بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
شرحی بر انشراح سوره نازعات کتاب قرآن
(خداوند مالک و روشنگر و هدایتگر دینِ انسانها می باشد)
سوره ۷۹: النازعات - جزء ۳۰ - ترجمه قمشهای
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا ﴿۱﴾ قسم به فرشتگانی که (جان کافران را) به سختی بگیرند. (۱)
وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا ﴿۲﴾ قسم به فرشتگانی که (جان اهل ایمان را) به آسایش و نشاط ببرند. (۲)
وَالسَّابِحَاتِ سَبْحًا ﴿۳﴾ و قسم به فرشتگانی که با کمال سرعت (فرمان حق را) انجام دهند. (۳)
فَالسَّابِقَاتِ سَبْقًا ﴿۴﴾ قسم به فرشتگانی که (درنظم عالم) بر هم سبقت گیرند. (۴)
فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا ﴿۵﴾ قسم به فرشتگانی که (به فرمان حق) به تدبیر نظام خلق میکوشند (که قیامتی و حشری خواهد آمد). (۵)
يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ ﴿۶﴾ روزی که آن لرزاننده (یعنی نفخه صور الهی، جهان را) بلرزاند. (۶)
تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ ﴿۷﴾ و لرزاننده دیگر (یعنی نفخه صور دیگر) از پی آن در آید. (۷)
قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ ﴿۸﴾ در آن روز سخت دلهای برخی مضطرب و هراسان شود. (۸)
أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ ﴿۹﴾ که (از ترس) چشمها به زیر افکنند. (۹)
يَقُولُونَ أَإِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحَافِرَةِ ﴿۱۰﴾ (مردم غافل دنیا) گویند: آیا ما پس از مرگ باز زندگانی دیگری خواهیم یافت؟ (۱۰)
أَإِذَا كُنَّا عِظَامًا نَخِرَةً ﴿۱۱﴾ چگونه چون مردیم و استخوان ما پوسید زنده خواهیم شد؟ (۱۱)
قَالُوا تِلْكَ إِذًا كَرَّةٌ خَاسِرَةٌ ﴿۱۲﴾ و گویند: در این صورت که دیگر بار زنده شویم بسی زیانکار خواهیم بود. (۱۲)
فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ ﴿۱۳﴾ جز یک صدای مهیب (که در صور اسرافیل کنند) نشنوند. (۱۳)
فَإِذَا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ ﴿۱۴﴾ و ناگاه همه از خاک بر شوند و به صحرای قیامت رهسپار گردند. (۱۴)
هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَى ﴿۱۵﴾ آیا خبر موسی عمران به تو رسیده؟ (۱۵)
إِذْ نَادَاهُ رَبُّهُ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى ﴿۱۶﴾ آن گاه که خدایش او را در وادی مقدس طوی (قرب طور) ندا کرد. (۱۶)
اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى ﴿۱۷﴾ که به سوی فرعون برو که او سخت به راه طغیان رفته است. (۱۷)
فَقُلْ هَلْ لَكَ إِلَى أَنْ تَزَكَّى ﴿۱۸﴾ پس بگو: میل داری که (از پلیدی خود پرستی و شرک) پاک و پاکیزه شوی؟ (۱۸) وَأَهْدِيَكَ إِلَى رَبِّكَ فَتَخْشَى ﴿۱۹﴾ و تو را به راه خدا هدایت کنم تا بترسی (و به درگاه عظمت و قدرت او خاشع و فروتن شوی). (۱۹)
فَأَرَاهُ الْآيَةَ الْكُبْرَى ﴿۲۰﴾ پس آن آیت و معجزه بزرگتر را به او نمود. (۲۰)
فَكَذَّبَ وَعَصَى ﴿۲۱﴾ فرعون تکذیب و نافرمانی کرد. (۲۱)
ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعَى ﴿۲۲﴾ از آن پس (که معجزه موسی دید) باز روی از حق بگردانید و (برای دفع موسی) به جهد و کوشش برخاست. (۲۲)
فَحَشَرَ فَنَادَى ﴿۲۳﴾ پس (با رجال بزرگ دربار خود) انجمن کرد و ندا داد. (۲۳)
فَقَالَ أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَى ﴿۲۴﴾ و گفت: منم خدای بزرگ شما. (۲۴)
فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَكَالَ الْآخِرَةِ وَالْأُولَى ﴿۲۵﴾ خدا هم او را به عقاب دنیا و آخرت گرفتار کرد. (۲۵)
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِمَنْ يَخْشَى ﴿۲۶﴾ تا به هلاکت او اهل ترس از خدا عبرت گیرند. (۲۶)
أَأَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاءُ بَنَاهَا ﴿۲۷﴾ آیا بنای شما آدمیان استوارتر است یا بنای آسمان بلند که خدا آفرید؟ (۲۷)
رَفَعَ سَمْكَهَا فَسَوَّاهَا ﴿۲۸﴾ که سقفی بس بلند و محکم بنیان در کمال زیبایی استوار ساخت. (۲۸)
وَأَغْطَشَ لَيْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا ﴿۲۹﴾ و شامش را تیره و روزش را روشن گردانید. (۲۹)
وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا ﴿۳۰﴾ و زمین را پس از آن بگسترانید. (۳۰)
أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءَهَا وَمَرْعَاهَا ﴿۳۱﴾ و از آن آب و گیاه پدید آورد. (۳۱)
وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا ﴿۳۲﴾ و کوهها را بر روی آن استوار ساخت. (۳۲)
مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ﴿۳۳﴾ تا (از آن آب و گیاه که از بیابان و کوه بر انگیزد) قوت شما و چهارپایانتان بر آید. (۳۳)
فَإِذَا جَاءَتِ الطَّامَّةُ الْكُبْرَى ﴿۳۴﴾ پس چون آن واقعه بزرگ (و حادثه عظیم قیامت) پدید آید. (۳۴)
يَوْمَ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسَانُ مَا سَعَى ﴿۳۵﴾ در آن روز آدمی هر چه کرده به یاد آرد. (۳۵)
وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِمَنْ يَرَى ﴿۳۶﴾ و دوزخ برای بینندگان آشکار شود. (۳۶)
فَأَمَّا مَنْ طَغَى ﴿۳۷﴾ پس هر کس (از حکم شرع خدا) سرکش و طاغی شد. (۳۷)
وَآثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿۳۸﴾ و زندگی دنیا را برگزید. (۳۸)
فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَى ﴿۳۹﴾ دوزخ جایگاه اوست. (۳۹)
وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى ﴿۴۰﴾ و هر کس از حضور در پیشگاه عزّ ربوبیت بترسید و از هوای نفس دوری جست. (۴۰)
فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى ﴿۴۱﴾ همانا بهشت منزلگاه اوست. (۴۱)
يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا ﴿۴۲﴾ از تو سؤال کنند که قیامت کی بر پا شود؟ (۴۲)
فِيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْرَاهَا ﴿۴۳﴾ تو را چه کار است دیگر که از آن به یاد آری؟ (بسیار یاد آور شدی و منکران از تو نپذیرفتند). (۴۳)
إِلَى رَبِّكَ مُنْتَهَاهَا ﴿۴۴﴾ کار آن ساعت به خدای تو منتهی شود. (۴۴)
إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ يَخْشَاهَا ﴿۴۵﴾ تو را جز این نباشد که اهل ایمان را هر کس از یاد آن روز هراسان میشود به اهوال آن روز آگاه سازی. (۴۵)
كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَهَا لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحَاهَا ﴿۴۶﴾ چون آن روز را مردم ببینند گویی همه عمر دنیا شامگاهی یا چاشتگاهی بیش نبوده است. (۴۶)
(اطلاعات عمومي سوره نازعات):
79 ـ نازعات ـ مكي ـ 46 آيه ـ 139 كلمه ـ 753 حرف
(معني): نازعات" از ماده" نزع" به معنى چيزى را از جا بر كندن و يا كشيدن است.
(علت نامگذاري): به علت اين كه در آيه اول خداوند به فرشتگاني كه جان مردم را مي گيرند قسم ياد كرده است. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 109 – جعفر شيخ الاسلامي.
(مأخذ نامگذاري): سوره نازعات به معني فرشتگاني كه مأمور گرفتن جانها هستند،كشندگان، مأخذ نامگذاري آيه اول سوره است. دانستنيهاي قرآن – ص 182 – مصطفي اسرار.
(نامهاي ديگر): ندارد.
(ترتيب نزول و جمع آوري سوره نازعات): به ترتيب جمع آوري،هفتاد و نهمين سوره است.
به ترتيب نزول،هشتادمين سوره است كه بعد از سوره«نباء»و قبل از سوره «انفطار» نازل شده است.
(ترتيب آغاز و پايان سوره نازعات):
آغاز:«وَ النّازِعاتِ غَرْقاً وَ النّاسِطْاتِ نَشْطاً».
پايان: «كَاَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَها لَمْ يَلْبَثُوا اِلا عَشِيَّهً اَوْ ضُحيها». آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 109 – جعفر شيخ الاسلامي.
پرسشهای اطلاعات قرآنی سوره نازعات:
1ـ یکی از ویژگیهای سوره نازعات را ذکر نمائید؟ جزء سوره هايي است كه با سوگند آغاز مي شوند. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 21 – جعفر شيخ الاسلامي.
2ـ نازعات يعني چه؟ نازعات جمع نازعه يعني بيرون كشندگان(مقصود ملائكه اند كه ارواح گنهكاران را بيرون مي كشند). پرسش و پاسخ هايي در شناخت تاريخ و علوم قرآني – ص 114 – دكتر مجيد معارف.
3- محتواي سوره نازعات در رابطه با چه موضوعاتی می باشد؟
1- فرشتگان واسطه هايي در تدبير امور جهان هستند و خدا به آنها قسم ياد مي كند.
2- قسمتي از مناظر هول انگيز و وحشتناك قيامت و تحقق مسأله ي معاد به صورت تأكيد.
3- اشاره ي كوتاه به داستان موسي و سرنوشت فرعون براي تسلي خاطر پيامبر اسلام(ص)و مومنان و هشداري به مشركان طغيانگر.
4- آثار انكار معاد در كشاندن انسان به گناه.
5- نمونه هايي از مظاهر قدرت خداوند در آسمان و زمين به عنوان دليلي براي امكان معاد.
6- بخشي ازحوادث وحشتناك قيامت و سرنوشت طغيانگران و پاداش نيكوكاران(بهشت و جهنم).
8- هيچ كس از تاريخ روز قيامت با خبر نيست. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 109 – جعفر شيخ الاسلامي.
9- سوره نازعات بر محور مسائل مربوط به معاد دور مي زند و اشاره اي هم به داستان حضرت موسي و سرنوشت فرعون مي نمايد و اينكه هيچكس غير از خدا از تاريخ وقوع روز قيامت با خبر نيست. دانستنيهاي قرآن – ص 62 – مصطفي اسرار.
