق عليه السلام می فرمایند :

غيبت آن است که در مورد برادرت آنچه را خدا پوشانده بيان کني و بهتان آن است که آنچه در او نيست را به او نسبت دهي.

إنَّ مِنَ الغِيبَةِ أَن تَقُولَ في أَخِيكَ مَا سَتَرَهُ اللهُ عَلَيهِ، وَ إنَّ مِنَ البُهتَانِ أَن تَقُولَ في أخيكَ مَا لَيسَ فِيهِ.

 

بحار الانوار، جلد 2، صفحه 248

https://janat1.ir/hadith/?SN=2266

رسول خدا صلي الله عليه واله می فرمایند :

هر كس به مرد يا زن مؤمن بهتان زند يا درباره او چيزي بگويد كه از آن مبراست، خداوند متعال در روز رستاخيز او را بر تلّي از آتش نگه دارد تا از حرف خود درباره آن مومن برگردد.

مَن بَهَتَ مُؤمِناً أَو مُؤمِنَةً أَو قَالَ فِيهِ مَا لَيسَ فِيهِ أقَامَهُ اللهُ تَعَالي يَومَ القِيَامَةِ عَلَي تَلٍّ مِن نَّارٍ، حَتَّي يَخرُجَ مِمَّا قَالَهُ فِيهِ.

 

عيون الاخبار الرضا - عليه السلام -، جلد 2، صفحه 33

دوشنبه، 19 آذر 1403 - 22:47 ادامه مطلب نظر بدهید 3

امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :

حريص شرم و حيا ندارد.

لا حَيَاءَ لِحَرِيصٍ.

 

غرر الحكم، حدیث 10499

https://janat1.ir/hadith/?SN=2284

احادیثی دیگر با همین موضوع :

 

امام جعفر صادق عليه السلام می فرمایند :

اگر فرزند آدم دو دشت سرشار از طلا و نقره داشته باشد، بدون شک به دنبال سومی خواهد گشت.

لَو أنَّ لِإبنِ آدَمَ وادِیَیْنِ یَسِیلانِ ذَهَباً وَفِضَّةً لَابْتَغَی إلَیْهِما ثالِثاً.

If the children of Adam possessed two vast lands full of gold and silver, they would still wish to search for a third one.

من لا یحضره الفقیه، جلد 4، صفحه 418

https://janat1.ir/hadith/?SN=2795

امام محمد باقر عليه السلام می فرمایند :

مثل افراد حريص به مال و زيورآلات دنيا همانند كرم ابريشمي است كه هر چه اطراف خود بچرخد و بيشتر فعاليّت كند و تارهاي ابريشم را به دور خود بپيچد، خارج شدنش از بين آن تارها سخت تر گردد و چه بسا غير ممكن مي شود تا جائي كه چاره اي جز مرگ نداشته باشد.

مَثَلُ الْحَريصِ عَلَي الدُّنْيا مَثَلُ ذَرْوَةِ الْقَزِّ، كُلَّما ازْدادَتْ عَلي نَفْسِها لَفّاً كانَ أبْعَدُ مِنَ الْخُرُوجِ حَتّي تَمُوتَ غَمّاً.

 

وسائل الشّيعة، جلد 11، صفحه 318

دوشنبه، 19 آذر 1403 - 22:45 ادامه مطلب نظر بدهید 3

 

۱ - نکوهش آزار دادن

از نظر نبی خاتم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آزار مردم در هر شکلش اعم از ترساندن مؤمن، نگاه آزار دهنده،

شوخی آزار دهنده، سخن آزار دهنده، بوی آزار دهنده و حتی عبادت آزار دهنده نکوهیده و ممنوع است. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اذیت مؤمن را به مثابه تخریب کعبه معرفی کردند

و فرمودند: خداوند فرمود هر که بنده‌ی مؤمن مرا بیازارد به من اعلام جنگ می‌دهد.

ایشان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هم‌چنین بدترین مردم را کسی عنوان کرده‌اند که مردم از او آزار ببینند.

جمعه، 16 آذر 1403 - 23:24 ادامه مطلب نظر بدهید 2

در نوشتار قبل در باره جدال سخن گفتیم و جدال غیر أحسن را به عنوان یکی از اسباب ایجاد نفرت و دشمنی بررسی کردیم. اکنون به بیان اسباب دیگر این موضوع خواهیم پرداخت.

آزار و اذیت دیگران

بسیاری از اسباب ایجاد نفرت و دشمنی را می توان تحت یک عنوان کلی یعنی «آزار و اذیت دیگران» طبقه بندی کرد. بی تردید آزردن ظالمانه دیگران با رفتارهای ناپسند، به هر شکلی که باشد، باعث ایجاد کدورت، کینه و در نتیجه دشمنی می شود و در چنین فضایی رشته محبّت و دوستی و برادری کم کم می پوسد و پاره می گردد. دین اسلام نیز مؤمنین را از این کار برحذر داشته و آن را به عنوان حق الناس بسیار محترم می شمارد. قرآن کریم در مورد آزار مؤمنین فرموده است:
«وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِيناً».
و آنان كه مردان و زنان باايمان را به خاطر كارى كه انجام نداده ‏اند آزار مى ‏دهند، بار بهتان و گناه آشكارى را به دوش كشيده ‏اند.[١]
علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می نویسد: «در اين آيه ايذاء مؤمنين و مؤمنات را در گناه بودن، مقيد كرده به قيد [بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا- بدون اين كه تقصيرى كرده باشند] و اين براى آن است كه شامل صورت قصاص و حدّ شرعى، و تعزير نشود، چون ايذاى مؤمنين و مؤمنات، در اين چند صورت گناه نيست، زيرا خود شارع اجازه داده، تا مظلوم از ظالم خود قصاص بگيرد، و به حاكم شرع اجازه داده تا بعضى از گنهكاران را حدّ بزند، و بعضى ديگر را تنبيه كند. و امّا در غير اين چند صورت خداى تعالى آزار مؤمنين و مؤمنات را احتمال (و زير بار و بال رفتن) بهتان و اثم مبين خوانده.

