بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
شرحی بر انشراح سوره تکویر کتاب قرآن
(خداوند مالک و روشنگر و هدایتگر دینِ انسانها می باشد)
سوره ۸۱: التكوير - جزء ۳۰ - ترجمه انصاریان
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ﴿۱﴾ هنگامی که خورشید را به هم درپیچند. )۱(
وَإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ ﴿۲﴾ و هنگامی که ستارگان تیره و بی نور شوند. )۲(
وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ﴿۳﴾ و هنگامی که کوه ها را به حرکت آرند و از جا برکنند. )۳ (
وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ ﴿۴﴾ و هنگامی که اموال نفیس و با ارزش رها و بی صاحب شود. )۴ (
وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ﴿۵﴾ و هنگامی که همه حیوانات وحشی محشور شوند. )۵ (
وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ﴿۶﴾ و هنگامی که دریاها مشتعل و برافروخته گردند. )۶ (
وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ ﴿۷﴾ و هنگامی که هرکس [با همسان خود] قرین و جفت شوند. [خوبان با خوبان و بدان با بدان] )۷(
وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ ﴿۸﴾ و هنگامی که از زنده به گور بپرسند. )۸(
بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ ﴿۹﴾ به کدام گناه کشته شده؟ )۹(
وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ﴿۱۰﴾ و هنگامی که نامه های اعمال را بگشایند…. )۱۰(
وَإِذَا السَّمَاءُ كُشِطَتْ ﴿۱۱﴾ و هنگامی که آسمان را به شدت برکنند و برچینند. )۱۱(
وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ ﴿۱۲﴾ و هنگامی که دوزخ افروخته شود…. )۱۲(
وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ ﴿۱۳﴾ و هنگامی که بهشت را نزدیک آرند. )۱۳(
عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا أَحْضَرَتْ ﴿۱۴﴾ ) در چنین موقعیت و زمانی است که( هر کس هر عملی را [از خیر و شر] حاضر کرده است، بداند. )۱۴(
فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ ﴿۱۵﴾ پس سوگند به ستارگانی که باز می گردند. )۱۵(
الْجَوَارِ الْكُنَّسِ ﴿۱۶﴾ ستارگانی که به سرعت می روند و پنهان می شوند. )۱۶(
وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ ﴿۱۷﴾ و سوگند به شب هنگامی که [روی می آورد، و زمانی که] می رود. )۱۷(
وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ ﴿۱۸﴾ و سوگند به صبح هنگامی که می دمد. [و با گستردن نورش تاریکی را می زداید] )۱۸(
إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ﴿۱۹﴾ که قرآن کلام فرستاده ای ارجمند و بزرگوار است. )۱۹(
ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ ﴿۲۰﴾ نیرومندی که نزد صاحب عرش دارای مقام و منزلت است؛ …. )۲۰(
مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ ﴿۲۱﴾ آنجا مورد اطاعت [فرشتگان] و امین است…. )۲۱(
وَمَا صَاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ ﴿۲۲﴾ و رفیق و یار شما دیوانه نیست. )۲۲(
وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ ﴿۲۳﴾ بی تردید امین وحی را در افق روشن دیده است، )۲۳(
وَمَا هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ ﴿۲۴﴾ و او نسبت به [ابلاغ و تعلیم] آنچه به او وحی می شود، بخیل نیست )۲۴(
وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ ﴿۲۵﴾ و قرآن، کلام شیطان رانده شده نیست؛ )۲۵(
فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ ﴿۲۶﴾ پس [با انکار قرآن و روی گرداندن از آن] کجا می روید؟ )۲۶(
إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ ﴿۲۷﴾ قرآن فقط وسیله یادآوری و پند برای جهانیان است؛ )۲۷(
لِمَنْ شَاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ ﴿۲۸﴾ برای هرکس از شما که بخواهد [در همه شؤون زندگی مادی و معنوی] راه مستقیم بپیماید )۲۸(
وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿۲۹﴾ و شما [طیِ راهِ مستقیم را] نخواهید خواست مگر آنکه خدا پروردگار جهانیان بخواهد. )۲۹(
(اطلاعات عمومي سوره تكوير):
81 ـ تكوير ـ مكي ـ 29 آيه ـ 114 كلمه ـ 533 حرف
(معني): درهم پيچيده شدن.
(علت نامگذاري): چون در آيه اول سوره خداوند پايان نظام جهان را با تمام شدن نور خورشيد كه از نشانه هاي قيامت مطرح نموده است. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 111 – جعفر شيخ الاسلامي.
(مأخذ نامگذاري): سوره تكوير به معني درهم پيچيدن(منظور اين است كه خداوند روشنايي را از خورشيد مي گيرد و اين پيش درآمد قيامت است)مأخذ نامگذاري آيه اول سوره است. دانستنيهاي قرآن – ص 182 – مصطفي اسرار.
(نامهاي ديگر):كورت.
(ترتيب نزول و جمع آوري سوره تكوير):
به ترتيب جمع آوري، هشتاد و يكمين سوره است.
به ترتيب نزول، ششمين سوره است كه بعد از سوره «لهب» و قبل از سوره «اعلي» نازل شده است.
(ترتيب آغاز و پايان سوره تكوير):
آغاز:«اِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ وَ اِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ».
پايان:«وَ ما تَشاؤُنَ اِلا اَنْ يَشاءَ الله رَبُّ الْعالَمينَ». آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 111 – جعفر شيخ الاسلامي.
پرسشهای قرآنی سوره تکویر:
1ـ معنی تكوير چیست؟ تكوير به معنی پيچيده شده يا تاريك شدن چيزي و مقصود خورشيد است. پرسش و پاسخ هايي در شناخت تاريخ وعلوم قرآني – ص 114 – دكتر مجيد معارف.
2- محتواي سوره تكوير در رابطه با چه موضوعاتی هست؟
- نشانه هايي از قيامت از جمله تمام شدن نور خورشيد و ساير دگرگونيهاي عظيم در پايان اين جهان و آغاز رستاخيز.
- عیان شدن اعمال انسان در آن روز.
- عظمت قرآن و تأثير آن در نفوس همراه با سوگند.
- عظمت پيامبر اسلام(ص) و دفع اتهامات از ايشان. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 111 – جعفر شيخ الاسلامي.
- بيان مسأله قيامت و دگرگوني عظيم در پايان اين جهان، اشاره به عظمت قرآن. دانستنيهاي قرآن – ص 62 – مصطفي اسرار.
پیامها و راهبردها شرحی بر انشراح سوره تکویر کتاب قرآن
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
نظریات و رهنمودهای آیات اول تا هیجدهم سوره تکویر در عبارتهای (إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ﴿۱﴾ هنگامی که خورشید را به هم درپیچند (۱) وَإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ ﴿۲﴾ و هنگامی که ستارگان تیره و بی نور شوند (۲( وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ﴿۳﴾ و هنگامی که کوه ها را به حرکت آرند و از جا برکنند (۳) وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ﴿۴﴾ و هنگامی که اموال نفیس و با ارزش رها و بی صاحب شود (۴) وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ﴿۵﴾ و هنگامی که همه حیوانات وحشی محشور شوند (۵( وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ﴿۶﴾ و هنگامی که دریاها مشتعل و برافروخته گردند (۶) وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ ﴿۷﴾ و هنگامی که هرکس [با همسان خود] قرین و جفت شوند [خوبان با خوبان و بدان با بدان] (۷) وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ ﴿۸﴾ و هنگامی که از [دختر] زنده به گور بپرسند (۸( بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ ﴿۹﴾ به کدام گناه کشته شده؟ (۹) وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ﴿۱۰﴾ و هنگامی که نامه های اعمال را بگشایند…. (۱۰( وَإِذَا السَّمَاءُ كُشِطَتْ ﴿۱۱﴾ و هنگامی که آسمان را به شدت برکنند و برچینند (۱۱( وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ ﴿۱۲﴾ و هنگامی که دوزخ افروخته شود…. (۱۲( وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ ﴿۱۳﴾ و هنگامی که بهشت را نزدیک آرند (۱۳) عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا أَحْضَرَتْ ﴿۱۴﴾ ) در چنین موقعیت و زمانی است که( هر کس هر عملی را [از خیر و شر] حاضر کرده است، بداند. (۱۴) فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ ﴿۱۵﴾ پس سوگند به ستارگانی که باز می گردند، (۱۵)
الْجَوَارِ الْكُنَّسِ ﴿۱۶﴾ ستارگانی که به سرعت می روند و پنهان می شوند (۱۶( وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ ﴿۱۷﴾ و سوگند به شب هنگامی که [روی می آورد، و زمانی که] می رود (۱۷( وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ ﴿۱۸﴾ و سوگند به صبح هنگامی که می دمد [و با گستردن نورش تاریکی را می زداید] (۱۸))"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیه اول سوره تکویر در عبارتِ " إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ﴿۱﴾ هنگامی که خورشید را به هم درپیچند (۱)"، گواه این نظریه است که 1- در زمان قیامت و تغییر و تحولات آفریدههای خداوند، خورشید با همه عظمتش زمانی می رسد که در حد یک کوره نان پزی و یا کوره کاشی پزی و یا کوچکتر و یا بزرگتر در هم پیچیده می شود و این موضوع نشان دهنده توانمندی فوق العاده خداوند است. 2- خداوند خورشیدی را که به غایت به عظمت آفریده است و هزاران سال است که در جهان نورافشانی می نماید و پرتو نورش آثار خوبی در حیات زندگی دارد، در پایان عمر دنیای کنونی، به اذن خداوند جلیل القدر خالق یکتای بی همتا به قدری کوچک می شود که مانند آتشی است که در کوره ای حبس می گردد. 3- علم خداوند و برنامه های پایان دوره عمر دنیای کنونی به غایت به تعالی می باشد و نشان اقتدار و توانمندی علم خداوند و تاثیرگذاری خداوند بر خلقت و خشوع و خضوع و فرمانبری و بندگی خلقت در برابر فرامین خداوند می باشد. 4- خداوند برای بر پائی قیامت و محشرِ حسابرسیِ اعمال انسانها بر اساس دینِ خداوند، بسیار توانمند می باشد. 5- پایان عمر دنیا و مخلوقات آن برای حسابرسی اعمال مخلوقات و شروع دنیائی دیگر برای آفریدههای خداوند می باشد. 6- موضوع آیه اول سوره تکویر علم ستارگان و نجوم و برنامه خداوند برای پایان دنیای کنونی می باشد و از نظر اعتقادات و اصول دین به اصل معاد و قیامت مربوط می شود. 7- آیه اول سوره تکویر متذکر صفات آینده نگری، مدبر و مدیر و قادر و غدیر و حکیم و علیم بودن خداوند و توانمندیهای لایتناهی خالق هستی بخش می باشد. 8- خداوند برای بیان حقایق به عظمت و ارزشمندی مخلوقات خود و وضعیتِ پایان عمرِ خورشید سوگند یاد نموده است.
2- آیه دوم سوره تکویر کتاب قرآن در عبارت" وَإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ ﴿۲﴾ و هنگامی که ستارگان تیره و بی نور شوند (2)"، گواه این نظریه هست که 1- ستارگانی که خداوند به آنها در دنیای کنونی ماموریت داده است و در نظریه و رهنمود قرآنی آیه نود و هفت سوره انعام " و هوالذی جعل لکم النجوم لتهتدوا بها فی ظلمات البر و البحر. او (خداوند)کسی است که برای شما ستارگان را قرار داد تا در تاریکی های خشکی و دریا بوسیله آنها هدایت شوید" یکی از ماموریتهای ستارگان هدایت انسانها در تاریکی خشکی و دریا می باشد و هزاران سال راهها به وسیله ستارگان مشخص می شده است؛ در پایان عمر دنیا وضعیت ستارگان تیره و بی نور می گردد و ستارگانی که هزاران سال پر نور بوده اند و مانند چراغانی در آسمان بوده اند، به اذن خداوند بی نور می گردند. 2- موضوع آیه دوم سوره تکویر علم نجوم و وضعیت پایان عمرِ نقش آفرینی ستارگان در این دنیا و وضعیت مخلوقات در زمان قیامت و معاد می باشد. 3- آیه دوم سوره تکویر تذکر صفات و توانمندیها و قدرت و علم و حکمت خداوند می باشد (و همچنین آیه دوم سوره تکویر در رابطه با خشوع و خضوع و بندگی خلقت در برابر فرمان و اذن خداوند می باشد). 4- آیه دوم سوره تکویر از نظر اعتقادات و اصول دین در رابطه با اصل معاد می باشد. 5- خداوند برای بیان حقایق به عظمت و ارزشمندی مخلوقات خود و وضعیتِ پایان عمرِ ستارگان سوگند یاد نموده است.