پیامها و راهبردها و راهکارهایِ شرحی بر انشراح سوره نازعات کتاب قرآن
نظریات و رهنمودهای آیات اول تا سوره نازعات کتاب قرآن در عبارتهایِ" (وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا ﴿۱﴾ قسم به فرشتگانی که (جان کافران را) به سختی بگیرند. (۱) وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا ﴿۲﴾ قسم به فرشتگانی که (جان اهل ایمان را) به آسایش و نشاط ببرند. (۲) وَالسَّابِحَاتِ سَبْحًا ﴿۳﴾ و قسم به فرشتگانی که با کمال سرعت (فرمان حق را) انجام دهند. (۳) فَالسَّابِقَاتِ سَبْقًا ﴿۴﴾ قسم به فرشتگانی که (درنظم عالم) بر هم سبقت گیرند. (۴) فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا ﴿۵﴾ قسم به فرشتگانی که (به فرمان حق) به تدبیر نظام خلق میکوشند (که قیامتی و حشری خواهد آمد). (۵))"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیه اول و دوم سوره نازعات در عبارت" وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا ﴿۱﴾ سوگند به فرشتگاني كه ارواح مجرمان را به شدت از بدنهايشان بر ميكشند! وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا ﴿۲﴾ و فرشتگاني كه ارواح مؤ منان را با مدارا و نشاط جدا ميسازند. (۲) "، گواه این نظریه هست که 1- چگونگی گرفتن روح انسانها توسط فرشتگان، بر اساس اعمال انسانها می باشد ( و فرشتگان امانت خداوند که روح و جان انسانها می باشد را، در هنگامی که به اذن خداوند مرگ انسانها فرا می رسد)، بر اساس میزان خوب بودن و بد بودن اعمال انسانها می باشد. ( شاخص خوب بودن و بد بودن اعمال انسانها صراط مستقیم دین خداوند می باشد و بعضی فرشتگان مأمور خداوند در گرفتن روح انسانها می باشند.) 2- چگونگی وضعیتی که فرشتگان روح و جان انسان را می ستانند، عبارت است از: الف- روح گمراهان و ظالمان و گُنَه کارانی که بخشیده نشده اند را فرشتگان، به شدّت و سختی می ستانند. ب- روح نیکوکاران و مؤمنان را، فرشتگان، به آرامی و سرور و نشاط می ستانند. 3- انسانها باید بدانند بی توجهی به رضایتمندی خداوند در افکار و گفتار و نیّات و اعمال و اطاعت امر خداوند و حجتهایِ معصوم خداوند در چگونگی وضعیت گرفتن روح از بدن تاثیر ناراحت کننده ای دارد. 4- انسانها باید بدانند توجّه به تعالی اعمال به رضایتمندی خداوند در افکار و گفتار و نیّات و اعمال و اطاعت امر خداوند و حجت خداوند در نحوهِ وضعیت گرفتن روح از بدن تاثیر متعالی و مسَرَت بخش و نشاط انگیزی دارد. 2- آیه سوم و چهارم سوره نازعات در عبارت"وَالسَّابِحَاتِ سَبْحًا ﴿۳﴾ و سوگند به فرشتگاني كه در اجراي فرمان الهي با سرعت حركت ميكنند. (۳) فَالسَّابِقَاتِ سَبْقًا ﴿۴﴾ و سپس بر يكديگر سبقت ميگيرند (۴)"، دلالت دارد بر اینکه 1- از جمله رفتار فرشتگان که به خوبی و تعالی در انجام اوامر خدا می باشد، عبارت است از سرعت حرکت در اجرای فرمان الهی، که نشان دهنده تعالی شعف و جدیّت فرشتگان در انجام اوامر خداوند می باشد. 2- از جمله رفتارهای دیگر فرشتگان در انجام اوامر خداوند عبارت است از سبقت در انجام اوامر خداوند می باشد که نشان تعالی ایمان و یقین فرشتگان در اطاعت و بندگی خداوند می باشد. 3- آیه پنجم سوره نازعات در عبارت" فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا ﴿۵﴾ قسم به فرشتگانی که (به فرمان حق) به تدبیر نظام خلق میکوشند (که قیامتی و حشری خواهد آمد). (۵) از جمله رفتارهای فرشتگان در اطاعت خداوند تدبیر امور خداوند می باشد، که نشان دهنده قدرتِ عقلانیّت و تفکّر و توانمندیها و دانائی و علم مدیریت و درایت و کمالاتِ فرشتگان در انجام امور خداوند می باشد. 4- آیات اول و دوم سوره نازعات در رابطه با معیار رفتار قبض روح انسانها هنگام فرا رسیدن مرگ می باشد و آیات سوم و چهارم سوره نازعات در رابطه با نحوه رفتارهای فرشتگان در اطاعت اوامر و بندگی خداوند می باشد. 5- آیه پنجم سوره نازعات در رابطه با توانمندی تدبیر در امورِ فرشتگان می باشد. 6- خداوند در آیات اول تا پنجم سوره نازعات به چگونگی اعمال مختلف فرشتگان سوگند یاد نموده است. 7- خداوند برای عظمت بیان حقایق به خلایق خود از جمله اعمال مختلف فرشتگان سوگند یاد می نماید، ولی انسانها بیشتر به خداوند سوگند یاد می نمایند، در این رابطه حضرت امام باقر سلام الله علیه فرموده است: الباقر (علیه السلام): إِنَّ لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَنْ یُقْسِمَ مِنْ خَلْقِهِ بِمَا شَاءَ- وَ لَیْسَ لِخَلْقِهِ أَنْ یُقْسِمُوا إِلَّا بِهِ. امام باقر (علیه السلام) بهراستیکه خداوند عزّوجلّ به هرچه بخواهد از آنچه خلق فرموده سوگند یاد میکند ولی بندگانش سوگند یاد نمیکنند مگر به خدای عزّوجلّ. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۳۶الکافی، ج۷، ص۴۴۹/ نورالثقلین 8- چند مورد از نظریات بزرگان جهان در رابطه با رفتارها و هنجارهای فرشتگان عبارت است از: 1- الباقر (علیه السلام): وَ النَّازِعاتِ غَرْقاً یَعْنِی بِالنَّازِعَاتِ الْمَلَائِکَهًَْ الَّذِینَ یَنْزِعُونَ أَرْوَاحَ الْکُفَّارِ عَنْ أَبْدَانِهِمْ بِالشِّدَّهًِْ کَمَا یُفَرَّق فِی الْقَوْسِ فَیَبْلُغُ بِهِ غَایَهًَْ الْمَد. رُوِیَ ذَلِکَ عَنْ عَلِی (علیه السلام).امام باقر (علیه السلام): فرشتگانی هستند که با سختی و شدّت جان کفّار را میگیرند، آنگونه که کماندار، زه کمان خویش را تا بیشترین حد میکشد. مجمع البحرین، ج۴، ص۳۹۶/ بحارالأنوار، ج۵۶، ص۱۶۸/ نورالثقلین
2- الصّادق (علیه السلام): وَ النَّازِعاتِ غَرْقاً ... قِیلَ: هُوَ الْمَوْتُ یَنْزِعُ النُّفُوسَ. امام صادق (علیه السلام): منظور همان مرگ است که جانها را میرباید. بحارالأنوار، ج۵۶، ص۱۶۸/ البرهان/ نورالثقلین.
3- أمیرالمؤمنین (علیه السلام): وَ السَّابِحاتِ سَبْحاً ... إِنَّهَا الْمَلَائِکَهًُْ یَقْبِضُونَ أَرْوَاحَ الْمُؤْمِنِینَ یَسُلُّونَهَا سَلًّا رَفِیقاً ثُمَّ یَدْعُونَهَا حَتَّی تَسْتَرِیحَ کَالسَّابِحِ بِالشَّیْءِ فِی الْمَاءِ یُرْمَی بِهِ. امام علی (علیه السلام)- السَّابِحاتِ سَبْحاً... آنها، فرشتگانی هستند که ارواح مؤمنین را قبض میکنند و آنها را به ملاطفت بیرون میآورند. آنگاه آنها را دعوت میکنند تا استراحت کنند، مثل آنکه با وسیلهای که بهسوی او انداخته شده، در آب شنا میکند. بحارالأنوار، ج۵۶، ص۱۶۸؛ «عن علی (» زیادهًْ/ نورالثقلین
3- الباقر (علیه السلام): فِی رِوَایَهًِْ أَبِیالْجَارُودِ عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ فَالسَّابِقاتِ سَبْقاً یَعْنِی أَرْوَاحَ الْمُؤْمِنِینَ سَبَقَ أَرْوَاحُهُمْ إِلَی الْجَنَّهًِْ بِمِثْلِ الدُّنْیَا وَ أَرْوَاحُ الْکَافِرِینَ إِلَی النَّارِ بِمِثْلِ ذَلِکَ.أمیرالمؤمنین (علیه السلام): إِنَّها تَسْبِقُ بِأَرْوَاحِ الْمُؤْمِنِینَ إِلَی الْجَنَّهًِْ. امام علی (علیه السلام): آنها، فرشتگانی هستند که در بردن ارواح مؤمنین به بهشت سبقت میگیرند. بحارالأنوار، ج۵۶، ص۱۶۸
5- أمیرالمؤمنین (علیه السلام): إِنَّهَا الْمَلَائِکَهًُْ تُدَبِّرُ أَمْرَ الْعِبَادِ مِنَ السَّنَهًِْ إِلَی السَّنَهًِْ. امام علی (علیه السلام):آنها، فرشتگانی هستند که از این سال تا سال آینده، امور بندهگان خدا را تدبیر میکنند. بحارالأنوار، ج۵۶، ص۱۶۸/ نورالثقلین؛ «بتفاوت»
2- نظریات و رهنمودهای خداوند در آیات ششم تا چهاردهم سوره نازعات در عبارتهای"( يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ ﴿۶﴾ روزی که آن لرزاننده (یعنی نفخه صور الهی، جهان را) بلرزاند. (۶) تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ ﴿۷﴾ و لرزاننده دیگر (یعنی نفخه صور دیگر) از پی آن در آید. (۷) قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ ﴿۸﴾ در آن روز سخت دلهای برخی مضطرب و هراسان شود. (۸) أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ ﴿۹﴾ که (از ترس) چشمها به زیر افکنند. (۹) يَقُولُونَ أَإِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحَافِرَةِ ﴿۱۰﴾ (مردم غافل دنیا) گویند: آیا ما پس از مرگ باز زندگانی دیگری خواهیم یافت؟ (۱۰) أَإِذَا كُنَّا عِظَامًا نَخِرَةً ﴿۱۱﴾ چگونه چون مردیم و استخوان ما پوسید زنده خواهیم شد؟ (۱۱) قَالُوا تِلْكَ إِذًا كَرَّةٌ خَاسِرَةٌ ﴿۱۲﴾ و گویند: در این صورت که دیگر بار زنده شویم بسی زیانکار خواهیم بود. (۱۲) فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ ﴿۱۳﴾ جز یک صدای مهیب (که در صور اسرافیل کنند) نشنوند. (۱۳) فَإِذَا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ ﴿۱۴﴾ و ناگاه همه از خاک بر شوند و به صحرای قیامت رهسپار گردند. (۱۴))"، دلالت دارد بر اینکه 1- در آیات نازعات در عبارتهاب" يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ ﴿۶﴾ روزی که آن لرزاننده (یعنی نفخه صور الهی، جهان را) بلرزاند. (۶) تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ ﴿۷﴾ و لرزاننده دیگر (یعنی نفخه صور دیگر) از پی آن در آید. (۷) قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ ﴿۸﴾ در آن روز سخت دلهای برخی مضطرب و هراسان شود. (۸) أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ ﴿۹﴾ که (از ترس) چشمها به زیر افکنند. (۹) "، گواه نظریات فوق می باشد: 1- یکی از نشانه های رویداد تاریخی قیامت با دو لرزاننده شروع می شود. 2- در آیات هفتم و هشتم سوره نازعات منظور از دو لرزانندۀ رویداد تاریخی قیامت دمیدن دو نوبت نفخۀ صور باشد. 3- در رابطه با آیات ششم و هفتم سوره نازعات در آیۀ شصت و هشت و شصت و نه سوره زُمر آمده است: نفخ صور یکی از نشانههای آغاز قیامت است که قرآن کریم بیش از ده بار به آن اشاره کرده است. آیه۶۸ سوره زمر تصریح دارد که نفخ صور دو بار اتفاق میافتد که بار اول در پایان این جهان و بار دوم در هنگام شروع قیامت است. سوره زمر، آیه۶۸ .بر پایه آیات قرآن، با نفخه اول (اولین دمیدن در شیپور)، وحشت و «فزع» (ترس) همه جهانیان را فرا میگیرد و تمام موجودات میمیرند، مگر کسانی که خدا بخواهد. منصوری، تفسیر نفخ صور، ص۹۸ و سوره نمل، آیه۸۷. با نفخه دوم نیز همگی ناگهان برخاسته و در انتظار محاسبه میمانند. منصوری، تفسیر نفخ صور، ص۹۸ و سوره نبأ، آیه۱۸. طبق نظر مفسران، تعابیر دیگری نیز در قرآن هست که به رویداد نفخ صور اشاره میکنند، منصوری، تفسیر نفخ صور، ص۹۵. مانند: صیحه»، به معنای صدای عظیم. سوره یس، آیه۴۹. الصاخة»، به معنای صوت شدید. سوره عبس، آیه۳۳. الراجفة»، به معنای لرزاننده. سوره نازعات، آیه۶-۷. الرادفة»، به معنای لرزاننده. سوره نازعات، آیه۶-۷. ینادِ الْمُناد»، به معنای ندای کسی که ندا میدهد. سوره قاف، آیه۴۱. نقر فی الناقور»، به معنای دمیدن در ناقور (شیپوری که از جنس شاخ حیوان است. سوره مدثر، آیه۸-۹.
