امام باقر علیه السلام :
لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فی زِیارَةِ قَبرِ الحُسَینِ مِنَ الفَضلِ لَماتُوا شَوقا ؛
امام باقر علیه السلام :اگر مردم می دانستند در زیارت مزار امام حسین علیه السلام چه فضیلتی است از شوق آن می مردند .المحاسن ، ص 18 .
امام باقر علیه السلام :
کانَ أثَرُ السُّجُودِ فِی جَمیعِ مَواضِعِ سُجُودِهِ فَسُمِّیَ السَجّادُ لِذلِکَ ؛
امام باقر علیه السلام: اثر سجده در تمام مواضع هفت گانه سجده او نمایان بود ؛ از این جهت «سجّاد» نامیده شد. بحار الأنوار ، ج 46 ، ص 6 .
امام باقر علیه السلام :
وَاللّه ِ یا جابِرُ! لَقَد أعطانی اللّه ُ عِلمَ ما کانَ و ما هُوَ کائِنٌ إلی یَومِ القِیامَةِ ؛
امام باقر علیه السلام :ای جابر! به خدا سوگند ، خداوند علم گذشته و آینده تا روز قیامت را به من عطا کرده است .بحار الأنوار ، ج 46 ص 296 .
امام باقر علیه السلام :
إنَّ عَلِیَّ بنَ الحُسَینِ علیه السلام قاسَمَ اللّه َ مالَهُ مَرَّتَینِ ؛
امام باقر علیه السلام : امام علی بن حسین علیه السلام دارایی خود را دوبار در راه خدا تقسیم کرد .
مناقب آل أبی طالب ، ج 3 ، ص 294 .
امام باقر علیه السلام : یَظهَرُ فی ثَلاثِمِأةِ و ثَلاثَةَ عَشَرَ رَجُلاً . . . رُهبانٌ بِاللَّیلِ اُسدٌ بِالنَّهارِ ؛ امام باقر علیه السلام : [امام زمان] با همراهی سیصد و سیزده مرد ، که راهبان شب و شیران روزند ، ظهور می کند . الفتن ، ابن حمّاد، ج 1 ، ص 345 .
امام باقر علیه السلام : کَأنّی بِأصحابِ القائمِ و قَد أحاطُوا بِما بَینَ الخافِقَینِ فَلَیسَ مِن شَی ءٍ إلاّ و هُوَ مُطیعٌ لَهُم ؛
امام باقر علیه السلام :گویا یاران قائم را می بینم که بر شرق و غرب عالم مسلّط شده اند و هیچ چیزی نیست مگر آن که از آنها فرمان می برد .کمال الدّین ، ص 673 .
امام باقر علیه السلام : کانَ الحَسَنُ کَثیرَ الاِجتِهادِ فِی العِبادَةِ و التَّصَدُّقِ ؛ امام باقر علیه السلام : امام حسن علیه السلام در عبادت و صدقه دادن سخت کوش بود .نظم دررالسمطین ، ص 196 .
امام باقر علیه السلام : إنَّ حَدیثَنا یُحیِی القُلُوبَ ؛ امام باقر علیه السلام :سخن ما دل ها را زنده می کند . بحار الأنوار ، ج 2 ، ص 144
امام باقر علیه السلام : لَحَدیثٌ واحِدٌ تأخُذُهُ عَن صادِقٍ خَیرٌ لَکَ مِنَ الدُّنیا و ما فِیها ؛
امام باقر علیه السلام :یک حدیث که آن را از فردی راستگو فرا می گیری ، برای تو بهتر است از دنیا و آنچه در آن است .الأمالی ، مفید ، ص 42 .
امام باقر علیه السلام : ما شِیَعَتُنا إلاّ مَنِ اتَّقَی اللّه َ و أطاعَهُ ؛ امام باقر علیه السلام:شیعه ما، تنها، کسی است که تقوا پیشه و مطیع خداوند باشد .تحف العقول ، ص 295 .
امام باقر علیه السلام : رَبِّ أَصلِح لِی جَماعَةَ إخوَتی و أخواتی و مُحِبِّیَّ ، فَإنَّ صَلاحَهُم صَلاحِی؛ امام باقر علیه السلام :خدایا! همه برادران و خواهرانم و دوستدارانم را اصلاح فرما، که صلاح ایشان صلاح من است .قرب الإسناد ، ص 18 .
امام باقر علیه السلام: مُروا شیعَتَنا بِزیارَةِ قَبرِ الحُسَینِ علیه السلام فَاِنَّ اِتْیانَهُ یَزیدُ فِی الرِّزْقِوَ یَمُدُّ فِی الْعُمْرِ وَ یَدْفَعُ مَرافِعَ السُّوءِ و اِتیانُهُ مُفْتَرَضٌ عَلی کُلِّ مُؤمِنٍ یَقِرُّ لِلحُسَینِبِالإِمامَةِ مِنَ اللّهِ؛ شیعیان ما را به زیارت قبر حسین بن علی علیه السلام فرمان دهید؛ زیرا زیارت آن حضرت،روزی را زیاد و عمر را طولانی و بدی ها را دور می سازد و رفتن به زیارتش بر هر مؤمنیکه امامت امام حسین علیه السلام را پذیرفته است، واجب است.کامل الزیارات، ص 284
امام باقر علیه السلام : وَ اللّهِ ما شیعَتُنا اِلاّ مَنِ اتَّقیَ اللّه َ وَ اَطاعَهُ؛ به خدا سوگند، شیعه ما فقط کسی است که تقوای الهی دارد و خدا را اطاعت می کند.کافی، ج 2، ص 74، ح 3
امام باقر علیه السلام : اِنّ الحُسَیْنَ صاحِبَ کَربَلا قُتِلَ مَظْلوما، مَکروبا عَطْشانا، لَهفانا فآلَیاللّه ُ عَزَّوَجلّ عَلی نَفْسِهِ اَن لا یاتیَهُ لَهفانٌ و لا مَکروبٌ و لا مُذنِبٌ و لا مَغمومٌ و لاعَطشانٌ و لا مَنْ بِهِ عاهَةٌ ثُمَّ دَعا عِندَهُ و تَقَرَّبَ بِالحُسَیْنِ بنِ عَلیٍّ علیه السلام اِلَی اللّه ِ عَزَّوَجَلَّإلاّ نَفَّسَ اللّه ُ کُرْبَتَهُ وَ اَعطاهُ مَسأَلَتَهُ و غَفَرَ ذَنـْبَهُ وَ مَدَّ فی عُمُرِهِ وَ بَسَطَ فی رِزقِهِفَاعتَبِروا یا اُولـِی الاَبْصار؛ حسین، بزرگ مرد کربلا، مظلوم و رنجیده خاطر و لب تشنه و مصیب زده بهشهادت رسید. پس خداوند، به ذات خود، قسم یاد کرد که هیچ مصیبت زدهو رنجیده خاطر و گنهکار و اندوهناک و تشنه ای و هیچ بَلا دیده ای به خدا روینمی آورد و نزد قبر حسین علیه السلامدعا نمی کند و آن حضرت را به درگاه خدا شفیع نمی سازد،مگر این که خداوند، اندوهش را برطرف و حاجاتش را برآورده می کند و گناهشرا می بخشد و عمرش را طولانی و روزی اش را گسترده می سازد. پس ای اهل بینش،درس بگیرید!
بحارالأنوار ، ج 101، ص 46، ح 5
امام باقر علیه السلام : لَیْسَ مِنّا وَ لا مِنْکُمْ مَنْ ظَلَمَ النّاسَ؛ از ما نیست و از شما (شیعیان هم) نیست کسی که به مردم ظلم کند. شرح الأخبار، ج 3، ص 488، ح 1414
امام باقر علیه السلام : کانَ اَبی زَیْنُ الْعابِدینَ علیه السلام اِذا نَظَرَ اِلَی الشَّبابِ الَّذینَ یَطْـلُبونَ الْعِلْمَاَدْناهُمْ اِلَیْهِ وَ قالَ : مَرحَبا بِکُمْ اَ نْتُمْ وَدائِعُ الْعِلْمِ وَ یوشِکُ اِذْ اَ نْتُمْ صِغارُ قَوْمٍ اَنْ تَـکونواکِبارَ آخَرینَ ؛پدرم (امام) زین العابدین علیه السلام ، هر گاه به جوانانی که دانش می اندوختند ، می نگریست ،آنان را به خود نزدیک می کرد و می فرمود : آفرین بر شما که امانت های [مردم برایآموختن ]دانشید و به زودی شما کم سالان جامعه ، بزرگان جامعه ای دیگر می شوید .الدرالنظیم فی مناقب الائمه اللهامیم ، ص 587
امام باقر علیه السلام :
قالَ رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله : مِن وُلدِی اثنا عَشَرَ نَقیبًا ، نُجَباءُ مُحَدَّثونَ مُفَهَّمونَ ، آخِرُهُمُ القائِمُ بِالحَقِّ ، یَملَؤُها عَدلاً کَما مُلِئَت جَورًا امام باقر علیه السلام : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرموده است: از فرزندان من دوازده تن جلودارند که بزرگوارانی هستند محدّث و مفهَّم. آخر آنها قائم به حقّ است که زمین را همان گونه که آکنده از ستم شد از دادگری بیاکند. الکافی : 1 / 534 / 18 عن أبی سعید رفعه .
امام باقر علیه السلام : عَن أبیهِ عَنِ الحُسَینِ علیهم السلام : دَخَلتُ أنَا وأخی عَلی جَدّی رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ، فَأَجلَسَنی عَلی فَخِذِهِ ، وأجلَسَ أخِیَ الحَسَنَ عَلی فَخِذِهِ الاُخری ، ثُمَّ قَبَّلَنا وقالَ : بِأَبی أنتُما مِن إمامَینِ صالِحَینِ ، اختارَکُمَا اللّه ُ مِنّی ، ومِن أبیکُما واُمِّکُما ، واختارَ مِن صُلبِکَ یا حُسینُ تِسعَةَ أئِمَّةٍ ، تاسِعُهُم قائِمُهُم ، وکُلُّکُم فِی الفَضلِ والمَنزِلَةِ عِندَ اللّه ِ تَعالی سَواءٌ امام باقر علیه السلام : به نقل از پدرش به نقل از حسین علیهم السلام: من و برادرم خدمت جدّم رسول اللّه صلی الله علیه و آله رسیدیم. پیامبر صلی الله علیه و آله مرا بر ران خود و حسن را بر دیگر ران خود نشاند، سپس ما را بوسید و گفت: پدرم فدای شما دو امام نیکو گردد، خداوند شما دو تن را از من و پدر و مادرتان برگزیده است و از پشت تو ای حسین نُه امام برگزیده که نهمین آنها قائم ایشان است و همه شما در فضیلت و منزلت نزد پروردگار متعال یکسانید. کمال الدین : 269 / 12 عن أبی حمزة الثمالیّ .