3- آیه سوم تکویر در کتاب قرآن در عبارت " وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ﴿۳﴾ و هنگامی که کوه ها را به حرکت آرند و از جا برکنند (۳("، گواه این نظریه است که 1- وضعیت کوهها در زمان پایان عمر دنیا به اذن خداوند سیر می نمایند و به حرکت در می آیند و یا از جا کنده می شوند و یا به صورت یک جا و یا تکه تکه شده و پودر شده می شوند. 2- پایان عمر دنیا با پایان عمر مخلوقاتی که در دنیا می باشند، صورت می پذیرد. 3- تغییرات و تحولات وضع حال است که کوهها به تعالی و به کمالات به اذن خداوند در دنیا داشته اند و کوهها طبق آیات و نظریات و رهنمودهای قرآنی نقش سازنده در زمین برای نگهداری و آرامش زمین و تاثیرگذاری بر زندگی مردم داشته است و از جمله نقشهای کوهها طبق آیات قرآن عبارت است: وَاَلْقَى فِى الاَْرْضِ رَوَاسِىَ اَنْ تَمِیدَ بِکُمْ وَاَنْهَاراً وَسُبُلا لَّعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ»؛ (و در زمین، کوه هاى استوارى قرار داد تا شما را نلرزاند؛ و نهرها و راه هایى ایجاد کرد، تا [به مقصدتان] راه یابید). سوره نحل، آيه ۱۵ «اَلَمْ نَجْعَلِ الاَْرْضَ مِهَاداً * وَالْجِبَالَ اَوْتَاداً»؛ (آیا زمین را محل آرامش [شما] قرار ندادیم * و کوه ها را همچون میخ هایى [براى حفظ زمین]) سوره نبأ، آيه ۶ و ۷. وَجَعَلْنَا فِیهَا رَوَاسِىَ شَامِخَات وَاَسْقَیْنَاکُمْ مَّاءً فُرَاتاً»؛ (و در آن کوه هاى استوار و بلندى قرار دادیم، و آبى گوارا به شما نوشاندیم). سوره مرسلات، آيه ۲۷. وَاَلْقَى فِى الاَْرْضِ رَوَاسِىَ اَنْ تَمِیدَ بِکُمْ وَبَثَّ فِیهَا مِنْ کُلِّ دَابَّه»؛ و در زمین کوه هاى استوارى قرار داد مبادا شما را بلرزاند [و آرامش را از شما بگیرد] و از هرگونه جنبنده اى روى آن منتشر ساخت). سوره لقمان، آيه ۱۰. ". 4- لازم به تذکر است که خداوندی که هزاران سال کوهها را به تعالی و به عظمت در جهان برافراشته نمود، برایش کاری ندارد که به اذن و فرمان خود به عمر کوهها آنطور که اراده نموده است پایان دهد و نقش آفرینیهای خلایق همیشگی نمی باشد بلکه وضعیت نقش آفرینی های مخلوقات و چگونگی پایان آن به اراده و تصمیمات حکیمانه و عالمانه خالق عالم و مدیر و مدبرِ یکتایِ بی همتا دارد. 5- موضوع آیه سوم سوره تکویر چگونگی پایان عمر کوهها در پایان عمر دنیای کنونی می باشد و از نظر اعتقادی و اصول دین به اصل معاد اشاره دارد. 6- خداوند برای بیان حقایق به عظمت و ارزشمندی مخلوقات خود و وضعیتِ پایان عمرِ کوهها سوگند یاد نموده است.
4- آیه چهارم سوره تکویر در عبارت" وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ ﴿۴﴾ و هنگامی که اموال نفیس و با ارزش رها و بی صاحب شود (۴("، گواه این نظریه هست که 1- در زمانی که قیامت برپا می شود صاحبان مال و اموال زندگی و کار و حاکمیّتها دیگر ثروت و مال و اموال خود را جمع نمی کنند بلکه انسانها با تعطیلی کارها و رها کردن ثروتها و اموال و دارائیهای خود فقط با اعمال و اعتقادات خود در صحنه محشر قیامت برای ملاقات با خداوند و پاسخگوئی اعمالشان بر اساس دین حاضر می شوند. 2- موضوع آیه چهارم سوره تکویر وضعیت مردم و حاکمیّتها در زمان فرا رسیدن قیامت می باشد و از نظر اعتقادی و اصول دین رابطه با اصل معاد می باشد.3- خداوند در رابطه با عظمت زمانی که حاکمیّتها و مردم جهان دارائیها و ثروت و اموال و خانه های خود را تعطیل و رها می نمایند و فارغ از مال دنیا و کارهای دنیا در صحنه محشر قیامت برای حسابرسی اعمال جمع می شوند سوگند یاد می نماید. 4- در نظریات حجتهای معصوم خداوند سلام الله علیهم در رابطه با حسابرسی اعمال و نفس قبل در دنیا چنین آمده است: الف- "امام صادق عليه السلام :حقٌّ على كلِّ مُسلمٍ يَعْرِفُنا أنْ يَعْرِضَ عَمَلَهُ في كُلِّ يَومٍ و لَيلةٍ على نَفْسِهِ ، فيَكونَ مُحاسِبَ نَفْسِهِ ، فإنْ رأى حَسَنةً اسْتَزادَ مِنها، و إنْ رأى سَيّئةً اسْتَغْفَر مِنها ، لِئلاّ يَخْزى يَومَ القِيامَةِ بر هر مسلمانى كه نسبت به ما معرفت دارد، لازم است در هر شبانه روز، عمل خود را بررسى كند و حسابرس نفْس خويش باشد. اگر ديد كار خوبى انجام داده است، به دنبال بيشتر از آن باشد و اگر ديد كار بدى از او سر زده است، استغفار كند، تا در روز رستاخيز سرشكسته و رسوا نشود. تحف العقول : ۳۰۱".
ب- "امام صادق عليه السلام :إذا أوَيْتَ إلى فِراشِكَ فانْظُرْ ما سَلَكْتَ في بَطنِكَ و ما كَسَبْتَ في يَومِك، و اذْكُرْ أنَّكَ مَيِّتٌ و أنَّ لَكَ مَعادا .هرگاه به بستر خود رفتى، در اين باره بينديش كه چه خوراكى به معده خود فرستاده اى و در آن روز چه كارهايى كرده اى و به ياد آور كه مى ميرى و تو را بازگشتى هست .الدعوات : ۱۲۳/۳"
ت- "امام كاظم عليه السلام : لَيس مِنّا مَن لَم يُحاسِبْ نَفْسَهُ في كُلِّ يَومٍ ، فإنْ عَمِلَ خَيرا اسْتَزادَ اللّه َ مِنهُ و حَمِدَ اللّه َ علَيهِ ، و إنْ عَمِلَ شَيئا شَرّا اسْتَغْفَرَ اللّه َ و تابَ إلَيهِ . از ما نيست كسى كه هر روز به حساب خود رسيدگى نكند و ببيند كه اگر كار نيكى انجام داده است از خداوند توفيق انجام بيشتر آن را بخواهد و خدا را بر آن سپاس گويد و اگر كار بدى انجام داده است از خدا آمرزش بخواهد و توبه كند . الاختصاص : ۲۶"
ث- امام على عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از نحوه محاسبه نفْس ـ فرمود :إذا أصْبَحَ ثُمَّ أمسى رَجَعَ إلى نَفْسِهِ ، و قالَ : يا نَفْسُ ، إنَّ هذا يَومٌ مَضى علَيكِ لا يَعودُ إلَيكِ أبدا ، و اللّه ُ سائلُكِ عَنهُ فيما أفْنَيتِهِ ، فما الّذي عَمِلْتِ فيهِ ؟ أ ذَكَرْتِ اللّه َ أمْ حَمِدْتيهِ؟ أ قَضَيْتِ حَقَّ أخٍ مؤمنٍ ؟ أ نَفَّسْتِ عَنهُ كُرْبتَهُ ؟ أ حَفِظْتيهِ بِظَهْرِ الغَيبِ في أهْلِهِ و ولدِهِ ؟ أ حَفِظْتيهِ بَعدَ المَوتِ في مُخَلَّفيهِ؟ أ كَفَفْتِ عن غيبَةِ أخٍ مؤمنٍ بفَضْلِ جاهِكِ ؟ أ أعَنْتِ مسلما ؟ ما الّذي صَنَعتِ فيهِ ؟ فيَذكُرُ ما كانَ مِنهُ ، فإنْ ذَكَرَ أنَّهُ جَرى مِنهُ خيرٌ حَمِدَ اللّه َ عزّ و جلّ و كَبَّرَهُ على تَوفيقِهِ ، و إنْ ذَكرَ مَعْصيَةً أو تَقْصيرا اسْتَغْفَرَ اللّه َ عزّ و جلّ و عَزَمَ على تَرْكِ مُعاوَدَتِهِ .چون صبح را به شب رساند، به سراغ نفْس خويش رود و بگويد : اى نفْس ! امروز بر تو گذشت و هرگز سوى تو برنمى گردد . خداوند از تو خواهد پرسيد كه آن را چگونه سپرى كردى ؟ در آن روز چه كردى ؟ آيا خدا را ياد كردى، يا سپاس و ستايشش گفتى؟ آيا حقّ برادر مؤمنى را گزاردى؟ آيا بار غمى از دل او برداشتى ؟ آيا در نبودِ او هواى زن و فرزندان ( امانتهایِ خداوند) را داشتى ؟ آيا وقتى مُرد، به بازماندگان او رسيدگى كردى ؟ آيا با استفاده از مقام و موقعيّتت، از غيبت برادر مؤمنى جلوگيرى كردى ؟ آيا مسلمانى را يارى رساندى ؟ چه كارى براى او كرده اى ؟ آن گاه كارهايى كه كرده است بر مى شمرد ؛ اگر كار خيرى از وى سر زده باشد، خدا را سپاس گويد و به شكرانه توفيقى كه به وى عنايت كرده، خدا را به بزرگى ياد كند، و اگر ديد گناهى يا تقصيرى از او سر زده است، از خداوند عزّ و جلّ آمرزش بخواهد و تصميم بگيرد كه ديگر آن را تكرار نكند .بحار الأنوار: ۷۰/۷۰/۱۶
ج- امام على عليه السلام : مَن حاسَبَ نفسَهُ وقَفَ على عُيوبِهِ، و أحاطَ بذُنوبِهِ ، و اسْتَقالَ الذُّنوبَ ، و أصْلَحَ العُيوبَ هر كه به محاسبه نفْس خود پردازد به عيبهايش آگاه شود و به گناهانش پى ببرد و گناهان را جبران كند و عيبها را برطرف سازد .غرر الحكم : ۸۹۲۷
ح- امام على عليه السلام :ثَمَرةُ المُحاسَبةِ صَلاحُ النَّفْسِ . ثمره محاسبه، اصلاح نفْس است. غرر الحكم : ۴۶۵۶
5- آیه پنجم سوره تکویر در عبارت" وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ﴿۵﴾ و هنگامی که همه حیوانات وحشی محشور شوند (۵("، گواه این نظریه هست که 1- حشر در اصطلاح، برانگیختن مردگان از قبور و گردآوری آنان در روز قیامت برای حسابرسی است ودر قیامت در تحولات مخلوقات در اتفاقات و نشانه های قیامت حیوانات وحشی هم محشور و جمع می شوند.2- موضوع آیه پنجم سوره تکویر جمع شدن و محشور شدن وحوش در قیامت است و از نظر اعتقادی و اصول دین در رابطه با اصل معاد می باشد. 3- خداوند به عظمت و پدیده محشور شدن حیوانات وحشی در قیامت سوگند یاد نموده است و نشانه اقتدار و علم و توانمندیهای خداوند و اطاعت مخلوقات از خداوند خالقِ یکتای بی همتا و اطاعت مخلوقات از خداوند متعال می باشد. 4- در رابطه با محشور شدن حیوانات در قیامت آیه ای در سوره انعام کتاب قرآن چنین آمده است: «"و ما من دابّة فی الأرض ولا طائر یطیر بجناحیه إلاّ أُمم أمثالکم ما فرّطنا فی الکتاب من شیء ثمّ إلی ربّهم یحشرون"». انعام، آیه 38.«هیچ جنبنده ای در زمین و هیچ پرنده ای که با دو بال پرواز می کند نیست مگر این که آن ها امت هایی مانند شما انسان ها هستند و مادر کتاب هیچ چیز را فروگذار نکردیم، سپس تمام حیوانات [همانند شما انسان ها] در قیامت به سوی پررودگارشان محشور می شوند». موضوع آیه پنجم سوره تکویر در رابطه با وضعیت محشور شدن حیوانات در قیامت می باشد و در سوره شورای کتاب قرآن در رابطه با محشور و جمع شدن انسانها در قیامت چنین آمده است: "و من آیاته خلق السّموات والأرض وما بثّ فیهما من دابّة وهو علی جمعهم إذا یشاء قدیر» شوری(42): 29.: "از نشانه های خدا، آفرینش آسمان ها و زمین و آنچه از انواع جنبندگان از انسان و حیوان بین آنها پراکنده ساخته، می باشد و او بر جمع آنها در روز قیامت، توانا است".
- آیه ششم سوره تکویر در عبارت" وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ﴿۶﴾ و هنگامی که دریاها مشتعل و برافروخته گردند (۶("، گواه این نظریه است که 1- به اقتدار علم و توانائی و اذن خداوند دریاها در قیامت جریان پیدا می کنند و به هم می پیوندند و به بخاری فشرده تبدیل می شوند و برافروخته می شوند و با تحولاتی که پیش می آید دریاها جمع می شوند. 2- منظور از افروخته شدن می تواند این باشد که با تحولات دمائی زمین و به اذن خداوند، آب دریاها با حجمِ زیاد بُخار می شود و با پیوستن دریا به هم، این برافروختگی شدّت و ادامه داشته باشد و به اذن خداوند آن همه بُخار آب در جائی که خداوند معین می نماید قرار می گیرند و به دریا و یا دریاچه ای تبدیل می شود .3- موضوع آیه ششم سوره تکویر وضعیت دریاها در قیامت است و از نظر اصول دین آیه ششم سوره تکویر در رابطه با معاد می باشد. 4- خداوند به عظمتِ مهم بودن تحولات وضعیت دریاها در قیامت سوگند یاد نموده است. 5- در قرآن در رابطه با آیه ششم سوره تکویر چنین آمده است: " و اِذا البِحارُ فُجِّرَتْ" ؛ سوره انفطار، آیه سه. یعنی در آن هنگام که دریاها برافروخته شود. در جایی دیگر آمده است: «وَ الْبَحر الْمَسجور»؛ سوره طور، آیه شش. یعنی و دریای مملو و برافروخته.