4- تعدادی از روایات و آیات قرآن در رابطه با آیات ششم و هفتم سوره نازعات و نفخ صور عبارت است از:" حضرت سيّد السّاجدين صلوات الله عليه در سوّمين دعاي خود از ادعيۀ «صحيفۀ كاملۀ سجّاديّه» فرموده است: وَ إسْرَافِيلُ صَاحِبُ الصُّورِ الشَّاخِصُ الَّذِي يَنْتَظِرُ مِنْكَ الاء ذْنَ وَ حُلُولَ الامْرِ، فَيُنَبِّهُ بِالنَّفْخَةِ صَرْعَي رَهَآئِنِ الْقُبُورِ. «و اي پروردگار! درود و تحيّات خود را بفرست بر إسرافيل كه داراي صور است، و چشم گشوده آماده است و در انتظار اذن و فرود آمدن فرمان تست؛ تا بدينوسيله افتادگان گِرو قبرها را آگاه كند و بيدار و زنده گرداند.» «بحار الانوار» ج 6، ص 336. حضرت سجّاد عليه السّلام ميفرمايند: وَ لِلصُّورِ رَأْسٌ وَاحِدٌ وَ طَرَفَانِ، وَ بَيْنَ طَرَفِ كُلِّ رَأْسٍ مِنْهُمَا مَا بَيْنَ السَّمَآءِ وَ الارْضِ. «و از برای صور يك سر و دو طرف است، و ميان طرف هر سری از آن دو طرف به اندازۀ بزرگی آسمانها و زمين است.» «تفسير قمّي» طبع سنگي، ص 580. وَ اسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَكَانٍ قَرِيبٍ * يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَ'لِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ. «استماع كن در آن روزي كه منادی به حقّ ندا ميكند از فاصلۀ نزديكی. در آن روزی كه صيحۀ آسمانی را به حقّ میشنوند آن روز، روز خروج است.» آيۀ 41 و 42، از سورۀ 50: قٓ. هُوَ الَّذِی يُحْيِ وَ يُمِيتُ فَإِذَا قَضَي'ٓ أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ و كُن فَيَكُونُ. «اوست خدائي كه زنده ميكند و ميميراند؛ پس زمانی كه بخواهد امری را اجرا كند فقط ميگويد به او: باش! پس او خواهد بود.» آيۀ 68، از سورۀ 40: غافر.
4- آیه هشت و نه سوره نازعات در عبارتهایِ" قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ ﴿۸﴾ در آن روز سخت دلهای برخی مضطرب و هراسان شود. (۸) أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ ﴿۹﴾ که ( از ترس ) چشمها به زیر افکنند. (۹)"، گواه نظریه فوق می باشد که 1- از نشانه های دیگر رویداد تاریخی قیامت سختیهای روز رویدادِ تاریخی می باشد و وضعیت حال و قلوب انسانها می باشد که با شنیدن صدای صور اسرافیل فرشتهِ خداوند شامل همه انسانها و خلقتهای خداوند می شود و وضعیت قلبهای انسانها می باشد که از سختی صدایِ به خود آورندۀ صور اسرافیل، مضطرب و هراسان است. 2- از نشانه های دیگر رویدادِ تاریخیِ قیامت حالِ نگاههایِ چشمهای انسانها می باشد که به دلیل عظمتِ صدای صور اسرافیل، انسانها خاشع شده و نگاههایشان فروتنانه می شود. 5- آیات پنجم تا دوازدهم سوره نازعات در عبارتهایِ" يَقُولُونَ أَإِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحَافِرَةِ ﴿۱۰﴾ (مردم غافل دنیا) گویند: آیا ما پس از مرگ باز زندگانی دیگری خواهیم یافت؟ (۱۰) أَإِذَا كُنَّا عِظَامًا نَخِرَةً ﴿۱۱﴾ چگونه چون مردیم و استخوان ما پوسید زنده خواهیم شد؟ (۱۱) قَالُوا تِلْكَ إِذًا كَرَّةٌ خَاسِرَةٌ ﴿۱۲﴾ و گویند: در این صورت که دیگر بار زنده شویم بسی زیانکار خواهیم بود."، گواه نظریات فوق است: 1- به دلیل اینکه درک مسائل معاد با عدم رُشد و آگاهی لازم مُشکل و در بعضی مواقع غیر ممکن است، وقتی با مسئله رویداد تاریخی قیامت و معاد مواجه می شوند برایشان پذیرش مسئله رویداد قیامت با مشکل مواجه می شود و پرسشهائی مطرح می شود از جمله پرسشهای انسانها عبارت است از اینکه: 1- آیا ما پس از مرگ باز زندگانی دیگری خواهیم یافت؟ 2- چگونه چون مردیم و استخوان ما پوسید زنده خواهیم شد؟
2- زمانی که انسانها با تردید و شک و احتمال به مسئله قیامت و معاد می نگردند، می پندارند که اگر رویداد قیامت و معاد واقعیت داشته باشد و انسانها دیگر بار زنده شوند و زندگی تکرار شوند، در اینصورت زیانکار هستند و انسانها زیانکار بودن خود را در قیامت، بر اثر ناآگاهی و نادانی و غفلت از عمل به خواسته ها و انتظارت رهنمودهایِ خداوند و حجتهایِ معصومِ خداوند می دانند. 3 – پذیرش حقایقِ برنامه هایِ آفرینش و خلقتِ خداوند بر اساس دانائی و تعالی شناختِ انسانها به توانمندی و درایت و قدرت تدبیر و مدیریت مسائل آفرینش خلقتهایِ خداوند ممکن می شود.
6- آیات دوازدهم و سیزدهم سوره نازعات در عبارتهایِ" (۱۲) فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ ﴿۱۳﴾ جز یک صدای مهیب (که در صور اسرافیل کنند) نشنوند. (۱۳) فَإِذَا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ ﴿۱۴﴾ و ناگاه همه از خاک بر شوند و به صحرای قیامت رهسپار گردند. (۱۴)"، گواه نظریات فوق است: 1- قدرت نمائی بزرگِ خداوند در برپائی قیامت برای وعده حسابرسی اعمال انسانها بر اساس دینِ خداوند، به دو لرزاننده ایست که با هدفی واحد در صور اسرافیل دمیده می شود. 2- آسانیِ کار خداوند در مرحله اول در دمیدنِ صور اسرافیل در مردن زندگان می باشد و در دمیدن صور اسرافیل در مرحلۀ دوم در زنده نمودن همه مردگان و ورود آنها به صحرای قیامت و آماده شدن انسانها برای حسابرسی اعمال بر میزانِ اعمال انسانها بر اساس شاخص کتابِ دین خداوند بر ای مجوز گرفتن به بهشت و یا جهنم می باشد. 3- عن أبى جعفر(ع) فى قوله «فإذا هم بالساهرة» و الساهرة الأرض، کانوا فى القبور فلمّا سمعوا الزجرة خرجوا من قبورهم فاستووا على الأرض... از امام باقر(ع) درباره سخن خداوند «فإذا هم بالساهرة» روایت شده که «ساهرة» [به معناى] زمین است. آنان (انسان ها) در قبرها هستند; پس چون صیحه [قیامت ]را شنیدند، از قبرهایشان خارج مى شوند و بر سطح زمین قرار مى گیرند». تفسیر قمى، ج ۲، ص ۴۰۳. نورالثقلین، ج ۵، ص ۴۹۹، ح ۱۸.
7- آیات ششم تا چهاردهم سوره نازعات در رابطه با علم اصول اعتقادیِ دینِ کتابِ خداوند و اصل معاد و قیامت از اصول دین می باشد و از آیات بشیر و نذیر و امر به معروف و نهی از منکر است، که جنبۀ تشویق به اطاعت اوامر و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند و پیشگیری از انجام طغیان از دستورات خداوند و حجتهای معصوم خداوند سلام الله علیهم دارد.
3- نظریات و رهنمودهای خداوند در آیات پانزدهم تا بیست و ششم سوره نازعات در عبارتهای"( هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَى ﴿۱۵﴾ آیا خبر موسی عمران به تو رسیده؟ (۱۵) إِذْ نَادَاهُ رَبُّهُ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى ﴿۱۶﴾ آن گاه که خدایش او را در وادی مقدس طوی (قرب طور) ندا کرد. (۱۶) اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى ﴿۱۷﴾ که به سوی فرعون برو که او سخت به راه طغیان رفته است. (۱۷) فَقُلْ هَلْ لَكَ إِلَى أَنْ تَزَكَّى ﴿۱۸﴾ پس بگو: میل داری که (از پلیدی خود پرستی و شرک) پاک و پاکیزه شوی؟ (۱۸) وَأَهْدِيَكَ إِلَى رَبِّكَ فَتَخْشَى ﴿۱۹﴾ و تو را به راه خدا هدایت کنم تا بترسی (و به درگاه عظمت و قدرت او خاشع و فروتن شوی). (۱۹) فَأَرَاهُ الْآيَةَ الْكُبْرَى ﴿۲۰﴾ پس آن آیت و معجزه بزرگتر را به او نمود. (۲۰) فَكَذَّبَ وَعَصَى ﴿۲۱﴾ فرعون تکذیب و نافرمانی کرد. (۲۱) ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعَى ﴿۲۲﴾ از آن پس (که معجزه موسی دید) باز روی از حق بگردانید و (برای دفع موسی) به جهد و کوشش برخاست. (۲۲) فَحَشَرَ فَنَادَى ﴿۲۳﴾ پس (با رجال بزرگ دربار خود) انجمن کرد و ندا داد. (۲۳) فَقَالَ أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَى ﴿۲۴﴾ و گفت: منم خدای بزرگ شما. (۲۴) فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَكَالَ الْآخِرَةِ وَالْأُولَى ﴿۲۵﴾ خدا هم او را به عقاب دنیا و آخرت گرفتار کرد. (۲۵) إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِمَنْ يَخْشَى ﴿۲۶﴾ تا به هلاکت او اهل ترس از خدا عبرت گیرند. (۲۶))"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیات پانزدهم و شانزدهم سوره نازعات در قرآن در عبارتهایِ" هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَى ﴿۱۵﴾ آیا خبر موسی عمران به تو رسیده؟ (۱۵) إِذْ نَادَاهُ رَبُّهُ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى ﴿۱۶﴾ آن گاه که خدایش او را در وادی مقدس طوی (قرب طور) ندا کرد. (۱۶) اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى ﴿۱۷﴾"، گواه نظریات فوق می باشد: 1- انسانها باید به اخبار و داستانِ زندگی و مأوریتهای رسالتِ پیامبران قبل از حضرت محمد سلام الله علیه مانندِ حضرت موسی بن عمران سلام الله علیه را توجّه نمایند. 2- خداوند با حضرت موسی سلام الله علیه در سرزمین مقدس طوی (طور) در رابطه با مآموریتِ رسالتش سخن گفته است. 3- خداوند با پیامبران خود سخن می گفته است. ( پیامبران با ادب تربیّت الهی خواست و انتظارات خداوند را به تعالی اطاعت و بندگی خداوند و انجام رسالت مأموریتهای خداوند انجام می داده اند. ) 3- گفتمان خداوند با پیامبران به منظور گفتمان با انسانها و حاکمیّتها و ملّتها برایِ برخورداری از حیات طیبه و حاکمیّت و زندگی متعالی به رضایتمندی خالق یکتای بی همتای هستی بخش می باشد.
