علما و مراجع و محققین و پژوهشگران علوم اسلامی
پيامبر صلىاللهعليهوآله:
۰.يا عَلىُّ وَ لِلصّالِحِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: يُصْلِحُ ما بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللّهِ تَعالى بِالْعَمَلِ الصّالِحِ وَ يُصْلِحُ دينَهُ بِالْعِلْمِ وَ يَرْضى لِلنّاسِ ما يَرْضى لِنَفْسِهِ؛۱
۰.اى على! انسان صالح سه نشانه دارد: با عمل صالح، ميان خود و خداوند را اصلاح مىكند، با علم، دينش را اصلاح مىنمايد و براى مردم، همانى را مىپسندد كه براى خود مىپسندد.
- منبع
۱ - جایگاه دینی
[ویرایش]
نشانه عنایت کتاب آسمانی ما به این موضوع بسیار روشن است زیرا تنها «عمل صالح» هشتاد و هفت بار به صورتهای گوناگون مانند «العمل الصالح» «عمل صالحا» و «عملوا الصالحات» و «یعملون الصالحات» و نظایر اینها وارد شده است و این خود میرساند که عنایت اسلام به مساله «عمل صالح» کمتر از عنایت آن بر «ایمان» نیست.
زیرا عمل صالح، نه تنها نشانه وجود ایمان در دلها و مایه تجلی و درخشش آن در قلمرو زندگی است، و ایمان بدون «عمل» و انجام مسئولیت، بسان درخت بی بر است که فقط به درد سوختن میخورد نه برای تربیت و پرورش.
آری نه تنها چنین است، بلکه عمل صالح نسبت به ایمان، به منزله تنه و شاخه، به ریشه آن است، که هر یک در دیگری اثر متقابل دارد و وجود هر یک مایه تکامل دیگری است و آسیب پذیری یکی موجب آسایش پذیری دیگری نیز هست. برخی از مباحثی که پیرامون عمل صالح از منظر قرآن قابل طرح است در این مقاله مورد بحث قرار میگیرد.
۲ - مفهوم عمل صالح
[ویرایش]
عمل صالح مفهوم واضح و روشنی دارد که چندان نیاز به توضیح ندارد و ما در زبان فارسی به آن «عمل نیک» میگوئیم و قرآن در مواردی آن را در مقابل «عمل سوء» قرار داده و از این طریق تفسیر آن را به «عمل نیک» تایید کرده مثلا در سوره «فصلت » آیه ۴۹ و سوره «جاثیه » آیه ۱۵ چنین میفرماید:
«هر کس کار نیک انجام دهد به سود خود و هر کس کار بد انجام دهد به زیان خود، انجام داده است.»
نه تنها در این دو آیه، عمل صالح در برابر «عمل سوء» قرار گرفته، بلکه در سورههای نساء آیههای ۱۲۳-۱۲۴ و انعام آیه ۵۴ و جاثیه آیه ۲۱، چنین تقابلی مطرح شده است و برای انسان جای شک باقی نمیماند که عمل صالح همان عمل نیک است که ضد «عمل بد» میباشد.
در قرآن و احادیث، عمل صالح به معنای هر کار نیک و پسندیدهای است که با نیت خالص و در جهت رضای خداوند انجام شود. این اعمال میتوانند شامل عبادت، اخلاق نیک، کمک به دیگران و هر کار خیری باشند که به صلاح انسان و جامعه منجر شود.
مفهوم عمل صالح در قرآن:
-
تأکید بر پاداش:
قرآن کریم به طور مکرر بر پاداش اعمال صالح تأکید دارد و مؤمنان را به انجام این اعمال تشویق میکند. آیات متعددی در قرآن به این موضوع اشاره دارند که "هر کس کار نیک انجام دهد، به سود خود اوست".
-
تقابل با عمل سیئه:
عمل صالح در قرآن در مقابل عمل سیئه (کار بد) قرار میگیرد و نشان میدهد که انسان با انجام کارهای نیک، از آثار منفی گناهان دوری میکند.
-
مصادیق عمل صالح:
قرآن کریم مصادیق متعددی از عمل صالح را بیان کرده است، از جمله نماز، زکات، روزه، حج، نیکی به والدین، احسان به دیگران، و تلاش در راه خدا.