امام باقر علیه السلام : الاِثنا عَشَرَ الإمامَ مِن آلِ مُحَمَّدٍ علیهم السلامکُلُّهُم مُحَدَّثٌ ، مِن وُلدِ رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ومِن وُلدِ عَلِیٍّ ، ورَسولُ اللّه ِ وعَلِیٌّ علیهماالسلام هُمَا الوالِدانِ امام باقر علیه السلام : دوازده امام از خاندان محمّد صلی الله علیه و آله هستند که همه آنها محدَّث هستند، اینها از فرزندان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و از فرزندان علی هستند و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وعلی علیه السلام دو پدر هستند.
الکافی : 1 / 531 / 7 ، وذکره أیضًا فی : 533 / 14 کلاهما عن زرارة .
امام باقر علیه السلام : إنَّما یَعرِفُ اللّه َ عَزَّوجَلَّ ویَعبُدُهُ مَن عَرَفَ اللّه َ وعَرَفَ إمامَهُ مِنّا أهلَ البَیتِ
امام باقر علیه السلام : کسی خداوند عزّوجل را شناخته و پرستش کرده که خدا و امام او را که از ما اهل بیت است بشناسد. الکافی : 1 / 181 / 4 عن جابر .
امام باقر علیه السلام : نَحنُ بابُ حِطَّتِکُم امام باقر علیه السلام : ما «باب حطّة» شما هستیم.
تفسیر العیّاشیّ : 1 / 45 / 47 عن سلیمان الجعفریّ عن الإمام الرضا علیه السلام ، مجمع البیان : 1 / 247 .
امام باقر علیه السلام : مَن أصبَحَ مِن هذِهِ الاُمَّةِ لا إمامَ لَهُ مِنَ اللّه ِ جَلَّ وعَزَّ ظاهِرًا عادِلاً أصبَحَ ضالاًّ تائِهًا ، وإن ماتَ عَلی هذِهِ الحالِ ماتَ میتَةَ کُفرٍ ونِفاقٍ امام باقر علیه السلام : هر که از این امّت صبح کند در حالی که از سوی خداوند جلّ و عزّ امام آشکار دادگری نداشته باشد گمراه و سرگردان صبح کرده است و اگر بر این حال بمیرد در کفر و نفاق مرده است. الکافی : 1 / 375 / 2 عن محمّد بن مسلم .
امام باقر علیه السلام :
خَطَبَ أمیرُ المؤُمِنینَ عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ صَلَواتُ اللّه ِ عَلَیهِ بِالکوفَةِ بَعدَ مُنصَرَفِهِ مِنَ النَّهرَوانِ ، وبَلَغَهُ أنَّ مُعاوِیَةَ یَسُبُّهُ ویَلعَنُهُ ویَقتُلُ أصحابَهُ ، فَقامَ خَطیبًا فَحَمِدَ اللّه َ وأثنی عَلَیهِ وصَلّی عَلی رَسولِ اللّه ِ ، وذَکَرَ ما أنعَمَ اللّه ُ عَلی نَبِیِّهِ وعَلَیهِ ، ثُمَّ قالَ : لَولا آیَةٌ فی کِتابِ اللّه ِ ما ذَکَرتُ ما أنَا ذاکِرُهُ فی مَقامی هذا ، یَقولُ اللّه ُ عَزَّوجَلَّ : «وأمّا بِنِعمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّث امام باقر علیه السلام : امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب صلوات اللّه علیه پس از بازگشت از نهروان به کوفه، شنید که معاویه او را دشنام می دهد و نفرینش می کند و یاران او را می کشد. حضرت علیه السلام به خطبه برخاست و حمد و ثنای الهی به جای آورد و بر پیامبر خدا درود فرستاد و نعمتهای الهی را بر پیامبر و خود، یاد آور شد و سپس فرمود: اگر این آیه در قرآن نبود من در این جایگاه آن چه بر زبان می آوردم بیان نمی داشتم، خداوند عزّوجل می فرماید: «و امّا به نعمت خدایت سخن گو»، خدایا سپاس از آن توست برای نعمتهایی که به شماره در نمی آید و فضل تو که به فراموشی سپرده نمی شود. ای مردم! آن خبرها که باید به من رسیده است و من می بینم که اجل من نزدیک گشته و گویی شما را می بینم که بر امر من آگاهی ندارید. من در میان شما همان را به یادگار می نهم که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به یادگار نهاد: کتاب خدا و عترتم، یعنی عترت آن هدایتگر به سوی رهایی و خاتم پیامبران و سرور شریفان ونبیّ مصطفی. الضحی : 11 .
امام باقر علیه السلام :
إنَّ أقرَبَ النّاسِ إلَی اللّه ِ عَزَّوجَلَّ وأعلَمَهُم بِهِ وأرأَفَهُم بِالنّاسِ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله والأَئِمَّةُ علیهم السلام ، فَادخُلوا أینَ دَخَلوا وفارِقوا مَن فارَقوا ـ عَنی بِذلِکَ حُسَینًا ووُلدَهُ علیهم السلام ـ فَإِنّ الحَقَّ فیهِم ، وهُمُ الأَوصِیاءُ ، ومِنهُمُ الأَئِمَّةُ ، فَأَینَما رَأَیتُموهُم فَاتَّبِعوهُم امام باقر علیه السلام : نزدیکترین مردم به خداوند عز و جل و خدا آگاهترین ایشان و مهرورزترین آنها به مردم محمّد صلی الله علیه و آله و امامان علیهم السلام هستند، پس به جایی در آیید که آنها در آمدند و از کسانی دوری گزینید که آنها دوری گزیدند ـ مقصود امام از این سخن حسین و فرزندان او بود ـ که حقّ در میان آنهاست و ایشانند اوصیاء، و امامان از آنها هستند، پس هر کجا ایشان را دیدید پیرویشان کنید. کمال الدین : 328 / 8 عن أبی حمزة الثمالیّ .
امام باقر علیه السلام :
ـ فی قَولِهِ تَعالی : «یا أیُّهَا الَّذینَ آمَنوا أطیعُوا اللّه َ وأطیعُوا الرَّسولَ واُولِی الأَمرِ مِنکُم» ـ : إیّانا عَنی خَاصَّةً ، أمَرَ جَمیعَ المُؤمِنینَ إلی یَومِ القِیامَةِ بِطاعَتِنا امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه شریفه «یا اَیُّها الّذینَ آمَنُوا اَطیعُوا اللّه َ وَاَطیعُوا الرَّسُولَ واُولِی الاَْمْرِ مِنْکُم» ـ : مقصود آیه، تنها ما هستیم. خداوند همه مؤمنان را دستور داده تا روز رستاخیز از ما فرمان برند. الکافی : 1 / 276 / 1 عن برید العجلیّ .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قَولِهِ تَعالی : «فَاسأَلوا أهلَ الذِّکرِ إن کُنتُم لا تَعلَمونَ» ـ : نَحنُ أهلُ الذِّکرِ
امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه شریفه «فَاسْأَلُوا اَهْلَ الذِّکْر اِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمونَ» ـ : اهل ذکر، ما هستیم.
تفسیر الطبریّ : 10 / الجزء 17 / 5 ، المناقب لابن شهرآشوب : 4 / 178 عن محمّد بن مسلم وجابر الجعفی ، تفسیر فرات الکوفیّ : 235 / 315 عن حسین بن سعید ، تأویل الآیات الظاهرة : 259 عن جابر بن یزید ومحمّد بن مسلم ، تفسیر القمّیّ : 2 / 68 عن زرارة .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قَولِهِ تَعالی : «فَاسأَلوا أهلَ الذِّکرِ» ـ : هُمُ الأَئِمَّةُ مِن عِترَةِ رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه شریفه «فَاسألوا اَهْلَ الذِّکْرِ» ـ : ایشان امامان از خاندان رسول خدا صلی الله علیه و آله هستند. شواهد التنزیل : 1 / 437 / 466 عن الفضیل بن یسار ، وراجع : 434 ـ 437 .
امام باقر علیه السلام : إنَّ رَسولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله بابُ اللّه ِ الَّذی لا یُؤتی إلاّ مِنهُ ، وسَبیلُهُ الَّذی مَن سَلَکَهُ وَصَلَ إلَی اللّه ِ عَزَّوجَلَّ ، وکَذلِکَ کانَ أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلاممِن بَعدِهِ، وجَری لِلأَئِمَّةِ علیهم السلام واحِدًا بَعدَ واحِدٍ ، جَعَلَهُمُ اللّه ُ عَزَّوجَلَّ أرکانَ الأَرضِ أن تَمیدَ بِأَهلِها ، وعُمُدَ الإِسلامِ ، ورابِطَةً عَلی سَبیلِ هُداهُ ، لا یَهتَدی هادٍ إلاّ بِهُداهُم ، ولا یَضِلُّ خارِجٌ مِنَ الهُدی إلاّ بِتَقصیرٍ عَن حَقِّهِم ، اُمَناءُ اللّه ِ عَلی ما أهبَطَ مِن عِلمٍ أو عُذرٍ أو نُذرٍ ، والحُجَّةُ البالِغَةُ عَلی مَن فِی الأَرضِ ، یَجری لاِخِرِهِم مِنَ اللّه ِ مِثلُ الَّذی جَری لِأَوَّلِهِم ، ولا یَصِلُ أحدٌ إلی ذلِکَ إلاّ بِعَونِ اللّه ِ امام باقر علیه السلام : همانا پیامبر خدا صلی الله علیه و آله باب (معرفت) خدا است که جز از آن در نیایند و راه اوست که هر کس آن را بپیماید به خداوند عزّوجل رسد، امیرالمؤمنین علیه السلام نیز پس از او چنین است و همین طور هر امام در پِی دیگری. خداوند عزّوجل آنها را ارکان زمین قرار داده تا اهلش را نلرزاند و بنیانهای اسلام و مرزداران راه نجات آن ساخته که هیچ کس جز به هدایت آنها ره نمی یابد و بیرون از هدایتی، گمراه نمی شود مگر با کوتاهی کردن در حقّ ایشان. آنها معتمدان خدا هستند در علم و حجّت ها وهشدارهایی که فرو فرستاده است. آنها دلیل رسایی هستند برای زمینیان که برای آخرین آنها از سوی خدا همان جاری است که برای نخستین ایشان و هیچ کس جز به یاری خدا به این حدّ نرسد. الکافی : 1 / 198 / 3 عن أبی الصامت ، وراجع 196 / 1 ، و : 197 / 2 ، الاختصاص : 21 ، بصائر الدرجات : 199 / 1 .