- آیه هفتم سوره تکویر در عبارت" وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ ﴿۷﴾ و هنگامی که هرکس [با همسان خود] قرین و جفت شوند [خوبان با خوبان و بدان با بدان] "، گواه این نظریه است که 1- در دنیای دیگر افراد با هم کُفو خود در بهشت و جهنم زندگی خواهند نمود. 2- ضرورت دارد در دنیا هم ازدواجها بر اساس هم کُفو بودن می باشد. 3- موضوع آیه هفتم سوره تکویر در رابطه وضعیت زندگی زندگی زوجیب نفوس در دنیای آخرت هست و از نظر اصول دین در رابطه با اصل معاد و دنیای آخرت می باشد. 4- خداوند به عظمت و ارزشمندی زوجیت بهشتیان با بهشتیان و جهنمایان با هم و هم کُفو بودن انسانها در دنیای دیگر سوگند یاد نموده است. 5- در رابطه با آیه هفتم سوره تکویر در نظریه امام باقر سلام الله علیه چنین آمده است: الباقر (علیه السلام) وَ فِی رِوَایَهًِْ أَبِیالْجَارُودِ عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ قَالَ أَمَّا أَهْلُ الْجَنَّهًِْ فَزُوِّجُوا الْخَیْرَاتِ الْحِسَانَ وَ أَمَّا أَهْلُ النَّارِ فَمَعَ کُلِّ إِنْسَانٍ مِنْهُمْ شَیْطَانٌ یَعْنِی قُرِنَتْ نُفُوسُ الْکَافِرِینَ وَ الْمُنَافِقِینَ بِالشَّیَاطِینِ فَهُمْ قُرَنَاؤُهُمْ. امام باقر (علیه السلام) میفرماید: منظور از: وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ، بهشتیان با دوشیزگان نرمخو و زیبارو ازدواج میکنند. این درحالی است که هرکدام از دوزخیان، شیطانی همراه وی خواهد بود. جانهای کافران و منافقان با شیاطین پیوند میخورد و این شیاطین، همنشین آنها هستند. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۲. بحارالأنوار، ج۷، ص۱۰۷/ بحارالأنوار، ج۸، ص۳۱۳/ القمی، ج۲، ص۴۰۷/ نورالثقلین/ البرهان
- آیه هشتم و نهم سوره تکویر در عبارتهایِ " وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ ﴿۸﴾ و هنگامی که از [دختر] زنده به گور بپرسند (۸(. بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ ﴿۹﴾ به کدام گناه کشته شده؟ "، گواه نظریاتِ فوق می باشد: 1- در قیامت از ارزشمندی اخلاق و تولا و مَوَدَّت اهل بیت سلام الله علیهم پرسش می شود. 2- از انسانهائی که به معصومین سلام الله علیهم ائم از انبیاء و چهارده معصوم سلام الله علیهم مودت نداشته اند پرسش می شود که چرا به معصومین سلام الله علیهم و نفسِ معصوم مَوَدت نداشتید؟ 3- در قیامت از قاتلان پرسش می شود که به چه دلیل و گناهی معصومین سلام الله علیهم و نفس معصوم و بی گناه را به قتل رساندند و شهید نمودند؟ 4- موضوع آیه هشتم و نهم سوره تکویر در رابطه با مسائلی است که در قیامت مورد پرسش قرار می گیرد و خطاب به قاتلان نفسهای معصوم بخصوص معصومین سلام الله علیهم می باشد و از نظر اعتقادات و اصول دین در رابطه با اصل معاد است. 5- خداوند به زمانِ مهمِ قیامت که قاتلانِ ظالم انبیاء و معصومین سلام الله علیهم و نفسهای بی گناه از طرف خداوند مورد پرسش و مؤاخذه قرار می گیرند سوگند یاد نموده است. 6- نظریات و رهنمودهای معصومین سلام الله علیهم در رابطه با آیات هشتم و نهم سوره تکویر: الف- الباقر (علیه السلام) عَنْ جَابِرٍ (رحمة الله علیه) عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ قَالَ مَنْ قُتِلَ فِی مَوَدَّتِنَا. امام باقر (علیه السلام) جابر (رحمة الله علیه) از امام باقر (علیه السلام) دربارهی این آیات: وَإِذَا الْمَوْؤُودَةُ سُئِلَتْ * بِأَیِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ، نقل میکند که فرمود: «منظور، آن کسی است که در راه دوستی ما کشته شود».تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۴. بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۵۴/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۲/ فرات الکوفی، ص۵۴۱/ نورالثقلین/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۵۴/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۲/ کتاب سلیم بن قیس، ص۹۴۹/القمی، ج۲، ص۴۰۷
ب- الباقر (علیه السلام) عَنْ عَلِیِّبْنِالْقَاسِمِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ قَالَ شِیعَهًُْ آلِ مُحَمَّدٍ تَسْأَلُ بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ. امام باقر (علیه السلام) علیّبنقاسم گوید: از امام باقر (علیه السلام) دربارهی این آیات وَ إِذَا الْموْؤُودَةُ سُئِلَتْ * بِأَیِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ، پرسیدم. فرمود: «از شیعهی آل محمّد (علیهم السلام) پرسیده میشود: «به کدامین گناه کشته شدند»؟ تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۴. بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۵۵/ البرهان/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۲
ت- الصّادق (علیه السلام) عَنْ إِسْمَاعِیلَبْنِجَابِرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قُلْتُ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ قَالَ یَعْنِی الْحُسَیْنَ (علیه السلام).
امام صادق (علیه السلام) اسماعیلبنجابر گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «منظور از این آیات: وَ إِذَا الْموْؤُودَةُ سُئِلَتْ * بِأَیِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ چیست»؟ فرمود: «منظور، امام حسین (علیه السلام) است». تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۴. بحارالأنوار، ج۲۳، ص۲۵۵/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۲/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۲۰/ کامل الزیارات، ص۶۳
ث- الصّادق (علیه السلام) یَا مُفَضَّلُ وَ الْمَوْؤُدَةُ وَ اللَّهِ مُحَسِّنٌ لِأَنَّهُ مِنَّا لَا غَیْرُ فَمَنْ قَالَ غَیْرَ هَذَا فَکَذِّبُوهُ.
امام صادق (علیه السلام) ای مفضّل به خدا قسم! این الْموْؤُدَةُ و به خاک سپرده شده، محسن (علیه السلام) بچّهی فاطمه (سلام الله علیها) است. زیرا مقصود از این آیه ماییم و هرکس جز این بگوید او را تکذیب کنید.تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۶. بحارالأنوار، ج۵۳، ص۲۲
- آیه دهم سوره تکویر در عبارت" وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ﴿۱۰﴾ و هنگامی که نامه های اعمال را بگشایند…. (۱۰)"، گواه این نظریه است که در قیامت کتاب اعمال هر نفس انسانی منتشر می شود و بدستش داده می شود و یا به عبارت دیگراز روی کتابهای اعمال نسخه دومی مُنتشِر می شود و به دست صاحبان آن داده می شود. 2- هر لحظه زندگی افراد در حال ثبت شدن هست و انسانها تا فرصت دارند باید اعمال خودشان را مطابق دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند نمایند. ( بخصوص در این زمان حضرت ولیعصر حجت خداوند قائم آل محمد حضرت مهدی سلام الله علیهم می باشد). 3- موضوع آیه دهم سوره تکویر وضعیت مقدماتی حسابرسی به کتاب اعمال انسانها در قیامت می باشد و از نظر اعتقادی و اصول دین به اصل معاد مربوط می شود. 4- آیه دهم سوره تکویر از آیات انذار و بشارت محسوب می شود و به نوعی امر به معروف و نهی از منکر از طرف خداوند بطور غیر مستقیم می باشد. 5- خداوند در آیه دهم سوره تکویر به عظمتِ زمانِ مهم قیامت که کتابهایِ اعمال منتشر می شود و به دست صاحبان اعمال می رسد سوگند یاد نموده است. 6- نظریات بزرگان دین در رابطه با محاسبه اعمال قبل از حسابرسی در قیامت چنین آمده است:
الف- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :أكْيَسُ الكَيِّسِينَ مَن حاسَبَ نَفْسَهُ و عَمِلَ لِما بَعدَ المَوتِ ، و أحْمَقُ الحَمْقى مَنْ أتْبَعَ نَفْسَهُ هَواهُ ، و تَمنّى على اللّه ِ الأمانِيَّ .زيركترين زيركان كسى است كه از نفْس خويش حساب كشد و براى بعد از مرگ كار كند، و احمق ترين احمق ها كسى است كه نفْس خود را دنباله رو هوس خويش كند و از خدا آرزوها طلبد .بحار الأنوار : ۷۰/۶۹/۱۶.
ب- امام على عليه السلام :حاسِبوا أنْفُسَكُم بأعْمالِها ، و طالِبوها بأداءِ المَفْروضِ علَيها ، و الأخْذِ من فَنائها لبَقائها ، و تَزَوّدوا و تَأهَّبوا قَبلَ أنْ تُبْعَثوا .به حساب اعمال نفْس خود رسيدگى كنيد و از آن بخواهيد كه وظايف خود را انجام دهد و از آن جايى كه رفتنى است براى آن جايى كه ماندنى است، بهره برگيرد. پيش از آن كه [بميريد و ]بر انگيخته شويد، توشه برداريد و خود را آماده كنيد .غرر الحكم : ۴۹۳۴ .
ت- امام على عليه السلام : قَيِّدوا أنْفُسَكُم بالمُحاسَبَةِ ، و امْلِكوها بالمُخالَفَةِ . نفسهاى خود را با حسابرسى به بند كشيد؛ و با مخالفت كردن با آن، زمامش را در اختيار گيريد .غرر الحكم : ۶۷۹۴.
ث- امام على عليه السلام : حاسِبْ نَفْسَكَ لنَفْسِكَ ؛ فإنَّ غَيرَها مِن الأنْفُسِ لَها حَسيبٌ غَيرُكَ .تو به حساب نفْس خودت رسيدگى كن؛ زيرا ديگران را حسابرسى جز تو هست .نهج البلاغة : الخطبة ۲۲۲ .
ج- امام زين العابدين عليه السلام :ابنَ آدمَ ، إنّكَ لا تَزالُ بخَيرٍ ما كانَ لكَ واعِظٌ مِن نَفْسِكَ ، و ما كانَتِ المُحاسَبَةُ مِن هَمِّكَ . اى فرزند آدم ! تو تا زمانى كه خود واعظ خويش باشى و به محاسبه [اعمال نفس ]خويش پردازى پيوسته در خير و خوبى به سر خواهى برد. تحف العقول: ۲۸۰
ح- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حاسِبوا أنْفُسَكُم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا ، و زِنوها قَبلَ أنْ تُوزَنوا ، و تَجَهَّزوا للعَرْضِ الأكْبَرِ .پيش از آن كه مورد حسابرسى قرار گيريد، خود به حساب نفستان برسيد و پيش از آن كه سنجيده شويد، خود نفستان را در ترازوى سنجش بگذاريد و براى آن حسابرسى بزرگ آماده شويد. بحار الأنوار : ۷۰/۷۳/۲۶
خ- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حاسِبوا أنْفُسَكُم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا ، و مَهِّدوا لها قَبلَ أنْ تُعذَّبوا ، و تَزَوَّدوا للرّحيلِ قَبلَ أنْ تُزْعَجوا ، فإنَّما هُو مَوقِفُ عَدْلٍ ، و اقْتِضاءُ حَقٍّ ، و سُؤالٌ عن واجِبٍ ، و قَد أبْلَغَ في الإعْذارِ مَن تَقَدّمَ بالإنذْارِ .پيش از آن كه حسابرسى شويد، به حساب نفْس خود برسيد و پيش از آن كه عذاب شويد، نفستان را آماده كنيد و پيش از آن كه [خواه ناخواه ]بُرده شويد، ره توشه سفر برداريد ، كه آن جا جايگاه عدالت است و مطالبه حقّ و سؤال از واجبات و وظايف. پس آن كه پيشاپيش هشدار داد كاملاً معذور است أعلام الدين : ۳۳۹
د- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به ابو ذر غفارى فرمود ـ : يا أبا ذرٍّ ، حاسِبْ نَفْسَكَ قَبلَ أنْ تُحاسَبَ ، فإنَّهُ أهْوَنُ لِحِسابِكَ غَدا ، وزِنْ نَفْسَكَ قَبلَ أنْ تُوزَنَ ، و تَجَهَّزْ للعَرْضِ الأكْبَرِ يَومَ تُعْرَضُ لا يَخْفى على اللّه ِ خافِيَةٌ .
اى ابوذر! پيش از آن كه حسابرسى شوى، تو خود به حساب خويش برس ، كه اين كار حسابرسى فرداى [قيامت ]تو را آسان مى سازد ؛ و پيش از آن كه اعمالت سنجيده شود، خود اعمالت را بسنج و براى آن حسابرسى بزرگ ، آماده شو، روزى كه اعمالت بررسى مى شود و هيچ امر پوشيده اى بر خداوند پوشيده نيست .الأمالي للطوسي : ۵۳۴/۱۱۶۲
ذ- امام صادق عليه السلام : فحاسِبوا أنْفُسَكُم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا ، فإنَّ أمْكِنَةَ القِيامَةِ خَمْسونَ مَوْقِفا ، كُلُّ مَوقِفٍ مَقامُ ألْفِ سَنَةٍ ، ثُمَّ تَلا هذهِ الآيةَ : «فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ ألْفَ سَنَةٍ» معارج،4
از نفْسهاى خود حساب بكشيد، پيش از آن كه از شما حساب بكشند؛ زيرا در قيامت، پنجاه موقف [حسابرسى ]است و توقف در هر موقفى هزار سال به درازا مى كشد. امام عليه السلام سپس اين آيه را تلاوت كرد: «در روزى كه اندازه آن پنجاه هزار سال است».الأمالي للمفيد : ۳۲۹/۱
- آیه یازدهم سوره تکویر در عبارت" وَإِذَا السَّمَاءُ كُشِطَتْ ﴿۱۱﴾ و هنگامی که آسمان را به شدت برکنند و برچینند (۱۱)"، گواه این نظریه است که1- آسمانی که سرمنشاء رزق و روزی می باشد و انسانها از رزق و روزی خداوند از مخلوقات بخصوص، آسمانها بهره ها برده اند، و در قرآن در باره آن چنین آمده است" (آیا جز خداوند کسی هست که شما را از آسمان و زمین روزی دهد؟ «هَل مِن خـلق غَیرُ اللّهِ یَرزُقُکم مِن السَّماء والأرضِ...». فاطر/سوره۳۵، آیه۳.)"، با پایان عمر دنیا عمر آسمانها هم به پایان می رسد و به اذن خداوند مقتدر توانای عالم و حکیم در هنگامۀ قیامت آسمان بر چیده می شود. 2- آیه یازدهم سوره تکویرِ کتابِ قرآن، به علم آسمان و نجوم و سرانجام وضعیت آسمان در قیامت مربوط می شود و از نظر اعتقادی و اصول دین به اصل معاد مربوط می شود. 3- خداوند به عظمت زمان جمع شدن آسمان در قیامت، سوگند یاد نموده است.