امام جعفر صادق عليه السلام می فرمایند :
از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد: گرامیترین مردمان نزد خدا کیست؟ فرمود: کسی که چون نعمتی به او داده شود، شکر کند و هرگاه گرفتار شود، صبر ورزد.
لَمّا سُئِلَ عَنْ أکْرَمِ الخَلْقِ عَلَی اللهِ ـ: مَن إذا اُعْطِیَ شَکَرَ، وَإذا ابْتُلِیَ صَبَرَ.
Imam Sādiq (p.b.u.h.) in reply to the question "who is the most beloved person?" said: The one who gives thanks to Allah for every blessing given to him and be patient with calamity.
میزان الحکمه، حدیث 9575
https://janat1.ir/hadith/?SN=2693
امام جواد عليه السلام می فرمایند :
جلسه هفتگی مسجد حضرت امیر(ع) برگزار می شود
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 27 مرداد 1404 - 10:23
جلسه هفتگی سهشنبههای مسجد حضرت امیر (ع) با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین علوی تهرانی برگزار میشود.
به گزارش خبرنگار مهر، جلسه هفتگی سهشنبههای مسجد حضرت امیر (ع) با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین علوی تهرانی برگزار میشود.
این مراسم سهشنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۴ بعد از نماز مغرب و عشاء با قرائت زیارت آلیس محمد ناطقی و مرثیه خوانی محمد شکری برگزار خواهد شد.
محل برگزاری خیابان کارگر شمالی، بالاتر از ایستگاه مترو کارگر، مسجد حضرت امیر (ع) است.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 27 مرداد 1404 - 13:41
قم-مرجع تقلید شیعیان با بیان اینکه خیلیها اثر آفریدند، اما دیگر آقای فرشچیان نشد افزود: مرحوم فرشچیان روح لطیفی داشت.
خلاصه خبر
به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله عبدالله جوادی آملی با اشاره به رحلت مرحوم فرشچیان هنرمند برجسته کشور گفت: این دوست بزرگوار ما مرحوم آقای فرشچیان، تا انسان روح لطیف نداشته باشد شاعر خوب نمیشود، نقاش خوب نمیشود، خطاط خوب نمیشود.
تسنیم | فرهنگی و هنری | یکشنبه، 26 مرداد 1404 - 00:30
کتاب «مَسجود» با رویکردی تلفیقی از عمق فقهی، ظرافت فلسفی و بینش عرفانی، جایگاه انسان را به عنوان «مسجود ملائک» و محور خداشناسی مورد تحلیل قرار می دهد.
خلاصه خبر
کتاب «مَسجود» با رویکردی تلفیقی از عمق فقهی، ظرافت فلسفی و بینش عرفانی، جایگاه انسان را به عنوان «مسجود ملائک» و محور خداشناسی مورد تحلیل قرار میدهد.
از ویژگیهای برجسته این کتاب میتوان به تحلیل جامع پیوند میان حکمت قرآنی، فلسفه اسلامی و علوم انسانی معاصر و نیز پاسخگویی به پرسشهای بنیادین انسان امروز در پرتو قرآن و عترت اشاره کرد.
تسنیم | فرهنگی و هنری | شنبه، 25 مرداد 1404 - 15:30
انتشار کتاب «قول سدید» گامی است برای بازخوانی میراث علمی شیعه، اما با زبان امروز و برای پرسش های امروز. این کتاب، هم به گذشته وفادار است و هم به آینده چشم دوخته است.
خلاصه خبر
به گزارش گروه حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، در سکوت یک صبح پاییزی، کلاس درس آیتالله سید احمد مددی موسوی در بحث «مکاسب محرمه» به نقطهای رسید که سالهاست ذهن فقیهان و پژوهشگران را به خود مشغول کرده است: غنا و موسیقی.
نه به عنوان یک بحث حاشیهای، بلکه بهمثابه یک موضوع اجتماعی، فرهنگی و حتی تمدنی.
آیتالله مددی در این درسها، نگاهی چندوجهی به موضوع دارد؛ پیوندی میان مباحث فقهی و علوم همجوار مانند اصول فقه، علم رجال و حتی تاریخ اجتماعی.
همین رویکرد است که «قول سدید» را از یک متن صرفاً فقهی فراتر میبرد و آن را به اثری قابلاعتنا برای محققان فقه کاربردی، اندیشه اسلامی و مطالعات فرهنگی بدل میسازد.
