به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پنجم شعبان، سال‌روز میلاد با سعادت حضرت امام سجاد(ع)؛ امام چهارم ما شیعیان است؛ امامی که یکی از سخت‌ترین شرایط سیاسی و اجتماعی را در بین ائمه(ع) داشت زیرا از یکسو حوادث کربلا را پشت سر گذاشته بودند و تلاش کردند تا پیام عاشورا منتقل شود و از سوی دیگر در خفقان حکومت به دعا و مناجات و فرهنگ‌سازی و تربیت نیروهای مؤثر برای آینده تشیع روی آوردند. از آن امام همام علاوه بر صحیفه نورانی سجادیه و برخی ادعیه و مناجات‌ها، رساله‌ای مشهور به «رساله حقوق» به یادگار مانده است که اگر آن را اعجاز بدانیم غلو نکرده‌ایم.

خبرگزاری ایکنا برای آشنایی بیشتر مخاطبان با این رساله با حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسن محرمی؛ عضو هیأت علمی گروه فرهنگ پژوهی پژوهشگاه گفت‌وگو کرده است که در ادامه آن را می‌خوانید:

 

 یکی از یادگاران اعجازآمیز امام سجاد(ع) رساله حقوق ایشان است، چرا این رساله، حقوق نامیده شده است و وضعیت سندی آن چگونه است؟ 

یکشنبه، 05 مرداد 1404 - 19:29 ادامه مطلب نظر بدهید 331

ترجمه «رسالة الحقوق» امام سجاد (علیه السلام):[۱]

«خدایت بیامرزد! آگاه باش که پروردگار را بر تو حقوقى است که سراپاى وجودت را فراگرفته است: در هر جنبش و آرامشت در هر جایگاهى که به آن درآیى و در هر اندامى که آن را حرکت دهى و در هر ابزارى که آن را بکارگیرى، از او بر تو حقى واجب است.

برخى از این حقوق، بزرگتر از برخى دیگر است و والاترین حقوق الهى، حق خود حضرت اوست که پاس داشت آن را بر تو واجب کرده است؛ و این حق، بن‌مایه دیگر حقوق است و هر حقى از آن ریشه مى گیرد. سپس حقوقى است که نسبت به اندام هاى گوناگونت بر تو واجب کرده و از سر تا قدمت را فراگرفته است؛ چنان که هر یک از اندام هاى هفت گانه چشم و گوش و زبان و دست و پا و شکم و آلت که کارها بدان ها صورت مى بندد، بر تو حقى دارد.

خداوند بزرگ، گذشته از اندام ها براى کارهایت نیز حقوقى برگردنت نهاده است، از این رو، نماز و روزه و صدقه و قربانى و دیگر کارهایت بر تو حقى دارد. پس از این ها، حقوق دیگر حق مدارانى است که بر تو حق واجب دارند و از همه واجب تر، حقوق فرادستان توست، سپس حقوق فرودستان و پس از آن حقوق خویشاوندانت. این ها حقوقى است که از هر یک از آن ها حقوق دیگرى برمى آید: حق رهبران بر سه بخش است که واجب ترین آن ها، حق کسى است که به نیرو تو را رهبرى مى کنند. پس از آن حق کسى است که پیشواى علمى توست و سپس حق کسى است که امور مالى تو را اداره مى کند. هر پیشوا و رهبرى، امام بشمار مى رود.

حق زیردستان تو نیز سه بخش است: از همه واجب تر حق کسانى است که بر آن ها چیرگى دارى. سپس حق کسانى است که از تو مى آموزند؛ زیرا جاهل، زیردست عالم است و پس از آن حق کسانى چون زنان و خادمان است که در اختیار تو هستند.

حقوق خویشاوندان بسیار و چونان سلسله نسب پیوسته و هر که نزدیک تر باشد حقش بیشتر و مقدم بر همه حق مادر است. بعد به ترتیب، پدر و فرزند و برادر و دیگر خویشان نیز هر یک که نزدیک تر است حقوق بیشترى دارد. سپس به ترتیب، حق آن که آزادت کرده است، آن که آزادش کرده اى، آن که به تو احسان کرده است، مؤذن نماز، پیش نماز، همنشین، همسایه، رفیق، مال، بدهکار، طلبکار، معاشر، کسى که بر تو ادعایى دارد، آن که بر او ادعایى دارى، کسى که با تو مشورت مى کند، آن که با او مشورت مى کنى، کسى که از تو اندرز جوید، آن که به او اندرزگویى، بزرگتر، کوچکتر، کسى که درخواستى دارد، آن که از او درخواستى دارى، آن که با حرف یا عمل به تو بد کرده و یا با گفتار یا کردار ـ آگاهانه یا ناخودآگاه ـ خشنودت کرده است، عموم هم کیشان، اهل ذمه و سرانجام، حقوقى که لازمه پیامد حالت ها و مناسبت هاى گوناگون است.