جمعه، 16 آذر 1403 - 23:13 ادامه مطلب نظر بدهید 2

اذیت و آزار دیگران، یکی از گناهان بزرگ و رذایل اخلاقی و برهم زننده تعادل در زندگی فردی و اجتماعی است که در قرآن و حدیث توصیه های فراوانی نسبت به ترک آن وجود دارد.

در قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السلام این رذیله اخلاقی مورد توجه قرار گرفته است.

 

مفهوم اذیت و آزار در قرآن در بیشتر موارد به معنای آزردن و رنجاندن و در قالبهای مختلفی مثل عیب جویی، تمسخر، استهزا (مثل شوخی های زننده)، تهمت،تجسس، غیبت، دادن القاب زشت و… وارد شده است که به تعدادی از آنها اشاره می شود:

وَالَّذِینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَیْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِینًا (سوره : الاحزاب آیه 58)

و آنهایى که مردان مؤمن و زنان مؤمن را بى‏آنکه جرمى مرتکب شده باشند مى‏آزارند حقّا که متحمّل بهتان و گناهى آشکار شده‏اند (زیرا لازمه آزار، نسبت جرم به آنهاست و آن خود بهتان است).

غیبت درآیات ۱۱ و ۱۲ سوره حجرات به مفهوم استهزاء و مسخره کردن نیز آمده است: 

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ یکُونُوا خَیرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ یکُنَّ خَیرًا مِنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ»

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نباید گروهی از مردان شما گروه دیگر را مسخره کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند؛ و نه زنانی زنان دیگر را، شاید آنان بهتر از اینان باشند؛ و یکدیگر را مورد طعن و عیب جویی قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید)

 

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا یغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضًا»

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمانها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمانها گناه است؛ و هرگز در کار دیگران تجسس نکنید و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند)

جمعه، 16 آذر 1403 - 22:57 ادامه مطلب نظر بدهید 2

۱ - معنای لغوی

دهخدا آزار را ایذاء، اذیت و آزار دادن را، رنج و درد و الم دادن و آزردن و اذیت کردن معنی می‌کند.

[۱]

۲ - مردم آزاری در قرآن و روایات

در قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السلام این رذیله اخلاقی مورد توجه قرار گرفته و به ریشه‌یابی آن پرداخته شده است.
 

۲.۱ - آزار در قرآن

مفهوم اذیت و آزار در قرآن در بیشتر موارد به معنای آزردن و رنجاندن و در قالب‌های مختلفی مثل عیب‌جویی و استهزا، تهمت و تجسس وارد شده است. غیبت در آیات ۱۱ و ۱۲ سوره حجرات به مفهوم استهزاء و مسخره کردن نیز آمده است:
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَی أَنْ یکُونُوا خَیرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَی أَنْ یکُنَّ خَیرًا مِنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ»
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نباید گروهی از مردان شما گروه دیگر را مسخره کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند؛ و نه زنانی زنان دیگر را، شاید آنان بهتر از اینان باشند؛ و یکدیگر را مورد طعن و عیب جویی قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید)
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا یغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضًا»
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمان‌ها گناه است؛ و هرگز در کار دیگران تجسس نکنید و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند)
تحقیر در آیه ۱۸ لقمان «وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاسِ؛ با بی‌اعتنایی از مردم روی مگردان» به شکل آزارهای روانی است و شکنجه و آزار جسمی در آیاتی مانند ۴۹ سوره بقره «یسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذَابِ؛ همواره شما را به بدترین صورت آزار می‌دادند» یاد شده است.

جمعه، 16 آذر 1403 - 22:41 ادامه مطلب نظر بدهید 3

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أذلُّ النّاسِ مَنْ أهانَ النّاسَ.
خوارترين مردم كسى است كه مردمان را خُرد و خوار شمارد.

( الأمالي للصدوق:۷۳/۴۱ )

امام صادق عليه السلام :

فاز و اللّه ِ الأبرارُ ، أ تدري مَن هُم؟ هُمُ الّذينَ لا يُؤذُونَ الذَّرَّ .
به خدا سوگند كه نيكان رستگارند. آيا مى دانيد آنها چه كسانى هستند؟ كسانى كه آزارشان به مورچه اى نمى رسد.

( تفسير القمّي : ۲/۱۴۶)

امام كاظم عليه السلام :

ليسَ مِن أخلاقِ المُؤمِنينَ الغَشُّ و لا الأذى .
دغلكارى و آزار ، از اخلاق مؤمنان نيست .

( الكافي : ۸/۱۲۶/۹۵ )

آزردن مؤمن :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن آذى مُؤمنا فَقَدْ آذاني .
هر كه مؤمنى را بيازارد مرا آزار داده است.

( بحار الأنوار:۶۷/۷۲/۴۰ )

جمعه، 16 آذر 1403 - 22:25 ادامه مطلب نظر بدهید 3

شنبه، 26 آبان 1403 - 21:25 نظر بدهید 5

امام على عليه‏ السلام :

اَلْعاقِلُ مَنْ صانَ لِسانَهُ عَنِ الْغيبَةِ؛

عاقل كسى است كه زبانش را از بدگويى پشت سر ديگران، نگه دارد.

(غررالحكم، ص108)

شنبه، 26 آبان 1403 - 19:53 ادامه مطلب نظر بدهید 4