تسنیم | فرهنگی و هنری | شنبه، 25 مرداد 1404 - 15:30
پژوهشگر حوزوی با بیان اینکه از نگاه اسلام، عقل و نقل هماهنگ یکدیگر بوده و عقل نیز در کنار وحی و شریعت از منابع شناخت انسان محسوب می شود، تأکید کرد: بر این اساس، کسانی که عقیده به تضاد بین عقل و دین دارند، یا از اسلام آگاهی ندارند، یا مغرض هستند.
خلاصه خبر
عقل و دین از دیدگاههای بشری
در برابر اینها، گروه دیگری به اصالت عقل معتقدند و میپندارند که انسان با چراغ عقل میتواند مسیر خود را روشن کند و راه کمال را بپیماید و نیازی به شریعت و دین ندارد؛ بنابراین دین برای مردم عامی است نه متفکران و خردمندان.
این پژوهشگر حوزوی افزود: دسته سوم نیز دیدگاه معقول و واقعگرایانه داشته و معتقدند بین عقل و وحی و عقل و ایمان هماهنگی وجود دارد و هر یک نقشی خاص در راهیابی انسان به واقع ایفا میکنند؛ ایمان و علم و عقل، دو نوع معرفت جدا از هم هستند که هر یک وظیفهای خاص دارند و هیچیک جایگزین دیگری نمیشود زیرا ایمان، پذیرفتن چیزی است که خدا آن را وحی کرده و علم، پذیرش چیزی است که به گونهای طبیعی در پرتو عقل کشف میشود؛ در واقع انسان باید با استفاده از این دو منبع، به حیات انسانی و معنوی برسد و سیر کمال را ادامه دهد.
عقل و دین در قرآن
تفریطگرایان نیز عقل را تنها وسیله و ابزار ورود به شریعت پذیرفته و معتقدند انسان به وسیله عقل به خدا توجه میکند و نیاز به هدایت الهی را درک میکند و پیامبر را میشناسد، لکن پس از آن، عقل معزول میشود و باید به آنچه از نبی و وصی به او رسیده است، بسنده کند.
عقل و دین در تاریخ تفکر اسلامی
حجت الاسلام صرف جو در ادامه به تبیین نسبت میان عقل و دین در تاریخ تفکر اسلامی و مباحث دروندینی پرداخت و گفت: در تاریخ اسلام شاهد سه دیدگاه متفاوت در این زمینه بودهایم؛ ظاهرگرایان جموداندیش که ظواهر دینی و نصوص را حتی در اصول اعتقادات ملاک قرار داده و هر گونه اندیشه در معارف دینی را ممنوع دانستهاند، عقلگرایان که معتقدند همه معارف دینی با عقل قابل درک است و گروهی که عقل و نقل را هماهنگ یکدیگر دانسته و میگویند همانگونه که وحی و شریعت از منابع شناخت انسان است، عقل نیز از منابع معرفت انسانی است.
آدم گفت عقل را برگزیدم.
گفتند ما مأموریم هر جا که عقل است با آن باشیم.
تسنیم | فرهنگی و هنری | شنبه، 25 مرداد 1404 - 15:30
کتاب حیات طیبه در راستای نهادینه سازی ارزش ها به بررسی مفاهیم حیات طیبه و نقش آن در شکل دهی و تثبیت ارزش های الهی در زندگی فردی و اجتماعی می پردازد و به عنوان یک منبع کاربردی برای مربیان، معلمان و همه علاقه مندان به تحول مثبت در جامعه معرفی می شود.
خلاصه خبر
این کتاب در 9 بخش تنظیم شده و موضوعاتی چون ماهیت و چیستی حیات طیبه، عوامل تحول فکری، نهادینهسازی ارزشها در مقیاس جهانی، عناصر طراحی نظام آفرینش، فلسفه و مراحل اجرایی نهادینهسازی ارزشها و نقش جامعه در تحقق حیات طیبه را پوشش میدهد.
علاقهمندان میتوانند برای خرید حضوری به شعب بوستان کتاب و کتابفروشیهای سراسر کشور مراجعه کنند یا نسخه اینترنتی آن را از طریق سایت رسمی نشر به آدرس https://www.bustaneketab.ir/book/3627 تهیه کنند.