رذائل اخلاقی
اسلام دین صلح و آرامش است و هر یک از ما در برابر یکدیگر وظیفه داریم تا به یکدیگر احترام گذاشته و قدر یکدیگر را بدانیم وبا اعمال و رفتار هایمان یکدیگر را آزار ندهیم.در اسلام هریک از جوارح در برابر خداوند متعال مسئول است و زبان یکی از آن اعضا است که هم میتوان از آن خوب استفاده کرد و سخنان نیکو گفت وهم از آن بد استفاده کرد و با آن دیگران را آزرد در این مقاله به برسی برخی از گناهان زبانی میپردازیم.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 11 فروردین 1404 - 08:30
گاهی بیآنکه متوجه باشیم، یک جمله ساده، یک کلمه تمسخرآمیز یا حتی یک شوخی نابهجا میتواند زخمی عمیق بر روح دیگران وارد کند.
خلاصه خبر
آیه ۱ سوره همزه
بسی وای بادا به هر دو جهان / برآن عیبجویان هرزهزبان
قرآن کریم در آیه وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ [۱] با یک لحن بسیار تند و بیدارکننده، ما را از عیبجویی، تمسخر و زخمزبان بر حذر میدارد.
جامعهای که در آن افراد بهجای همدلی و تقویت یکدیگر، به تمسخر، بدگویی و عیبجویی مشغول باشند، نمیتواند به وحدت و پیشرفت دست یابد.
مردی که جلوی چشم فرزندان، دل همسرش را میشکند و خانمی که از شوهرش مثل آب خوردن عیبجویی میکند.
دانشآموزی که بهخاطر یک اشتباه کوچک، مورد تمسخر همکلاسیهایش قرار میگیرد.
«وقتی غیبت میکنید، دل خودتان را چرکین میکنید، دل مخاطبتان را چرکین میکنید، … این کار، زندگی را، روابط اجتماعی را از نظم صحیح خارج میکند .»[۲] عیبجویی و زخمزبان و «تهمت زدن به یک شخص گناه است، تهمت زدن به یک نظام اسلامی، به یک مجموعه، گناه بسیار بزرگتری است .»[۳]
خوشا به حال آنان که در میان نقصها، زیباییها را میبینند و بر زخمها، مرهم میگذارند.
_ وقتی به عیب دیگران پی میبریم، بهجای تمسخر، به دنبال راهی برای کمک به اصلاح آن باشیم.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 11 فروردین 1404 - 10:23
امام علی (ع) با تأکید بر عواقب سنگین عیبجویی، به ما یادآوری میکند که باید در روابط اجتماعی خود حرمت و احترام قائل شویم و از هرگونه غیبت و عیبجویی پرهیز کنیم.
خلاصه خبر
آنچه در ادامه میخواند دریافتهایی از مضامین عالی نهجالبلاغه پیرامون آیه ۱ سوره همزه است:
آیه ۱ سوره همزه بهطور واضح به مذمت کسانی میپردازد که به عیبجویی و غیبت دیگران مشغولاند.
اصطلاح همزه به معنای عیبجویی و لمزه به معنای طعنهزدن و تحقیر دیگران است.
مذمت عیبجویی و غیبت
بدترین بندگان نزد خداوند، عیبجویان هستند.
در آیه ۱ سوره همزه نیز به همین نکته اشاره شده است که عیبجویان در معرض عذاب الهی قرار دارند.
این سخن به ما نشان میدهد که غیبت و عیبجویی نهتنها به روابط اجتماعی آسیب میزند بلکه موجب دوری انسان از خداوند نیز میشود.
امام علی (ع) در خطبه ۱۳۸ نهج البلاغه میفرماید: مَا أَحْسَنَ مَا یَرْتَجَی فِی الصَّحِیحِ مِنَ الْعَمَلِ، وَ مَا أَشْنَعَ مَا یُحْتَمَلُ فِی الْغِیَبَةِ.چقدر خوب است آنچه در عمل صحیح انتظار میرود و چقدر زشت است آنچه در غیبت تحمل میشود.
این خطبه به عواقب عیبجویی و غیبت اشاره میکند.
در آیه ۱ سوره همزه، به عذاب الهی برای عیبجویان اشاره شده است و این نشان میدهد که عواقب عیبجویی در دنیا و آخرت بسیار سنگین است.
علی (ع) با بیان این مطلب، به مؤمنان توصیه میکند که بهجای غیبت و عیبجویی، به اصلاح و بهبود خود بپردازند.
در آیه ۱ سوره همزه نیز به همین نکته اشاره شده است که عیبجویان نهتنها خود را در معرض عذاب قرار میدهند بلکه به روابط اجتماعی نیز آسیب میزنند.
امام علی (ع) در خطبه ۱۲۹ نهج البلاغه میفرماید: مَنْ أَعَانَ عَلَی غَیْبَةٍ قَادَتْهُ إِلَی مَذَلَّةٍ.