- آیه دوازدهم سوره تکویر در عبارت" وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ ﴿۱۲﴾ و هنگامی که دوزخ افروخته شود…. (۱۲)"، گواه این نظریه است که 1- در قیامت در مهیا نمودن جهنم به اذن خداوند تسریع می شود و در دوزخ شعله های آتش بر افروخته می شود و به تناسب گناهان و سرکشی ها از فرمان خداوند در برافروخته شدنش سرعت بخشیده می شود. 2- آیه دوازدهم سوره تکویر در رابطه با وضعیت دوزخ در قیامت بعد از حسابرسی اعمال می باشد و از نظر اعتقادی و اصول دین به اصل معاد مربوط می شود و از آیات انذار و نهی از منکر ( سزای اعمال بد )، مربوط می شود. 3- خداوند به عظمت زمانِ تسریع در مهیا نمودنِ جهنم سوگند یاد نموده است.
- آیه سیزدهم سوره تکویر در عبارت" وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ ﴿۱۳﴾ و هنگامی که بهشت را نزدیک آرند (۱۳)"، گواه این نظریه است که 1- بهشت را در قیامت برای انسانهائی که عبد خداوند محسوب می شوند و نمره قبولی بهشت را آورده اند و مجوز ورود به بهشت را از طرف خداوند گرفته اند به اذن خداوند توسط ملائک برای بهشتیان مهیا می نمایند تا بندگان خداوند وارد آن شوند. 2- آیه سیزدهم سوره تکویر در رابطه با بهشت در هنگامۀ قیامت می باشد و از نظر اعتقادات و اصول دین به اصل معاد مربوط می شود. 3- خداوند بر ای بیان حقایق به عظمتِ زمان آماده نمودن بهشت برای ورود انسانها سوگند یاد نموده است.
- آیه چهاردهم سوره تکویر در عبارت" عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا أَحْضَرَتْ ﴿۱۴﴾ ) در چنین موقعیت و زمانی است که( هر کس هر عملی را [از خیر و شر] حاضر کرده است، بداند. (۱۴)"، گواه این نظریه است که 1- انسانها زمان حسابرسی اعمال در قیامت، به اعمال خیر و شر خود آگاه هستند بطوری که عمل در پیش صاحبّ خود حضور می یابد. ( البته اعمالی که انسانها استغفار و توبه نموده اند و با انجام کار خوب عمل اشتباه و گناهشان را جبران نموده اند، عمل بد آنها پاک می شود.) 2- آیه چهاردهم سوره تکویر در رابطه با وضعیت حسابرسی اعمال در قیامت می باشد و از آیات بشارت و انذار و امر به معروف و نهی از منکر بطور غیر مستقیم می باشد و از نظر اعتقادات و اصول دین به اصل معاد مربوط می شود. 3- خداوند برای بیان حقایق به عظمتِ هنگامۀ حضور اعمال نفسها، در نزدِ صاحبانشان سوگند یاد نموده است.
- آیه پانزدهم سوره تکویر در عبارت" فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ ﴿۱۵﴾ پس سوگند به ستارگانی که باز می گردند، (۱۵)"، گواه این نظریه است که 1- دو معنای ظاهری و باطنی برای کلمه بِالْخُنَّسِ می باشد، یکی به معنای ستارگانی هست که در برج های خود ناپدید می شود، منظور پنج ستاره زحل، عطارد، مشتری، مریخ، زهره، می باشد و معنای باطنی دارد که در رابطه با ظهور امام دوازدهم و حضرت مسیح سلام الله علیهم که پس از پنهان بودن طولانی باز ظهور می یابند و در زمانی که مردم جهان در رنج و ظلم گرفتارند به اذن خداوند متعال، انسانها را به نور هدایت الهی به صراط مستقیمِ دین خداوند هدایت می نمایند. 2- آیه پانزدهم سوره تکویر در رابطه با رجعتِ پیامبران و معصومین سلام الله علیهم می باشد که در زمان ظهور و بعد از ظهور برایِ یاری ِ امام زمان حضرت مهدی سلام الله علیه به دنیا باز می گردند. 3- آیه دوازدهم سوره تکویر در رابطه با موضوع اعتقادی غیبت امام دوازدهم و ظهور و رجعت پیامبران و امامان معصوم سلام الله علیهم برای یاری امام دوازدهم سلام الله علیه می باشد و از نظر اعتقادی و اصول دین به اصل امامت مربوط می شود. 3- خداوند برای بیانِ حقایق به عظمت و ارزشمندی برگشت ستارگانِ واقعی و حقیقی و بازگشت امام زمان حضرت مهدی موعود سلام الله علیه و حضرت مسیح سلام الله علیه و رجعت پیامبران و معصومین سلام الله علیهم سوگند یاد نموده است. 4- نظریات بزرگانِ دین در رابطه با آیه پانزدهم سوره تکویر چنین آمده است: الف- الباقر (علیه السلام) عَنْ أُمِّ هَانِئٍ قَالَتْ لَقِیتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذِهِ الْآیَهًِْ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ فَقَالَ إِمَامٌ یَخْنِسُ فِی زَمَانِهِ عِنْدَ انْقِضَاءٍ مِنْ عِلْمِهِ سَنَهًَْ سِتِّینَ وَ مِائَتَیْنِ ثُمَّ یَبْدُو کَالشِّهَابِ الْوَقَّادِ فِی ظُلْمَهًِْ اللَّیْلِ فَإِنْ أَدْرَکْتَ ذَلِکَ قَرَّتْ عَیْنَاکَ. امام باقر (علیه السلام) امّ هانی گوید: امام باقر (علیه السلام) را دیدم و از ایشان دربارهی این آیات پرسیدم: فَلَا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ* الجَوَارِ الْکُنَّسِ، فرمود: «خنّس، امامی است که در زمان خود در سال دویستوشصت از دیدهها پنهان میشود، و مردم از علم و دانش او بهرهمند نخواهند شد [از او چیزی نخواهند دانست] سپس مانند شهابی درخشان در تاریکی شب نمایان میشود، اگر در آن زمان باشی، چشم تو روشن خواهد شد».تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۸. بحارالأنوار، ج۵۱، ص۵۱/ کمال الدین، ج۱، ص۳۲۴/ الکافی، ج۱، ص۳۴۱ و الغیبهًْ للنعمانی، ج۱۰، ص۱۵۰ و نورالثقلین؛ فیهم: «واقد» بدل «وقاد»/ البرهان/ الغیبهًْ للطوسی، ص۱۵۹/ الغیبهًْ للنعمانی، ج۱۰، ص۱۴۹
ب- الباقر (علیه السلام) عَنْ أُمِّ هَانِئٍ الثَّقَفِیَّهًِْ قَالَ غَدَوْتُ عَلَی سَیِّدِی مُحَمَّدِبْنِعَلِیٍّ الْبَاقِرِ (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ یَا سَیِّدِی آیَهًٌْ فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عَرَضَتْ بِقَلْبِی أَقْلَقَتْنِی وَ أَسْهَرَتْنِی قَالَ فَاسْأَلِی یَا أُمَّ هَانِئٍ قَالَتْ قُلْتُ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ قَالَ نِعْمَ الْمَسْأَلَهًُْ سَأَلْتِنِی یَا أُمَّ هَانِئٍ هَذَا مَوْلُودٌ فِی آخِرِ الزَّمَانِ هُوَ الْمَهْدِیُّ مِنْ هَذِهِ الْعِتْرَهًِْ تَکُونُ لَهُ حَیْرَهًٌْ وَ غَیْبَهًٌْ یَضِلُّ فِیهَا أَقْوَامٌ وَ یَهْتَدِی فِیهَا أَقْوَامٌ فَیَا طُوبَی لَکِ إِنْ أَدْرَکْتِهِ وَ یَا طُوبَی مَنْ أَدْرَکَهُ. ب- به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «آقای من! یک آیه از قرآن در دلم خطور کرده که معنی آن مرا ناراحت نموده»، فرمود: «ام هانی! سؤال کن». عرض کردم: «آیهی فَلا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ* الجَوارِ الْکُنَّسِ است». فرمود: «ای ام هانی! چه مسأله خوبی از من پرسیدی؟ مقصود از این آیه مولودی است که در آخر الزّمان خواهد آمد و او مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) این عترت طاهره است. او راست حیرت و غیبتی که مردمی به وسیلهی آن گمراه گردند و گروهی هدایت شوند خوش به حال تو اگر او را درک کنی و خوشا به حال کسی که او را میبیند». بحارالأنوار، ج۵۱، ص۱۳۷/ کمال الدین، ج۱، ص۳۳۰/ »
ت- أمیرالمؤمنین (علیه السلام) عَنِ الْأَصْبَغِبْنِنُبَاتَهًَْ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ سَأَلَهُ ابْنُالْکَوَّاءِ عَنْ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ لَا یُقْسِمُ بِشَیْءٍ مِنْ خَلْقِهِ فَأَمَّا قَوْلُهُ الْخُنَّسُ فَإِنَّهُ ذَکَرَ قَوْماً خَنَسُوا عِلْمَ الْأَوْصِیَاءِ وَ دَعَوُا النَّاسَ إِلَی غَیْرِ مَوَدَّتِهِمْ وَ مَعْنَی خَنَسُوا سَتَرُوا.
امام علی (علیه السلام) اصبغبننباته گوید: ابن کوّاء از امام علی (علیه السلام) پرسید: «منظور از این آیات چیست فَلَا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ * الجَوَارِ الْکُنَّسِ»؟ فرمود: «خداوند به هیچکدام از آفریدههای خود قسم نمیخورد، اما خنّس چنین است. خداوند گروهی را ذکر کرده که پرده بر روی علم اوصیاء کشیدند و مردم را دعوت به دشمنی آنها نمودند. و معنی (خنسوا) یعنی پوشاندند».تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۰۸. بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۳/ البرهان
ج- أمیرالمؤمنین (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ قَالَ هِیَ الْکَوَاکِبُ تُکْنَسُ بِاللَّیْلِ وَ تُخْنَسُ بِالنَّهَارِ فَلَا تُرَی. امام علی (علیه السلام) فَلا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ؛ آنها اخترانند که شب نمایانند و روز نهان و دیده نشوند. بحارالأنوار، ج۵۵، ص۱۰۷
ح- أمیرالمؤمنین (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ قَالَ خَمْسَهًُْ أَنْجُمٍ زُحَلُ وَ عُطَارِدُ وَ الْمُشْتَرِی وَ بَهْرَامُ وَ الزُّهَرَهًُْ لَیْسَ فِی الْکَوَاکِبِ شَیْءٌ یَقْطَعُ الْمَجَرَّهًَْ غَیْرُهَا. امام علی (علیه السلام) فَلا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ؛ پنج ستارهاند زحل، عطارد، مشتری، بهرام، زهره، و جز اینها ستارهای که کهکشان را پیماید، نیست. بحارالأنوار، ج۵۵، ص۱۰۸.