امام باقر علیه السلام : نَحنُ فِی الأَرضِ بُنیانٌ ، وشیعَتُنا عُرَی امام باقر علیه السلام : ما در زمین، شالوده هستیم و شیعیان ما، دستگیره های اسلام اند. العروة : المقبض ، وجمعها عُری . (لسان العرب : 15 / 45).
امام باقر علیه السلام : أیُّهَا النّاسُ ، أینَ تَذهَبونَ وأینَ یُرادُ بِکُم ؟ بِنا هَدَی اللّه ُ أوَّلَکُم ، وبِنا یَختِمُ آخِرَکُم. امام باقر علیه السلام : ای مردم! کجا می روید و کجا می برندتان؟ خداوند با ما، نخستین شما را هدایت کرد و با ما آخرین شما را پایان خواهد بخشید. الکافی : 1 / 471 / 5 ، المناقب لابن شهرآشوب : 4 / 189 و 190 کلاهما عن أبی بکر الخضرمیّ .
امام باقر علیه السلام : نَحنُ حُجَّةُ اللّه ِ ، ونَحنُ بابُ اللّه ِ ، ونَحنُ لِسانُ اللّه ِ ، ونَحنُ وَجهُ اللّه ِ، ونَحنُ عَینُ اللّه ِ فی خَلقِهِ ، ونَحنُ وُلاةُ أمرِ اللّه ِ فی عِبادِهِ امام باقر علیه السلام : ما حجّت خدا، درِ خدا، زبان خدا، چهره خدا، چشم خدا در میان مردم و عهده داران امر الهی در میان بندگان اوییم. الکافی : 1 / 145 / 7 ، بصائر الدرجات : 61 / 1 ، البحار : 25 / 384 / 40 نقلاً عن کتاب منهج التحقیق کلّها عن أسود بن سعید .
امام باقر علیه السلام : نَحنُ أهلُ بَیتِ الرَّحمَةِ ، وشَجَرَةُ النَّبُوَّةِ ، ومَعدِنُ الحِکمَةِ ، ومَوضِعُ المَلائِکَةِ، ومَهبَطُ الوَحیِ
امام باقر علیه السلام : ما اهل خانه رحمت و شجره نبوّت و کان حکمت و در جایگاه فرشتگان و مکان فرو آمدن وحی ایم. الإرشاد : 2 / 168 ، المناقب لابن شهرآشوب : 4 / 206 عن معروف بن خرّبوذ ، روضة الواعظین : 227 ، الخرائج والجرائح : 2 / 892 ، بصائر الدرجات : 57 / 5 نحوه عن الفضیل بن یسار ، حلیة الأبرار : 2 / 95 .
امام باقر علیه السلام : نَحنُ مَن بِنا یُفتَحُ ، وبِنا یُختَمُ ، ونَحنُ أئِمَّةُ الهُدی ، ونَحنُ مَصابیحُ الدُّجی ، ونَحنُ مَنارُ الهُدی ، ونَحنُ السّابِقونَ ، ونَحنُ الآخِرونَ امام باقر علیه السلام : ما کسانی هستیم که (دین) با ما آغاز و با ما پایان می پذیرد. ما امامان هدایت و چراغهای تاریکی و گلدسته رهنمایی هستیم. ماییم نخستینیان و پایانیان.
کمال الدین : 206 / 20 ، أمالی الطوسیّ : 654 / 1354 ، بصائر الدرجات : 63 / 10 ، المناقب لابن شهرآشوب : 4 / 206 ، إرشاد القلوب : 418 کلّها عن خیثمة الجعفی .
امام باقر علیه السلام : إنّا لَنَعرِفُ الرَّجُلَ إذا رَأَیناهُ بِحَقیقَةِ الإیمانِ وحَقیقَةِ النِّفاقِ امام باقر علیه السلام : ما هر گاه فردی را ببینیم حقیقت ایمان وحقیقت نفاق را در او در می یابیم. الکافی : 1 / 438 / 2 عن جابر ، وذکره أیضًا فی : 1 / 223 / 1 عن عبد اللّه بن جندب عن الإمام الرضا علیه السلام ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : 2 / 227 عن عبد الرحمن بن أبی نجران عن الإمام الرضا علیه السلام ، الاختصاص : 278، المناقب لابن شهرآشوب: 4/188 کلاهما عن جابر بن یزید ، بصائر الدرجات : 288 / 5 عن عمّار بن مروان .
امام باقر علیه السلام : واللّه ِ إنّا لَخُزّانُ اللّه ِ فی سَمائِهِ وأرضِهِ ، لا عَلی ذَهَبٍ ولا عَلی فِضَّةٍ إلاّ عَلی عِلمِهِ
امام باقر علیه السلام : به خدا سوگند ما گنجوران خدا در آسمان و زمین هستیم، نه بر زر و سیم که گنجوران علم اوییم. الکافی : 1 / 192 / 2 عن سورة بن کلیب .
امام باقر علیه السلام : نحنُ خُزّانُ عِلمِ اللّه ِ ، ونَحنُ تَراجِمَةُ وَحیِ اللّه ِ امام باقر علیه السلام : ما گنجوران علم الهی هستیم و بازگوکنندگان وحی خدایی. الکافی : 1 / 192 / 3 عن سدیر ، وذکره أیضًا فی : 1 / 269 / 6 وفیه «أمر» بدل «وحی» ، إعلام الوری : 277 کلاهما عن سدیر عن الإمام الصادق علیه السلام .
امام باقر علیه السلام : إنَّ للّه ِِ تَعالی عِلمًا خاصًّا، وعِلمًا عامًّا، فَأَمَّا العِلمُ الخاصُّ فَالعِلمُ الَّذی لَم یُطلِع عَلَیهِ مَلائِکَتَهُ المُقَرَّبینَ وأنبِیاءَهُ المُرسَلینَ ، وأمّا عِلمُهُ العامُّ فَإِنَّهُ عِلمُهُ الّذی أطلَعَ عَلَیهِ مَلائِکَتَهُ المُقَرَّبینَ وأنبِیاءَهُ المُرسَلینَ ، وقَد وَقَعَ إلَینا مِن رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله امام باقر علیه السلام : خداوند متعال، علم خاصّی دارد وعلم عامیّ. علم خاص او همان علمی است که فرشتگان مقرّب و پیامبران فرستاده او هم بر آن آگاهی ندارند و علم عامّ او همان علمی است که فرشتگان مقرّب و پیامبران فرستاده او بر آن آگاهی دارند و از رسول خدا صلی الله علیه و آله به ما رسیده است. التوحید : 138 / 14 عن ابن سنان عن الإمام الصادق علیه السلام ، بصائر الدرجات : 111 / 12 عن حنان الکندیّ عن أبیه ، وذکره أیضًا فی : 109 / 1 عن حنان بن سدیر .
امام باقر علیه السلام : قالَ رسول اللّه صلی الله علیه و آله : إنَّ أوَّلَ وَصِیٍّ کانَ عَلی وَجهِ الأَرضِ هِبَةُ اللّه ِ بنُ آدَمَ ، وما مِن نَبِیٍّ مَضی إلاّ ولَهُ وَصِیٌّ ، وکانَ جَمیعُ الأَنبِیاءِ مِائَةَ ألفِ نَبِیٍّ وعِشرینَ ألفَ نَبِیٍّ ، مِنهُم خَمسَةٌ اُولُو العَزمِ : نوحٌ ، وإبراهیمُ ، وموسی ، وعیسی ، ومُحَمَّدٌ علیهم السلام . وإنَّ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ کانَ هِبةَ اللّه ِ لِمُحَمَّدٍ ، ووَرِثَ عِلمَ الأَوصِیاءِ وعِلمَ مَن کانَ قَبلَهُ ، أما إنَّ مُحَمَّدًا وَرِثَ عِلمَ مَن کانَ قَبلَهُ مِنَ الأَنبِیاءِ والمُرسَلینَ
امام باقر علیه السلام: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نخستین جانشینی که بر زمین بود هبه اللّه پسر آدم بود و پیامبری رحلت نکرده است مگر آن که جانشینی داشته و شمار همه پیامبران صد و بیست هزار پیامبر بوده است که پنج تن از ایشان یعنی نوح، ابراهیم، موسی، عیسی ومحمّد علیهم السلاماولوالعزم بوده اند و علی بن ابی طالب هدیه خداوند به محمّد است و دانش کسانی را که پیش از او بوده اند به ارث برده است، ولی محمّد دانش پیامبران و رسولان پیشین را به ارث برده است. الکافی : 1 / 224 / 2 عن عبد الرحمن بن کثیر عن الإمام الباقر علیه السلام ، بصائر الدرجات : 121 / 1 عن عبدالرحمن بن بکیر الهجریّ عن الإمام الباقر علیه السلام ، أعلام الدین : 464 عن عبد اللّه بن بکیر عن الإمام الباقر علیه السلام ، وفیهما «مائة ألف نبیّ وأربعة وعشرین» .
امام باقر علیه السلام : إنَّ العِلمَ الَّذی نَزَلَ مَعَ آدَمَ علیه السلاملَم یُرفَع والعِلمُ یُتَوارثُ ، وکانَ عَلِیٌّ علیه السلامعالِمُ هذِهِ الاُمَّةِ ، وإنَّهُ لَم یَهلِک مِنّا عالِمٌ قَطُّ إلاّ خَلَفَهُ مِن أهلِهِ مَن عَلِمَ مِثلَ عِلمِهِ ، أو ما شاءَ اللّه ُ
امام باقر علیه السلام : علمی که با آدم فرود آمد دیگر بالا نرفت، وعلم به ارث برده می شود و علی علیه السلام، عالم این امّت است و هرگز در میان ما عالمی رحلت نکرده مگر آن که از خاندان خود کسی را به جانشینی نهد که علمی همچون او یا آن چه را خدا بخواهد بداند. الکافی : 1 / 222 / 2 عن زرارة والفضیل ، کمال الدین : 223 / 14 عن الفضیل بن یسار عن الإمام الصادق والإمام الباقر علیهماالسلام نحوه وفیه «والعلم یتوارث وکلّ شیء من العلم وآثار الرسل والأنبیاء لم یکن من أهل هذا البیت فهو باطل وأنّ علیًّا علیه السلامعالم ...» .
