مهر | دین و اندیشه، استان‌ها | دوشنبه، 22 اردیبهشت 1404 - 09:12

قم- رئیس دانشگاه قم با اشاره به ابعاد منشور «حوزه پیشرو و سرآمد» از سوی رهبر معظم انقلاب گفت: حوزه علمیه باید مدل زیست فقیهانه را با پشتوانه فکری برای نسل جدید تبیین کند.

خلاصه خبر

حجت‌الاسلام شریفی با اشاره به سرمایه علمی انباشته‌شده در حوزه‌ها گفت: حوزه امروز میراث‌دار گنجینه‌ای عظیم از دانش‌های دینی چون فقه، کلام، فلسفه، تفسیر، حدیث و اخلاق است که حاصل تلاش و ایثار هزاران عالم مخلص در طول قرون است.
حجت‌الاسلام شریفی ادامه داد: ما نیازمند فلسفه فقه و فلسفه سبک زیست فقیهانه هستیم و باید مدل زندگی دینی را با پشتوانه علمی و فکری مستحکم، تبیین و عرضه کنیم؛ چنان‌که رهبر انقلاب نیز بر همین موضوع تأکید داشته‌اند.
این امر مستلزم بازنگری در نظام آموزش و پژوهش حوزه‌ها و پیوند زدن فقه با توصیف دقیق واقعیت، فهم مخاطب، مدل‌سازی رفتاری و تحلیل اجتماعی است.
فقه باید مبتنی بر انسان‌شناسی اسلامی و پاسخگوی نیازهای نوپدید باشد
شریفی ادامه داد: البته در حوزه علمیه، حرکت‌هایی در این جهت آغاز شده است؛ امروز در موضوعاتی مانند شبیه‌سازی، سلول‌های بنیادی، ناباروری، فقه پزشکی، فقه محیط زیست، و حتی فقه مجازی و هوش مصنوعی، فقها ورود کرده و آرا فقهی عرضه کرده‌اند، اما این مسیر باید با کارهای عمیق‌تر و مستمر ادامه یابد.
ما اکنون با شکل‌گیری نظام سیاسی اسلامی مواجهیم؛ نظامی با گستره و عمقی بی‌نظیر، که نیازمند «فقه نظام‌ساز» است، نه صرفاً فقه فردی یا فقه مبتنی بر تکلیف شخصی.
این استاد حوزه تصریح کرد: فقه در دوران حکومت اسلامی نمی‌تواند صرفاً با نگاه فقه سنتی به اداره جامعه پاسخ دهد چراکه نگاه فقهی باید حاکمیتی، تمدنی و ناظر به نظام‌سازی باشد.
بنابراین، وظیفه ما امروز، بازتولید فقه با تکیه بر مبانی معرفتی، انسان‌شناسی و نظام‌سازی اسلامی است.
فتوا باید بخشی از تفسیر کل‌نگر اسلام از انسان، جامعه، عدالت، جنسیت، قدرت و روابط اجتماعی باشد.
موضوعاتی همچون تاریخ، اخلاق، خانواده و جامعه از منظر قرآن، باید به‌صورت نظام‌مند در برنامه درسی حوزه گنجانده شود تا فقه، بر پایه‌ای عمیق و منظومه‌وار استوار شود.

دوشنبه، 22 اردیبهشت 1404 - 20:09 ادامه مطلب نظر بدهید 47

مهر | دین و اندیشه | شنبه، 20 اردیبهشت 1404 - 11:29

مهم‌ترین و برجسته‌ترین اقدام آیت الله حائری، تأسیس و احیای حوزه قم بود. در سال ۱۳۰۱ شمسی، ایشان به دعوت علما و مردم قم، به این شهر مهاجرت کرده و با تدبیر و تلاش فراوان، حوزه را احیا کرد.