2- آیاتِ هفدهم تا بیستم سوره نازعات در عبارتهایِ "( اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى ﴿۱۷﴾ که به سوی فرعون برو که او سخت به راه طغیان رفته است. (۱۷) فَقُلْ هَلْ لَكَ إِلَى أَنْ تَزَكَّى ﴿۱۸﴾ پس بگو: میل داری که (از پلیدی خود پرستی و شرک) پاک و پاکیزه شوی؟ (۱۸) وَأَهْدِيَكَ إِلَى رَبِّكَ فَتَخْشَى ﴿۱۹﴾ و تو را به راه خدا هدایت کنم تا بترسی (و به درگاه عظمت و قدرت او خاشع و فروتن شوی). (۱۹) فَأَرَاهُ الْآيَةَ الْكُبْرَى ﴿۲۰﴾ پس آن آیت و معجزه بزرگتر را به او نمود. (۲۰))"، گواه نظریات فوق می باشد: 1- خداوند حضرت موسی سلام الله علیه را مأمور می نماید که به فرعون که حاکمی ستمگر بوده است، به یکتاپرستی و بندگی نمودن و اطاعت خداوند و خالق یکتای بی همتا دعوت نماید. (به خواست و قدرت و تدبیرِ خداوند حضرت موسی سلام الله علیه در خانه فرعون بزرگ شده است و خداوند در بزرگی حضرت موسی را به پیامبری مبعوث نمود و او را مأمور به دعوت نمودن فرعون به خداپرستی و بندگی نمودن خداوند نمود.) 2- خداوند به حضرت موسی سلام الله علیه فرمودک" که به سوی فرعون برو که او سخت به راه طغیان رفته است، پس بگو: میل داری که (از پلیدی خود پرستی و شرک) پاک و پاکیزه شوی؟ و تو را به راه خدا هدایت کنم تا به درگاه عظمت و قدرت او خاشع و فروتن شوی. 3- حضرت موسی سلام الله علیه برای اثبات پیامبری خود نشانۀ بزرگی ارائه نمود. (مراد از آیت کبرى بطورى که از تفصیل قصه بر مىآید، معجزه عصاء بوده.). 4- پیامبران برای اثبات پیامبری خود توانمندیهای الهی را که از اسرار بود را به اجازه و اذن خداوند ارائه می نمودند. 5- بنیانگذار گفتمان حق و با کفر خداوند و پیامبران و امامان معصوم خداوند می باشند. ( حق منظور انتظارات و خواست دینِ خداوند و رسالت پیامبران و امامان معصوم سلام الله علیهم می باشد و کفر و باطل، مطابق نبودن به انتظارات خداوند و حجتهای معصوم خداوند و دینِ خداوند می باشد ).
4- نظریات و رهنمودهای خداوند در آیات بیست و هفت تا سی و سه سوره نازعات در عبارتهای"( أَأَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاءُ بَنَاهَا ﴿۲۷﴾ آیا بنای شما آدمیان استوارتر است یا بنای آسمان بلند که خدا آفرید؟ (۲۷) رَفَعَ سَمْكَهَا فَسَوَّاهَا ﴿۲۸﴾ که سقفی بس بلند و محکم بنیان در کمال زیبایی استوار ساخت. (۲۸) وَأَغْطَشَ لَيْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا ﴿۲۹﴾ و شامش را تیره و روزش را روشن گردانید. (۲۹) وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا ﴿۳۰﴾ و زمین را پس از آن بگسترانید. (۳۰) أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءَهَا وَمَرْعَاهَا ﴿۳۱﴾ و از آن آب و گیاه پدید آورد. (۳۱) وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا ﴿۳۲﴾ و کوهها را بر روی آن استوار ساخت. (۳۲) مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ﴿۳۳﴾ تا (از آن آب و گیاه که از بیابان و کوه بر انگیزد) قوت شما و چهارپایانتان بر آید. (۳۳))"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیات بیست و هفتم تا بیست هشتم سوره نازعات در عبارتهای" أَأَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاءُ بَنَاهَا ﴿۲۷﴾ آیا بنای شما آدمیان استوارتر است یا بنای آسمان بلند که خدا آفرید؟ (۲۷) رَفَعَ سَمْكَهَا فَسَوَّاهَا ﴿۲۸﴾ که سقفی بس بلند و محکم بنیان در کمال زیبایی استوار ساخت. (۲۸) وَأَغْطَشَ لَيْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا ﴿۲۹﴾ و شامش را تیره و روزش را روشن گردانید. (۲۹)"، گواه نظریات فوق می باشد: 1- مرتبه خلقتهای خداوند بسیار بی نظیر و عالیست و خلقتهای انسانها که بواسطه هدایت و پرورشِ دانش خداوند و عقل و حافظه و توانمندیهای طبیعتِ خداوند بوجود آورده شده است و به تعالی مرتبه خلقت خالق هستی بخش نمی رسد. 2- از جمله شاهکارهای علمی و نعمتهای خداوند در آفرینش جهان هستی عبارت است از آنکه، خداوند آسمانی بلند و بی ستون آفریده است با سقفی بس بلند و محکم بنیان نموده است و آسمانی که در کمال زیبائی استوار ساخته است. 3- از جمله شاهکارهای علمی و نعمتهای خداوند در آفرینش جهان هستی عبارت است از اینکه، خداوند شامش را تیره و روزش را روشن گردانید.
2- آیات بیست و هفتم تا بیست هشتم سوره نازعات در عبارتهای"(۲۹) وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا ﴿۳۰﴾ و زمین را پس از آن بگسترانید. (۳۰) أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءَهَا وَمَرْعَاهَا ﴿۳۱﴾ و از آن آب و گیاه پدید آورد. (۳۱) وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا ﴿۳۲﴾ و کوهها را بر روی آن استوار ساخت. (۳۲) مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ﴿۳۳﴾ تا (از آن آب و گیاه که از بیابان و کوه بر انگیزد) قوت شما و چهارپایانتان بر آید. (۳۳)"، گواه نظریات فوق می باشد: 1- از جمله شاهکارهای علمی و نعمتهای خداوند در آفرینش جهان هستی، گسترش دادن رمین توسط خداوند می باشد. 2- از جمله شاهکارهای علمی و نعمتهای خداوند در آفرینش جهان هستی، پدیدار نمودن آب و گیاه و مرتع و گیاهان از زمین می باشد. 3- از جمله شاهکارهای علمی و نعمتهای خداوند در آفرینش جهان هستی، استوار نمودن کوهها می باشد. 4- از جمله شاهکارهای علمی و نعمتهای خداوند در آفرینش جهان هستی، استوار نمودن کوهها بر زمین می باشد. 5- از جمله شاهکارهای علمی و نعمتهای خداوند در آفرینش جهان هستی، بوجود آمدن خوراکی ها و خوردنیهای انسانها و حیوانان از زمین می باشد. 6- خالق هستی بخش جهان هستی که از مخلوقاتش بخصوص انسانها انتظار دارد که خالق خود را اطاعت نمایند و به دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند که برای هدایت و راهنمائی انسانها آمده اند اطاعت امر نمایند، هر آنچه را که به تعالی لازم بوده برای سعادتمندی زندگی انسانها انجام داده تا آنها زندگی سعادتمندانه در دو دنیا داشته باشند و از خالق خود و حجتهای معصوم خداوند، اطاعت نمایند.7- آیات بیست و هفتم تا سی و سوم نازعات در رابطه با شاهکارهای علمی آفرینش خداوند خالق هستی بخش است که شایسته است انسانها از خالق و مالک و صاحب مخلوقات اطاعت امر نمایند و رهنمودها و دستورات دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند بخصوص در این زمان دستورات و رهنمودهای قائم آل محمد را اطاعت امر نمایند و پیروی کنند تا موجب خشنودی و رضایت خداوند خالق و پروردگار و مالک یوم الدین انسانها گردند، تا هم در این دنیا زندگی سعادتمندانه داشته باشند و در قیامت مستحق و شایسته بهره مندی و ورود از بهشت خداوند گردند.
5- نظریات و رهنمودهای خداوند در آیات سی و چهار تا چهل و شش سوره نازعات در عبارتهای"( فَإِذَا جَاءَتِ الطَّامَّةُ الْكُبْرَى ﴿۳۴﴾ پس چون آن واقعه بزرگ (و حادثه عظیم قیامت) پدید آید. (۳۴) يَوْمَ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسَانُ مَا سَعَى ﴿۳۵﴾ در آن روز آدمی هر چه کرده به یاد آرد. (۳۵) وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِمَنْ يَرَى ﴿۳۶﴾ و دوزخ برای بینندگان آشکار شود. (۳۶) فَأَمَّا مَنْ طَغَى ﴿۳۷﴾ پس هر کس (از حکم شرع خدا) سرکش و طاغی شد. (۳۷) وَآثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿۳۸﴾ و زندگی دنیا را برگزید. (۳۸) فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَى ﴿۳۹﴾ دوزخ جایگاه اوست. (۳۹) وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى ﴿۴۰﴾ و هر کس از حضور در پیشگاه عزّ ربوبیت بترسید و از هوای نفس دوری جست. (۴۰) فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى ﴿۴۱﴾ همانا بهشت منزلگاه اوست. (۴۱) يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا ﴿۴۲﴾ از تو سؤال کنند که قیامت کی بر پا شود؟ (۴۲) فِيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْرَاهَا ﴿۴۳﴾ تو را چه کار است دیگر که از آن به یاد آری؟ (بسیار یاد آور شدی و منکران از تو نپذیرفتند). (۴۳) إِلَى رَبِّكَ مُنْتَهَاهَا ﴿۴۴﴾ کار آن ساعت به خدای تو منتهی شود. (۴۴) إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ يَخْشَاهَا ﴿۴۵﴾ تو را جز این نباشد که اهل ایمان را هر کس از یاد آن روز هراسان میشود به اهوال آن روز آگاه سازی. (۴۵) كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَهَا لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحَاهَا ﴿۴۶﴾ چون آن روز را مردم ببینند گویی همه عمر دنیا شامگاهی یا چاشتگاهی بیش نبوده است. (۴۶))"، دلالت دارد بر اینکه " 1- آیات سی و چهارم تا سی و نهم در سوره در عبارتهایِ " فَإِذَا جَاءَتِ الطَّامَّةُ الْكُبْرَى ﴿۳۴﴾ پس چون آن واقعه بزرگ (و حادثه عظیم قیامت) پدید آید. (۳۴) يَوْمَ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسَانُ مَا سَعَى ﴿۳۵﴾ در آن روز آدمی هر چه کرده به یاد آرد. (۳۵) وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِمَنْ يَرَى ﴿۳۶﴾ و دوزخ برای بینندگان آشکار شود. (۳۶) فَأَمَّا مَنْ طَغَى ﴿۳۷﴾ پس هر کس (از حکم شرع خدا) سرکش و طاغی شد. (۳۷) وَآثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿۳۸﴾ و زندگی دنیا را برگزید. (۳۸) فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَى ﴿۳۹﴾ دوزخ جایگاه اوست. (۳۹)"، گواه نظریات فوق می باشد: از جمله نشانه ها و تاثیرات دیگر رویداد تاریخی و طبیعی قیامت و معاد عبارت است از : 1- انسانها هر کاری را در طول زندگی خود انجام داده اند به یاد می آورند. 2- دوزخ بر بینندگان آشکار می شود. 3- هر انسانی که از انجام دستورات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند بخصوص در این زمان قائم آل محمد سلام الله علیه) سرکشی و طغیان نماید و متاثر از زندگی دنیوی شود، جایگاه زندگی او در دنیای پس از این دنیا جهنم خواهد بود.