امام باقر علیه السلام : أیُّهَا النّاسُ ، إنَّ أهلَ بَیتِ نَبِیِّکُم شَرَّفَهُمُ اللّه ُ بِکَرامَتِهِ ، وأعَزَّهُم بِهُداهُ ، واختَصَّهُم لِدینِهِ ، وفَضَّلَهُم بِعِلمِهِ ، واستَحفَظَهُم وأودَعَهُم عِلمَهُ ... فَهُمُ الأَئِمَّةُ الدُّعاةُ ، والقادَةُ الهُداةُ ، والقُضاةُ الحُکّامُ ، والنُّجومُ الأَعلامُ، والاُسوَةُ المُتَخَیَّرَةُ ، والعِتَرةُ المُطَهَّرَةُ ، والاُمَّةُ الوُسطی ، والصِّراطُ الأَعلَمُ ، والسَّبیلُ الأَقوَمُ ، زینَةُ النُّجَباءِ ، ووَرَثَةُ الأَنبِیاءِ امام باقر علیه السلام : ای مردم! خداوند خاندان پیامبر شما را به کرامت خود ارجمندی بخشیده و به هدایتش عزیز داشته است و به دینش اختصاص داده و به علمش فضیلت بخشیده ودانش خود را بدیشان سپرده واز آنهاخواهان پاسداری آن شده است. آنان امامان دعوتگر و جلوداران هدایتگر و داوران حاکم و اخگران راهنما و الگوی نیکو و خاندان پاک و امّت میانه رو و مشخّص ترین وراست ترین راه و موجب آرایش مردم نژاده و وارثان پیامبران هستند. تفسیر فرات الکوفیّ : 337 / 460 عن الفضل بن یوسف القصبانیّ معنعنًا .
امام باقر علیه السلام : ـ لَمّا سُئِلَ عَنِ الحَدیثِ یُرسِلُهُ ولا یُسنِدُهُ ـ : إذا حَدَّثتُ الحَدیثَ فَلَم اُسنِدهُ فَسَنَدی فیهِ أبی عَن جَدّی عَن أبیهِ عَن جَدِّهِ رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله عَن جَبرَئیلَ عَنِ اللّه ِ عَزَّوجَلَّ
چون از امام باقر علیه السلام پرسیدند که چرا حدیث را مرسل می گوید و اسناد نمی دهد، حضرت علیه السلام پاسخ داد : هرگاه من حدیثی بگویم و آن را اسناد ندهم سند من در آن، پدرم است به نقل از جدم به نقل از پدرش به نقل از جدّش رسول خدا صلی الله علیه و آله به نقل از جبرئیل به نقل از خداوند عز و جل.
الإرشاد : 2 / 167 ، الخرائج والجرائح : 2 / 893 ، روضة الواعظین : 226 .
امام باقر علیه السلام : لَو أنَّنا حَدَّثنا بِرَأیِنا ضَلَلنا کَما ضَلَّ مَن کانَ قَبلَنا ، ولکِنّا حَدَّثنا بِبَیِّنَةٍ مِن رَبِّنا بَیَّنَها لِنَبِیِّهِ صلی الله علیه و آله فَبَیَّنَها لَنا امام باقر علیه السلام : اگر ما بر اساس رأی و نظر خود حدیث گوییم گمراه شده ایم همچون کسانی که پیش از ما بودند، لیکن ما از روی بیّنه از سوی خدایمان حدیث می گوییم که خداوند آن را برای پیامبرش و او نیز برای ما تبیین کرده است. إعلام الوری : 294 ، الاختصاص : 281 نحوه کلاهما عن الفضیل بن یسار .
امام باقر علیه السلام : ـ لِسَلَمَةَ بنِ کُهَیلٍ والحَکَمِ بنِ عُتَیبَةَ ـ : شَرِّقا وغَرِّبا ، فَلا تَجِدانِ عِلمًا صَحیحًا إلاّ شَیئًا خَرَجَ مِن عِندِنا أهلَ البَیتِ امام باقر علیه السلام ـ به سلمة بن کهیل و حکم بن عتیبه ـ : نه در شرق و نه در غرب دانش صحیحی را نمی یابید مگر آن که از نزد ما اهل بیت بیرون آمده باشد. الکافی : 1 / 399 / 3 ، بصائر الدرجات : 10 / 4 کلاهما عن أبی مریم .
امام باقر علیه السلام : لَیسَ عِندَ أحَدٍ مِنَ النّاسِ حَقٌّ ولا صَوابٌ ، ولا أحَدٌ مِنَ النّاسِ یَقضی بِقَضاءٍ حَقٍّ إلاّ ما خَرَجَ مِنّا أهلَ البَیتِ . وإذا تَشَعَّبَت بِهِمُ الاُمورُ کانَ الخَطَأُ مِنهُم والصَّوابُ مِن عَلِیٍّ علیه السلام
امام باقر علیه السلام : هیچ یک از مردم به حقّ و صوابی دست نیافته اند و هیچ کس داوریِ حقّی نکرده است مگر از آن چه از سوی ما اهل بیت صادر شده باشد و هرگاه امور آنها شاخه شاخه گردد خطا از آنِ ایشان و صواب از آنِ علی علیه السلامخواهد بود. الکافی : 1 / 399 / 1 ، بصائر الدرجات : 519 / 2 نحوه، المحاسن : 1 / 243 / 448 ، أمالی المفید : 96 / 6 کلّها عن محمّد بن مسلم .
امام باقر علیه السلام : کُلُّ ما لَم یَخرُج مِن هذَا البَیتِ فَهُوَ باطِلٌ امام باقر علیه السلام : هر چه از این خانه صادر نشده باشد باطل است. مختصر بصائر الدرجات : 62 ، بصائر الدرجات : 511 / 21 کلاهما عن فضیل بن یسار .
امام باقر علیه السلام : إنَّ العِلمَ بِکِتابِ اللّه ِ عَزَّوجَلَّ وسُنَّةِ نَبِیِّهِ صلی الله علیه و آله لَیَنبُتُ فی قَلبِ مَهدِیِّنا کما یَنبُتُ الزَّرعُ عَلی أحسَنِ نَباتِهِ ، فَمَن بَقِیَ مِنکُم حَتّی یَراهُ فَلیَقُل حینَ یَراهُ : السَّلامُ عَلَیکُم یا أهلَ بَیتِ الرَّحمَةِ والنُّبُوَّةِ ، ومَعدِنَ العِلمِ ، ومَوضِعَ الرِّسالَةِ. امام باقر علیه السلام : آگاهی از کتاب خداوند عزّوجل و سنّت پیامبر او صلی الله علیه و آله در دل مهدی ما می روید، چنان که کشت و زرع به بهترین شکل آن. پس اگر کسی از شما مانْد تا او را ببیند باید هنگام دیدن او بگوید: سلام بر تو ای اهل خانه رحمت و نبوّت و کان دانش و جایگاه رسالت. کمال الدین : 653 / 18 عن جابر ، البحار : 52 / 317 / 16 نقلاً عن العدد القویة .
امام باقر علیه السلام : شَجَرَةٌ أصلُها رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ، وفَرعُها أمیرُ المُؤمِنینَ عَلِیٌّ علیه السلام ، وأغصانُها فاطِمَةُ بِنتُ مُحَمَّدٍ علیهاالسلام ، وثَمَرَتُهَا الحَسَنُ والحُسَینُ علیهماالسلام ، فَإِنَّها شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ ، ونَبتُ الرَّحمَةِ، ومِفتاحُ الحِكمَةِ، ومَعدِنُ العِلمِ، ومَوضِعُ الرِّسالَةِ، ومُختَلَفُ المَلائِكَةِ، وموضِعُ سِرِّ اللّه ِ ووَديعَتِهِ، والأَمانَةُ الَّتي عُرِضَت عَلَی السَّماواتِ والأَرضِ، وحَرَمُ اللّه ِ الأَكبَرُ، وبَيتُ اللّه ِ العَتيقُ وحَرَمُهُ.
امام باقر علیه السلام : درختی که ریشه آن، رسول خدا و شاخه آن، امیرالمؤمنین علی علیه السلامو نوشاخه های آن فاطمه، دخت محمّد صلی الله علیه و آله و میوه های آن حسن و حسین است، درخت نبوّت است که روییده رحمت و کلید حکمت و کان معرفت و جایگاه رسالت و مکان آمد و شد فرشتگان و موضع سرّ و سپرده الهی و امانتی است که بر آسمانها و زمین عرضه شده و حَرَم بزرگ خدا و بیت و حرم قدیم اوست.
فی بعض نسخ المصدر : «وبیت الرحمة» .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قَولِهِ تَعالی : «قُل کَفی بِاللّه ِ شَهیدًا بَینی وبَینَکُم ومَن عِندَهُ عِلمُ الکِتَابِ» ـ : إیّانا عَنی ، وعَلِیٌّ أوَّلُنا وأفضَلُنا وخَیرُنا بَعدَ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله . امام باقر علیه السلام : مقصود از این آیه شریفه «قُلْ کَفی بِاللّه ِ شَهیداً بینی وبَیْنَکُمْ وَمَنْ عِنْدَه عِلْمُ الْکِتاب» ما هستیم. علی پس از پیامبر صلی الله علیه و آله ، نخستین ما و برترین و بهترین ماست. الکافی: 1 / 229 / 6، تفسیر العیّاشیّ : 2 / 220 / 76 کلاهما عن برید بن معاویة ، بصائر الدرجات : 214 / 7 عن عبد الرحمن بن کثیر عن الإمام الصادق علیه السلام .