خلاصه خبر

ایشان پس از طی مراحل مقدماتی در یزد، به نجف اشرف مهاجرت کرده و از محضر اساتید بزرگی همچون آخوند ملاحسینقلی همدانی، سید محمدکاظم یزدی (صاحب عروه) و میرزای شیرازی (صاحب فتوای تحریم تنباکو) بهره برد.
مهم‌ترین و برجسته‌ترین اقدام آیت الله حائری، تأسیس و احیای حوزه علمیه قم بود.
هدف اصلی آیت الله مؤسس از تأسیس حوزه علمیه قم، تربیت نیروهای متعهد و متخصص برای ترویج دین و پاسخگویی به نیازهای جامعه بود.
ایشان با تأسیس و گسترش حوزه علمیه قم، نقش مهمی در توسعه فرهنگ دینی در ایران ایفا کردند.
حوزه علمیه قم در دوران زعامت ایشان، به یکی از مهم‌ترین مراکز علمی و فرهنگی جهان تشیع تبدیل شد و طلاب و دانش‌پژوهان بسیاری از سراسر جهان برای تحصیل علوم دینی به این شهر مهاجرت کردند.
نخستین بیمارستان در قم معروف به بیمارستان فاطمی، که به همّت و تدبیر آیت‌ﷲ حائری توسط حاج سیدمحمد فاطمی قمی، مستشار دیوان کشور، بنا شد، از نخستین اقداماتی است که یک مرجع تقلید در زمینه درمان عمومی انجام می‌داد.
تأسیس بیمارستان سهامی، که از محل ثلث اموال سهام‌الدوله در قم ساخته شد، نیز به درخواست و اراده ایشان بود.

 

شنبه، 20 اردیبهشت 1404 - 14:26 ادامه مطلب نظر بدهید 117

مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، 16 اردیبهشت 1404 - 09:40

انضمامی‌ترین بحث در باب اعتباریات و علوم انسانی به پرسش کنونی جامعه ایران (و شاید جوامع اسلامی) در باب امکان یا امتناع علوم انسانی اسلامی و علم دینی بازمی‌گردد.

خلاصه خبر

ابتکار فارابی در باب دوم کتاب الحروف و دیگر آثارش در باب نسبت انسان و ساحت‌های نظر و عمل، ظهور مدنیت به سبب پیشرفت عقل، مناسبات انسان و جامعه، ایده تکوین و تطور عقل بشری، و بالاخره چگونگی ظهور و وضع زبان و نسبت آن با ساختار جامعه، امری بدیع و شگرف بود که تنها محدود بر حکمت عملی نبوده و به‌نوعی تبیین دو سنخ از اعتباریات نظری و نفس‌الامری و اعتباریات عملی یا حیث فعل و قوه فعاله انسان می‌باشد.
اعتباریات، پیشرفت عقل و ظهور تمدن در گفتار پنجم مورد توجه و مطالعه قرار گرفت.
مفهوم تمدن، منظرهای گوناگون متفکران مهم در باب تمدن و نظریۀ پیشرفت (کانت، هردر، هگل و مارکس)، مناقشات مهم فروید و مارکوزه در باب دستاوردهای سلبی و ایجابی تمدن، امکان ظهور دادن تمدنی اخلاقی و انسانی و نیز مسئله مهم اعتباریات و فرایند تمدن در درون یک مطالعۀ تطبیقی به‌نحوی انتقادی مورد بحث قرار گرفت.
شاید بتوان گفت که انضمامی‌ترین بحث در باب اعتباریات و علوم انسانی به پرسش کنونی جامعه ایران (و شاید جوامع اسلامی) در باب امکان یا امتناع علوم انسانی اسلامی و علم دینی بازمی‌گردد.
این استاد دانشگاه در پژوهش‌های دیگر، حکمت عملی فارابی و ابن‌سینا را مورد پژوهش قرار داده که بخشی از مطالعات در باب فارابی در چهار اثر پیشین با عنوان‌های «نظام معرفت‌شناسی؛ بازخوانی بنیان‌های معرفتی فارابی»، «فارابی و الحروف، خوانشی نو از فلسفه فارابی»؛ «گسست بنیادین معرفتی از سنت یونانی»، «فارابی و تأسیس فلسفه اسلامی» انتشار یافته بود و مجلد دوم از مطالعات او در باب ابن‌سینا در حال تدوین است.

 

چهارشنبه، 17 اردیبهشت 1404 - 00:13 ادامه مطلب نظر بدهید 45

مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، 16 اردیبهشت 1404 - 15:23

واقعه تاریخی غدیر خم، به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام، همواره مورد توجه و بررسی اندیشمندان و پژوهشگران مسلمان قرار داشته است.