خوشا به حال کسى که خداوند او را در اداى حقوقى که برگردنش نهاده است یارى کند و به او پیروزى و پایدارى بخشد. (و اینک تفصیل حقوق):

یکشنبه، 05 مرداد 1404 - 19:24 ادامه مطلب نظر بدهید 269

مهر | دین و اندیشه | شنبه، 04 مرداد 1404 - 09:23

نشست «ساختار فکری امام صدر در نبرد با اسرائیل» در موسسه امام موسی صدر بازخوانی می‌شود.

خلاصه خبر

این نشست روز دوشنبه ششم مرداد از ساعت ۱۶:۳۰ در محل مجموعه امام موسی صدر واقع در میدان هفت تیر، بالاتر از مسجد الجواد، کوچه شریعتی، پلاک ۱۰ واحد ۱ برگزار خواهد شد و حضور برای عموم آزاد و رایگان است.

یکشنبه، 05 مرداد 1404 - 00:45 ادامه مطلب نظر بدهید 247

مهر | دین و اندیشه | پنجشنبه، 26 تیر 1404 - 09:23

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی نوشت: ملت امام حسین (ع)، جمعِ بین سوگ و حماسه را از مکتب امام حسین (ع) دارد و اصلاً موتور محرک امید، انگیزه و مقاومت این مردم همین روضه‌هاست.

خلاصه خبر

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ویراستی نوشت: ملت امام حسین (ع)، جمعِ بین سوگ و حماسه را از مکتب امام حسین (ع) دارد که در دل معرکه و در سوگ مجاهدان و مردمانش، مناسک و شعائرش را عاشورایی‌تر اقامه می‌کند.

جمعه، 27 تیر 1404 - 00:00 ادامه مطلب نظر بدهید 374

یکی از مباحث مطرح در میان اندیشمندان مسلمان آسیب شناسی تفکر اسلامی است. استاد شهید آیهالله مطهری(ره) از جمله کسانی است که در این رابطه مطالب فراوانی نگته است. از نظر معظم له بررسی دقیق عقاید مسلمین، مسأله ی آسب شناسی و در پی آن اصلاح عقاید را ممکن می سازد. یکی از آسیب های جدّی که حیات و پویایی تفکر اسلامی را دچار خلل و خدشه می سازد؛ مسأله ی خوار شمردن تأثیر عمل در سعادت انسان است.

نوشتار حاضر، پس از ریشه یابی این آسیب دیدگی در تفکر مسلمین به تبیین جایگاه اساسی عمل در تفکر اصیل اسلامی از منظر قرآن و اهل بیت: می پردازد.

احیای تفکر اسلامى

یکی از مباحثی که استاد مطهری(ره) در آثار خود بسیار بدان پرداخته و نسبت به آن اظهار نگرانی می نماید، مسأله ی احیای تفکر اسلامى است. از آن جا که سرچشمه و خاستگاه تعالیم اسلامی وحی است و همچون نظریات علمى، مانند: نظریه بطلمیوس در هیئت و نظریه ی انباذقلس در عناصر چهارگانه نیست که بتوان گفت در علم جدید ثابت شده که عناصر چهارگانه عنصر نیستند و همه مرکبند و براساس علم جدید، تمام آن نظریات برای همیشه مردند؛ در مورد تعالیم ناب اسلام مسأله به عکسِ این قضیه می باشد؛ زیرا مفاهیم و تعلیمات اسلامی زنده است و قابل نسخ شدن نیست؛ چرا که منابع تعالیم اسلامى، مانند: علومِ پدید آمده از تجربه، یا فکرِ انسان نیست که تغییر و تحول یابد، بلکه منابع تفکر اسلام، قرآن که کلام خداوند است و سنت و تعالیم پیامبر اکرم(ص) و ائمه: که معصوم از خطا و اشتباه می باشند، همیشه وجود دارد و دنیا هنوز نتوانسته و هرگز نمی تواند مانند آن تعالیم را ـ که انسان ساز باشد و بتواند انسان را به تعالی و سعادت واقعی خود برساند ـ پدید آورد.

چهارشنبه، 25 تیر 1404 - 16:30 ادامه مطلب نظر بدهید 375

مهر | دین و اندیشه | چهارشنبه، 18 تیر 1404 - 15:58

کتاب «سلسله نشست‌های فقه و قانونگذاری» به کوشش دکتر مهدی قاسمی تهیه و از سوی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد.

خلاصه خبر

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «سلسله نشست‌های فقه و قانونگذاری» به کوشش دکتر مهدی قاسمی تهیه و از سوی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد.
این کتاب توسط نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ۲۸۰ صفحه مصور به زیور طبع آراسته شده است.