در آیه ۱ سوره همزه نیز به عواقب سنگین عیبجویی اشاره شده است و این نشان میدهد که غیبت و عیبجویی به نوعی خود فرد را نیز از رحمت الهی دور میکند.
آیه ۱ سوره همزه و مضامین مرتبط با آن در نهج البلاغه نشاندهندهی اهمیت پرهیز از عیبجویی و غیبت در زندگی مؤمنان است.
مهر | استانها | یکشنبه، 03 فروردین 1404 - 02:01
خلاصه خبر
وی ادامه داد: در آیه ۱۶۴ سوره آل عمران آمده است، لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ یعنی به تحقیق خداوند نعمت بزرگی بر مؤمنین بخشید، از اینکه پیامبری از خودشان در میان آنها برانگیخت.
وی با بیان اینکه همچنین در دعاها، یکی از اسامی خداوند ذُو الْمَنِّ وَ الْإِحْسَانِ ذکر شده است افزود: یعنی ای صاحب بخشش و احسان و از اسماءی حسنای الهی نیز مَنَّان و کَثِیرُ الْمَنِّ است.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: این صفت در قرآن و روایات به شدت مذمت شده و اظهار و ابراز نعمت پس از بخشش با اهداف غلط، امری قبیح و از آن نهی شده است و خداوند در آیه ۲۶۴ سوره بقره میفرماید، یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذَیٰ ای کسانی که ایمان آوردهاید، صدقات خود را با منت و آزار باطل نسازید.
حجت الاسلام میرعمادی افزود: امیرالمومنین علی (ع) فرمود: الْمَنَّانُ عَلَی الْفُقَرَاءِ مَلْعُونٌ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ، منتکننده بر فقیران در دنیا و آخرت ملعون است.
تسنیم | فرهنگی و هنری | پنجشنبه، 23 اسفند 1403 - 12:53
گناهان و خطاها، همچون طوقی بر گردن انسان سنگینی می کنند و آثار مخرب و زیانباری را در پی دارند. ماه رمضان بهترین فرصت برای رهایی از گناهان است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ماه رمضان، فرصتی بینظیر و مغتنم برای توبه و استغفار به درگاه خداوند متعال است.
این ماه پربرکت، دریچهای به سوی رحمت الهی میگشاید و به مؤمنان این امکان را میدهد تا با پالایش روح و جان خود از زنگارهای گناه، به سوی کمال و رستگاری گام بردارند.
در این ماه، دلها نرمتر و آمادهتر برای پذیرش فیوضات الهی است و فرصت استغفار و طلب بخشش از گناهان، بیش از هر زمان دیگری مهیاست.
با فرارسیدن ماه مبارک رمضان، هر فرد مؤمن باید با نگاهی عمیق به اعمال و رفتار خود، به محاسبه نفس بپردازد و از گناهان گذشته توبه نماید.
توبه در این ماه، نه تنها سبب پاکی از گناهان میشود، بلکه زمینهساز تحول درونی و اصلاح رفتار نیز میگردد.
با استغفار و طلب بخشش از خداوند، میتوان زنجیرهای گناه را از روح و جان گسست و به آزادی و رهایی دست یافت.
پیامبر اکرم (ص) در این زمینه میفرمایند: «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِکُمْ فَفُکُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ؛ ای مردم، جانهای شما در گروی اعمالتان است، پس آن را با استغفار آزاد کنید.»
لازم به ذکر است گناهان و خطاها، همچون طوقی بر گردن انسان سنگینی میکنند و آثار مخرب و زیانباری را در پی دارند.
این طوق، نه تنها مانع پرواز روح به سوی کمال میشود، بلکه زندگی فردی و اجتماعی را نیز تحتالشعاع قرار میدهد.
چنانکه در دعای پرفیض کمیل، امیرالمؤمنین علیهالسلام به شیعیان تعلیم میدهند که چگونه با تضرع و استغفار، از خداوند طلب آمرزش نمایند.
در فرازهای ابتدایی این دعا، امام به گناهانی اشاره میفرمایند که گاه موجب نزول بلا و مصیبت میشوند و گاه نعمتهای الهی را از انسان سلب میکنند و یا گناهانی هستند که نعمتها را تغییر میدهند و یا سبب حبس دعا میشوند.
ایشان پس از ذکر هر یک از این گناهان، به درگاه خداوند استغاثه کرده و طلب بخشش مینمایند.
این تعلیم، نشاندهنده اهمیت استغفار و توبه در رفع آثار سوء گناهان و جلب رضایت و رحمت الهی است.
بنابراین، شایسته است که در این ماه پرفضیلت، با بهرهگیری از فرصتهای معنوی و انجام اعمال نیکو، به ویژه استغفار و توبه، به سوی خداوند بازگردیم و از او بخواهیم که گناهان ما را ببخشاید و ما را در مسیر هدایت و رستگاری ثابت قدم نگه دارد.