خلاصه خبر

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، جامع‌ترین و مفصل‌ترین اثر در زمینه واقعه غدیر به شمار می‌رود.
این کتاب در ۱۱ جلد به زبان عربی نگاشته شده و به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.
کمال الدین و تمام النعمة شیخ صدوق، به موضوع امامت و ولایت اختصاص دارد و شیخ صدوق در آن، به بررسی روایات مربوط به واقعه غدیر و دلالت آن بر امامت حضرت علی (ع) پرداخته است.
وی در این کتاب به موضوع غیبت و ظهور امام زمان (عج) می‌پردازد.
شیخ صدوق، نمونه‌های فراوانی از غیبت پیامبران الهی را آورده و به بررسی کامل امامت حضرت مهدی (ع)، تولد، روایات پیامبر و ائمه (ع) درباره ظهور آن حضرت، کسانی که به خدمت آن حضرت رسیده‌اند و شرایط دوران ظهور ایشان پرداخته است.
الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد شیخ مفید به شرح زندگانی ائمه اطهار (ع) می‌پردازد و شیخ مفید در آن، به ذکر واقعه غدیر و جایگاه آن در اثبات امامت حضرت علی (ع) اشاره کرده است.
اَلارشاد فی مَعرفةِ حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد معروف به «الارشاد» کتابی درباره تاریخ زندگی امامان شیعه (ع) به زبان عربی نوشته شیخ مفید از متکلمان و فقهای برجسته شیعه است.
سید هاشم رسولی محلاتی الارشاد را به زبان فارسی و دکتر هوارد به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر کرده‌اند.

سه شنبه، 16 اردیبهشت 1404 - 23:36 ادامه مطلب نظر بدهید 45

مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 15 اردیبهشت 1404 - 16:29

نشست خبری پویش «چله خدمت» به همت ستاد مردمی بزرگداشت شهید رئیسی امروز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ در مجموعه سرچشمه برگزار شد.

خلاصه خبر

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری پویش مردمی چله خدمت به همت ستاد مردمی بزرگداشت شهید رئیسی؛ صبح امروز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ با حضور سیداحمد عبودتیان دبیر ستاد مردمی بزرگداشت شهید رئیسی و زینب اختری دبیر پویش چله خدمت در مجموعه سرچشمه برگزار شد.
دبیر ستاد مردمی بزرگداشت شهدای خدمت با طرح این سوال که چرا پویش مردمی «چله خدمت» برای این شهدای خدمت گفت: تقریباً از ابتدای دهه ۹۰ حس ما این بود که شهید رئیسی به یک ضرورتی می‌رسد و ایشان به مساله حضور مردم در حکمرانی را در ابعاد مختلف بپردازد.
پس از خدمات ایشان در آستان قدس رضوی به این جمع بندی رسید خدمت به امام رضا (ع) نباید فقط در حرم مطهر رضوی شکل بگیرد و انجام شود.
دبیر ستاد مردمی بزرگداشت شهدای خدمت گفت: در ساحت اجرا نیز ساختاری را شکل داد مثل جهاد سازندگی و افرادی جمع شدند تا این الگو را در مشکلات امروز اجرایی کنند.
وی گفت: هدف این پویش در اصل این است که مردم در تخصص خود به همنوعان خود خدمت کنند و به نیت شهدای خدمت کاری انجام دهند.
ترویج خدمت به نیابت از شهدای خدمت، سرلوحه فعالیت‌های پویش
در ادامه زینب اختری، دبیر پویش «چله خدمت»، با اشاره به شکل‌گیری این پویش مردمی در سال گذشته، اظهار داشت: «چله خدمت» با هدف ترویج الگوهای رفتاری شهید جمهور، حاج آقای رئیسی، به جای برگزاری مراسم‌های معمول پس از شهادت ایشان، شکل گرفت.
این شعار با توجه به جایگاه خادمانه شهدای خدمت انتخاب شده است.

سه شنبه، 16 اردیبهشت 1404 - 00:59 ادامه مطلب نظر بدهید 47

تسنیم | فرهنگی و هنری | یکشنبه، 14 اردیبهشت 1404 - 10:30

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قم با تأکید بر رسالت حوزه های علمیه در پیوند با انقلاب اسلامی گفت: اگر کنکاش های علمی نتواند در میدان عمل آزموده شده و پاسخ گو باشد، فاقد ارزش واقعی خواهد بود.