- آیه شانزدهم سوره تکویر در عبارت" الْجَوَارِ الْكُنَّسِ ﴿۱۶﴾ ستارگانی که به سرعت می روند و پنهان می شوند (۱۶)"، گواه این نظریه است که 1- آیه شانزدهم سوره تکویر، دو معنای ظاهری و باطنی دارد مانند اینکه وقتی خورشید می درخشد، درخشش ستارگان پوشیده و مخفی می ماند و معنای باطنی می تواند به کوتاهی عمر بعضی از انبیاء و معصومین و شهیدان و عالمان و فضلا و دانشمندان موحد سلام الله علیهم که شهید شده اند و یا از دنیا رفته اند، اشاره شده باشد مانند دوره کوتاه زندگی حضرت فاطمه سلام الله علیها و یازده امام و فرزندان شهیدشان که در جوانی به شهادت رسیدند و یا از دنیا رفتند و یا به انتقال خاتم الا نبیاء پیامبر خداوند به امام علی سلام الله علیه و حضرت فاطمه سلام الله علیها در دوران پیامبریش، در حالی که بر دیگران پوشیده بوده انتقال یافته و همینطور علم پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه با حفظ امانتداری از امامی به امام دیگر تا به دست حضرت امام مهدی دوازدهمین امام سلام الله علیهم رسیده است و این در حالی بوده که درخشش علم چهارده معصوم سلام الله علیهم به دلیل شهادتشان در زمان بسیار کوتاهی صورت پذیرفته است. 3- موضوع آیه شانزدهم سوره تکویر در رابطه با نقل و انتقال نور و علم در حالی که پوشیده است و بر دیگران عیان نباشد. 4- در آیه شانزدهم سوره تکویر خداوند به عظمت برگشت ستارگان و برگشت حضرت مهدی و حضرت مسیح سلام الله علیهم و رجعت انبیاء و معصومین سلام الله علیهم سوگند یاد نموده است. 5- نظریه و رهنمود آیه شانزدهم سوره تکویر دررابطه از امام علی سلام الله علیه چنین آمده است: أمیرالمؤمنین (علیه السلام) عَنِ الْأَصْبَغِبْنِنُبَاتَهًَْ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ سَأَلَهُ ابْنُالْکَوَّاءِ عَنْ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ ... وَ الْجَوارِ الْکُنَّسِ قَالَ یَعْنِی الْمَلَائِکَهًَْ جَرَّتْ بِالْعِلْمِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَکَنَسَهُ عَنْهُ الْأَوْصِیَاءُ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ لَا یَعْلَمُهُ أَحَدٌ غَیْرُهُمْ وَ مَعْنَی کَنَسَهُ رَفَعَهُ وَ تَوَارَی بِه.امام علی (علیه السلام) اصبغبننباته گوید: ابن کوّاء از امام علی (علیه السلام) پرسید: منظور از این آیه: الجَوَارِ الْکُنَّسِ چیست؟ فرمود: «یعنی ملائکه علم را به جانب پیامبر (صلی الله علیه و آله) میبرند. آن علم را اوصیاء که اهل بیت (علیهم السلام) هستند جمع میکنند به طوریکه بر آنها احدی جز خودشان اطّلاع ندارد و معنی «کنسه» یعنی بر میدارند و پنهان میکنند». تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۰. بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۳/ البرهان
- آیه هفدهم سوره تکویر در عبارت" وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ ﴿۱۷﴾ و سوگند به شب هنگامی که [روی می آورد، و زمانی که] می رود. (۱۷)"، گواه این نظریه است که 1- وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ دو تعریف ظاهری و باطنی دارد، تعریف ظاهری به معنای تظاهر و پدیدار شدن تاریکی در بوجود آمدن شب و پشت سر گذاشتن روز می باشد و در معنای باطنی به معنای این است که انسانهائی که به ولایت پذیری و شناخت و اطاعت از رهنمودها و هدایتهای دینِ خداوند و چهارده معصوم سلام الله علیهم پشت می نمایند و بنده جهالتها و رذالتها و القائات بد نفس و یا شیطان می شوند ورود به تاریکیها و ظلمات نفس نموده اند و به جای ولایت پذیری از نور هدایت رهنمودها و دیدگاههای خداوند و چهارده حجت معصوم خداوند، ولایت پذیری جهالتها و نادانیهای نفس خود نموده اند و در تاریکیها و اشتباهات نفس خود گرفتار شده اند و خود را از روز و روشنیهای صراط مستقیم دینِ و هدایت خداوند و حجتهای معصوم خداوند محروم نموده اند، غفلت بزرگ انسانی و خلایق که موجب خیلی از انحرافات در زمینه های مختلف در برهه های مختلف زندگی تاریک و ظلمانی انسانها و حاکمیّتها شده است و به عبارتی به پدیده اساس خلافت و حاکمیتهای غیر ولایتِ دینِ خداوند و غیر ولایتِ دینِ حجتهای معصوم خداوند مربوط می شود. 2- موضوع آیه هفدهم سوره تکویر در رابطه با بوجود آمدن تاریکی شب و یا عمل نمودن به ظلمتها و تاریکیهایِ جهالتها و رذالتها و نادانیهای نظریات نفسانی انسانها می باشد و به علمِ انسان شناسی و زندگی و حاکمیّت انسانها می باشد و غفلت از ولایت و نظریات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند می باشد و از نظر اعتقادات و اصول دین به اصل توحید و نبوت و امامت مربوط می شود. 3- خداوند به عظمت ظاهر و موجود شدن شب سوگند یاد نموده است. 4- نظریه و رهنمود امام علی سلام الله علیه در این رابطه چنین آمده است: أمیرالمؤمنین (علیه السلام) عَنِ ابْنِنُبَاتَهًَْ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلَهُ ابْنُالْکَوَّاءِ عَنْ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ ... وَ اللَّیْلِ إِذا عَسْعَسَ قَالَ یَعْنِی ظُلْمَهًَْ اللَّیْلِ وَ هَذَا ضَرَبَهُ اللَّهُ مَثَلًا لِمَنِ ادَّعَی الْوَلَایَهًَْ لِنَفْسِهِ وَ عَدَلَ عَنْ وَلَایَهًِْ الْأَمْرِ. امام علی (علیه السلام) اصبغبننباته گوید: ابن کوّاء از امام علی (علیه السلام) پرسید: منظور از این آیه: وَ اللَّیْلِ إِذَا عَسْعَسَ؛ چیست؟ فرمود: «یعنی شب با تیرگیاش روی میآورد. این مثال را خداوند نسبت به کسی زده است که ولایت را برای خود ادّعا نماید و از صاحبان اصلی جلوگیری کند». تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۰. بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۳/ البرهان
- آیه هیجدهم سوره تکویر در عبارت" وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ ﴿۱۸﴾ و سوگند به صبح هنگامی که می دمد [و با گستردن نورش تاریکی را می زداید] (۱۸)"، گواه این نظریه است که 1- وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ دو معنای ظاهری و باطنی دارد در معنای ظاهری به معنای مجال و فرصت ظهور و تنفس صبح بعد از تاریکی شب و هوای مطبوع صبحگاهی که موجب فرصت مناسبی برای تنفس مطلوب انسانها می باشد و دیگر به معنای باطنی عبارت است از اینکه بعد از قرنها حکومتهای غیر الهی در جهان و حکومتهای غیر خدائی و بر اساس جهالتها و رذالتهای ظالمانه جهانی است، ظهور دینِ حضرت محمد سلام الله علیه در زمان ظلمات و تاریکی جاهلیتِ اعراب و مردمِ جهان و ایجاد وضعیت دلپذیری در سایه نسیم نورهدایتِ دینِ خداوند، و همچنین ظهور منجی عالم بشریّت حضرت مهدی و حضرت مسیح سلام الله علیهم بعد از ظلمات کجرویها و گسترش ظلم و درماندگیهای حاکمیّتها و ملتهای جهان است که مانند نسیم صبحگاهی می باشد که امکان و فرصت تنفس و نفس کشیدن و حیات طیبه در حاکمیّتها و جوامع و ملتها و امتها در سایه نسیم نورِ هدایتِ حاکمیّت جهانی خداوند و حجتهای معصوم خداوند، وضعیت دلپذیری ایجاد می نماید و موجب نجات مردم و حاکمیّتهای جهان از ظلمات و تاریکی جهالتها و رذالتها و انحرافات و فسادها می گردد. 2- موضوع آیه هیجدهم سوره تکویر در رابطه با هوای صبحگاهی و تنفس در صبح و همچنین حاکمیّت خداوند و حجتهای معصوم خداوند بر جهانیان می باشد. 3- خداوند به عظمت و ارزشمندی تنفس نسیم صبحگاهی بعد از تاریکی شب و بهره مندی از نسیم نور هدایتِ ولایتِ خداوند و حجتهای معصومِ خداوند بعد از تاریکی ظلمت جهالتها و ناآگاهیها و رذالتها سوگند یاد نموده است. 4- نظریه امام علی سلام الله علیه در رابطه با ایه هیجدهم سوره تکویر چنین آمده است: أمیرالمؤمنین (علیه السلام) عَنِ ابْنِنُبَاتَهًَْ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلَهُ ابْنُالْکَوَّاءِ عَنْ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ ... وَ الصُّبْحِ إِذا تَنَفَّسَ قَالَ یَعْنِی بِذَلِکَ الْأَوْصِیَاءَ یَقُولُ إِنَّ عِلْمَهُمْ أَنْوَرُ وَ أَبْیَنُ مِنَ الصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ. امام علی (علیه السلام) اصبغبننباته گوید: ابن کوّاء از امام علی (علیه السلام) دربارهی: ... وَ الصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ. پرسید. فرمود: «منظور اوصیاء (علیهم السلام) هستند یعنی علم آنها درخشانتر و آشکارتر از دمیدن صبح است». تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۰. بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷۷/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۴۳/ البرهان
2- نظریات و رهنمودهای خداوند در آیات نوزدهم تا بیست و نهم سوره تکویر در عبارتهایِ"( إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ﴿۱۹﴾ که قرآن کلام فرستاده ای ارجمند و بزرگوار است. (۱۹) ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ ﴿۲۰﴾ نیرومندی که نزد صاحب عرش دارای مقام و منزلت است؛ …. (۲۰) مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ ﴿۲۱﴾ آنجا مورد اطاعت [فرشتگان] و امین است…. (۲۱) وَمَا صَاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ ﴿۲۲﴾ و رفیق و یار شما دیوانه نیست. (۲۲) وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ ﴿۲۳﴾ بی تردید امین وحی را در افق روشن دیده است، (۲۳) وَمَا هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ ﴿۲۴﴾ و او نسبت به [ابلاغ و تعلیم] آنچه به او وحی می شود، بخیل نیست (۲۴) وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ ﴿۲۵﴾ و قرآن، کلام شیطان رانده شده نیست؛ (۲۵) فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ ﴿۲۶﴾ پس [با انکار قرآن و روی گرداندن از آن] کجا می روید؟ (۲۶) إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ ﴿۲۷﴾ قرآن فقط وسیله یادآوری و پند برای جهانیان است؛ (۲۷)
لِمَنْ شَاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ ﴿۲۸﴾ برای هرکس از شما که بخواهد [در همه شؤون زندگی مادی و معنوی] راه مستقیم بپیماید (۲۸) وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿۲۹﴾ و شما [طیِ راهِ مستقیم را] نخواهید خواست مگر آنکه خدا پروردگار جهانیان بخواهد. (۲۹))"،
دلالت دارد بر اینکه 1- آیه نوزدهم و بیستم و بیست و یکم سورۀ تکویر در عبارتهایِ" إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ﴿۱۹﴾ که قرآن کلام فرستاده ای ارجمند و بزرگوار است. ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ ﴿۲۰﴾ نیرومندی که نزد صاحب عرش دارای مقام و منزلت است؛ مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ ﴿۲۱﴾ آنجا مورد اطاعت [فرشتگان] و امین است…. (۲۱)."، گواه این نظریه هست که 1- گفته ها و پیامهائی که جبرئیل امین برای حضرتِ خاتم الانبیاء (که رسول و پیامبری ارجمند و بزرگوار و بخشنده می باشد)، می آورد، در کمال امانتداری می باشد. 2- مقام جبرئیل امین نزد خداوند که صاحب عرش است، دارای منزلتی شایسته می باشد و جبرئیل ملائکه امینی هست که همه فرشتگان از او اطاعت می نمایند و به عبارتی خداوند آیات کتاب قرآن را برایِ پیامبر اکرم حضرت محمد رسول امینِ سلام الله علیه توسط عالیترین ملائکه، که جبرئیلِ امین است ( و دارای منزلتی متعالی در نزد خداوند می باشد و همه فرشتگان از او اطاعت می نمایند )، پیام آور و مامور خود در ارتباط با پیامبر و رسول امینش حضرت محمد سلام الله علیه قرار داده است. 3- موضوع آیات نوزدهم و بیستم و بیست و یکم سوره تکویر در رابطه با نحوه ابلاغ آیات کتاب قرآن توسط جبرئیل امین سلام الله علیه به حضرت محمد سلام الله علیه می باشد و از نظر اعتقادات و اصول دین به اصل نبوت و مسائل رسالت پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه مربوط می شود. 4- در رابطه با تفسیر آیات نوزدهم و بیستم و بیست و یکم سوره تکویر در نظریات بزرگان دین چنین آمده است: الف- أمیرالمؤمنین (علیه السلام)إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْزَلَ الْقُرْآنَ عَلَی سَبْعَهًِْ أَقْسَام ... وَ مِنْهُ رَدٌّ عَلَی مَنْ أَنْکَرَ فَضْلَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) عَلَی جَمِیعِ الْخَلْق ... فَأَفْضَلُ الْأَنْبِیَاءِ الْخَمْسَهًُْ وَ أَفْضَلُ الْخَمْسَهًِْ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ ذِی قُوَّةٍ عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ مُطاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ وَ الدَّلِیلُ عَلَی أَنَّهُ أَفْضَلُ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) أَنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ أَخَذَ مِیثَاقَهُ عَلَی سَائِرِ الْأَنْبِیَاء (علیهم السلام.) امام علی (علیه السلام) خداوند تبارکوتعالی قرآن را بر هفت بخش نازل کرد... و بخشی از آن، در در مورد کسانی است که برتری پیامبر (صلی الله علیه و آله) را انکار میکنند... بهترین پیامبران، این پنج نفر و بهترینِ این پنج نفر، محمّد (صلی الله علیه و آله) است. خداوند تعالی فرمود: إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ* ذِی قُوَّةٍ عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ* مُطاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ و دلیل بر اینکه او برترین پیامبر است آن است که خداوند از همه پیامبران (علیهم السلام) برای او پیمان گرفت. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۲. بحارالأنوار، ج۹۰، ص۸۷
ب- الصّادق (علیه السلام) عَنْ أَبِیبَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ ذِی قُوَّةٍ عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ قَالَ یَعْنِی جَبْرَئِیلَ (علیه السلام).امام صادق (علیه السلام) ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) دربارهی این آیه نقل کرده است که فرمود: ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ منظور، جبرئیل است. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۲. بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ نورالثقلین/ البرهان
ت-السجّاد (علیه السلام) کَانَ مِنْ دُعَائِهِ (علیه السلام) فِی الصَّلَاهًِْ عَلَی حَمَلَهًِْ الْعَرْشِ وَ کُلِّ مَلَکٍ مُقَرَّبٍ اللَّهُم وَحَمَلَهًُْ عَرْشِک ... وَ الْمَکانِ الرَّفیعِ مِنْ طاعَتِکَ وَ جِبْریلُ الْأَمینُ عَلی وَحْیِکَ الْمُطاعُ فِی أَهْلِ سَمَاوَاتِک.
امام سجّاد (علیه السلام)دعای امام سجّاد (علیه السلام) در درود بر حمله عرش و هر فرشتهی مقرّب: ... جبرئیل امین وحی تو که مطاع اهل آسمانهاست. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۲.ریاض السالکین، ج۲، ص۵
ث- الرّسول (صلی الله علیه و آله) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ مَا أَرْسَلْنَاکَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ . . . رُوِیَ أَنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) قَالَ لِجَبْرَئِیلَ (علیه السلام) لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ: هَلْ أَصَابَکَ مِنْ هَذِهِ الرَّحْمَهًِْ شَیْءُ؟ قَالَ: نَعَمْ، إِنِّی کُنْتُ أَخْشَی عَاقِبَهًَْ الْأَمْرِ فَأَمِنْتُ بِکَ لَمَّا أَثْنَی عَلَیَّ بِقَوْلِهِ ذِی قُوَّةٍ عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ. پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مورد قول خداوند متعال که فرمود: ما تو را جز برای رحمت جهانیان نفرستادیم. (انبیاء/۱۰۷) روایت شده وقتی این آیه نازل شد پیامبر (صلی الله علیه و آله) به جبرئیل فرمود: «آیا از این رحمت به تو نیز چیزی رسیده است»؟ عرض کرد: «بله! من از سرانجام کارم هراس داشتم، وقتی خداوند مرا با این سخن ستود: ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ من به برکت وجود تو امان یافتم. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۲. بحارالأنوار، ج۱۶، ص۳۰۶/ نورالثقلین
ج- الصّادق (علیه السلام) ِ عَنْ أَبِیبَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ ... مُطاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ قَالَ یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هُوَ الْمُطَاعُ عِنْدَ رَبِّهِ الْأَمِینُ یَوْمَ الْقِیَامَهًْ.
