اصول دین. توحید
بهترین زمان برای دعا کردن و شرایط استجابت دعا
دعا یکی از بهترین راه های ارتباط با خدا و برترین عبادت ها در دین اسلام است. خداوند در قرآن درباره دعا کردن می فرماید بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را، برای مورد اجابت قرار گرفتن دعاها شرایطی لازم است که یکی از آنها توجه به وقت دعاست. ائمه و معصومین در احادیثی به بهترین زمان دعا برای اجابت شدن اشاره نموده اند که در ادامه این بخش از نمناک این احادیث را آورده ایم.
امام جعفر صادق (علیه‌السلام) می فرمایند:
بر شما باد بعد از هر نماز دعا کنید. دعا بعد از نمازها مستجاب است. (خصال، ج ٢، ص ٨٥)
شب قدر
رسول اللّه(ص): یفَتَّحُ أبوابُ السَّماواتِ فی لَیلَةِ القَدرِ.[۱]
پیامبر خدا(ص): در شب قدر، درهاى آسمان ها گشوده مى شود.
الکافی عن الفضیل بن یسار: کانَ أبو جَعفَرٍ(ع) إذا کانَت لَیلَةُ إحدى وعِشرینَ ولَیلَةُ ثَلاثٍ وعِشرینَ [مِن شَهرِ رَمَضانَ]، أخَذَ فِی الدُّعاءِ حَتّى یزولَ اللَّیلُ، فَإِذا زالَ اللَّیلُ صَلّى.[۲]
الکافى به نقل از فضیل بن یسار: چون شب بیستم و یکم و بیست و سوم [ماه رمضان] مى شد، امام باقر(ع) تا زوال شب، دعا مى خواند و شب که به نیمه مى رسید، نماز مى خواند.
شب نیمه شعبان
الإمام الصادق(ع): سُئِلَ الباقِرُ(ع) عَن فَضلِ لَیلَةِ النِّصفِ مِن شَعبانَ، فَقالَ: هِی أفضَلُ لَیلَةٍ بَعدَ لَیلَةِ القَدرِ، فیها یمنَحُ اللّهُ تَعالَى العِبادَ فَضلَهُ، ویغفِرُ لَهُم بِمَنِّهِ، فَاجتَهِدوا فِی القُربَةِ إلَى اللّهِ تَعالى فیها؛ فَإِنَّها لَیلَةٌ آ لَى اللّهُ عَلى نَفسِهِ أن لا یرُدَّ سائِلاً لَهُ فیها، ما لَم یسأَل مَعصِیةً، وإنَّهَا اللَّیلَةُ الَّتی جَعَلَهَا اللّهُ لَنا أهلَ البَیتِ، بِإِزاءِ ما جَعَلَ لَیلَةَ القَدرِ لِنَبِینا(ص).
فَاجتَهِدوا فِی الدُّعاءِ وَالثَّناءِ عَلَى اللّهِ عز و جل؛ فَإِنَّهُ مَن سَبَّحَ اللّهَ تَعالى فیها مِئَةَ مَرَّةٍ، وحَمِدَهُ مِئَةَ مَرَّةٍ، وکبَّرَهُ مِئَةَ مَرَّةٍ غَفَرَ اللّهُ تَعالى لَهُ ما سَلَفَ مِن مَعاصیهِ، وقَضى لَهُ حَوائِجَ الدُّنیا وَالآخِرَةِ؛ مَا التَمَسَهُ مِنهُ، وما عَلِمَ حاجَتَهُ إلَیهِ وإن لَم یلتَمِسهُ مِنهُ، کرَما مِنهُ تَعالى وتَفَضُّلاً عَلى عِبادِهِ.[۳]
امام صادق(ع): از امام باقر(ع) درباره فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد. فرمود: «آن شب، بافضیلت ترین شب بعد از شبِ قدر است. در
قالَ الاْمامُ علىّ بن أبی طالِب أمیرُ الْمُؤْمِنینَ (عَلَیْهِ السلام) : إغْتَنِمُوا الدُّعاءَ عِنْدَ خَمْسَةِ مَواطِنَ: عِنْدَ قِرائَةِ الْقُرْآنِ، وَ عِنْدَ الاْذانِ، وَ عِنْدَ نُزُولِ الْغَیْثِ، وَ عِنْدَ الْتِقاءِ الصَفَّیْنِ لِلشَّهادَةِ، وَ عِنْدَ دَعْوَةِ الْمَظْلُومِ، فَاِنَّهُ لَیْسَ لَها حِجابٌ دوُنَ الْعَرْشِ.