خلاصه خبر

تفاوت رویکردهای حوزه قم و نجف
حجت‌الاسلام جهانگیری با اشاره به ترندهای کلان و متمایز دو حوزه قم و نجف اظهار داشت: حوزه علمیه قم رسالت تبلیغی و تحقیقی را توأمان پیگیری کرده و تلاش دارد تا یافته‌های علمی را در میدان عمل به کار گیرد.
جهانگیری در ادامه، با اشاره به گذشت یک قرن از تأسیس حوزه علمیه قم، یادآور شد: حوزه نجف با سابقه بیش از هزار سال، زمینه‌ساز تحولات حوزه قم در سده اخیر بوده است.
حوزه نجف همواره حوزه‌ای پژوهشی و نظریه‌پرداز بوده و عمق نظری آن چنان بوده است که تاکنون، حوزه قم نیز از آثار و نظریات آن بهره‌مند است.
میراث نظری نجف؛ دستمایه قم امروز
جهانگیری تأکید کرد: امروز می‌توان گفت حوزه علمیه قم بر سر سفره‌ای نشسته که حوزه نجف در طول قرون فراهم کرده است.
آنچه در قم رخ داد، تقویت بُعد تبلیغی حوزه بود.
غلبه تبلیغ بر تحقیق در حوزه قم
وی با اشاره به عملکرد حوزه علمیه قم در عرصه‌های بین‌المللی گفت: حوزه قم به‌عنوان ناشر فراحوزوی معارف اسلامی در سطح جهانی موفق عمل کرده و کنشگری طلاب را متناسب با نیازهای روز بازتعریف نموده است.

یکشنبه، 14 اردیبهشت 1404 - 22:45 ادامه مطلب نظر بدهید 46

تسنیم | فرهنگی و هنری | پنجشنبه، 11 اردیبهشت 1404 - 10:30

در آموزه های دینی، فقر خطرناک ترین پدیده اجتماعی دانسته شده تا آنجا که امام علی (ع) گسترش فقر را مسبب بزهکاری و کردارهای نادرست و فسادانگیز می دانند.

خلاصه خبر

فقر؛ بیماری خطرناک اجتماعی
مذمت فقر و نکوهش اظهار آن
رسول خدا (ص) در باب نکوهش فقر می‌فرماید: «لَوْلا رَحْمَةُ ربّی عَلی فُقَراءِ أمَّتی کادَ الْفَقْرُ أن یَکُونَ کُفْراً»؛ اگر رحمت خداوند بر فقرای امّت من نبود هر آینه فقر، آنها را به کفر می‌کشاند (3).
رسول خدا (ص) همچنین در بیان شدّت ناگوار بودن پدیده ی فقر چنین می‌فرماید: «الْفَقْرُ اشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ»؛ فقر بدتر از قتل است (4).
رسول خدا (ص) علاوه بر مذمت فقر و نکوهش آن، نسبت به اظهار فقر هشدار می‌دهد و می‌فرماید: «مَن تفاقر افتقر»؛ کسی که خود را به درویشی زند نیازمند گردد(7).
این در حالی است که قرآن کریم مارا به سخن گفتن درباره نعمت‌ها توصیه می‌کند و می‌فرماید: «وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ»(8)؛ نعمت‏‌هاى خداوند را به یاد آور و آنها را آشکار کن [و به مردم بازگو کن]؛ و طبق رویات و متون دینی بازگو کردن نعمت، نوعی سپاسگزارى محسوب می‌شود و پوشاندن آن کفران‏ نعمت‏ می‌باشد (9).
پیامبر اکرم (ص) در این زمینه می‌فرماید: «انَّ اللَّهَ یُحِبُّ إذا أنْعَمَ علی عَبْدٍ أنْ یَری أَثَرَ نِعْمَتِهِ عَلَیْهِ، وَیُبغِضُ البُؤْسَ وَ التَّبَؤُّسَ»؛ هنگامی که خدا به بنده‌ای نعمت داد دوست دارد اثر نعمتش را در او ببیند و در رنج زندگی کردن بنده‌اش را دوست ندارد (12)، بؤس و تبؤّس معنایش همین است که تفاقر کند.
امیرمؤمنان علی علیه السلام در این رابطه می‌فرماید: «أُنْظُرْ إِلى مَنْ هُوَ دُونَکَ وَ لاتَنْظُرْ إِلى مَنْ هُوَ فَوْقَکَ»؛ به پایین دست خود نگاه کن، نه به بالا دست خود (13).
فقر؛ ممدوح یا مذموم؟
روزی به امام حسن مجتبى(ع) درباره نگاه اباذر به فقر گفته شد که اباذر مى گفت: «الفَقْرُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنَ الغِنى وَالسُقْمُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنَ الصِحَّةِ»؛ فقر و تنگدستى را از بى نیازى، و بیمارى را از تندرستى و سلامتى بیشتر دوست دارم.