امام صادق (علیه السلام) ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) دربارهی این آیه: مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ نقل کرده است که فرمود: «منظور، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است. اوست که خداوند، خواستههای وی را برآورده میکند و در روز قیامت، صاحب مقام است». تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۴. بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ نورالثقلین/ البرهان/ القمی، ج۸۱، ص۴۰۸
2- آیه بیست و دوم و بیست و سوم سورۀ تکویر در عبارتهای" وَمَا صَاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ ﴿۲۲﴾ و رفیق و یار شما دیوانه نیست. (۲۲) وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ ﴿۲۳﴾ بی تردید امین وحی را در افق روشن دیده است، (۲۳) "، گواه این نظریه هست که 1- خاتم الانبیاء پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه از نظر خداوند مقامات و تعالیش به حدی عالیست که خداوند خاتم الانبیاء پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه را بزرگ و صاحب انسانها خطاب نموده است. 2- خداوند تاکید نموده است که وحی رسول امین از روی جنون نمی باشد بلکه حضرت محمد سلام الله علیه پیامهای وحی کتاب قرآن را از توسط یک از عالیترین ملائکه امین خداوند جبرئیل با امانتداری کامل به مردم می رساند. ( این آیه به این دلیل نازل شده است که بعضی جاهلان پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه را مجنون می خواندند.) 3- پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه جبرئیل امین را در رابطه با قرآن در افق مبین (سرمنشاء حقایق تبیین شده دین خداوند و تحقق دین خداوند، در افق اعلی و متعالی مبین دستورات و فرامین دین خداوند می باشد) مشاهده نموده است و حضرت محمد سلام الله علیه به صحت و سلامت و مأموریت ملائکه عالی خداوند جبرئیل امین مطمئن و به تعالی آگاه است و امانتداری جبرئیل امین و حضرت محمد سلام الله علیه رسول امین خداوند و مورد تائید شایسته خداوند می باشد و خداوند با بیانِ هیجده سوگندی که به عظمت و ارزشمندی علوم متعالی و شگفت انگیز پدیدههای و وضعیتهای مسائل خلقتها، اراده نموده است که مخاطبین آیات وحی کتاب قرآن را، به حقایق امین بودن و درستکاری رسالت جبرئیل امین و حضرت محمد سلام الله علیه امین را در رساندن وحی و تبیین صراط مستقیم دین کتاب قرآن برای هدایت انسانهامطمئن سازد. 3- نزول آیات وحی سوره تکویر، نشان دهنده مهم بودنِ جلب اعتمادِ مردم ( مخاطبین قرآن ) برایِ خداوند می باشد، ( به دلیل شُبهاتی که برایشان پیش آمده بوده )، تا مردم و مخاطبین قرآن با اطمینان و یقین به آیات وحی خداوند توجّه داشته باشند. 4- آیه بیست و دوم و بیست و سوم سوره تکویر کتابِ قرآن، در رابطه با مسائل وحی و صراط مستقیم و مؤثر بودن خداوند در هدایت انسانها به صراط مستقیم می باشد و از نظر اعتقادات و اصول دین مربوط به اصل توحید نبوت و صراط مستقیمِ کتاب قرآن می باشد. 5- نظریات بزرگان معصومین سلامالله علیهم در این رابطه چنین آمده است:
الف- الصّادق (علیه السلام) عَنْ أَبِیبَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ ... وَ ما صاحِبُکُمْ بِمَجْنُونٍ قَالَ یَعْنِی النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) مَا هُوَ بِمَجْنُونٍ فِی نَصْبِهِ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَلَماً لِلنَّاسِ. امام صادق ( علیه السلام) ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه: ... وَ ما صاحِبُکُمْ بِمَجْنُونٍ، نقل میکند فرمود: «یعنی پیامبر در نصب امیرالمؤمنین (علیه السلام) به امامت دیوانه نیست». تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۶. بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ نورالثقلین/ البرهان
ب- الصّادق (علیه السلام) عَنْ مُحَمَّدِبْنِأَبِی حَمْزَهًَْ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: مَنْ قَالَ فِی کُلِّ یَوْمٍ مِنْ شَعْبَانَ سَبْعِینَ مَرَّهًًْ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ کُتِبَ فِی الْأُفُقِ الْمُبِینِ قُلْتُ وَ مَا الْأُفُقُ الْمُبِینُ قَالَ قَاعٌ بَیْنَ یَدَیِ الْعَرْشِ فِیهِ أَنْهَارٌ تَطَّرِدُ فِیهِ الْقِدْحَانُ عَدَدَ النُّجُومِ.
امام صادق (علیه السلام) محمّدبنأبیحمزه از امام صادق (علیه السلام) نقل میکند که فرمود: «هرکس در هر روز از ماه شعبان یکبار این عبارت را بگوید: طلب آمرزش میکنم و دست توبه بلند میکنم بهسوی خدایی که خدایی جز او نیست و او رحمان و رحیم و زنده و پایدار است. نام وی در افق مبین ثبت میشود». به ایشان عرض کردم: «افق مبین چیست»؟ فرمود: «سرزمینی رو به روی عرش است که رودهایی در آن جاری است و جامهایی به تعداد ستارگان در آنجا وجود دارد». تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۶. ثواب الأعمال، ص۱۶۵
3- آیه بیست و چهارم و بیست و پنجم و بیست و ششم سورۀ تکویر در عبارت" وَمَا هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ ﴿۲۴﴾ و او نسبت به [ابلاغ و تعلیم] آنچه به او وحی می شود، بخیل نیست (۲۴). وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ ﴿۲۵﴾ و قرآن، کلام شیطان رانده شده نیست. فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ ﴿۲۶﴾ پس [با انکار قرآن و روی گرداندن از آن] کجا می روید؟ (۲۶)."، گواه این نظریه هست که 1- حضرت محمد سلام الله علیه رسالتش را با ظن و گمان انجام نمی داده است و دُرستی آیات قرآن به آن به یقین اطمینان داشته و برای عرضه و رساندن پیام و آیات قرآن به مردم بُخل نمی ورزیده است و با امانتداری پیام و آیات خداوند را به اطلاع مردم می رسانده است. 2- مردم باید به مسائل غیبی نبوت و نحوه انتقال پیام آیات قرآن از طریق جبرئیل ظنِ بد نداشته باشند و در انتقال پیام کتابِ قرآن به پیامبر اکرم سلام الله علیه و پیامبر اکرم سلام الله علیه به مردم صداقت و امانتداری حفظ شده است و بخل ورزی صورت نگرفته است. ( گر چه شآن نزول و بعضی موارد احکام خاص خداوند را پیامبر خداوند و یا حجت معصوم خداوند سلام الله علیهم، باید در موردش حکم نمایند و از احکام خاص قرآن و مربوط به پیامبر اکرم و حجت معصوم خدا سلام الله علیهم می باشند.). 3- آیات کتاب قرآن سخن شیطان رانده شده نمی باشد، ( بعضی اوقات مخاطبین آیات قرآن، با غفلت و جهل چنان شکاکانه با آیات قرآن مواجه می شدند که شایسته اعتماد به رسول امین نمی باشد)، و نباید مخاطبین آیات قرآن با غفلت و سوء ظن و جهل در رابطه با آیات بر حقِ خداوند مواجه شوند و خودشان را در گمراهی گرفتار نمایند. 4- انسانهائی که با آیات قرآن که وحی الهی می باشد از گمراهی و جهل و رذائل با شک و تردید مواجه می شوند، به جز صراط مستقیم کتاب خداوند راهی برای نجات خود نخواهند یافت، پس ظن بد به آیات قرآن را باید کنار گذارند و بدانند که کتاب قرآن از معجزات و عطایای خداوند بزرگوار برای هدایت حاکمیّتها و مردم جهان به صراط مستقیم است. 5- موضوع آیات بیست و چهارم و پنجم و بیست و ششم سوره تکویر در رابطه با مسائل مخاطبین وحی آیات قرآن می باشد و از نظر اعتقادی و اصول دین در رابطه با اصل توحید و نبوت و قرآن می باشد. 6- نظریات بزرگان حجتهای معصوم خداوند سلام الله در رابطه با آیات بیست و چهارم و بیست و پنجم و بیست وششم سوره تکویر علیهم چنین آمده است: الف- الصّادق (علیه السلام) عَنْ أَبِیبَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ ... وَ ما هُوَ عَلَی الْغَیْبِ بِضَنِینٍ قَالَ وَ مَا هُوَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَلَی نَبِیِّهِ بِغَیْبِهِ بِضَنِینٍ عَلَیْهِ. امام صادق (علیه السلام) وَ مَا هُوَ عَلَی الْغَیْبِ بِضَنِینٍ منظور این است که خداوند عزّوجلّ نسبت به پیامبر خویش (صلی الله علیه و آله) در امر غیب (رساندن وحی) بخیل نبود. بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ نورالثقلین. بحرالعرفان، ج۱۶، ص۳۱۹
ب- الصّادق (علیه السلام) عَنْ أَبِیبَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ ... وَ ما هُوَ بِقَوْلِ شَیْطانٍ رَجِیمٍ قَالَ یَعْنِی الْکَهَنَهًَْ الَّذِینَ کَانُوا فِی قُرَیْشٍ فَنَسَبَ کَلَامَهُمْ إِلَی کَلَامِ الشَّیَاطِینِ الَّذِینَ کَانُوا مَعَهُمْ یَتَکَلَّمُونَ عَلَی أَلْسِنَتِهِمْ فَقَالَ وَ ما هُوَ بِقَوْلِ شَیْطانٍ رَجِیمٍ مِثْلَ أُولَئِک. امام صادق (علیه السلام) ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) فرمود: ... «و منظور از: وَ مَا هُوَ بِقَوْلِ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ، یعنی کاهنانی که در قریش بودند. خداوند آن سخنان را به شیاطینی که این کاهنان، سخنان آنها را به زبان میآوردند، نسبت داد و فرمود: وَ مَا هُوَ بِقَوْلِ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ، یعنی مانند آنها». بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ نورالثقلین/ البرهان
ت- أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ وَ أَنَّی تُؤْفَکُونَ وَ الْأَعْلَامُ قَائِمَهًٌْ وَ الْآیَاتُ وَاضِحَهًٌْ وَ الْمَنَارُ مَنْصُوبَهًٌْ فَأَیْنَ یُتَاهُ بِکُمْ وَ کَیْفَ تَعْمَهُونَ وَ بَیْنَکُمْ عِتْرَهًُْ نَبِیِّکُمْ وَ هُمْ أَزِمَّهًُْ الْحَقِّ وَ أَعْلَامُ الدِّینِ وَ أَلْسِنَهًُْ الصِّدْقِ.