2- آیات چهلم و چهل و یکم سوره نازعات در عبارتهایِ "(۳۹) وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى ﴿۴۰﴾ و هر کس از حضور در پیشگاه عزّ ربوبیت بترسید و از هوای نفس دوری جست. (۴۰) فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى ﴿۴۱﴾ همانا بهشت منزلگاه اوست. (۴۱)"، گواه نظریات فوق است: 1- هر انسانی نسبت به هواهای نفسانی، پرهیزکار باشد و از عذاب و خشم پروردگار و خالق نسبت به انجامِ کارهای بد خود خوف داشته باشد و به بندگی خداوند بپردازد و از دستورات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند اطاعت نماید، جایگاه او در دنیای دیگر بهشت می باشد. 2- خداوند با آیات بشیر و نذیر و به امر به معروف و نهی از منکر پرداخته است و از روی محبت به مخلوقاتش خواسته است که انسانها آگاه شوند و مراقب باشند که از سرکشی و طغیان از دستورات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند پرهیز نمایند تا در هر دو دنیا سعادتمند باشند و جهنمی نشوند بلکه بهشتی شوند.
3- آیات چهل و دوم و سوره نازعات در عبارتهای ِ"((۴۱) يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا ﴿۴۲﴾ از تو سؤال کنند که قیامت کی بر پا شود؟ (۴۲) فِيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْرَاهَا ﴿۴۳﴾ تو را چه کار است دیگر که از آن به یاد آری؟ (بسیار یاد آور شدی و منکران از تو نپذیرفتند). (۴۳) إِلَى رَبِّكَ مُنْتَهَاهَا ﴿۴۴﴾ کار آن ساعت به خدای تو منتهی شود. (۴۴) إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ يَخْشَاهَا ﴿۴۵﴾ تو را جز این نباشد که اهل ایمان را هر کس از یاد آن روز هراسان میشود به اهوال آن روز آگاه سازی. (۴۵) كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَهَا لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحَاهَا ﴿۴۶﴾ چون آن روز را مردم ببینند گویی همه عمر دنیا شامگاهی یا چاشتگاهی بیش نبوده است. (۴۶))" گواه نظریات فوق است: 1-خداوند ساعت قیامت را ذکر ننموده است. 2- خداوند نیاز و ضرورت نمی داند که تاریخ قیامت را برای انسان بیان نماید. 3- خداوند به انسانها تذکر و یادآوری نموده است که آگاه باشید که بعد از دنیای کنونی، قیامتی بر پا خواهد شد و انتهای کار همه مخلوقات بخصوص انسانها با خداوند خواهد بود و سرانجام انسانها باید پاسخگوی اعمالشان بر اساس انتظارات خداوند و حجتهای معصوم خداوند به دین خداوند باشند. 4- انسانها باید بدانند باید در رابطه با دستورات خداوند و حجتهای معصوم خداوند خاشع باشند. 5- خداوند زمانی که قیامت را می بینند فکر می کنند عمر زندگی آنها در دنیا به اندازه یک شب تا صبح و یا یک صبح تا ظهر زندگی نموده اند. 6- خداوند با آیات امر به معروف و نهی از منکر رهنمودهایش در کتاب قرآن اراده نموده است تا با ایجاد شناخت برای انسانها، آنها را از کجرویها باز دارد و به تعالی در اطاعت از دستورات و رهنمودهای دین خداوند و برخورداری از حیات طیبه دین و حاکمیّت خداوند، انسانها را از کجروی و طغیان از دین باز دارد و در بندگی نمودن خداوند خالق بی همتا و عالم خود یاری دهد. 7- آیات سی و چهارم تا چهل و ششم سوره نازعات در رابطه با علم انتظارات خداوند از انسانها و نشانه ها و رویدادهای طبیعی و تاریخی قیامت و معاد می باشد و در رابطه با اصل توحید و نبوت و معاد می باشد.8- تعدادی از نظریات و بزرگان دین در رابطه با آیات سوره نازعات عبارت است از: 1- الباقر (علیه السلام): الْجَنَّهًُْ مَحْفُوفَهًٌْ بِالْمَکَارِهِ وَ الصَّبْرِ، فَمَنْ صَبَرَ عَلَی الْمَکَارِهِ فِی الدُّنْیَا، دَخَلَ الْجَنَّهًَْ؛ وَ جَهَنَّمُ مَحْفُوفَهًٌْ بِاللَّذَّاتِ وَ الشَّهَوَاتِ، فَمَنْ أَعْطی نَفْسَهُ لَذَّتَهَا وَ شَهْوَتَهَا، دَخَلَ النَّارَ.امام باقر علیه السلام: بهشت محصور به دشواریها و صبر است. پس کسی که شدائد و دشواریهای دنیا را تحمّل نماید، داخل بهشت خواهد شد، و دوزخ هم محصور و احاطه شده با لذّتها و خوشیها. بنابراین هرکس که از لذائذ و شهوات نفسانی ( به گناه و حرام )، بهرهمند گردد، داخل آتش خواهد شد.الکافی، ج۲، ص۸۹/ نورالثقلین
2- الصّادق (علیه السلام) عَنْ سُلَیْمَانَبْنِخَالِدٍ، قَالَ: قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ قَالَ الرَّاجِفَهًُْ الْحُسَیْنُبْنُعَلِیٍّ (علیه السلام) وَ الرَّادِفَهًُْ عَلِیُّبْنُأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) وَ أَوَّلُ مَنْ یَنْفُضُ عَنْ رَأْسِهِ التُّرَابَ الْحُسَیْنُبْنُعَلِیٍّ (علیه السلام) فِی خَمْسَهًٍْ وَ سَبْعِینَ أَلْفاً وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ یَوْمَ لا یَنْفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ. امام صادق (علیه السلام) سلیمانبنخالد گوید: امام صادق (علیه السلام) در خصوص این آیات: یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ * تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ، فرمود: «راجفه شخصی که با حرکت سریع و اضطراب برمیخیزد، حسینبنعلی (علیه السلام) و دیگری که از پی او میآید علیبنابیطالب (علیه السلام) است. نخستین کسی که در رجعت از قبر بیرون میآید و خاک از سر و روی خود می تکاند حسینبنعلی (علیه السلام) است که با هفتادوپنج هزار نفر برانگیخته میشوند. چنانکه خداوند میفرماید: در حقیقت، ما فرستادگان خود و کسانی را که گرویدهاند، در زندگی دنیا و روزی که گواهان برپای میایستند، قطعاً یاری میکنیم* [همان] روزی که ستمگران را پوزش طلبی شان سود نمیدهد و برای آنان لعنت است و برایشان بد فرجامی آن سرای است. (غافر/۵۱).
بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۰۶/ البرهان و تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۳۷ و فرات الکوفی، ص۵۳۷؛ فیهم: «ابوالقاسم العلوی معنعنا ... الی آخر» محذوف/ الفضایل، ص۱۳۹؛ «بتفاوت لفظی»
3- الباقر (علیه السلام) وَ فِی رِوَایَهًِْ أَبِیالْجَارُودِ عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ ... فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ السَّاهِرَهًُْ الْأَرْضُ کَانُوا فِی الْقُبُورِ فَلَمَّا سَمِعُوا الزَّجْرَهًَْ خَرَجُوا مِنْ قُبُورِهِمْ فَاسْتَوَوْا عَلَی الْأَرْضِ.
امام باقر (علیه السلام) در روایت ابوالجارود آمده است: امام باقر (علیه السلام) فرمود: در آیه: فَإِذَا هُم بِالسَّاهِرَةِ، منظور از ساهره؛ زمین است. آنها در قبرستانها بودند و هنگامیکه فریاد را شنیدند، از قبرستانهای خویش خارج شدند و بر سطح زمین بالا آمدند».بحارالأنوار، ج۷، ص۴۶/ بحارالأنوار، ج۷، ص۱۰۷/ القمی، ج۲، ص۴۰۳/ نورالثقلین
4- الرّسول (صلی الله علیه و آله): مُوسَیبْنُعَبْدِ اللَّهِبْنِمُوسَیبْنِعَبْدِ اللَّهِبْنِالْحَسَنِبْنِالْحَسَنِبْنِعَلِیِّبْنِأَبِی طَالِبٍ، قَالَ: حَدَّثَنِی أَبِی، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ جَدِّهِ عَبْدِ اللَّهِ ابْنِ الْحَسَنِ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِبْنِعَلِیٍّ (علیهم السلام)، عَنْ أُمِّهِ فَاطِمَهًَْ بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ (سلام الله علیها) قَالَتْ: قَالَ لِی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): یَا فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) أَ لَا أُعَلِّمُکِ دُعَاءً لَا یَدْعُو بِهِ أَحَدٌ إِلَّا اسْتُجِیبَ لَه ... یَا مَنْ یَأْمُرُ بِالصَّیْحَهًِْ فِی خَلْقِهِ فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَة.
السّجاد (علیه السلام)- عَنْ ثُوَیْرِبْنِأَبِی فَاخِتَهًَْ عَنْ عَلِیِّبْنِالْحُسَیْنِ (علیه السلام) قَالَ سُئِل ... تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضیَعْنِی بِأَرْضٍ لَمْ تُکْسَبْ عَلَیْهَا الذُّنُوبُ بَارِزَهًًْ - لَیْسَ عَلَیْهَا جِبَالٌ وَ لَا نَبَاتٌ کَمَا دَحَاهَا أَوَّلَ مَرَّهًْ.
5- امام سجّاد (علیه السلام) مقصود از [آیهی] تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْض؛ در آن روز که این زمین به زمین دیگر مبدّل میشود، (ابراهیم/۴۸) بدان معناست که این زمین به زمینی تبدیل میشود که کسی بر آن زمین مرتکب گناه نشده است. آن زمین، برجسته است و در آن، کوه و گیاه به چشم نمیخورد، هم چنان که روز نخست، خداوند، آن را گسترانید.القمی، ج۲، ص۲۵۲/ نورالثقلین
6- الصّادق (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ دَحَا الْأَرْضَ مِنْ تَحْتِ الْکَعْبَهًِْ إِلَی مِنًی ثُمَّ دَحَاهَا مِنْ مِنًی إِلَی عَرَفَاتٍ ثُمَّ دَحَاهَا مِنْ عَرَفَاتٍ إِلَی مِنًی فَالْأَرْضُ مِنْ عَرَفَاتٍ وَ عَرَفَاتٌ مِنْ مِنًی وَ مِنًی مِنَ الْکَعْبَهًِْ. امام صادق (علیه السلام) بهراستی خدای عزّوجلّ زمین را از زیر خانه کعبه تا منا کشید و گستراند، سپس از منا تا عرفات، سپس از عرفات تا منی گستراند. پس زمین از عرفات است، و عرفات از منا و منا از کعبه. الکافی، ج۴، ص۱۸۹/ نورالثقلین
7- الباقر (علیه السلام) عَنْ أَبِی حَمْزَهًَْ الثُّمَالِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ لِأَیِّ شَیْءٍ سَمَّاهُ اللَّهُ الْعَتِیق ... ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ خَلَقَهُ قَبْلَ الْأَرْضِ ثُمَ خَلَقَ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِ فَدَحَاهَا مِنْ تَحْتِهِ.
