عید سعید فطر، روز رهایی انسان، از بند گناهان و نافرمانی هاست، روز پاک شدن از آلودگی و پلیدی. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: خدای متعالی در روز عید به فرشتگان می فرماید: اَجر آنانی که به وظایف خود عمل کردند چیست؟ فرشتگان می گویند: خداوندا! پاداش آنان به دست توست. سپس خدا می فرماید: شما فرشتگان گواهی بدهید که من بندگان خود را بخشیدم. نماز عید فطر نمازی است که مسلمانان جهان (چه شیعه و چه سنی) در آن روز، بعد از طلوع خورشید نماز عید فطر را برگزار میکنند. با ما همراه باشید تا در این مقاله به نحوه خواندن نماز عید فطر و شرح احکام و روایات آن بپردازیم.

نحوه خواندن نماز عید فطر

نماز عید فطر از دو رکعت تشکیل شده است و در هر رکعت، پس از قرائت سوره حمد، میتوان سوره ای دلخواه خواند. البته بهتر است که در رکعت اول، پس از حمد، سوره شمس و در رکعت دوم پس از سوره حمد، سوره غاشیه خوانده شود و یا در رکعت اول پس از سوره حمد، سوره اعلی و در رکعت دوم، سوره شمس خوانده شود. در نماز عید سعید فطر، در رکعت اول، و پس از قرائت حمد و سوره، پنج تکبیر و پنج قنوت خوانده می‌شود که بعد از هر تکبیر یک بار دست ها را به قنوت گرفته و دعای قنوت را میگوییم و در رکعت دوم، چهار تکبیر و چهار قنوت.

دعای قنوت نماز عید فطر

هرچند در قنوت هر دعای قنوتی مانند سایر نماز های یومیه میتوان خواند و اشکالی ندارد اما بهتر است این دعا در قنوت خوانده شود:

«اَللّهُمَّ اَهْلَ الْکبْرِیاءِ وَالْعَظَمَهِ وَاَهْلَ الْجوُدِ وَالْجَبَروُتِ وَاَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَهِ وَاَهْلَ التَّقْوی وَالْمَغْفِرَهِ اَسْألُک بِحَقِّ هَذَا الْیوْمِ الَّذی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمـُحَمَّد صلی الله علیه وآله ذُخراً وَشَرَفاً وَ کَرامَهً وَمَزیداً أَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُدْخِلَنی فی کُلِّ خَیرٍ أدْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّد وَ أَنْ تُخْرِجَنی مِنْ کلِّ سوُءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد صَلَواتُک عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ اَللّهُمَّ إنّی اَسْألُکَ خَیرَ ما سَألَکَ بِهِ عِبَادُکَ الصَّالِحوُنَ وَأَعوُذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُکَ الْمـُخْلَصوُنَ».

وقت خواندن نماز عید فطر

زمان مناسب برای خواندن نماز عید فطر، از زمان طلوع خورشید تا زوال آن( یعنی تا قبل از اذان ظهر) است و اگر از زمان خواندن آن بگذرد قضا ندارد.

البته مستحب است نماز عید را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند. یعنی آفتاب دیده شود و در عید فطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار کنند، زکات فطره را بدهند و بعد نماز عید را بخوانند.

واجب بودن نماز عید فطر

سوالی که معمولا در این باره پیش می آید اینست که آیا شرکت در نماز عید فطر واجب است؟ بنابر نظر عمده مراجع و فقها، این نماز در زمان غیبت امام عصر(علیه السلام) مستحب بوده و خواندن آن بصورت جماعت محل اختلاف علماء است. اما پس از ظهور امام، واجب است. (در این مورد بهتر است به نظر مرجع تقلید خود رجوع کنید)

فضیلت نماز عید فطر

پس از اینکه نحوه خواندن نماز عید فطر را آموختیم، خالی از لطف نیست که در مورد فضیلت عید فطر نیز حدیثی از پیامبر اکرم(ص) را مطالعه نماییم. پیامبر اکرم(ص) در مورد فضیلت شب و روز عید فطر فرموده اند:  «… چون شب عید فطر که شب جوائز نام دارد فرا رسد، خداوند پاداش عمل‌‏کنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد و چون صبح روز عید فرا رسد، خداوند فرشتگان را در تمام شهرها برانگیزد، پس در زمین فرود آیند و سر کوچه و گذرها بایستند و گویند: اى امت محمد بسوى پروردگار کریم براى نماز عید بیرون شوید که او پاداش فراوان دهد و گناهان بزرگ را بیامرزد. و چون سوى محل برگزارى نماز عید روند خدا عزّ و جلّ به ملائکه فرماید: اى ملائکه من پاداش یک اجیر وقتى به وظیفه‌‏اش عمل کند چیست؟ گویند: معبودا و سیّدا پاداش او آن است که اجر او را بطور کامل عطا کنى.

سایر احکام نماز عید فطر

• بخاطر اینکه نماز عیدفطر مستحب است به نیت نماز عید رجاءً به جماعت خوانده شود.
• دو خطبه پس از نماز توسط امام در مورد مسائل سیاسی، اجتماعی، دینی و .. گفته میشود که مستحب موکد است به خطبه گوش داده شود.
• اگر شخصی در تعداد تکبیرها و یا قنوت ها شک کند و در محل آن باشد، بنا را به تعداد کمتر گذاشته و ادامه میدهد.
• خواندن نماز به صورت فردی و در خانه مشکلی ندارد.
• بهتر است نماز در جای مسقف خوانده نشود و محیط باز باشد.
• اگر چیزی که باعث سجده سهو میشود در نماز عید فطر پیش آید، احتیاط آن است که سجده سهو را به نیت رجاء انجام دهد.
• نماز عید فطر ، اذان و اقامه ندارد، مستحب است موذن سه بار ذکر: الصلاه بگوید.
• مستحب است که در روز عید فطر قبل از نماز با خرما افطار کند.
• مستحب است بعد از نماز مغرب و عشا شب عید فطر و بعد نماز صب تا عصر روز عید این تکبیرها گفته شود: اَللهُ اَکبرُ اَلله اَکبرُ، لا اِلهَ اِلّا اللهُ وَ اللهُ اَکبرُ، اَلله اَکبرُ وَ لِله الحَمدُ، اَلله اَکبَرُ عَلی ما هَدانا”.
• مستحب است قبل از نماز عید غسل کند و دعاها و اعمال قبل و بعد نماز عید فطر را برای ثواب بیشتر بجا آورد.
• مستحب است که در نماز عیدفطر بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دست‌ها را بلند کنند و نماز را با صدای بلند بخوانند.

نماز عید فطر در روایات و احادیث

بالطبع این نماز رسمی جا مانده از ائمه اطهار و معصومین میباشد و قطعا در باب روایات و احادیثی اشاره به این روز خجسته دارند که در ذیل به آن اشاره میکنیم.

• پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله): خداوند در روز عید فطر و عید قربان به زمین با نظر عنایت نگاه میکند. پس از خانه هایتان بیرون بیاید تا رحمت خداوند به شما برسد.
• امام صادق(علیه السلام): کسی که برای نماز عید بیرون میرود، شایسته است که بهترین لباس هایش را بپوشد و خودش را با بهترین عطر، معطر سازد.
• از جابر از اصحاب پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله) نقل شده که پیامبر در روز عید تمام اعضای خانواده اش همراه خود بیرون میبرد.
• ابورافع نیز میگوید: پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله) به نماز عیدین پیاده رفته و نماز عید را بدون اذان و اقامه میخواند و همچنین راه برگشت را به راهی غیر از راه رفت و پیاده میرفت.