امام باقر علیه السلام : ما یَستَطیعُ أحَدٌ أن یَدَّعِیَ أنَّ عِندَهُ جَمیعَ القُرآنِ کُلَّهُ ظاهِرَهُ وباطِنَهُ غَیرَ الأَوصِیاءِ
امام باقر علیه السلام : هیچ کس نمی تواند ادّعا کند که همه قرآن اعمّ از ظاهر و باطن آن را می داند مگر اوصیاء. الکافی : 1 / 228 / 2 ، بصائر الدرجات : 193 / 1 کلاهما عن جابر .
امام باقر علیه السلام : مَا ادَّعی أحَدٌ مِنَ النّاسِ أ نَّهُ جَمَعَ القُرآنَ کُلَّهُ کَما اُنزِلَ إلاّ کَذّابٌ ، وما جَمَعَهُ وحَفِظَهُ کَما نَزَّلَهُ اللّه ُ تَعالی إلاّ عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ علیه السلام والأَئِمَّةُ علیهم السلاممِن بَعدِهِ امام باقر علیه السلام : کسی از مردم ادّعا نکرده است که همه قرآن را چنان که فرو آمده گرد آورده است مگر آن که دروغ می گوید. قرآن را آن گونه که خداوند متعال فرو فرستاده گرد نیاورده و حفظ نکرده مگر علی بن ابی طالب علیه السلام و امامان پس از او. الکافی : 1 / 228 / 1 عن جابر .
امام باقر علیه السلام : إنَّ اسمَ اللّه ِ الأَعظَمَ عَلی ثَلاثَةٍ وسَبعینَ حَرفًا ، وکانَ عِندَ آصَفَ مِنها حَرفٌ واحِدٌ فَتَکَلَّمَ بِهِ فَخَسَفَ بِالأَرضِ ما بَینَهُ وبَینَ سَریرِ بِلقیسَ ، حَتّی تَناوَلَ السَّریرَ بِیَدِهِ ، ثُمَّ عادَتِ الأَرضُ کَما کانَت أسرَعَ مِن طَرفَةِ عَینٍ . ونَحنُ عِندَنا مِنَ الاِسمِ الأَعظَمِ اثنانِ وسَبعونَ حَرفًا ، وحَرفٌ واحِدٌ عِندَ اللّه ِ عَزَّوجَلَّ استَأثَرَ بِهِ فی عِلمِ الغَیبِ عِندَهُ ، ولا حَولَ ولا قُوَّةَ إلاّ بِاللّه ِ العَلِیِّ العَظیم. امام باقر علیه السلام : نام اعظم خداوند، هفتاد و سه حرف دارد و آصف، تنها یک حرف از آن را می دانست که آن را به زبان راند و زمین، آن چه را میان او و تخت بلقیس بود فرو برد تا جایی که آصف با دست خود تخت را بر گرفت و سپس زمین در مدّتی کمتر از یک چشم بر هم زدن به وضع نخست خود بازگشت و سی و دو حرف از اسم اعظم نزد ماست و یک حرف نزد خداوند عزّوجل که آن را در علم غیبش به خود اختصاص داده است و نیرو و توانی نیست مگر از خدای والا و بزرگ. الکافی : 1 / 230 / 1 عن جابر .
امام باقر علیه السلام :
إنّا أهلُ بَیتٍ مِن عِلمِ اللّه ِ عُلِّمنا ، ومِن حُکمِهِ أخَذنا ، وقَولَ صادِقٍ سَمِعنا ، فَإِن تَتَّبِعونا تَهتَدوا و امام باقر علیه السلام : ما خاندانی هستیم که علم ما از علم خداست و از حکمت او ستانده ایم وسخن راستگویی را شنیده ایم، پس اگر از ما پیروی کنید ره یابید. مختصر بصائر الدرجات : 63 ، بصائر الدرجات : 514 / 34 کلاهما عن جابر بن یزید ، وراجع 564 / 841 من کتابنا هذا .
امام باقر علیه السلام : لو کُنّا نُفتِیالنّاسَ بِرَأیِنا وهَوانا لَکُنّا مِنَ الهالِکینَ ، ولکِنّا نُفتیهِم بِآثارٍ مِن رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله واُصولِ عِلمٍ عِندَنا نَتَوارَثُها کابِرًا. امام باقر علیه السلام : اگر ما بر اساس نظر و هوی و هوس خود فتوا می دادیم، بدون تردید نابود می شدیم. ما برای مردم بر اساس اخبار مانده از رسول خدا صلی الله علیه و آله و اصول علمی فتوا می دهیم که نزد ماست و هر بزرگی از بزرگ دیگر به ارث برده است و ما آن را می اندوزیم همچنان که این جماعت زر و سیمشان را می اندوزند. فی المصدر «کابر» والصحیح ما أثبتناه .
امام باقر علیه السلام : فی کِتابِ عَلِیٍّ علیه السلامکُلُّ شَیءٍ یُحتاجُ إلَیهِ حتَّی الخَدشِ والأَرشِ والهَرشِ. امام باقر علیه السلام : در کتاب علی علیه السلام هر چه که بدان نیاز افتد حتی خراش و دیه آن و خراش ناشی از خارش، نوشته آمده است. بصائر الدرجات : 164 / 5 ، وذکره أیضًا فی : 148 / 6 من دون «والهرش» کلاهما عن عبد اللّه بن میمون عن الإمام الصادق علیه السلام .
امام باقر علیه السلام : وَجَدنا فی کِتابِ عَلِیٍّ علیه السلام : قالَ رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله : إذا مُنِعَتِ الزَّکاةُ مَنَعَتِ الأَرضُ بَرَکاتِها. امام باقر علیه السلام : در کتاب علی علیه السلام چنین دیده ایم که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرگاه از پرداخت زکات خودداری شود زمین از بیرون دادن برکاتش خودداری کند.
الکافی : 3 / 505 / 17 عن أبی حمزة .
امام باقر علیه السلام : إنَّ الحُسَینَ بنَ عَلِیٍّ علیهماالسلام لَمّا حَضَرَهُ الَّذی حَضَرَهُ ، دَعَا ابنَتَهُ الکُبری فاطِمَةَ بِنتَ الحُسَینِ علیه السلامفَدَفَعَ إلَیها کِتابًا مَلفوفًا ووَصِیَّةً ظاهِرَةً ، وکانَ عَلِیُّ بنُ الحُسینِ علیهماالسلام مَبطونًا مَعَهُم لا یَرَونَ إلاّ أنَّهُ لِما بِهِ، فَدَفَعَت فاطِمَةُ الکِتابَ إلی عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ علیه السلام ، ثُمَّ صارَ واللّه ِ ذلِکَ الکِتابُ إلَینا یا زِیادُ ، قُلتُ : ما فی ذلِکَ الکِتابِ جَعَلَنِی اللّه ُ فِداکَ ؟ قالَ : فیهِ واللّه ِ ما یَحتاجُ إلَیهِ وُلدُ آدَمَ مُنذُ خَلَقَ اللّه ُ آدَمَ إلی أن تَفنَی الدُّنیا، واللّه ِ إنَّ فیهِ الحُدودَ ، حَتّی إنَّ فیهِ أرشَ الخَدشِ. ابوالجارود به نقل از امام باقر علیه السلام: هنگامی که به حسین بن علی آن رسید که رسید، دختربزرگش، فاطمه بنت الحسین را فرا خواند وبه او کتابی سر به مُهر و وصیّتی سرگشاده سپرد و علی بن الحسین علیه السلامچنان درد شکمی داشت که گمان می کردند درخواهد گذشت. فاطمه، کتاب را به علی بن الحسین علیه السلام سپرد.
)امام باقر فرمود): ای زیاد! به خدا سوگند این کتاب به ما منتقل شد. عرض کردم: قربانت گردم، در این کتاب چه آمده است؟ فرمود: به خدا سوگند آن چه فرزندان آدم از هنگام آفرینش آدم تا پایان دنیا بدان نیاز دارند، به خدا سوگند، حدود حتّی دیه خراش، در آن آمده است. الکافی : 1 / 303 / 1 ، بصائر الدرجات : 148 / 9 ، الإمامة والتبصرة : 197 / 51 وفیهما «وصیّة ظاهرة ووصیّة باطنة» .
امام باقر علیه السلام : ـ فی بَیانِ سَبَبِ نُزولِ سورَةِ «هَل أتی» فی شَأنِ أهلِ البَیتِ علیهم السلام ـ : «ویُطعِمونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ» یَقولُ : عَلی شَهوَتِهِم لِلطَّعامِ وإیثارِهِم لَهُ ، «مِسکینًا» مِن مَساکینِ المُسلِمینَ ، و «یَتیمًا» مِن یَتامَی المُسلِمینَ، «وأسیرًا» مِن اُسارَی المُشرِکینَ ، ویَقولونَ إذا أطعَموهُم : «إنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللّه ِ لا نُریدُ مِنکُم جَزاءً ولا شُکورًا» . قالَ : واللّه ِ ما قالوا هذا لَهُم ، ولکِنَّهُم أضمَروهُ فی أنفُسِهِم فَأَخبَرَ اللّه ُ بِإِضمارِهِم ، یَقولونَ : لا نُریدُ جَزاءً تُکافِئونَنا بِهِ ولا شُکورًا تُثنونَ عَلَینا بِهِ ، ولکِنّا إنَّما أطعَمناکُم لِوَجهِ اللّه ِ وطَلَبِ ثَوابِهِ
امام باقر علیه السلام ـ در بیان شأن نزول سوره «هَلْ اَتی» در حقّ اهل البیت علیهم السلام : «وَیُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّه» ، یعنی با در نظر گرفتن اشتهایشان به آن غذا و بخشیدنش به آنان . «مسکیناً» ، مسکینی از مسلمانان بود، «یتیماً» ، یتیمی از مسلمانان بود و «اسیراً» ، اسیری از مشرکان بود؛ هرگاه علی علیه السلام آنها را اطعام می کرد می فرمود: «انّما نُطْعِمُکم لِوَجْهِ اللّه لانُریدُ مِنْکُم جزاءً وَلاشُکوراً» . امام باقر علیه السلام فرمود: به خدا سوگند، این را برای آنها نگفتند و در دلشان پنهان داشتند و خداوند از نهفته های دل آنها خبر داده است. آنها می گفتند: ما از شما پاداشی نمی خواهیم تا با آن هزینه ما را بپردازید و نه سپاسی که با آن ما را بستایید، بلکه ما شما را به خاطر خدا و گرفتن پاداش او اطعام می کنیم. أمالی الصدوق : 215 عن مسلمة بن خالد عن الإمام الصادق علیه السلام .