 

دوشنبه، 23 تیر 1404 - 00:29 ادامه مطلب نظر بدهید 324

مهر | دین و اندیشه | شنبه، 21 تیر 1404 - 09:40

انسان‌های سالک صادق کوی حق تعالی از زمره کسانی اند که تقرب به اباعبدالله (ع) و دوری جستن از دشمنان آن امام که دشمن اسلام ناب هستند را بصورت ترکیبی در شخصیت خود جمع کرده اند.

خلاصه خبر

بدین سان است که چنین انسان‌های سالک صادق کوی حق تعالی از زمره کسانی اند که تقرب به اباعبدالله (ع) و دوری جستن از دشمنان آن امام که دشمن اسلام ناب و خط محمد و آل محمد (ص) هستند را بصورت ترکیبی در شخصیت وجودی خود جمع کرده اند که در فراز ذیل قابل درک و مشاهده هست: ” بَرِئْتُ اِلَی اللّهِ وَ اِلَیْکُمْ مِنْهُمْ، وَ اَتَقَرَّبُ اِلَی اللّهِ ثُمَّ اِلَیْکُمْ بِمُوالاتِکُمْ وَ مُوالاةِ وَلیِّکُمْ، وَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَعْدائِکُمْ وَ النّاصِبینَ لَکُمُ الْحَرْبَ، وَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ.
این دسته از انسان‌های عاقل و رشد یافته نیز مشرب زندگی آنها مصداق ترکیبی فراز ذیل می‌باشد: ” اِنّی اَتَقَرَّبُ اِلَی اللّهِ وَ اِلی رَسُولِه وَ اِلی اَمیرِالْمُؤْمِنینَ، وَ اِلی فاطِمَةَ وَ اِلَی الْحَسَنِ وَ اِلَیْکَ بِمُوالاتِکَ، وَ بِالْبَرآئَةِ مِمَّنْ قاتَلَکَ وَ نَصَبَ لَکَ الْحَرْبَ، وَ بِالْبَرآئَةِ مِمَّنْ اَسَّسَ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْکُمْ، وَ اَبْرَاُ اِلَی اللّهِ وَ اِلی رَسُولِه مِمَّنْ اَسَّسَ اَساسَ ذلِکَ، وَ بَنی عَلَیْهِ بُنْیانَهُ، وَ جَری فی ظُلْمِه وَ جَوْرِه عَلَیْکُمْ وَ عَلی اَشْیاعِکُمْ” (من تقرب جویم به درگاه خدا و پیشگاه رسولش و امیرالمؤمنین و فاطمه‏ و حسن و شما بوسیله دوستی تو و بوسیله بیزاری از کسی که با تو مقاتله کرد و جنگ با تو را برپا کرد و به بیزاری جستن از کسی که شالوده ستم و ظلم‏ بر شما را ریخت و بیزاری جویم بسوی خدا و بسوی رسولش از کسی که پی ریزی کرد شالوده این کار را و پایه‏گذاری کرد بر آن بنیانش را و دنبال کرد ستم و ظلمش را بر شما و بر پیروان شما) آنگاه سلم و حربشان فرازمانی و فراتاریخی است که در این فراز متبلور است: ” اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ” (من تسلیمم و در صلحم‏ با کسی که با شما در صلح است و در جنگم با هر کس که با شما در جنگ است تا روز قیامت) یعنی هرگز بی تفاوت نبوده و اهل انفعال نیستند، بلکه زندگی مکتبی و مسلکی داشته و ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها، نمایندگان ارزشها و ضد ارزشها، مظاهر عدل و ظلم و حق و باطل در دایره زندگی آنها از تعریفی کاملاً مشخص برخوردار است و آنان در متن زندگی خویش نسبت به آنها موضع شفاف و اقدام به هنگام و روشنی دارند که در نتیجه اهل مجاهدت و مقاومت هستند.

دوشنبه، 23 تیر 1404 - 00:22 ادامه مطلب نظر بدهید 321

مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، 17 تیر 1404 - 14:29

حجت‌الاسلام حسینی قمی با اشاره به سیره امام علی (ع) و امام صادق (ع) در تلاش برای آبادانی دنیا همراه با اولویت دینداری، تأکید کرد ثروت و تلاش برای رفاه خانواده مذموم نیست.