امام باقر (علیه السلام) خداوند عزّوجلّ این بیت را پیش از خلقت مخلوقات آفرید، پس از آن زمین را ایجاد کرد و از زیر آن کشید و پهن نمود. الکافی، ج۴، ص۱۸۹
8- الباقر (علیه السلام): عَنْ أَبِی حَسَّانَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: لَمَّا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنْ یَخْلُقَ الْأَرْضَ أَمَرَ الرِّیَاحَ فَضَرَبْنَ وَجْهَ الْمَاءِ حَتَّی صَارَ مَوْجاً ثُمَّ أَزْبَدَ فَصَارَ زَبَداً وَاحِداً فَجَمَعَهُ فِی مَوْضِعِ الْبَیْتِ ثُمَّ جَعَلَهُ جَبَلًا مِنْ زَبَدٍ ثُمَّ دَحَا الْأَرْضَ مِنْ تَحْتِهِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبارَکاً.
امام باقر (علیه السلام) چون خدا خواست زمین را بیافریند بادها را فرمود تا بر آب وزیدند و موج شد، سپس کف کرد و یک پارچه کف شد و آن را در جای خانهی کعبه گرد آورد و کوههایی از کف ساخت و زمین را از زیر آن کشید و این است معنی قول خدای عزّوجلّ؛ راستی نخست خانهای که برای مردم وضع شد، آن است که به مکّه است و با برکت، (آل عمران/۹۶)الکافی، ج۴، ص۱۹۰/ نورالثقلین
9- الباقر (علیه السلام): إِنَّ اللَّهَ - تَبَارَکَ وَ تَعَالی - أَهْبَطَ آدَمَ إِلَی الْأَرْضِ، وَ کَانَتِ السَّمَاوَاتُ رَتْقاً لَا تَمْطُرُ شَیْئاً، وَ کَانَتِ الْأَرْضُ رَتْقاً لَاتُنْبِتُ شَیْئاً، فَلَمَّا أَنْ تَابَ اللَّهُ - عَزَّوَجَلَّ - عَلی آدَمَ عَلَیْهِ السَّلَامُ، أَمَرَ السَّمَاءَ فَتَقَطَّرَتْ بِالْغَمَامِ، ثُمَّ أَمَرَهَا فَأَرْخَتْ عَزَالِیَهَا، ثُمَّ أَمَرَ الْأَرْضَ فَأَنْبَتَتِ الْأَشْجَارَ، وَ أَثْمَرَتِ الثِّمَارَ، وَ تَفَهَّقَتْ بِالْأَنْهَارِ، فَکَانَ ذلِکَ رَتْقَهَا، وَ هذَا فَتْقَهَا. امام باقر (علیه السلام) راستی که خداوند تبارکوتعالی چون آدم (علیه السلام) را به زمین فرود آورد، آسمانها بسته بود و هرگز نمیباریدند و زمین بسته بود و گیاهی نمیرویید و چون خدای عزّوجلّ توبهی آدم (علیه السلام) را پذیرفت، به آسمان دستور داد تا از قطرههای باران فرو بارید و او را فرمود تا دم مشک خود را گشود و سرازیر کرد سپس به زمین امر کرد تا درختها رویانید و میوهها برآورد و جویهای آب برخروشانید و این بود بستن آنها و این بود گشودن آن.الکافی، ج۸، ص۱۲۱/ نورالثقلین
10- أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَلَمَّا أَلْقَتِ السَّحَابُ بَرْکَ بِوَانَیْهَا وَ بَعَاعَ مَا اسْتَقَلَّتْ بِهِ مِنَ الْعِبْءِ الْمَحْمُولِ عَلَیْهَا أَخْرَجَ بِهِ مِنْ هَوَامِدِ الْأَرْضِ النَّبَاتَ وَ مِنْ زُعْرِ الْجِبَالِ الْأَعْشَابَ فَهِیَ تَبْهَجُ بِزِینَهًِْ رِیَاضِهَا وَ تَزْدَهِی بِمَا أُلْبِسَتْهُ مِنْ رَیْطِ أَزَاهِیرِهَا وَ حِلْیَهًِْ مَا سُمِطَتْ بِهِ مِنْ نَاضِرِ أَنْوَارِهَا وَ جَعَلَ ذَلِکَ بَلَاغاً لِلْأَنَامِ وَ رِزْقاً لِلْأَنْعَامِ.
امام علی (علیه السلام): ابرها پایین آمده، سینه بر زمین ساییدند، و آنچه بر پشت داشتند فرو ریختند که در بخشهای بیگیاه زمین انواع گیاهان روییدن گرفت. و از کوههای عریان هیزم و بوته رویاند؛ و آنها با زیور گلستانهای خود خرّم شدند، و از زیور گوشواره گلهایشان که بر آنها پوشاند به خود بالیدند و هم از آرایش شکوفههای خرّمی که به آن آراسته شدند و این را برای مردم خوراک و توشه ساخت و برای حیوانات، روزی.
نهج البلاغه، ص۱۳۳/ نورالثقلین
11- أمیرالمؤمنین (علیه السلام عَنِ الْحَسَنِبْنِأَبِیالْحَسَنِ الْبَصْرِیِّ قَالَ: لَمَّا قَدِمَ عَلَیْنَا أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) الْبَصْرَهًَْ مَرَّ بِی وَ أَنَا أَتَوَضَّأُ فَقَالَ یَا غُلَامُ أَحْسِنْ وُضُوءَکَ یُحْسِنِ اللَّهُ إِلَیْکَ ثُمَّ جَازَنِی فَأَقْبَلْتُ أَقْفُو أَثَرَهُ فَحَانَتْ مِنْهُ الْتِفَاتَهًًْ فَنَظَرَ إِلَیَّ فَقَالَ یَا غُلَامُ أَ لَکَ إِلَیَّ حَاجَهًٌْ قُلْتُ نَعَمْ عَلِّمْنِی کَلَاماً یَنْفَعُنِی اللَّهُ بِهِ فَقَال ... اعْلَمْ یَا عَبْدَاللَّهِ أَنَّ کُلَّ عَامِلٍ فِی الدُّنْیَا لِلْآخِرَهًِْ لَا بُدَّ أَنْ یُوَفَّی أَجْرَ عَمَلِهِ فِی الْآخِرَهًِْ وَ کُلُّ عَامِلِ دُنْیَا لِلدُّنْیَا عُمَالَتُهُ فِی الْآخِرَهًِْ نَارُ جَهَنَّمَ ثُمَّ تَلَا أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَوْلَهُ تَعَالَی فَأَمَّا مَنْ طَغی وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوی.
امام علی (علیه السلام) حسن بصری روایت کند هنگامیکه امیرالمؤمنین علیّبنابیطالب (علیه السلام) به بصره آمد بر من گذشت و من وضو میگرفتم به من فرمود: «پسر وضویت را خوب بگیر! خدا به تو نیکی کند». بعد از من گذشت، من دنبالش رفتم، سپس به من توجّه کرد و فرمود: «ای پسر! به من نیازی داری»؟ گفتم: «آری! به من سخنی بیاموز که خدا مرا سودی دهد به آن سخن». فرمود: «... بندهی خدا! بدان که هرکس در دنیا برای آخرت کار کند ناگزیر پاداش عملش به تمام و کمال به او داده شود و هرکس به امور دینی بهجهت دستیابی به دنیا عمل کند، اجر و پاداش وی در آخرت آتش دوزخ خواهد بود». سپس امیرالمؤمنین (علیه السلام) این آیات را تلاوت نمود: «فَأَمَّا مَنْ طَغی* وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا* فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوی». بحارالأنوار، ج۷۴، ص۴۲۴/ بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۳۲/ الأمالی للمفید، ص۱۱۸
12- الرّسول (صلی الله علیه و آله): عَنْ عَبْدِاللَّهِبْنِمَسْعُودٍ قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ خَمْسَهًُْ رَهْطٍ مِنْ أَصْحَابِنَا یَوْماً عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ... قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): یَا ابْنَ مَسْعُودٍ لَا تَقْرَبَنَّ مِنَ الْحَرَامِ مِنَ الْمَالِ وَ النِّسَاءِ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ وَ لَا تُؤْثِرَنَّ الْحَیَاهًَْ الدُّنْیَا عَلَی الْآخِرَهًِْ بِاللَّذَّاتِ وَ الشَّهَوَاتِ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ فِی کِتَابِهِ فَأَمَّا مَنْ طَغی وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوی یَعْنِی الدُّنْیَا الْمَلْعُونَهًَْ وَ الْمَلْعُونُ مَا فِیهَا إِلَّا مَا کَانَ لِلَّه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله): ای پسر مسعود! نباید به حرام از جمله مال و زن نزدیک شوی، زیرا که خدای تعالی میفرماید: و برای کسی که از مقام پروردگارش بترسد، دو باغ بهشتی است! (الرحمن/۴۶) و نباید زندگی دنیا را بر آخرت به لذّتها و شهوتهایش اختیار کنی زیرا که خدای تعالی در کتابش میفرماید: فَأَمَّا مَنْ طَغی* وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا* فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوی یعنی دنیا ملعون است و ملعون است آنچه که در آن است مگر آنچه که برای خدا باشد». بحارالأنوار، ج۷۴، ص۱۰۷؛ «جن» بدل «لاتقربن»/ مکارم الأخلاق، ص۴۵۵؛ بتفاوت یسیر
13- الصّادق (علیه السلام): عَنْ دَاوُدَبْنِکَثِیرٍ الرَّقِّیِّ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ قَالَ مَنْ عَلِمَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَرَاهُ وَ یَسْمَعُ مَا یَقُولُهُ وَ یَفْعَلُهُ مِنْ خَیْرٍ أَوْ شَرٍّ فَیَحْجُزُهُ ذَلِکَ عَنِ الْقَبِیحِ مِنَ الْأَعْمَالِ فَذَلِکَ الَّذِی خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی.