امام باقر علیه السلام : إنَّ رَسولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله جالِسٌ ذاتَ یَومٍ وأصحابُهُ جُلوسٌ حَولَهُ ، فَجاءَ عَلِیٌّ علیه السلاموعَلَیهِ سَمَلُ. امام باقر علیه السلام: روزی پیامبر صلی الله علیه و آله نشسته بود واصحاب ایشان در پیرامون حضرت صلی الله علیه و آله نشسته بودند. در این هنگام علی علیه السلام، با جامه ای پوسیده که نقاطی از پیکر ایشان را می نمود آمد و در نزدیکی پیامبر نشست. پیامبر صلی الله علیه و آله لحظاتی به او نگریست و سپس این آیه را تلاوت فرمود: «وَیُؤْثِرونَ عَلی اَنْفُسِهِمْ وَلَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَاُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» سپس پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود: آگاه باش که تو رئیس و سرور و پیشوای کسانی هستی که این آیه، درباره آنها نازل شده است. سپس پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلامفرمود: کجاست جامه ای که بر تن تو کردم، ای علی؟ علی علیه السلام عرض کرد: یا رسول اللّه ! یکی از اصحاب شما نزد من آمد، در حالی که از برهنگی خود و خانواده اش می نالید، دلم رحم آمد و ترجیح دادم، آن را بدو دهم و می دانم که خداوند مرا با جامه ای بهتر از آن خواهد پوشاند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: راست گفتی، جبرئیل برای من خبر آورد که خداوند به جای آن برای تو در بهشت جامه ای سبز از استبرق برگزیده که رنگ آن از یاقوت و زبرجد است، بهترین پاداش، پاداش پروردگارت است، در برابر بخششت و صبر تو بر همین جامه پوسیده ، پس مژده باد تو را ای علی. علی شاد و خوشحال از خبری که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بدو داده بود، بازگشت. السمل : الخَلَق من الثیاب . النهایة : 2 / 403
امام باقر علیه السلام : ولَقد أتاهُ جَبرَئیلُ علیه السلامبِمَفاتیحِ خَزائِنِ الأَرضِ ثَلاثَ مَرّاتٍ یُخَیِّرُهُ ، مِن غَیرِ أن یَنقُصَهُ اللّه ُ تَبارَکَ وتَعالی مِمّا أعَدَّ اللّه ُ لَهُ یَومَ القِیامَةِ شَیئًا، فَیَختارُ التَّواضُعَ لِرَبِّهِ جَلَّ وعَزَّ . امام باقر علیه السلام: جبرئیل سه بار کلیدهای خزانه های زمین را برای پیامبر صلی الله علیه و آله آورد، بی آن که خداوند تبارک و تعالی از آن چه برای او در روز رستاخیز آماده کرده است، چیزی بکاهد و پیامبر، در برابر خداوند عزّوجل، فروتنی را برگزید. الکافی : 8 / 130 / 100 ، أمالی الطوسیّ : 692 / 1470 کلاهما عن محمّد بن مسلم .
امام باقر علیه السلام : إنَّ عَلِیًّا علیه السلام قالَ فِی ابنِ مُلجَمٍ بَعدَما ضَرَبَهُ : أطعِموهُ واسقوهُ ، أحسِنوا إسارَهُ ، فَإِن عِشتُ فَأَنَا وَلِیُّ دَمی ، أعفو إن شِئتُ وإن شِئتُ استَقَدتُ ، وإن مُتُّ فَقَتَلتُموهُ فَلا تُمَثِّلوا . امام باقر علیه السلام: علی علیه السلام پس از ضربت خوردن به دست ابن ملجم، در حقّ وی فرمود: به او خوراک دهید و سیرابش گردانید و در اسارتش نیکو رفتاری کنید، اگر زنده ماندم که صاحب خون، خودم هستم، اگر خواستم از او در می گذرم و اگر خواستم قصاص می کنم و اگر مُردم و او را کشتید، اندامش را مثله نکنید.
السنن الکبری : 8 / 317 / 16759 عن إبراهیم بن محمّد عن الإمام الصادق علیه السلام ، تاریخ دمشق «ترجمة الإمام علیّ علیه السلام» : 3 / 297 / 1398 ذکره إلی «استقدت» عن ابن عیاض عن الإمام الصادق علیه السلام ، الاستیعاب : 3 / 219 نحوه ، المناقب لابن شهرآشوب : 3 / 312 مرسلاً نحوه ، الجعفریّات : 53 نحوه وذکره إلی «استقدتُ» عن الإمام الصادق علیه السلام ، قرب الإسناد : 143 / 515 عن أبی البختریّ عن الإمام الصادق علیه السلام .
امام باقر علیه السلام : کانَ رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله عِندَ عائِشَةَ لَیلَتَها ، فَقالَت : یا رَسولَ اللّه ِ ، لِمَ تُتعِبُ نَفسَکَ وقَد غَفَرَ اللّه ُ لَکَ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِکَ وما تَأَخَّرَ؟ فَقالَ: یا عائِشَةُ، ألا أکونُ عَبدًا شَکورًا ؟! قالَ : وکانَ رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله یَقومُ عَلی أطرافِ أصابِعِ رِجلَیهِ، فَأَنزَلَ اللّه ُ سُبحانَهُ وتَعالی: «طه * ما أنزَلنا عَلَیکَ القُرآنَ لِتَشقی. امام باقر علیه السلام: پیامبر اکرم در آن شبی که باید نزد عائشه می بود، در کنار او به سر می بُرد. عائشه عرض کرد: یا رسول اللّه ! چرا خود را خسته می کنی، در حالی که خداوند، گناهان گذشته و آینده تو را آمرزیده است؟ حضرت صلی الله علیه و آله فرمود: ای عائشه، آیا نباید بنده ای شکرگزار باشم؟! امام باقر علیه السلاممی فرماید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بر سر انگشتان پایش می ایستاد که خداوند این آیه را نازل فرمود: «طه، ما قرآن را بر تو نازل نکردیم تا در رنج افتی» . الکافی : 2 / 95 / 6 عن أبی بصیر ، وراجع الاحتجاج : 1 / 520 ، والآیة 1 و 2 من سورة طه .
امام باقر علیه السلام : إنَّ فاطِمَةَ بِنتَ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ لَمّا نَظَرَت إلی ما یَفعَلُ ابنُ أخیها عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ بِنَفسِهِ مِنَ الدَّأبِ فِی العِبادَةِ أتَت جابِرَ بنَ عَبدِاللّه ِ بنِ عَمرِو بنِ حِزامٍ الأَنصارِیّ فَقالَت لَهُ : یا صاحِبَ رَسولِ اللّه ِ ، إنَّ لَنا عَلَیکُم حُقوقًا ، ومِن حَقِّنا عَلَیکُم أن إذا رَأَیتُم أحَدَنا یُهلِکُ نَفسَهُ اجتِهادًا أن تُذَکِّروهُ اللّه َ وتَدعوهُ إلَی البُقیا عَلی نَفسِهِ ، وهذا عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ بَقِیَّةُ أبیهِ الحُسَینِ قَدِ انخَرَمَ أنفُهُ وثَفِنَت جَبهَتُهُ ورُکَبتاهُ وراحَتاهُ دَأبًا مِنهُ لِنَفسِهِ فِی العِبادَةِ . فَأَتی جابِرُ بنُ عَبدِ اللّه ِ بابَ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ علیهماالسلام، وبِالبابِ أبو جَعفَرٍ مُحَمَّدُ بنُ عَلِیٍّ علیهماالسلام فی اُغَیلِمَةٍ مِن بَنی هاشِمٍ قَدِ اجتَمَعوا هُناکَ ، فَنَظَرَ جابِرٌ إلَیهِ مُقبِلاً فَقالَ : هذِهِ مِشیَةُ رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله وسَجِیَّتُهُ ، فَمَن أنتَ یا غُلامُ ؟ فَقالَ : أنَا مُحَمَّدُ بنُ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ، فَبَکی جابِرُ بنُ عَبدِ اللّه ِ رضی الله عنه ، ثُمَّ قالَ : أنتَ وَاللّه ِ الباقِرُ عَنِ العِلمِ حَقّاً ، اُدنُ مِنّی بِأَبی أنتَ واُمّی ، فَدَنا مِنهُ فَحَلَّ جابِرٌ إزارَهُ ووَضَعَ یَدَهُ فی صَدرِهِ فَقَبَّلَهُ وجَعَلَ عَلَیهِ خَدَّهُ ووَجهَهُ وقالَ لَهُ : اُقرِئُکَ عَن جَدِّکَ رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله السَّلامَ ، وقَد أمَرَنی أن أفعَلَ بِکَ ما فَعَلتُ ، وقالَ لی : یوشِکُ أن تَعیشَ وتَبقی حَتّی تَلقی مِن وُلدِی مَنِ اسمُهُ مُحَمَّدٌ یَبقَرُ العِلمَ بَقرًا ، وقالَ لی : إنَّکَ تَبقی حَتّی تَعمی ثُمَّ یُکشَفُ لَکَ عَن بَصَرِکَ .