حضرت امیر المومنین امام علی (علیه السلام) فرمود: پنج موقع را براى دعا و حاجت خواستن غنیمت شمارید:
موقع تلاوت قرآن، موقع اذان، موقع بارش باران، موقع جنگ و جهاد ـ فى سبیل اللّه ـ موقع ناراحتى و آه کشیدن مظلوم. در چنین موقعیت ها مانعى براى استجابت دعا نیست. أمالى صدوق : ص 97، بحارالأنوار: ج 90، ص 343، ح 1.
خداوندا! به الطاف عمیم خود انسانها و خلایق را به نور هدایت و علم و قدرتت با رفتارهای صحیح که مورد رضایتمندی خواست الهیت باشد، آشنا ساز.
پروردگارا! چنان نما که انسانها و خلایق به تعالی برای رضایتمندی خواستت زندگی نمایند و همه اعمالشان نشان عبد و بندگی و رضایتمندی خواست تو باشد.
خدایا زمینیان و آسمانیان و برزخیان در عظمت ولایت و حکومتت و به تعالی هدایتت به عنایات شایسته ات از ظلمت و ستم و اسفل سافلینی نجات خواهند یافت و به آفتاب هدایت نورت وسبکبالی طهارت و منزهی از عیبها و نقصهای روح و جسم و جان و تزکیه نفس به نسیم پُر مِهرَت و در زیر سایه عطایای رُشد متعالیت، روزگار را به تجلی نور اسمائت به آرامش در کمالات طی خواهند نمود و در انعکاس تجلی تعالی خالق عالم و فاضل و حکیم خود هر لحظه باقیات صالحات را به خیر کثیر دوجهانی از خود به ارمغان خواهند گذاشت.
ای خداوندی که بخشنده و مهربانی
پناه می برم به پروردگار فلق، پروردگار پدیدآورنده سپیده دم صبح، پروردگار پدیدآورنده افلاک ای خداوند بزرگ که دارای توانائیهای و علوم لایتناهی هستید و ای خداوند که همه باید به تو روی آورند چون شما هستید که بر همه علوم آگاهید و توحید همه بندگان در این عمل معنا می شود که به شما ای خداوند مهربان روی آورند و شما بر همه خلایق ولایت کامل باید داشته باشید و شما هستید که بندگان
ای پروردگار انسانها، ای مالک مردم، ای الهۀ مردمان، از شر وسوسه های ابلیس خناس به تو، ای خداوند مهربان پناه می آوریم. پروردگارا از شر آنکه در عقل و در سینه ها و در آنچه صدر آفرینش انسانهاست وسوسه می نماید، تا آنها را از بندگی تو ای مالک همه انسانها باز دارد. خداوندا! ای اله مردمان، آن وسوسه گر خناس جادوگر که می خواهد بر ما تاثیر شیطانی داشته باشد و ذهن و دل و سینه ها و نفس انسانها را به اشتباه می اندازد و آنها را به کار نادرست که مورد رضایت تو نباشد، هدایت می کند و وا می دارد و به تو پناه می آوریم تا ما انسانها را در پناه منزهی خودت و به علم و حکمت و
آن اقتدار خلقت از آن توست خدایا
وين التزام نعمت نياز ماست خدایا
آن بيكران خلقت از آن توست خدایا
وين درياي نعمت براي ماست خدایا
"ذکری که فواید زیادی دارد از جمله گمشده را پیدا می نماید: اَصبَحتُ فی اَمانَ الله و اَمسَیتُ فی جِوارَکُم به معنی روز را در امان تو طی می کنم و شب را در کنار تو طی می کنم مثل اینکه حضرت آیت الله بهجت آنرا یاد داده است و مجرب است. امید است همه ما از گمشدگی ولایت امام زمانمان و محرومیت از ولایت و هدایت خداوند و حضرت حجة بن الحسن عسکری به در ائین و فکر می کنم این ذکر همه مان را کمک نماید."