امام علی (علیه السلام) فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ و کی باز میگردید؟ که علامتها برپاست. و دلیلها هویداست. و نشانهها برجاست. گمراهی تا کجا؟ سرگشتگی تا کی و چرا؟ خاندان پیامبرتان میان شماست که زمامداران حقّ و یقینند. پیشوایان دینند. با ذکر جمیل و گفتار راست قرینند. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۸. بحارالأنوار، ج۲، ص۵۶؛ «فأین یتاه بکم ... الی آخر» محذوف/ نهج البلاغهًْ، ص۱۱۹
4- آیات بیست و هفتم و بیست و هشتم و بیست و نهم سورۀ تکویر در عبارتهایِ" إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ ﴿۲۷﴾ قرآن فقط وسیله یادآوری و پند برای جهانیان است؛ (۲۷).لِمَنْ شَاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ ﴿۲۸﴾ برای هرکس از شما که بخواهد [در همه شؤون زندگی مادی و معنوی] راه مستقیم بپیماید (۲۸).وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿۲۹﴾ و شما [طیِ راهِ مستقیم را] نخواهید خواست مگر آنکه خدا پروردگار جهانیان بخواهد. (۲۹)."، گواه این نظریه هست که 1- کتاب قرآن یادآوری و تذکری از طرف خداوند است برای جهانیان با هدف هدایت جهانیان به صراط مستقیم دین خداوند می باشد. 2- خداوند اراده اش بر این است که انسانها را به صراط مستقیم هدایت نماید تا حاکمیّتها و زندگی انسانها با حیات طیبه صراط مستقیم تطابق یابد و به همین دلیل انبیاء و حجتهای معصوم خداوند امامان را مأمور به ولایت و هدایت دینِ خود نموده است. 3- همواره انسانها هم باید خود خواهان هدایت یافتن به صراط مستقیم از خداوند متعال باشند ( زیرا خداوند تعیین کننده هست در اینکه انسانها و مخلوقاتش به صراط مستقیم شوند ). 4- همواره انسانها باید قدر کتاب آسمانی قرآن و جبرئیل امین و پیامبر خداوند حضرت محمد امین و حجتهای معصوم خداوند سلام الله علیهم را بدانند و از برنامه های حیات طیبه حاکمیتهای و زندگی دین خداوند بهره مند شوند. 5- موضوع آیات بیست و هفتم و بیست و هشتم و بیست و نهم سوره تکویر در رابطه با قرآن و صراط مستقیم کتاب قرآن و دین خداوند و جبرئیل امین و حضرت محمد سلام الله علیهم و تعیین کننده بودن خداوند در هدایت شدن انسانها به صراط مستقیم می باشد و از نظر اعتقادی و اصول دین آیات بیست و هفتم و بیست و هشتم و بیست و نهم سوره تکویر در رابطه با اصلهایِ توحید و قرآن و نبوت و امامت و صراط مستقیم دین خداوند می باشد. 6- در تفسیر آیات بیست هفتم و بیست هشتم و بیست و نهم سوره تکویر قرآن در نظریات بزرگان معصومین سلام الله علیهم چنین آمده است:
الف- الصّادق (علیه السلام) عَنْ أَبِیبَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ ... لِمَنْ شاءَ مِنْکُمْ أَنْ یَسْتَقِیمَ قَالَ أَنْ یَسْتَقِیمَ فِی طَاعَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) مِنْ بَعْدِهِ. امام صادق (علیه السلام) ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) دربارهی: ... لِمَن شَاء مِنکُمْ أَن یَسْتَقِیمَ نقل میکند که فرمود: «در پیروی و اطاعت از علی (علیه السلام) و امامان بعد از وی (علیهم السلام)». بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ نورالثقلین/ البرهان/ البرهان
ب- الصّادق (علیه السلام) عَنْ أَبِیبَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قُلْتُ لَهُ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ رَبُّ الْعالَمِینَ قَالَ لِأَنَّ الْمَشِیَّهًَْ إِلَیْهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَا إِلَی النَّاسِ. امام صادق (علیه السلام) ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه: وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ رَبُّ الْعالَمِینَ پرسیدم. فرمود: «زیرا مشیّت مال خدا است نه مردم».تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۴۱۸. بحارالأنوار، ج۵، ص۱۱۴/ بحارالأنوار، ج۹، ص۲۴۸/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۸/ نورالثقلین/ البرهان
ت- الکاظم (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ قُلُوبَ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) مَوْرِداً لِإِرَادَتِهِ فَإِذَا شَاءَ اللَّهُ شَیْئاً شَاءُوهُ وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ رَبُّ الْعالَمِینَ. امام کاظم (علیه السلام) خداوند عزّوجلّ، دلهای امامان (علیهم السلام) را محلّ ورود ارادهی خویش قرار داده است؛ پس اگر خداوند، چیزی را بخواهد، آنها نیز آن چیز را میخواهند، همانگونه که خداوند عزّوجلّ میفرماید: وَ مَا تَشَاؤُونَ إِلَّا أَن یَشَاءَ اللهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ.. بحارالأنوار، ج۵، ص۱۱۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۰۵/ القمی، ج۲، ص۴۰۹/ نورالثقلین/ البرهان
دعای متناسب با سوره تکویر کتاب قرآن
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به حقِّ زمانی که خورشید چون کوره ای در هم پیچیده شود و هنگامی که ستارگان بی نور شوند چنان نما که همه انسانها و خلقتها به تناسب نقش آفرینی و انتظاراتی که برای آنها معین نموده ای همواره خالق بی همتای خود را بشناسند و قدر خالقی چنین متعالی و جلیلُ القدر و ذالجلال والاکرام را به تعالی بدانند و از نعمتهایت به رضایتمندی خداوند و به تعالی بهره مند شوند و همواره شاکر نعمتهایت باشند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت و به حقِّ کوهها هنگامی که به حرکت در آیند و از جا برخاسته و پودر شوند، چنان نما که همه انسانها و خِلقَتها به منزهی و کمالات خالصانه و به تناسب انتظاراتت و نقش آفرینی که برای آنها معین نموده ای همواره قدرشناس ملائک و رسولانِ امین جلیل القدر و بزرگوارت بخصوص جبرئیلِ امین و خاتم الانبیاء حضرت محمد امین سلام الله علیهم که همواره به تعالی امانتداری وحی خداوند نموده اند و پیامهای خداوند را به تعالی و کمالات به اطلاع مردم رسانده اند و در این راه مشقّات و سختیهای زیادی را متحمل شده اند، باشند و به کمالات و خالصانه اطاعت امر از رهنمودهای خداوند و پیامبر خداوند داشته باشند .
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به حقِّ هنگامی که عمر دنیای کنونی به پایان برسد و در نفخه صور دمیده شود و انسانها زندگی و کارهای خود را تعطیل نمایند و اموال و ثروت و آنچه مال آنها می باشد رها می نمایند و به صحنه محشر قیامت وارد می شوند و هنگامی که همه حیوانات وحشی وارد صحنه محشرِ قیامت می شوند، چنان نما که همواره انسانها منزه از بدیهای امر کننده نفس خود به بدی و هواهای نفسانی و القائات و خطورات و الهامات به بدی و بدیهای غرائز و بدیهای شهوات و نفوذ جنیان و شیاطین و خناسان و منزه از همه بدیها و رذیلتهایِ خُلقیات و نفس و روح و جسم و گناه و آثار گناه و جهالتها و ناآگاهیها و غفلتها، چنان برای همیشه زمانها و مکانها و نسلها نجات یابند که لایق و شایستۀ برخورداری از تعالی کمالات و رُشدِ عقلانی و فضیلتی و اعتقادی و دانشی و مهارتی حکمتی و بصیرتی و شرح صدر و توانمندیهای لازم مطابق به خواست خودت و چهارده معصوم سلام الله علیهم به احسن الخالقینی و احسن تقویم، اطاعت و بندگی خداوند نمایند و اطاعت و یاری حجتهای معصوم خداوند نمایند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت، و به حقِّ برافروخته شدن دریاها با التهاب و شدِت و به حقِّ ارزشمندی و تعالیِ زوجهایِ هم کُفو و حیات طیبه، چنان نما که ضعف انسانها و حاکمیّتها در شناخت نفسِ خود و دیدگاهها و نظریات خالق یکتایِ بی همتایِ هستی بخش و دیدگاهها و نظریات پیامبران بخصوص، پیامبر اکرم خاتم الانبیاء و حجتهای معصومت سلام الله علیهم، برطرف شود و همواره همهِ انسانها و خلقتها را متناسب به رُشد و تعالی لازم و به قدر مقدرّات خلقت برخوردار نمائی و و به قدر مقدّراتِ استحقاق بندگی خداوند و قدر مقدّراتِ اطاعت و یاری حجتهای معصومت بخصوص قائم آل محمد سلام الله علیهم به توان اقتدار و علم و حکمت و ودودی و توانمندیهایت، به تناسب لازم چنان میزان نما که خلقتت بخصوص انسانها و نسلهای آنها در همه ادوار زمانی در آسمان و زمین و در برزخ و دنیا و خواب و بیداری، شایستۀ توفیقات و کمالاتِ بندگی خداوند نمودن به احسنَ الخالقینی و احسنَ تقویمی باشند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به حقِّ زمانی که از مودَّتِ پیامبران و انبیاء بخصوص خاتم الانبیاء حضرت محمد و حجتهای معصومت سلام الله علیهم سؤال شود که به کدام گناه آنها را به قتل رساندید و به حقِّ هنگامی که در صحنۀ محشَر، کتابهایِ اعمال انسانها منتشر شود و به دستِ انسانها داده شود، چنان نما که وعدههای سعادتمندیت به احسنَ تقویم و تحقُق و عینیت یافتن سوره نصر و سوره قدر و سوره کوثر و سوره حمد و آیات هشتاد و هشتاد و یک سوره اسراء و همه آیات سعادتمندی مخلوقاتت در دو دنیا ، ولایت پذیری خداوند و حجتهای معصوم سلام الله علیهم، چنان باشد که کمالات حکمت و علم و عقلانیّتِ ادب و فضائل انسانها و خلقتهایت آنها را ثنا گویان و حمد گویان منزه و فارغ از گرفتاریهایِ بدیها و عیبها و نقصها به وصف تعالی خلقت بپردازند و مسابقه در انجام کارهای خوب و شایسته و نیکوی خداپسندانه داشته باشند تا گناه و آثار گناهها در هستی و آفرینش به الطاف رحمت و غفار و غفور بودن خداوند و توان بندگی انسانها به الطاف خداوند جبران شود و همواره انسانها با طهارت و منزهی و شناخت و آگاهانه و عالمانه، زیبنده شیعه دینِ خداوند و حجتهای معصوم خداوند باشند و سرودِ تبارک الله احسن الخالقین و تبارک الله احسن تقویم زیبنده برخواستن از نگاه و نای همۀ هدایت یافتگان گردد.
پروردگارا! به الطاف عمیمت، و به حقِّ هنگامی که عمر دنیا به پایان آید و آسمانها برچیده شود و به حقِّ هنگامی که در آوردن جهنم تسریع شود و به هنگامی که آوردن بهشت نزدیک شود و به حقِّ آن زمانی که برای حسابرسی اعمالِ انسانها، به محضرِ هر انسانی اعمال نفسش حاضر شود، چنان نما که بدی نسلها و ژنها از نسلی به نسل دیگر و یا از مخلوقی به مخلوق دیگر و یا از تاثیرات بدِ انسانی به انسان دیگر در خواب و بیداری و مرگ و زندگی و یا تاثیرات عیبها و نقصهایِ حاکمیتهای بر مردم و یا تاثیرات عیبها و نقصهایِ مردم بر حاکمیّتها منتقل نشود و طاغوتها که بر اثر تاثیرات عیبها ونقصها و بدیها بر نفسهای مخلوقات پدیدآورنده احاطه طاغوتهای رذالتی و جهالتی در جامعۀ انسانی می باشند پدید نیاورند تا انسانها از تحقق خواست خالق خود محروم نشوند و تا طاغوتها و انحرافات فکری، نفسها را در برابر قدرت و سلطه طاغوتهای بوجود آمده، ضعیف و بیمار و از خود بی خود ننماید و به بیراهه از خواسته ها و انتظارات متعالیت نبرد و انسانها و نفسها را از خواست و هدایتها و رحمتها و مواهبِ خداوند و حجتهای خداوند محروم ننماید، خداوندا! به توان لایتناهی کمالات و اقتدار الهیّت نجات بخش همه انسانها باش و آنها را تحتِ ولایت و سرپرستی عالی خودت قرار ده.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به حقِّ ستارگان زحل و مُشترى و مريخ و زهره و عطارد و همه ستارگانت که شبها می درخشند و روزها ناپیدا هستند و به حقّ امام زمان قائم آل محمد حضرت مهدی موعود سلام الله علیهم و به حقِّ همه انبیاءو حجتهای معصومت (سلام الله علیهم) که به وقت ظهور قائم آل محمد حضرت مهدی سلام الله علیهم بر می گردند و رجعت می نمایند شفاعت این نعمت و رحمت و مغفرتِ بزرگ منشی خود را، شاملِ حال برزخیان و آسمانیان و زمینیان بنما و تا آنجا که ممکن است به الطاف عمیمت، انسانها را شاملِ مرحَمَتِ شفاعتِ انبیاء و معصومین سلام الله علیهم در همین دنیا چنان نما که همواره در همه زمانها و مکانها، منزهی و دین همه مخلوقاتت به تناسب نقش آفرینی اهداف عالی آفرینش مطابق با خواست خالقِ یکتایِ بی همتا و خواستِ چهاره معصوم بخصوص خواستِ قائم آل محمد حضرت مهدی موعود سلام الله علیهم مُنطِبق باشد و همواره همه بتوانند به کمالات و منزهی اطاعت خداوند و حجتهای معصوم خداوند بخصوص حضرت مهدی موعود سلام الله علیهم نمایند و به رُشد و تعالی اعتقادی و نگرشی و خلوص و خضوع و خشوع و شفع دل، بندگی خداوند نمایند و همواره انسانها با کمالات و منزهی و به تعالی منطبق با دین و خواست حجتهای معصومِ خداوند، بخصوص امام زمان حضرت مهدی موعود سلام الله علیهم را شایسته اطاعت نمایند و یاری دهند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت، به حقِّ ستارگانی در روشنائی خورشید مخفی می مانند و در تاریکی آسمان با نوری که خالق نور به آنها هدیه نموده می درخشند و به حقِّ امام علی و امامان معصوم سلام الله علیهم که از نور هدایت حضرت محمد سلام الله علیه و تربیّت و علم الهی بهره مند شدند و آنرا به تعالی و امانتداری به مردم انتقال دادند و خواست خداوند را به تعالی محقق نمودند و به حقِّ حضرت ولیعصر مهدی موعود سلام الله علیه که ستاره پر فروغ آسمان ولایت صراط مستقیمِ دینِ خداوند است و نورش از خداوند و تربیّت و علم الهی مزیّن می باشد و جهانیان هنوز به اندازه کافی، لایق و شایسته به بهره مندی از نورِ هدایتِ و علوم عالیِ عالم افروزش نشده اند و از نظر جهانیان مخفی مانده است، چنان نما که همه انسانها و مخلوقات همواره به منزهی و تعالی و رُشد و فضائل و کمالاتِ لازم به قدرِ مقدّرات تعالی بندگیِ خداوند نمودن و به کمالات به یاری حجتهای معصومت برخوردار شوند و برای اطاعت کامل حضرت ولیعصر مهدی موعود سلام الله علیه چنان ارتقاء یابند که مخلوقاتت را لایق بهره مندی ظهور حضرت مهدی سلام الله علیه به تعالی بدانی و اجازه و اذنِ مبارکِ علی اعلائی توان متعالی خالقیت و اسماء الاهیّت و اسماء اعظم اقتدارِ خداوندیت، در ظهور حضرت مهدی سلام الله علیه و رجعت انبیاء و معصومین سلام الله علیهم و آنانکه آرزومند یاری حضرت می باشند به تعالی یاری ولایت و امامتِ جهانی امامِ حیاتِ طیبه حاکمیّتها و زندگی جوامع و ملّتها و امَّتها و خلقتها به قدرِ مقدرات انبیاء و معصومین سلام الله علیهم به تعالی فراهم شدن همه مُستَلزمات لازم صادر نمائید.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به حقِّ پدیده عالی شبانگاهت هنگامی که موجب آسایش خلایق می شود و به حقِّ تنفّس نسیم صبحگاهان هنگامی که در حیات ریه ها و مغزها و جسم و روحِ انسانی جان و قوّت و نشاطی دوباره می دهد و به حقِّ آیاتِ وحیانی جبرئیل امین یاورِ آسمان وحیِ کتابِ قرآن و به رسولِ بزرگوارِ بخشنده خداوند و امامان و حجتهای معصومت، که با امانتداری و ادب الهی مشقّات و سختیهایِ رسالت پیامبری و امامت را با دل و جان پذیرفتند تا همواره رهنمودها و مرام و آدابِ دینت حیات داشته باشد، قدرِ مقدرات آن بزرگان را چنان عطا نما که به تدبیر و اقتدار و علم و حکمتِ و ارحم الراحمینی و توان لایتناهی خالقیّت همواره، همهِ مخلوقات، بخصوص انسانها را به تناسبِ نقش آفرینیشان به قدر لازم به منزهی و تعالی نور علم و حکمت هدایتت به صراط مستقیم دینت تحت فرمانروائی و ولایت خودت و حاکمیّت و ولایت امامتِ حجتهای معصومت در جهان برای همیشه تاریخِ حیاتِ جهانیان چنان محافظت نمائی که احدی حتّا لحظه ای از صراط مستقیم دینت جدا و محروم نباشد.