ثُمَّ قالَ لی : اِئذَن لی عَلی أبیکَ، فَدَخَلَ أبو جَعفَرٍ عَلی أبیهِ فَأَخبَرَهُ الخَبَرَ وقالَ : إنَّ شَیخًا بِالبابِ وقَد فَعَلَ بی کَیتَ وکَیتَ ، فَقالَ : یا بُنَیَّ ، ذلِکَ جابِرُ ابنُ عَبدِ اللّه ِ . ثُمَّ قالَ : أمِن بَین وِلدانِ أهلِکَ قالَ لَکَ ما قالَ وفَعَلَ بِکَ ما فَعَلَ؟ قالَ: نَعَم، (قالَ) عمرو بن عبداللّه بن هند جملی به نقل از امام باقر علیه السلام: فاطمه دختر علی بن ابی طالب چون سخت کوشی پسر برادرش علی بن الحسین را در عبادت دید، نزد جابر بن عبداللّه بن عمرو بن حزام انصاری آمد و به او گفت: ای صحابی رسول اللّه ! ما بر شما حقوقی داریم و از حقّ ما بر شما این است که هرگاه شما یکی از ما را دیدید که با سخت کوشی، خود را نابود می کند، خدا را به او یاد آورید و از او بخواهید جانش را حفظ کند. این علی بن الحسین است که از سخت کوشی در عبادت، بینی اش ترک برداشته و پیشانی و زانوان و دو کف دستش پینه بسته است. جابر بن عبداللّه به درِ خانه علی بن الحسین علیه السلام رفت و در کنارِ در، ابو جعفر محمّد بن علی علیه السلام را در میان جمعی نوجوان از بنی هاشم دید که در آن جا گرد آمده بودند. جابر در حالی که به آن سو می رفت، بدو نگریست و گفت: این راه رفتن و خوی رسول اللّه است، ای نوجوان تو کیستی؟ فرمود: من محمّد بن علی بن الحسین هستم. جابر بن عبداللّه گریست و آن گاه گفت: به خدا، تو به حقّ، شکافنده علم هستی، نزدیک من آی، پدرم و مادرم فدای تو باد. امام علیه السلام نزدیک او رفت، جابر جامه اش را گشود و دست او را بر سینه اش گذاشت و بوسید و چهره اش را بر دست و چهره امام علیه السلامنهاد و به او عرض کرد: سلام نیایت رسول اللّه صلی الله علیه و آله را به تو می رسانم، او به من دستور داده است، سلامش را به تو برسانم، پیامبر صلی الله علیه و آله به من فرمود: باشد که تو آن قدر زندگی کنی و باقی باشی و فرزندی از من را دیدار کنی که نامش محمّد است و علم را به کمال می شکافد. پیامبر صلی الله علیه و آله به من فرمود: تو آن قدر زنده خواهی ماند که کور شوی و سپس نور به دیدگانت باز گردد. امام باقر علیه السلام می فرماید: او به من گفت: از پدرت اجازه بگیر تا به دیدارش روم. ابو جعفر بر پدرش وارد شد و او را آگاه کرد و گفت: پیرمردی بر درِ خانه است که با من چنین و چنان کرد. حضرت علیه السلام فرمود: فرزندم! او جابر بن عبداللّه است، سپس فرمود: آیا او از میان کودکان خویشانت، تنها به تو چنین گفت و با تو چنین کرد؟ امام باقر علیه السلام عرض کرد: آری، ما از آنِ خداییم، او به بدی آهنگ تو نکرده است اما (به سبب شناساندن ارج تو) در خون تو کوشیده است. امام زین العابدین علیه السلام به جابر اجازه داد و او وارد شد و حضرت علیه السلام را در محرابش دید که عبادت او را فرسوده است. امام علیه السلام برخاست و با گرمی از حال او پرسش کرد و او را در کنار خود نشاند. جابر به حضرت روی کرد و گفت: ای فرزند رسول اللّه ! آیا نمی دانید که خداوند، بهشت را برای شما و دوستداران شما آفریده و آتش را برای بدخواهان و دشمنان شما خلق کرده است، پس این همه تلاش که خود را بدان ملزم کرده ای چیست؟ علی بن الحسین علیه السلام به او فرمود: ای صحابی رسول اللّه ! آیا نمی دانی که خداوند، گناهان گذشته و آینده نیای مرا بخشوده بود، ولی پیامبر، سخت کوشی در راه خدا را کنار ننهاد و همچنان عبادتش می کرد ـ پدر و مادرم فدای او باد ـ تا آن که ساق و کف پاهایش ورم کرد. به ایشان صلی الله علیه و آله عرض شد: آیا چنین می کنی؟ و حال آن که خداوند، گناهان گذشته وآینده ات را بخشوده است؟ وپیامبر صلی الله علیه و آله پاسخ فرمود: آیا بنده ای شکرگزار نباشم؟! چون جابر به علی بن الحسین علیه السلامنگریست و دید سخن او در منصرف کردن امام از سخت کوشی و اعمال طاقت فرسا و راضی کردن او به میانه روی سودی ندارد، به او عرض کرد: ای فرزند رسول خدا! خود را حفظ کن که تو از خاندانی هستی که در پرتو وجود آنها، بلا دفع می شود و سختی و مشقّت برطرف می گردد و آسمان از برای ایشان باران می بارانَد. امام علیه السلامفرمود: ای جابر! من همچنان بر شیوه پدر و نیای خود خواهم بود و آن دو ـ صلوات اللّه علیهما ـ را الگوی خود می دانم تا دیدارشان کنم. جابر روی به حاضران کرد و گفت: به خدا سوگند، من در میان فرزندان پیامبران، همچون علی بن الحسین ندیده ام، مگر یوسف بن یعقوب علیه السلام، به خدا سوگند ذریه علی بن الحسین علیه السلام از ذریّه یوسف بن یعقوب برتر است، چه، از آنهاست کسی که زمین را از داد می آکَند آن گونه که از ستم آکنده شد. إضافة من عندنا یقتضیها السیاق .
امام باقر علیه السلام : کانَ أبی عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیهماالسلام إذا حَضَرَتِ الصَّلاةُ یَقشَعِرُّ جِلدُهُ ، ویَصفَرُّ لَونُهُ ، وتَرتَعِدُ فَرائِصُهُ امام باقر علیه السلام: پدرم علی بن الحسین علیه السلام، به هنگام نماز، پوست بدنش می ترنجید و رنگش زرد می شد و گوشت تنش به لرزه می افتاد و موی بر تنش راست می شد و در حالی که اشکش بر گونه روان بود می فرمود: اگر بنده می دانست با که مناجات می کند، از نماز دست نمی کشید.
الفریصة : لحمة عند نغض الکتف فی وسط الجنب عند منبض القلب ، وهما فریصتان ترتعدان عند الفزع . (لسان العرب : 7 / 64).
امام باقر علیه السلام : کانَت لِعَلِیِّ بنِ الحُسَینِ علیهماالسلامناقَةٌ حَجَّ عَلَیهَا اثنَتَینِ وعِشرینَ حَجَّةً ما قَرَعَها قَرعَةً قَطُّ . قالَ : فَجاءَت بَعدَ مَوتِهِ وما شَعَرنا بِها إلاّ وقَد جاءَنی بَعضُ خَدَمِنا أو بَعضُ المَوالی ، فَقالَ : إنَّ النّاقَةَ قَد خَرَجَت فَأَتَت قَبرَ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ علیهماالسلامفَانبَرَکَت عَلَیهِ فَدَلَکَت بِجِرانِهَا القَبرَ وهِیَ تَرغو ، فَقُلتُ : أدرِکوها وجیئونی بِها قبلَ أن یَعلَموا بِها أو یَرَوها ، فَقالَ أبو جَعفَرٍ علیه السلام : وما کانَت رَأَتِ القَبرَ قَطُّ . امام باقر علیه السلام: علی بن الحسین علیه السلام شتری داشت که بیست و دو بار با آن به حج رفته بود و هرگز آن را شلاّقی نزد. امام باقر علیه السلام می فرماید: پس از رحلت امام علی بن الحسین علیه السلام، بی آن که ما بفهمیم، آن شتر خارج شد. یکی از خادمان یا غلامان ما خبر آورد که شتر بر مرقد علی بن الحسین علیه السلام رفته و گردن خود را به خاک می مالد و می نالد. من گفتم: آن را دریابید و پیش از آن که آن را بشناسند و ببینند نزد ما بیاورید. ابو جعفر علیه السلام می فرماید: این شتر، هرگز قبر را ندیده بود. الکافی : 1 / 467 / 2 ، بصائر الدرجات : 353 / 15 ، الاختصاص : 300 کلّها عن زرارة .
امام باقر علیه السلام : خَرَجتُ مَعَ مَولایَ حاجًّا ، فَلَمّا دَخَلَ المَسجِدَ نَظَرَ إلَی البَیتِ فَبَکی حَتّی عَلا صَوتُهُ، فَقُلتُ : بِأَبی واُمّی ، إنَّ النّاسَ یَنظُرونَ إلَیکَ فَلَو رَفَعتَ [رَفَعتَ] بِصَوتِکَ قَلیلاً ، فَبَکی وقالَ : وَیحَکَ ! لِمَ لا أبکی؟! لَعَلَّ اللّه َ أن یَنظُرَ إلَیَّ بِرَحمَةٍ مِنهُ ، فَأَفوزَ بِها عِندَهُ . ثُمَّ طافَ بِالبَیتِ ورَکَعَ عِندَ المَقامِ ورَفَعَ رَأسَهُ مِن سُجودِهِ ، فَإِذا مَوضِعُهُ مُبتَلٌّ مِن دُموعِهِ . افلح، غلام امام باقر علیه السلام: با سرورم به سوی حج رفتیم. چون امام علیه السلام به مسجد در آمد و به خانه خدا نگریست، گریست تا صدایش بالا گرفت. عرض کردم: پدر و مادرم فدای تو باد، اگر ممکن است صدای خود را پایین بیاور که مردم به تو می نگرند. حضرت گریست و فرمود: عجب! چرا گریه نکنم، شاید که خدا با رحمت خود به من بنگرد و نزد او رستگاری یابم. سپس خانه خدا را طواف کرد و نزد مقام نماز خواند و هنگامی که سر از سجده برداشت، جایگاهش از اشک خیس شده بود. تذکرة الخواصّ : 339 ، صفة الصفوة : 2 / 64 ، الفصول المهمّة : 209 ، مطالب السؤول : 80 ، کشف الغمّة : 2 / 360 ، نور الأبصار : 158 .
امام باقر علیه السلام : نَدعُو اللّه َ فیما نُحِبُّ ، فَاِءذا وَقَعَ الَّذی نَکرَهُ لَم نُخالِفِ اللّه َ عَزَّوجَلَّ فیما أحَبَّ
امام باقر علیه السلام: خدا را در آن چه می خواهیم می خوانیم و اگر آن، بر ما افتد که خوش نمی داریم، در آن چه خداوند عزّوجل خواسته است، به مخالفت برنمی خیزیم. حلیة الأولیاء : 3 / 187 عن عمرو بن دینار ، کشف الغمّة : 2 / 363 عن أحمد بن حمدون .
امام باقر علیه السلام : إنّا أهلَ البَیتِ نَصِلُ مَن قَطَعَنا ونُحسِنُ إلی مَن أساءَ إلَینا ، فَنَری وَاللّه ِ فی ذلِکَ العاقِبَةَ الحَسَنَةَ . امام باقر علیه السلام: ما اهل بیت به هر که از ما گسلد، می پیوندیم و به کسی که به ما بدی کند، نیکی می کنیم. به خدا سوگند، فرجام نیک را، در این می بینیم. الکافی : 2 / 488 / 1 عن أحمد بن محمّد بن أبی نصر عن الإمام الرضا علیه السلام .