امام صادق (علیه السلام): داوودبنکثیر رقّی از امام صادق (علیه السلام) دربارهی این آیه: وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ؛ و هرکس را که از مقام پروردگارش بترسد، دو باغ است، (الرحمن/۴۶) روایت کرده است که: «هرکس بداند که خداوند وی را میبیند و سخنان وی را میشنود و از اعمال نیک و بد وی آگاه است و این امر، وی را از انجامدادن اعمال زشت باز بدارد، این همان کسی است که از ایستادن در پیشگاه پروردگارش ترسیده و نفس را از هویوهوس بازداشته است». الکافی، ج۲، ص۸۰/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۵، ص۲۱۹/ بحارالأنوار، ج۶۷، ص۳۶۴/ مشکاهًْ الأنوار، ص۱۵۴/ نورالثقلین/ البرهان
13- الرّسول (صلی الله علیه و آله): عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ کِبْرِیَائِی وَ نُورِی وَ عَظَمَتِی وَ عُلُوِّی وَ ارْتِفَاعِ مَکَانِی لَا یُؤْثِرُ عَبْدٌ هَوَاهُ عَلَی أَمْرِی إِلَّا شَتَّتُّ عَلَیْهِ أَمْرَهُ وَ لَبَّسْتُ عَلَیْهِ دُنْیَاهُ وَ شَغَلْتُ قَلْبَهُ بِهَا وَ لَمْ أُعْطِهِ مِنْهَا إِلَّا مَا قَدَّرْتُ لَهُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ عَظَمَتِی وَ نُورِی وَ عُلُوِّی وَ ارْتِفَاعِ مَکَانِی لَا یُؤْثِرُ عَبْدٌ أَمْرِی عَلَی هَوَاهُ إِلَّا اسْتَحْفَظْتُهُ مَلَائِکَتِی وَ کَفَّلْتُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ رِزْقَهُ وَ کُنْتُ لَهُ مِنْ وَرَاءِ تِجَارَهًِْ کُلِّ تَاجِرٍ وَ أَتَتْهُ الدُّنْیَا وَ هِیَ رَاغِمَهًٌْ. پیامبر (صلی الله علیه و آله): خداوند متعال چنین اعلام فرموده: «که قسم به عزّت و جلال و کبریاء و نور و علوّ و ارتفاع مکان خودم! هیچ بندهای هوی و خواست خودش را بر اراده و خواسته من مقدّم ندارد مگر اینکه من به کیفر این عمل کارهای او را پریشان سازم و زندگی دنیای او را بر او دشوار نمایم و قلبش را به دنیا مشغول دارم و از اموال دنیا بهجز آن مقداری که مقدّر نمودهام به او نخواهم داد و به عزّت و جلال و عظمت و نور و علوّ و ارتفاع مکان خود سوگند! هر بندهای که خواست مرا بر خواستهی خود مقدّم دارد، من ملائکهی خود را حافظ و نگهبان او نموده و آسمان و زمین را کفیل روزی او قرار میدهم و من خود دنبال معامله و تجارت تجّار به سود او میپردازم و دنیا در نهایت ذلّت و تسلیم به او رو میآورد. إرشادالقلوب، ج۱، ص۱۷۹/ نورالثقلین
14- الصّادق (علیه السلام): عَنْ أَبِی مُحَمَّدٍ الْوَابِشِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) یَقُولُ احْذَرُوا أَهْوَاءَکُمْ کَمَا تَحْذَرُونَ أَعْدَاءَکُمْ فَلَیْسَ شَیْءٌ أَعْدَی لِلرِّجَالِ مِنِ اتِّبَاعِ أَهْوَائِهِمْ وَ حَصَائِدِ أَلْسِنَتِهِمْ.
امام صادق (علیه السلام)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «از هواها و تمایلات خود برحذر باشید! همانطورکه از دشمنان خویش حذر میکنید. دشمنی هیچچیز برای مردم به پایهی پیروی از هوای نفس و گفتارهای انسان نمیرسد».الکافی، ج۲، ص۳۳۵/ نورالثقلین
15- الباقر (علیه السلام): قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): إِنَّمَا أَخَافُ عَلَیْکُمُ اثْنَتَیْنِ: اتِّبَاعَ الْهَوی وَ طُولَ الْأَمَلِ؛ أَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوی، فَإِنَّهُ یَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ؛ وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَلِ، فَیُنْسِی الْآخِرَهًْ. امام باقر (علیه السلام): امام علی (علیه السلام) فرمود: ترسناکترین چیزی که از ابتلای شما به آن میترسم دو چیز است؛ اوّل پیروی از هوای نفس، دوّم آرزوی بیشمار. امّا پیروی از هوای نفس، شخص را از راه حقّ باز میدارد و آرزوی بیحساب آخرت را از یاد میبرد. الکافی، ج۴، ص۳۵/ نورالثقلین
فضیلتهای خواندن سوره نازعات در نظریات و رهنمودهای بزرگان دین
1- رسول خدا حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: هر کس سوره نازعات را قرائت نماید نگه داشتن و حسابرسی او در روز قیامت به اندازه یک نماز واجب طول می کشد تا اینکه وارد بهشت می شود. مجمع البیان، ج10، ص250
2- رسول خدا حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: کسی که سوره نازعات را قرائت نماید در قبرش و روز قیامت تنها نیست و این سوره انیس او می گردد تا وارد بهشت شود. مستدرک الوسائل، ج4، ص35
3- امام صادق علیه السلام فرموده اند: کسی که سوره نازعات را در رویارویی با دشمنان بخواند دشمنانش او را نمی بینند و اگر هنگام ورود بر کسی که از خوف و ترس دارند خوانده شود نجات می یابد وبه اذن خدا ایمنی می یابد. مکارم الاخلاق، ص365
4- الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ هَذِهِ السُّورَهًَْ أَمِنَ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ تَعَالَی وَ سَقَاهُ اللَّهُ مِنْ بَرْدِ الشَّرَابِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ، وَ مَنْ قَرَأَهَا عِنْدَ مُوَاجَهَهًِْ أَعْدَائِهِ انْحَرَفُوا عَنْهُ وَ سَلِمَ مِنْهُمْ وَ لَمْ یُضِرُّوهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس این سوره را بخواند، از عذاب الهی در امان خواهد ماند و خداوند در روز قیامت به وی شرابی گوارا خواهد نوشاند. هرکس این سوره را در هنگام مواجه شدن با دشمنان بخواند، به مسیر دیگری خواهند رفت و از شرّ آنان ایمن میشود و به او ضرری نخواهند رساند.البرهان
5- حضرت امام صادق(ع) میفرماید: کسی که سوره نازعات را قرائت کند در دنیا همواره سعادتمند خواهد بود. بحار ج ٩٢ ص ٤٢٠، مکارمالاخلاق ص ٤٢٠، وسائل ج ٤ ص ٨٩٤.
دعای متناسب با سوره نازعات کتاب قرآنِ مالکِ یوم الدین
بسم الله الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان نما که انسانها منزه از عیبها و نقصها گردند و به تعالی اعتقادی و دانشی و بصیرتی و فضائل چنان منطبق انتظارات و خواست خودت و حجتهای معصومت بخصوص قائم آل محمد سلام الله علیهم میزان شوند که همواره به اطاعت امر از دستورات و رهنمودهای دینت به تعالی و به کمالات بندگی نمودنِ خداوند، همواره چنان باشند که به کارهای نیکو موردِ انتظار دین خالق خود و حجتهای معصومش به تعالی بپردازند و همانا به همه انسانها به مقام عظمای اطاعت و بندگی خداوند نمودن و اطاعت از حجتهای معصومت بخصوص قائم آل محمد سلام الله علیهم نائل آیند و در هر دو دنیا سعادتمند و رستگار شوند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت و قسم به همه ملائکت چنان نما که انسانها به قدر توان الهی، به تعالی نیکو باشند و کارِ نیکو مطابق انتظارات دینِ خداوند و حجتهای معصوم خداوند، بخصوص قائم آل محمد سلام الله علیهم به رضایتمندی خالق خود خدوند جلیل القدر و عظیم الشأن به تعالی انجام دهند، تا انسانها در زندگانی دنیا و آخرت دچار سختی و بلا و خسارت و زیان نشوند و تا ملائک انسانها را، به وقت تقدیم نمودن روح امانت خداوند، انسانها را با کمالات و سعادتمندی و احتراماتِ شایستهِ مخلوقاتِ خالقِ یکتایِ بی همتا، مشایعت نمایند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به قدر الاهیّت، قدر معصومین سلام الله علیهم حجتهای بر حقت، که بزرگان جهان می باشند را، اطاعت همه خلایق بخصوص اطاعت انسانها از چهاره معصوم سلام الله علیهم بخصوص قائم آل محمد حضرت مهدی موعود سلام الله قرار ده تا ارزش متعالی آفرینش نظام آفرینش به تعالی به اوج علی اعلاءِ عظمتِ کمالات و نور و منزهی و توان الهی شکوهی به غایت لایتناهی یابد.
پروردگارا! ای که به کمالات با ادب و توانمندی و تعالی و تقسیم کاری شایسته ملائک و فرشتگان را آفریده ای و آنان را در نظامی ارزشمند و شایسته و به تعالی نقش آفرین اوامر ملکوتیت نموده ای، به حقِّ ملائکی که جان انسانهای طغیانگر و بدکردار و غافل از دستورات و رهنمودهای خداوند را به سختی می گیرند و به حقِّ ملائکی که جان انسانهایِ با ایمان و نیکوکار به دستورات و رهنمودهای دینِ خداوند را با نشاط و به شایستگی و به آسانی می گیرند و به حقِّ ملائکی که فرمان و اوامر خداوند را با ادب و جدیّت و سرعت به تعالی انجام می دهند و به حقِّ ملائکی که به تدبیر امور می پردازند، چنان اهتمام و تدبیر امور نما که حکومت الاهی خودت و حجتهای معصومت، بخصوص قائم آل محمد حضرت مهدی موعود سلام الله علیهم در جهان برای همیشه استقرار یابد.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به حقِّ روزی که در صور دمیده شود و به حقِّ صور اول که همه بمیرند و به حقِّ صور دوم که همه برای پاسخگوئی اعمال خود بر اساس صراط مستقیم دینت در محشرِ کبرای قیامت برخیزند، چنان نما که نگرشها و اعمالِ همه مردم و حاکمیّتهای جهان مطابق صراط مستقیمِ دینت چنان میزان شود که همه ظلمها و جنگها و دشمنیها با خداوند و حجتهای معصوم خداوند و دینِ خداوند و مظلومان جهان و کجرویها از دینِ خداوند و استضعافها برای همیشه، پایان پذیرد و به شایستگی حاکمیّتها و مردم جهان زیر چتر آسمانی عدالتگستر اعجازِ تعالی و جامعیّت عنایات و محبتهایت به تعالی و منزهی مسندِ فرمانروائی و فرماندهی و ولایت و هدایت خودت و حجتهای معصومت بخصوص قائم آل محمد سلام الله علیه شوند و همه به منزهی از همه عیبها و نقصها و بیماریها و رفعت منزهی و کمالاتِ اعتقادی و دانشی و فضیلتی و بصیرتی و معرفتی و مهارتی با رُشد شایستۀ شناختِ حق و باطل، اطاعت و بندگی خداوند به تعالی بندگی خداوند بودن برای همه نسلها در همه زمانها متناسب انتظارات خالق هستی بخش به تعالی صراط مستقیم دین خدا، به کمالات چنان صورت پذیرد که همه شایسته آیاتِ سعادتمندیت در دو دنیا گردند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت و به حقِّ آن روز قیامت که قلبها سخت در اضطراب و هراس هستند و به صدایِ صور اسرافیل زمین و زمان می لرزد و چشمها به نگاهها به خشوع به زیر می افتند، چنان انسانها را را به تعالی اعتقادی و آگاهی و دانائی رسان که هرگز دچار تردید و اشتباه و کجروی از دینت و ظلم و ضایع شدن نشوند و به دانش و آگاهی و منزهی و معرفت و ادب و بصیرت به تعالی، قدر شناس و مطیع و یار حجتهای معصومت بخصوص قائم آل محمد سلام الله علیهم باشند تا با تعجیل و اهتمام متعالی و با عظمت ارادهِ خداوندیت، برای همیشه تیره گیهای و جهالتها و رذالتها و کفر و شرک و نفاق و فقرها و استضعافها و بیماریهای و استکبارِ ظالمانه از تاریخ انسانها برای همیشه پاک شود و پایان یابد و انسانها با اعتقادات و آگاهانه و منزهی