پروردگارا! به الطاف عمیمت، و به حقِّ ملائک و جبرئیل و رسول بزرگوارت که مؤدبانه به اذن خداوند به تعالی رسالت رساندن وحیت را به کمالات انجام دادند و به حقّّ اطاعت امر ملائکت از جبرئیل امینِ و به حقِّ ملائک مقربت که در نزدت ای خداوند صاحبِ عرش دارای مقامات و بُزرگی و محبوبیّت هستند گواهی می دهیم که جبرئیل ملائکه بزرگوارت و حضرت محمد و حجتهای معصومت بخصوص قائم آل محمد سلام الله علیهم به تعالی بزرگوارانه و به تعالی و ایثار و کرامات و فضائل و مکارِم اخلاقی و کمالات تربیّت الهی در تحقق خواست خداوند و انجام ابلاغ رسالتها و ولایت وحی و تبلیغِ و ترویج دینت فوق العاده بی نظیر عمل نمودند و سختیهای رسالت را به جان و دل پذیرا شدند، پس چنان نما که همه جهانیان در زمانِ غیب بودنِ حضرت مهدی موعود سلام الله علیه و در زمان ظهور و بعد از ظهور به قدری به کمالات و تعالی رفتار نمایند که شایستۀ مخلوقات و انسانهایِ منزه از عیبها و نقصها و رُشد یافته به کمالات و تعلیم و تربیّت الهی باشد و هرگز نسبت به پیامبران و امامانِ معصوم سلام الله علیهم، ذرّه ای کینه و حسادت و نیّت بد ننمایند و فکرِ و رفتار مُقابلهِ با آنان نداشته باشند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به حقِّ کتابِ وحیِ قرآن که تذکّر و پندیست برای جهانیان، چنان نما که همه انسانها و خلایق به قدر لازم از تعالی نورِ هدایت کتابّ وحی قرآن بهره مند شوند و به صراط مستقیم همواره هدایت شوند و از رحمت نعمتهای صراط مستقیم دینت همواره بهره مند شوند و بی شک نعمت بزرگ هدایت خلایق بخصوص انسانها به صراط مستقیم و منزهی آنها از بدیها و عیبها تنها به تعالی اهتمام و اراده و خواست خالق یکتای هستی بخش، پروردگارِ جهانیان ممکن شود، پس به توان اسماء الحسنا و اسماء اعظمت ای خداوندِ خالق و مدیر و مدبرُ و نورِ هدایت به منزهی و صراط مستقیم چنان نما که انسانها شایستۀ مقدِرات توان رحمتِ بخشندگیِ الاهیّت باشند. الهی آمین یا ارحم الراحمین، به برکت و حرمت محمداٍ و آله طاهرین. اللهم صل علی محمد وآل محمد و عجل فرجهم. اللهم عجل لولیک الفرج صاحب الزمان وجعلنا من خیر انصارهی و اعوانهی و شیعته
فضائل و خواص در گفتار بزرگان دین معصومین سلام الله علیهم
- الرّسول (صلی الله علیه و آله) مَنْ أَحَبَ أَنْ یَنْظُرَ إِلَیَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ فَلْیَقْرَأْ إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ. پیامبر (صلی الله علیه و آله) هرکس دوست دارد روز قیامت را ببیند، إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ را بخواند. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۹۸. مستدرک الوسایل، ج۴، ص۳۵۶/ نورالثقلین
- حضرت محمد سلام الله علیه: کسی که دوست دارد قیامت را بنگرد (گوئی با چشم خود ببیند) سورههای «إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَت» و «إِذَا السَّمَاءُ انفَطَرَت» و «إِذَا السَّمَاءُ انشَقّت» را قرائت نماید. بحار ج ٩٢ ص ٣٢٠.
- حضرت امام صادق(ع) میفرماید: هر کس سورههای «عَبَسَ» و «إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَت» را بخواند در بهشت در ظلّ لطف و کرامت الهی خواهد بود. ثوابالاعمال ص ٢٧٣، وسائل ج ٤ ص ٨٩٤.
- حضرت امام صادق(ع) میفرماید: جهت خلاصی و رهائی از بلیّات این سورهی مبارکه را بیست و یک بار تلاوت نمایند. منتخبالختوم ص ٥٢٩.
- الرّسول (صلی الله علیه و آله) وَ مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ أَعَاذَهُ اللَّهُ تَعَالَی أَنْ یَفْضَحَهُ حِینَ تُنْشَرُ صَحِیفَتُهُ. پیامبر (صلی الله علیه و آله) هرکس این سوره را بخواند، خداوند در روز قیامت، آنگاه که نامهی اعمال داده میشود، او را از رسوایی ایمن میدارد. تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۹۸ نورالثقلین/ البرهان؛ «من الفضیحهًْ یوم القیامهًْ یوم» بدل «أن یفضحه حین»
- الصّادق (علیه السلام) مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ عَبَسَ وَ تَوَلَّی وَ إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ کَانَ تَحْتَ جَنَاحِ اللَّهِ مِنَ الْجِنَانِ وَ فِی ظِلِّ اللَّهِ وَ کَرَامَتِهِ فِی جِنَانِهِ وَ لَا یَعْظُمُ ذَلِکَ عَلَی اللَّهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ. امام صادق (علیه السلام) هرکس سورهی عَبَسَ وَتَوَلَّی و إذا الشَّمسُ کُوِّرَت را بخواند، زیر بال خداوند در بهشت خواهد بود و در سایهی رحمت و کرامت او قرار خواهد گرفت و در باغهای او جای خواهد داشت؛ و ان شاء الله این امر بر خداوند، بزرگ و گران نیست.تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۳۹۸. ثواب الأعمال، ص۱۲۱/ نورالثقلین
راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد شود را، در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت ( از جمله انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و مبلغین و رسانه ها)، برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، قرار دهند.
- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، و تولید کنندگان محتوای ادبیّات و بسترهای تبلیغاتی و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها ( رسانه ها، مطبوعات، فضای مجازی تبلیغات و بسترهای تکنولوژیهای مختلف) و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف و دانش و مهارتها و توانمندیهای لازم زندگی)، به رشد رساند، باید متناسب با سن و به اندازه لازم هماهنگ با دیدگاههای قرآن و چهارده معصوم سلام الله علیهم، به تهیه مطالب تعلیم و تربیتی اهمیّت لازم را بدهند و به مطالب به اندازه پرداخته شود و محصولات را به جامعۀ هدف به تعالی لازم عرضه نمایند.
- طرحها و برنامه های گفتمان و برنامه ریزی با زبانهای مختلف بین المللی و مردم دنیا بطور جهانی، با محصولات متناسب و بهره مندی از همه بسترها و سازوکارها و ساختارهای تعلیم و تربیتی برای بهره مندی از ولایت خداوند و پیامبران و حجتهای عالم و دانشمند و فاضل و معصوم سلام الله علیهم نهضتی نرم افزاری و عملیاتی برای تعالی نگرشی و نفسانی به تعالی توسط همه افراد توانمندی که در نهادها و سازمانهای دولتی و بخش خصوصی نقش آفرینی می نمایند، برای نشر و ترویج فرهنگ والای الهی نقش آفرینی های مفید و مؤثر و خداپسندانه صورت پذیرد تا رنگ استثمار استعمار شرک و کفر و نفاق و استکبار و جهلها و رزیلتها و احاطه طاغوتهای مختلف از جهانیان زدوده شود و تعالی و رشد و آگاهی و علم و دانش مفید و اعتقادات و نگرشها و تفکّر و گفتار و رفتار و تمایلات و روحیات و اخلاق خداپسندانه در جهان توسعه یابد.
الگوی سوره تکویر در راهبردها و راهکارهای سیاستگذاریها و قانونگذاریها و قضاوتها و برنامه ریزیها
-
- خداوند برای بیان حقایق از هیجده خلقت و برنامه عالی و با عظمت و ارزشمندش که در طرحهای کلانش در برنامه های مدیریت انسانها و خلائق به آنها پرداخته است سوگند یاد نموده است.
- لازم است به شبهات اعتقادی که برای افراد پیش می آید به یقین و اطمینان و دلیل آنان را روشنگری کرد و آگاه نمود تا اعتمادشان به اعتقادات دینِ خداوند سلب نشود و تاثیر بدی بر ایمان آورندگان و افرادی که تمایل به دین خداوند پیدا می نمایند نداشته باشند.
- ارزشمندی حقائق کتاب قرآن و امانتداری جبرئیل و حضرت محمد سلام الله علیهم که هر دو در جایگاه خود و مآموریت خود از طرفِ خداوند رسول امینِ بوده اند، بسیار مهم می باشد که خداوند هیجده بار در سوره تکویر سوگند به عالیترین خلقتها و پدیدههای شگفت انگیز برنامه ها و طرحهای مدیریت مسائل انسانی سوگند یاد نموده است.
- خداوند به حکمت و علمش بر مسائل جوامع و حاکمیتهای انسانها در کتاب قرآن به دلائلی بعضی حقایق نبوّت و امامت و ولایت معصومین سلام الله علیهم را مستتراشاره نموده است و به عبارتی می توان رعایت تقیّه را به تشخیص خداوند در آیات قرآن مشاهده نمود.
- خداوند که خالق تمام خلایق می باشد برای کار با عظمت آفرینشش در یک کار خارق العاده و بی همتا و بی نظیر برای اداره امور جامع انسانی بطور جامع با تدبیر و اندیشه عالی و متعالی برنامه ها و طرحها و بسترسازیها و سازو کار و مدیریت هدایتهای پدیدهها و خلقتها و نعمتها و رحمتهای جوامع و حاکمیّتهای انسانی و مخلوقات را در طول زمانهای مختلف، کلان و طویل المدت لحاظ نموده و به تعالی و عالمانه و حکیمانه بدان پرداخته است و با نزول آیات و کتابهای وحیش برایِ انسانها و جنیان اطلاع رسانی نموده است.
- آفرینش و بستر سازیها و طرح و برنامه های متعالی خداوند و تحقق پاداش و عذاب در پایان دنیا به دلیل ایجاد انگیزه برای تلاشهای سالم و نیکوی انسانها در بندگی خداوند می باشد.
- لازم است انسانها تا در دنیا هستند مطابق دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند زمانی حتی کم در روز برای حسابرسی اعمال خود قرار دهند، تا اگر بر اساس اصول و احکام و اخلاق دین خداوند اعمال اشتباهی انجام داده اند، استغفار نمایند و توبه نمایند و اگر کارشان بر اساس دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند بوده خداوند را شُکر نمایند و توفیق بندگی آگاهانه و صادقانه و صالحانه و خالصانه را از خداوند بخواهند و رابطه شان را با خداوند و حجتهای معصوم خداوند خوب نمایند و کارهایشان برای رضایت خداوند و حجتهای معصوم خداوند به تعالی تطبیق خود با خواسته ها و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند باشد.
- لازم است پژوهشکدهها و محققان دانشگاهی و حوزوی و مبلغین و آموزش و پرورش و رسانه ها و نویسندگان و محققان در رابطه با علوم قرآنی و خواسته ها و انتظارات خداوند و حجتهای معصوم خداوند از حاکمیّتها و جوامع و خانوادهها و افراد مسلمان تحقیق نمایند و تحقیقات خود را برای تبلیغات و و محتوای کتاب درسی دروس دانشگاهی و آموزش و پرورش و حوزهها و قانونگذاری و قوای مختلف حاکمیّتی و طرح و برنامه سازی و رسانه ها و مطبوعات و همه حوزهها و سازمانها و ادارات و مراکز دولتی و خصوصی با دقّت و بررسی عالمانه لازم ارائه نمایند و مورد بهره برداری نمایند.
- در امر ازدواج آنها که اهل عمل به خواسته های خداوند در انجام اعمال دینی هستند، باید با یکدیگر زندگی نمایند و آنها که اهل زندگی دینی نیستند باید با افراد مطابق خود زندگی نمایند، گر چه این موضوع به این معنی نیست که انسانها در زندگی دنیائی خود، نباید خود را به تعالی و خواست خداوند و حجت معصوم خداوند متحول ننمایند و البته همواره باید انسانها تلاش نمایند دین و خواستهای خداوند را در اطاعت از دیدگاهها و نظریات و رهنمودهای حجتهای معصومین خداوند را بشناسند و خود را از زندگی و اعمال حاکمیّتی که بر اساس جهالتها از دین خداوند هست نجات دهند و زندگیها و حاکمیّتها مطابق با معیارها و ارزشهای دینِ خداوند منطبق شود و در قیامت در دنیای دیگر نفوس انسانها و خلایق بر اساس هم کُفو بودن ( خوبان با خوبان و بدان با بدان ) با هم زندگی می نمایند.
10- انسانها همگی در جهان باید از غفلت و جهل و بی اطلاعی از دین خداوند پرهیز نمایند و نشر دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند در نظامهای تعلیم و تربیّت و فرهنگ سازی و اداره امور جهان می تواند تاثیرات سعادتمندانه و تعاون متعالی و سلامت برای انسانها و حاکمیّتها و جوامع و ملّتها و خانوادهها داشته باشد.
گل افشان گل محمدی