با توبه و استغفار در ماه رمضان، میتوانیم نه تنها از بار سنگین گناهان خلاصی یابیم، بلکه به آرامش و سعادت دنیوی و اخروی نیز دست یابیم.
انتهای پیام/
گناه، واژهای است که با شنیدنش به یاد آتش و دوزخ و روز جزا و حساب و کتاب میافتیم و خشم پروردگار در ذهنمان جلوه می کند.
هر عملی که مخالف برنامه عملی اسلام برای رسیدن بشر به سعادت اخروی و دنیوی باشد و رضایت و اراده ی الهی به آن تعلق نگرفته باشد، گناه نامیده می شود.
یکی از اقسام گناه، گناهان کبیره می باشد.
این مقاله دربارهٔ گناهان کبیره است. برای اطلاع از کتاب سید عبدالحسین دستغیب، مدخل گناهان کبیره (کتاب) را ببینید.
گناهان کبیره بهمعنای گناهان بزرگ، گناهانی هستند که در قرآن و احادیث برای انجام آنها وعده دوزخ داده شده است. در شمار و نام گناهان کبیره اختلاف است و از ۷ تا بیش از ۴۰ گناه برشمردهاند. در آیات ۳۱ سوره نساء و ۳۷ شوری ، برخی گناهان، کبیره معرفی شدهاند. در کتابهای روایی نیز فصلهایی به این موضوع اختصاص داده شده است.
کسی که گناه کبیره از او سر زده، اگر توبه نکند، فاسق است و بنابر فقه اسلامی اقتدا به او در نماز جائز نیست، شهادت او در دادگاهها پذیرفته نمیشود و پس از مرگ مستحق عذاب است، مگر اینکه رحمت الهی و یا فضل الهی نظیر شفاعت شافعان شامل حالش شود.
۱ - توصیف اجمالی
«گناه» عملی است که با اراده و رضایت الهی در تضاد بوده، با ایجاد نوعی " تاریکی" معنوی در نفس انسان، آدمی را از خدای متعال که "نور" آسمانها و زمین است، دور میسازد و به عبارت دیگر، موجب بازماندن وی از کمال و قرب به خدا میگردد. تعیین اینکه چه چیزی گناه است و چه چیزی ثواب از طریق کتاب و سنت مقدور است، زیرا در بسیاری از موارد، گناهبودن عملی قابل تشخیص عقلانی نیست و خدای متعال است که این موارد را به اقتضای علم و حکمت مطلق خود، از طریق وحی و دین، برای بشر بیان نموده است.
۲ - اقسام گناه
عالمان اسلامی گناهان را بر دو گونه تقسیم نمودهاند: گناهان کبیره (بزرگ) و گناهان صغیره (کوچک).
این تقسیمبندی از قرآن و روایات سرچشمه گرفته است؛ در قرآن چنین میخوانیم: اگر از گناهان کبیرهای که از آن نهی شدهاید، اجتناب کنید، گناهان کوچک شما را میپوشانیم و شما را در جایگاه خوبی وارد میسازیم.
و در جای دیگر آمده است: و کتاب (نامه اعمال) در آنجا گذارده شود، گنهکاران را میبینی که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند، و میگویند: ای وای بر ما، این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟
و درباره بهشتیان میخوانیم: مواهب آخرت، جاودانه است برای آنانکه از گناهان بزرگ و کارهای زشت پرهیز میکنند.
از این آیات به روشنی استفاده میشود، که گناهان، دو گونهاند: کبیره و صغیره و همچنین استفاده میشود بعضی از گناهان، بدون توبه حقیقی بخشودنی نیست، ولی بعضی از آنها بخشودنی است.
امام علی (علیهالسّلام) در گفتاری فرمود:«ان الذنوب ثلاثة: فذنب مغفور و ذنب غیر مغفور و ذنب نرجو لصاحبه و نخاف علیه؛ گناهان بر سه گونهاند: گناه بخشودنی و گناه نابخشودنی و گناهی که برای صاحبش، هم امیدبخشش داریم و هم ترس از کیفر.» سپس فرمود: اما گناهی که بخشیده است، گناه بندهای است که خداوند او را در دنیا کیفر میکند و در آخرت کیفر ندارد. در این صورت خداوند حکیمتر و بزرگوارتر از آن است که بنده اش را دو بار کیفر کند.
اما گناهی که نابخشودنی است، حق الناس است یعنی ظلم بندگان نسبت به همدیگر که بدون رضایت مظلوم بخشیده نمیشود. و اما نوع سوم، گناهی است که خداوند آن را بر بنده اش پوشانده، توبه را نصیب او نموده است، و در نتیجه آن بنده هم از گناهش هراسان است و هم امید به آمرزش پروردگارش دارد، ما نیز درباره چنین بنده ای، هم امیدواریم و هم ترسان.