و به تعالی و رُشد و کمالات نقش آفرینی شایسته در بندگی خداوند و یاری حجتهای معصوم خداوند داشته باشند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به حقِّ اعجازِ آفرینش مخلوقات و به حقّ اعجازّ مرگ و زندگی انسانها و به حقِّ اعجاز جمع نمودن استخوانهای پوسیده و پراکنده شده بعد از مرگ، انسانها را به تعالی توان الهی و کمالاتِ اسماءالحسنا و اسماء اعظمت همواره در همه زمانها و نسلها، به استطاعتی شایسته چنان میزان نما که همواره اعتقادات و رفتار زندگی فردی و اجتماعی و حاکمیّتی آنها، بر اساس صراط مستقیم دینت به تعالی و به کمالات بندگی خداوند باشد و به کمالات و خالصانه یاری حجتهای معصومت، بخصوص یاری قائم آل محمد دهند تا همواره بندگانت از آیاتِ اعلی علیین و احسن الخالقینِ و احسنَ التقویمِ شجرۀ طیّبۀِ تربیّت الهی باشند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت و به حقِّ بنای استوار و رفیع آسمان بی ستونت و به حقِّ سقفِ بلند و محکم و مساویت و به حقِّّ تیره و روشن بودن شب و روز و به حقِّ زمین و گسترش آن و به حقِّ آب و مرتع و گیاه و درختان و به حقِّ استواری کوهها بر زمین و به حقِّ خوردنیها و روئیدنیها که خوراک انسانها و حیوانات هستند، گواهی می دهیم که خالق یکتایِ بی همتا به تعالی و کمالات جهان آفرینش را آفریده است و سپاس به توان بی نهایت ذرات هستی به توان بی نهایت هستی شایسته خالق یکتای بی همتا، صاحب و مالک و صانع و پروردگار و مسئل و مدیرِ مدبر عالم و دانشمند و منجی همه جهانیان است، همانا خداوند بی همتا و بی نیاز و علیم و حکیم و غدیر و قدر و قاهر به توان کمالات الهی خویش عالیترین انسانها را به کمالات منزهی و علم و حکمت و بصیرت و تربیّت الهی، انبیاء و امامان معصوم سلام الله علیهم را، از بزرگان جهان و برای هدایت حاکمیّتها و مردم جهان به متعالی ترین توانمندیها برای حاکمیّت خود برای جهانیان آفریده است و خداوند با عظمت که بی نهایت نور است و از هر عیب و نقصی منزه هست، به توان الهی و اسماء الحسنا و اسماء اعظم خود هر آنچه را که انسانها به آنها نیازمند هستند آفریده است و گواهی می دهیم که به تعالی خالق یکتای بی همتا و حجتهای معصومش بخصوص قائم آل محمد سلام الله علیهم همواره سزاوار و شایستۀ حکمرانی و فرمانروائی و ولایت و حاکمیّت و هدایت بر جهانیان را دارند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان نما که انسانها به شایستگی قدر پروردگار خود و حجتهای معصومش را بدانند و به توان الهیّت چنان تدبیر امور جهانیان بنما که در ظهور امام خوبیها و امام حاکمیّتها و حیات طیبه، تعجیل شود و با اعجاز منزهی و رُشد و کمالات مخلوقات به قدر انتظاراتت، متناسب نقش آفرینیها و صراط مستقیم دینت، همه را مطیع خودت و حجت بر حقت قائم آل محمد قرار ده و به تعالی و کمالات چنان نما که بندگانت به اعتقادات و منزهی و رِشد عقلانی مطابق دینت میزان باشند و نفسشان زکیه باشد تا به رضایتمندی و خشنودی خداوند عمل نمایند و به روز قیامت دوزخ جایگاهشان نباشد و لذات گناه آنان را در مرداب بدیها گرفتار نسازد و آنان را وارد منجلاب جهنم ننماید از بدیهای هواهای نفسانی و بدی غرائز و القائات و خطورات و الهامات اشتباه پرهیز نمایند و نفسی منزه و سالم و مطمئنه به تعالی صراط مستقیمِ دینِ خداوند داشته باشند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت و به حقّ مالک روز و روشنائی دین هستی و ابتداء و انتهای دین با تو می باشد، چنان نما که همه نظامهای تعلیم و تربیّت و تاثیرگذاری و فرهنگ سازی عالم و پدران و مادر و امور کارها بر اساس تعلیم و تربیبت و انتظاراتت میزان شوند تا عمر شریف انسانی به هدر نرود و انسانها به بیراهۀ گناه و ظلم و فساد و کجروی و فاصله گرفتن از صراط مستقیم دینت گرفتار نشوند تا روزی که از سختی آن دلها خاشع شود و عمر خود را شبی تا صبح و یا صبحی تا ظهر می پندارند و روزی که عاقبت و سروکارشان برای محاسبه اعمالشان با خالق عظیمُ شَأن پروردگار بزرگوارشان می باشد، بهشت جایگاه و مأوایشان باشد.
الهی آمین یا ارحم الراحمین، به برکت و حرمت محمداٍ و آله طاهرین. اللهم صل علی محمد وآل محمد و عجل فرجهم. اللهم عجل لولیک الفرج صاحب الزمان وجعلنا من خیر انصارهی و اعوانهی و شیعته
راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد شود را، در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت ( از جمله انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و مبلغین و رسانه ها)، برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، قرار دهند.
- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، و تولید کنندگان محتوای ادبیّات و بسترهای تبلیغاتی و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها ( رسانه ها، مطبوعات، فضای مجازی تبلیغات و بسترهای تکنولوژیهای مختلف) و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف و دانش و مهارتها و توانمندیهای لازم زندگی)، به رشد رساند، باید متناسب با سن و به اندازه لازم هماهنگ با دیدگاههای قرآن و چهارده معصوم سلام الله علیهم، به تهیه مطالب تعلیم و تربیتی اهمیّت لازم را بدهند و به مطالب به اندازه پرداخته شود و محصولات را به جامعۀ هدف به تعالی لازم عرضه نمایند.
- طرحها و برنامه های گفتمان و برنامه ریزی با زبانهای مختلف بین المللی و مردم دنیا بطور جهانی، با محصولات متناسب و بهره مندی از همه بسترها و سازوکارها و ساختارهای تعلیم و تربیتی برای بهره مندی از ولایت خداوند و پیامبران و حجتهای عالم و دانشمند و فاضل و معصوم سلام الله علیهم نهضتی نرم افزاری و عملیاتی برای تعالی نگرشی و نفسانی به تعالی توسط همه افراد توانمندی که در نهادها و سازمانهای دولتی و بخش خصوصی نقش آفرینی می نمایند، برای نشر و ترویج فرهنگ والای الهی نقش آفرینی های مفید و مؤثر و خداپسندانه صورت پذیرد تا رنگ استثمار استعمار شرک و کفر و نفاق و استکبار و جهلها و رزیلتها و احاطه طاغوتهای مختلف از جهانیان زدوده شود و تعالی و رشد و آگاهی و علم و دانش مفید و اعتقادات و نگرشها و تفکّر و گفتار و رفتار و تمایلات و روحیات و اخلاق خداپسندانه در جهان توسعه یابد.
الگوی سوره نازعات در راهبردها و راهکارهای سیاستگذاریها و قانونگذاریها و قضاوتها و برنامه ریزیها
-
- برایِ هماهنگی انسانها با انتظارات دینِ خداوند و حجتهای معصوم خداوند لازم است نسبت به دین خداوند آگاهی و شناخت لازم به تعالی متناسب رُشد سنی، آگاهی و شناخت لازم را کسب نمایند.
2- لازمۀ عمل به دین و پذیرشِ باورهای دینی برای انسانها، شناخت و آگاهی از توانمندیهای خداوند در برنامه های مدیریتی و اهداف عالی خداوند از آفرینش و حیات و زندگی انسانها و جامعۀ انسانی و حاکمیّتها و اصول و احکام دینِ خداوند می باشند که با بهره مندی از آشنائی و شناختِ نظریات و رهنمودهایِ خداوند در کتابهایِ آسمانی بخصوص کتابِ مُقَدسِ قرآن که کتابِ خاتم المرسلین و خاتم الانبیاء حضرت محمد (احمد) سلام الله علیه و نظریات و رهنمودهای و حجتهای معصومِ خداوند سلام الله علیهم ممکن می شود. 3- نظامهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگ سازی انسانها می توانند با بهره مندی از نظریّاتِ خداوند و حجتهای معصومِ خداوند انتظارات و رهنمودهایِ خداوند و حجتهای معصومِ خداوند در تعالی زندگی خداپسندانه در دو دنیای انسانها نقش آفرینی شایسته و متعالی داشته باشند و محتوای کتابهای درسی و غیر درسی و برنامه های تعلیم و تربیّتی و فرهنگ سازی و تبلیغاتی در دورههای آموزش رسمی و غیر رسمی می تواند تعالی بخش جامعۀ انسانی و حاکمیّتی باشد.
4- دانش و تعالی توانمندیهای متناسب با اعتقادات الهی و تقسیم کار فرشتگان و ملائک و تدبیر نمودن فرشتگان و ملائک برای اموری که از طرف خداوند بر عهده آنها می باشد از جمله تعالی مدیریتی خداوند در مدیریت نظام فرشتگان و ملائک می باشد.
5- خداوند برای پیشگیری از گرفتار شدن به جهنم و ترغیب برای بهشت، با دعوت به آینده نگری و توجه اُفق نگاه به آینده دنیای بعد از جهان کنونی با ارائه راهبردها و راهکارهائی، انسانها و خلقتها را به تعالی رفتاری مطابق با رهنمودهای صراط مستقیم دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند هدایت نموده است.
6- خداوند با دوست داشتن انسانها و خلایق، عالمانه و حکیمانه و مدبرانه و با مدیریت برنامه ای و متعالی جهان آفرینش و زندگی موجودات انسانها را با توجه به رویدادهای تاریخی و طبیعی در قیامت و معاد، دعوت به اطاعت از دستورات خداوند و حجتهای معصوم خداوند نموده است، انسانها را از جهالتها و ناآگاهی و گمراهی نسبت به اینکه در آینده چه اتفاقاتی می خواهد بیافتد، آگاه نموده است تا انسانها در دنیا و آخرت دچار غُبن و ضرر نشوند.
7- خداوند پیامبران در انجام وظائفشان به درستی و دقّت هدایت و پشتیبانی نموده است و برای اثبات پیامبریشان معجزاتی به آنها ارائه می نموده است.
8- برنامه های خداوند با اطلاع رسانی و روشنگری از طریق بزرگان جهان در هر دوره ای بواسطۀ حجتهای انبیاء و امامان معصومین سلام الله علیهم همراه می باشد و اطلاع رسانی در قالبهای مختلف خبری و داستانی و پیام و رهنمودهای علمی خداوند و حجتهای معصوم خداوند برای هدایت و انسانها در زندگی و حاکمیتها برای بهره مندی از حکمت الله و حجتهای معصوم خداوند می باشد.
9- جهل و نادانی در رابطه با دانش اعتقادی موجب گمراهی و شرک و کّفر و نفاق می شود.
10- خداوند کسانی که اطاعتش نمی نمایند در دنیا و آخرت دچار عذاب الهی می نماید و تنبیهات خود را برای عبرت گرفتن قرار داده است.
11- خداوند جهان را با توانمندیهای عالمانه و حکیمانه بسیار آفریده است که با توجّه به کوتاه بودن عمر انسانها لازم است در کتابها درسی و تبلیغاتی و فرهنگ سازی و هنری و بازیها باید متناسب سنین مختلف برای دعوت به یکتاپرستی و اطاعت از دستورات خداوند نسبت به مخاطبان شناخت لازم و کافی برای کسب معرفت ارائه شود.
12- از ارکان آفرینش جهان توسط خداوند، برنامه های دور کامل حیاتِ آفرینش خداوند برای مخلوقات بخصوص انسانها می باشد که با بهرهمندی تعالی علمی و تربیّت نفس و پرهیز از هواهای نفسانی و جهالتها و رذالتها و توجّه داشتن و عمل نمودن به رضایتمندی خداوند در نظام تعلیم و تربیّت و تبلیغات دین و فرهنگ سازی و هنر و اداره امور انسانها و تعلیم و تربیّت فرزندان باید مورد توجّه و استفاده تعالی بخش قرار گیرد.
گل افشان گل محمدی