---

امام رضا علیه السلام خود بر تلاوت فراوان قرآن تأکید کرده و همگان را به خواندن قرآن ترغیب می کردند. حضرت رضا (ع) این کتاب الهی را چنین توصیف می کردند: «قرآن ریسمان محکم خداست و دستگیره مطمئن او و راه نمونه او که به بهشت می رساند و از آتش می رهاند. با گذشت زمان کهنه نمی شود و بر زبان ها ناخوش نمی آید؛ چه برای زمان خاصی جز زمان دیگر قرار داده نشده؛ بلکه دلیل و برهان است و حجت بر هر انسان و از هیچ سوی، باطل را به آن راهی نیست و فرو فرستاده ای از خدای حکیم حمید است. »^[1]

سیره و سخن امام بر قرآن تکیه می کرد و همه پاسخ های ایشان مستند به قرآن بود.^[2] امام قرآن را سخن خدا می دانستند و فقط بر هدایت جستن از قران تأکید می ورزیدند^[3] و پناه بردن به آن را در همه حالات توصیه می کردند. ایشان می فرمودند: «هرگاه از چیزی ترسیدی، صد آیه از قرآن مجید را از هرجا که خواستی قرائت کن و سپس سه مرتبه بگو: اللهم اکشف عنی البلاء.»^[4]

برنامه نقل شده درباره سیره امام رضا (ع)، درخصوص خواندن قرآن چنین است: 1- بعد از نماز صبح، قرآن کریم را باز کرده و از روی آن تلاوت می کردند؛ ^[5] 2- شب هنگام که در بستر قرار می گرفتند، آیات قرآن را تلاوت می فرمودند؛ ^[6] 3- هرگاه به آیه ای می رسیدند که در آن از بهشت یا دوزخ سخن رفته بود، گریه می کردند و از خداوند درخواست بهشت می فرمودند. ^[7]

تلاوت روزانه قرآن

یکی از توصیه های همیشگی معصومان (ع) به یاران و خویشان خود، مواظبت بر تلاوت قرآن و عمل به آن است؛ به طوری که امام صادق (ع) توصیه می فرمودند: «قرآن پیمان نامه ای است از خدای متعال به سوی آفریدگان او. پس بر هر مسلمانی لازم است در این عهد الهی نظر کند و هر روز پنجاه آیه از آن بخواند. »^[8]

توصیه به خواندن پنجاه آیه قرآن، یکی از نکات مهمی است که در فرمایش امام رضا (ع) نیز وجود دارد. ایشان می فرمایند:

ینْبَغِی لِلرَّجُلِ إِذَا أَصْبَحَ أَنْ یقْرَأَ بَعْدَ التَّعْقِیبِ خَمْسِینَ آیة؛ ^[9]

(سزاوار است که مردم بعد از تعقیب نماز صبح، پنجاه آیه از قرآن مجید تلاوت کنند.)

در کیفیت خواندن قرآن، امام این سخن را از پیامبر (ص) نقل می کردند که فرمودند:

حسّنوا القرآن بِأَصْوَاتِکمْ فَإِنَّ الصَّوْتَ الْحَسَنَ یزِیدُ الْقُرْآنَ حُسْناً وَ قَرَأَ وَ الله یزِیدُ فِی الْخَلْقِ ما یشا؛^[10]

(قرآن را با صداهای خود آرایش دهید؛ زیرا که صوت حسن، قرآن را نیکو کند و زینت دهد.)

تأمل و درنگ در آیات قرآن نیز از نکات مهمی است که می توان از سیره امام رضا (ع) آموخت. رجاءبن ضحاک در گزارش سفر امام به خراسان، از حالات سحرگاهی ایشان چنین یاد می کند: امام در یک سوم پایان شب از بسترشان با ذکر تسبیح و حمد و تکبیر و تهلیل و استغفار برمی خاستند و شب ها در بستر خویش بسیار قرآن می خواندند و چون به آیه ای درباره بهشت یا دوزخ می رسیدند، می گریستند و از خدا بهشت می خواستند و از دوزخ به او پناه می بردند. ^[11]

پی نوشت ها

[1] عيون أخبار الرضا( ع)، ج 2، ص 130..

[2] عيون أخبار الرضا( ع)، ج 2، ص 180 تا 183؛ بحار الأنوار، ج 49، ص 100 و 211.

[3] و لا تطلبوا الهدى فى غيره فتضلّوا( توحيد، ص 224).

[4] ابن‏فهد حلّى، عدة الداعى، ص 294.

[5] كتابُ من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 504.

[6] عيون أخبار الرضا( ع)، ج 2، ص 183.

[7] همان.

[8] كافى، ج 2، ص 609 ..

[9] طوسى، تهذيب الاحكام، ج 2، ص 138.

[10] عيون أخبار الرضا( ع)، ج 2، ص 69.

[11] بحار الأنوار، ج 73، ص 193.