خلاصه خبر

وی با تمثیل به چهار گروه از مردم، بر اساس روایت امام حسین (ع)، گفت: مردم چهار دسته هستند دسته‌ای دارای اخلاق‌اند اما خیرشان به دیگران نمی‌رسد؛ جمعی دیگر بخشنده‌اند، اما فاقد اخلاق و بدرفتارند؛ گروهی نه از اخلاق برخوردارند و نه اهل خیرند که بدترین مردم‌اند؛ و سرانجام بهترین مردم کسانی هستند که هم خوش‌اخلاق‌اند و هم دست خیر دارند.
سخنران مراسم ضمن نقد گرایش به دنیاطلبی و حرص مال و مقام، اضافه کرد: امیر المؤمنین (ع) فرمود دنیا خانه صداقت است و دنیای مذموم، همان دنیایی است که انسان را سرگرم حاشیه‌ها می‌کند.
وی حدیثی تکان‌دهنده از حضرت علی (ع) نقل کرد: در لحظات پایانی عمر، مال و فرزند و عمل انسان نزد او مجسم می‌شوند و آن‌چه با حرص و بخل برای آنها جمع کرده، به او وفا نمی‌کند؛ بلکه دل‌کندن از آنچه عمری برایش تلاش کرده‌ای، بزرگ‌ترین امتحان است.
عواقب ظلم و رذائل اخلاقی دنیا و آخرت انسان را تباه می‌کنند؛ اگر اگر دل از رذائل پاک باشد، جایی برای عذاب باقی نمی‌ماند.
حسینی‌قمی مخاطبان مجلس را به مراقبه دائمی بر صفات اخلاقی و اصلاح نفس فراخواند و متذکر شد: محور سخن امام حسین (ع) همین است: مراقبت در دین و پاکسازی وجود از حرص، دنیاطلبی، بدخواهی، و تمرکز بر خیر و خدمت و حسن خلق.

 

چهارشنبه، 18 تیر 1404 - 01:16 ادامه مطلب نظر بدهید 241

تسنیم | فرهنگی و هنری | سه شنبه، 17 تیر 1404 - 14:35

قاضی عسکر درباره ویژگی های مرحوم حجتی گفت: ایشان با وجود کسالت های اخیر، با سخت کوشی بی نظیر به تدریس در قم و دیگر شهرها می پرداختند. احیای نُسخ خطی و فهرست نویسی از خدمات برجسته ایشان بوده که منجر به شناخته شدن در سطح جهانی و کسب تقدیرنامه ها شد.

خلاصه خبر

حجت‌الاسلام قاضی عسکر، تولیت حرم حضرت عبدالعظیم (ع) و از همکاران مرحوم حجتی در نگارش تفسیر «کاشف» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، درباره شخصیت علمی و اخلاقی مرحوم آیت‌الله دکتر سید محمدباقر حجتی گفت: ایشان دارای ویژگی‌های فراوانی بودند و خداوند نعمت‌های بسیاری را بر این عالم برجسته تمام کرد.
تحصیلات خود را از همان ابتدا نزد پدر و مجتهدین بابل آغاز کردند و سپس در تهران نزد استادانی همچون مرحوم ابوالقاسم گرجی، علامه شعرانی، الهی قمشه‌ای و شهید مطهری تلمذ و در علوم دینی و اسلامی برجسته شدند.

چهارشنبه، 18 تیر 1404 - 00:59 ادامه مطلب نظر بدهید 316

مشرق | فرهنگی و هنری | پنجشنبه، 12 تیر 1404 - 18:58

علامه سیدمحمدباقر حجتی نویسنده و قرآن پژوه کشورمان ساعاتی پیش دعوت حق را لبیک گفت.

خلاصه خبر

به گزارش مشرق، علامه سیدمحمدباقر حجتی متولد ۱۳۱۱ شهرستان بابل، پدرش سیدمحمد حجتی از عالمان و ائمه جماعت شهر بابل و جدش سید محمدباقر حجتی بارفروش مازندرانی از مراجع تقلید در منطقه مازندران و از شاگردان سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، آخوند خراسانی و ملا عبدالله مازندرانی در حوزه نجف بود.
سال ۱۳۳۴ وارد دانشگاه علوم معقول و منقول (دانشکده الهیات و معارف) شد و به جمع دانشجویان رشته فقه و مبانی علوم اسلامی دانشگاه تهران پیوست.
پایه‌گذار رشته علوم و معارف قرآن در دانشگاه تهران
او رشته علوم قرآن و حدیث را در دانشگاه تهران بعد از انقلاب اسلامی ایران پایه‌گذاری کرد و سال‌ها به تدریس در رشته زبان و ادبیات عرب، ترجمه، قرائت و تفسیر قرآن مشغول بود و مدیریت دانشکده الهیات و معارف اسلامی در گروه علوم قرآن و حدیث، معاونت پژوهشی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و عضویت در مجامع و انجمن‌های علمی قرآنی بخشی از مسئولیت‌های این عالم فقید است.
پژوهشی در تاریخ قرآن کریم مشهورترین اثر او در علوم قرآن است.

 

جمعه، 13 تیر 1404 - 23:55 ادامه مطلب نظر بدهید 387