جمعه، 12 اردیبهشت 1404 - 00:29 ادامه مطلب نظر بدهید 45

مهر | دین و اندیشه | شنبه، 06 اردیبهشت 1404 - 10:59

نشست کاربردی سازی گزاره‌های فقهی، چیستی، فرایند و الزامات به همت پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر برگزار می‌شود

خلاصه خبر

این نشست از سوی پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر و با همکاری میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار خواهد شد.
در این نشست حجت الاسلام علیرضا پیروزمند عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی به عنوان ارائه دهنده و حجت الاسلام محمدرضا فلاح تفتی عضو شورای علمی گروه مبادی فقه معاصر پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر به عنوان ناقد با حضور حجت الاسلام علی شریفی دبیر پژوهشگاه فقه و سیاست و حکومت پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر سخنرانی خواهند کرد.

دوشنبه، 08 اردیبهشت 1404 - 01:02 ادامه مطلب نظر بدهید 45

مهر | دین و اندیشه | یکشنبه، 07 اردیبهشت 1404 - 12:52

کتاب«ضمانت از دین آینده» توسط حجت الاسلام محمد صالحی مازندرانی در گروه مسائل فقهی و حقوقی پژوهشکده فقه و حقوق تهیه و منتشر شد.

خلاصه خبر

به گزارش خبرگزاری مهر، به همت پژوهشکده فقه و حقوق و اداره نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کتاب «ضمانت از دین آینده» منتشر شد.
ولی از آنجایی که این اختلاف در فقه حل نشده، مفاد قانون مدنی در هاله‌ای از ابهام است، و نصوص شرعی هم ساکت است.
در پژوهش حاضر در صدد پاسخ‌گویی به این سوال هستیم: ضمانت از دین آینده (محتمل) در فقه و حقوق اسلامی از چه وضعیت حقوقی برخوردار است؟

دوشنبه، 08 اردیبهشت 1404 - 00:32 ادامه مطلب نظر بدهید 41

مهر | دین و اندیشه، دانش و فناوری | یکشنبه، 07 اردیبهشت 1404 - 12:58

حجت الاسلام حمید شهریاری گفت:هوش مصنوعی می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تقویت صلح و امنیت جهانی عمل کند، اما در عین حال، استفاده نادرست از آن می‌تواند تهدیداتی جدی برای ثبات جهانی ایجاد کند.

خلاصه خبر

امروز دیگر هوش مصنوعی یک فرضیه نیست بلکه یک همراه و همدم برای انسان در تمام لحظات زندگی است.
ما باید چارچوبی برای کاربرد هوش مصنوعی طراحی کنیم تا به این دو هدف دست یابیم.
استفاده نظامی از هوش مصنوعی، مانند تسلیحات خودمختار، نگرانی‌هایی درباره تشدید درگیری‌ها و افزایش رقابت تسلیحاتی ایجاد کرده است.
برای جلوگیری از این تهدیدات، لازم است چارچوب‌های قانونی بین‌المللی برای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی تدوین شود.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر هوش مصنوعی می‌تواند ابزارهایی برای پیش‌بینی درگیری‌ها، تحلیل داده‌های اقلیمی مرتبط با منازعات و مقابله با نفرت‌پراکنی فراهم آورد و با استفاده از هوش مصنوعی الگوهای پیش‌بینی درگیری‌ها را ترسیم کرد.
مسئولیت‌پذیری در سیستم‌های هوش مصنوعی باید به‌صورت انسانی باقی بماند.

دوشنبه، 08 اردیبهشت 1404 - 00:23 ادامه مطلب نظر بدهید 38