.
امام باقر علیه السلام :
قالَ لی : یا جابِرُ ، أیَکتَفی مَن یَنتَحِلُ . جابر از امام باقر علیه السلام: آن حضرت به من فرمود: ای جابر! آیا کسی را که ادعای تشیّع می کند همین کافی است که دم از محبّت ما خاندان زند؟! به خدا سوگند، شیعه ما نیست، مگر آن کسی که از خدا پروا کند و او را فرمان برد. ای جابر! اینان شناخته نشوند، مگر با فروتنی و خشوع و امانت داری و بسیار بودن به یاد خدا و روزه و نماز و نیکی به پدر و مادر و رسیدگی به همسایگان تهیدست و مستمند و بدهکاران و یتیمان و راستگویی و تلاوت قرآن و درباره مردم چیزی جز خیر و خوبی نگفتن و این که در همه چیز، امین و امانتدار معاشران خود باشند. جابر می گوید: عرض کردم: یابن رسول اللّه ! امروزه ما احدی را با این صفات سراغ نداریم. حضرت فرمود: ای جابر! زنهار که عقاید [باطله] گوناگون تو را به بیراهه نکشاند. آیا همین بس است که فردی بگوید: من علی را دوست دارم و او را ولیّ خود می دانم اما، با این حال، در کار و عمل (برای آخرت) کوشا نباشد؟ اگر بگوید: من رسول خدا صلی الله علیه و آله را دوست دارم، رسول خدا صلی الله علیه و آله که بهتر از علی علیه السلام است، اما از روش او پیروی نکند و به سنّت وی رفتار ننماید، محبّتش به پیامبر او را هیچ سودی نرساند. پس، از (کیفر )،خدا بترسید و برای (رسیدن به) آن چه نزد خداست، کار کنید. خدا با هیچ کس، خویشاوندی ندارد. محبوبترین بندگان نزد خدای عز و جل (و گرامیترین آنان در پیشگاه او) ، پرهیزگارترین و فرمانبردارترین آنان است. ای جابر! به خدا قسم که جز با طاعت، به خدای تبارک و تعالی نزدیک نتوان شد و ما برات آزادی [از دوزخ برای کسی] نداریم و هیچ کس را بر خداوند حجّتی نیست. هر که فرمانبردار خدا باشد همو دوست ماست و هر که نافرمانی خدا کند همو دشمن ماست و ولایت و دوستی ما، جز با عمل و پارسایی به دست نیاید. أی یدّعیه من غیر أن یتّصف به .
امام باقر علیه السلام : أعینونا بِالوَرَعِ ، فَإِنَّهُ مَن لَقِیَ اللّه َ عَزَّوجَلَّ مِنکُم بِالوَرَعِ کانَ لَهُ عِندَ اللّه ِ فَرَجٌ ، وإنَّ اللّه َ عَزَّوجَلَّ یَقولُ : «مَن یُطِعِ اللّه َ والرَّسولَ فَاُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أنعَمَ اللّه ُ عَلَیهِم مِنَ النَّبِیّینَ وَالصِّدّیقینَ والشُّهَداءِ والصّالِحینَ وحَسُنَ اُولئِکَ رَفیقًا . امام باقر علیه السلام: ما را با پارسایی (خود) یاری رسانید، زیرا هر کس از شما خدای عز و جلرا با پارسایی دیدار کند، او را نزد خداوند گشایش باشد و خدای عز و جلمی فرماید: «و آنها که از خدا و رسول فرمان برند در زمره کسانی خواهند بود که خدا ایشان را گرامی داشته است (یعنی) با پیامبران و صدّیقان و شهیدان و شایستگان اند و چه نیکو همدمانی هستند اینان» . پیامبر از ماست و صدّیق و شهیدان و شایستگان (نیز) از ما هستند. النساء : 69 .
امام باقر علیه السلام : ـ لِفُضَیلٍ ـ : بَلِّغ مَن لَقیتَ مِن مُوالینا عَنَّا السَّلامَ ، وقُل لَهُم : إنّی لا اُغنی عَنکُم مِنَ اللّه ِ شَیئًا إلاّ بِوَرَعٍ ، فَاحفَظوا ألسِنَتَکُم وکُفّوا أیدِیَکُم ، وعَلَیکُم بِالصَّبرِ وَالصَّلاةِ ، إنَّ اللّه َ مَعَ الصّابِرینَ
امام باقر علیه السلام ـ به فضیل ـ : دوستان ما را که دیدی، از جانب ما سلام برسان و به ایشان بگو: در نزد خدا از دست من برای شما کاری ساخته نیست، جز این که پارسایی پیشه کنید. پس زبانهای خود را حفظ کنید و دستهایتان را باز دارید و بر شما باد شکیبایی و نماز که خداوند، با شکیبایان است. تفسیر العیّاشیّ : 1 / 68 / 123 ، دعائم الإسلام : 1 / 133 وفیه «بورع واجتهاد» ، مستطرفات السرائر : 74 / 17 ، مشکاة الأنوار : 44 ، وذکره أیضًا فی : 46 کلاهما عن الفضیل عن الإمام الصادق علیه السلام .
امام باقر علیه السلام : ـ فی وَصِیَّتِهِ لِجابِرِ بنِ یَزیدَ الجُعفِیِّ ـ : اِعلَم بِأَنَّکَ لا تَکونُ لَنا وَلِیًّا حَتّی لَوِ اجتَمَعَ عَلَیکَ أهلُ مِصرِکَ وقالوا : «إنَّکَ رَجُلُ سَوءٍ» لَم یَحزُنکَ ذلِکَ ، ولَو قالوا : «إنَّک رَجُلٌ صالِحٌ» لَم یَسُرَّکَ ذلِکَ ، ولکِنِ اعرِض نَفسَکَ عَلی کِتابِ اللّه ِ ، فَإِن کُنتَ سالِکًا سَبیلَهُ ، زاهِدًا فی تَزهیدِهِ ، راغِبًا فی تَرغیبِهِ ، خائِفًا مِن تَخویفِهِ فَاثبُت وأبشِر ، فَإِنَّهُ لا یَضُرُّکَ ما قیلَ فیکَ ، وإن کُنتَ مُبائِنًا لِلقُرآنِ فَماذَا الَّذی یَغُرُّکَ مِن نَفسِکَ ؟ !
امام باقر علیه السلام ـ در سفارش خود به جابربن یزید جعفی ـ : بدان که تو دوستدار ما نخواهی بود، مگر آن گاه که اگر همه همشهریانت علیه تو هم داستان شوند و [یک زبان] بگویند: «تو آدم بدی هستی» این، اندوهگینت نسازد و اگر بگویند: «تو آدم خوبی هستی» این[نیز ]شادمانت نکند. بلکه خود را با کتاب خدا بسنج، اگر دیدی پوینده راه آنان هستی و از آن چه قرآن به اعراض از آن فرا خوانده روی گردانی و به آن چه ترغیب کرده، راغبی و از آن چه بیم داده است، بیمناکی، پس ثابت قدم باش و مژده ات باد که آن چه درباره تو گفته شود، زیانت نرساند، اما اگر دیدی از قرآن جدایی، پس چرا باید خود را بفریبی؟! تحف العقول : 284 .
امام باقر علیه السلام : ـ فی وَصِیَّتِهِ لِبَعضِ شیعَتِهِ ـ : یا مَعشَرَ شیعَتِنا ؛ اِسمَعوا وَافهَموا وَصایانا وعَهدَنا إلی أولِیائِنَا ، اُصدُقوا فی قَولِکُم ، وبَرّوا فی أیمانِکُم لِأَولِیائِکُم وأعدائِکُم ، وتَواسَوا بِأَموالِکُم ، وتَحابّوا بِقُلوبِکُم ، وتَصَدَّقوا عَلی فُقَرائِکُم ، وَاجتَمِعوا عَلی أمرِکُم ، ولا تُدخِلوا غِشًّا ولا خِیانَةً عَلی أحَدٍ ، ولا تَشُکّوا بَعدَ الیَقینِ ، ولا تَرجِعوا بَعدَ الإِقدامِ جُبنًا ، ولا یُوَلِّ أحَدٌ مِنکُم. أهلَ مَوَدَّتِهِ قَفاهُ ، ولا تَکونَنَّ شَهوَتُکُم فی مَوَدَّةِ غَیرِکُم ، ولا مَوَدَّتُکُم فیما سِواکُم ، ولا عَمَلُکُم لِغَیرِ رَبِّکُم ، ولا إیمانُکُم وقَصدُکُم لِغَیرِ نَبِیِّکُم ، وَاستَعینوا بِاللّه ِ وَاصبِروا ، «إنَّ الأَرضَ لِلّهِ یورِثُها مَن یَشاءُ مِن عِبادِهَ والعاقِبَةُ لِلمُتَّقینَ . امام باقر علیه السلام ـ در سفارش به برخی شیعیان خود ـ : ای گروه شیعیان ما، توصیه ها و سفارش ما به دوستانمان را بشنوید و نیک دریابید. راست گفتار باشید، به سوگندتان با دوستان و دشمنانتان وفادار باشید، با اموالتان به مدد یکدیگر بشتابید، قلباً یکدیگر را دوست بدارید، به درویشانتان صدقه دهید، در کار خود متحد باشید، به هیچ کس دغلی و خیانت روا مدارید، بعد از یقین [در عقیده به حقّانیت ما] دچار شکّ و تردید نشوید، بعد از پیشروی، از ترس، گام واپس ننهید، هیچ یک از شما به دوستدار خود پشت نکند، زنهار به دوستی با غیر خود میل نکنید وبه اغیار دست مودّت ندهید و کارتان جز برای پروردگارتان نباشد و ایمان و عقیده تان به کسی جز پیامبرتان نباشد و از خدا یاری طلبید و شکیبا باشید که «زمین از آنِ خداست و آن را به هرکس از بندگانش که بخواهد به ارث می دهد و فرجام، از آن پرهیزگاران است». زمین از آنِ خداوند است و او آن را به بندگان شایسته اش، به ارث می دهد. سپس فرمود: از شیعیان ما، آن کسی دوستدار خدا و دوستدار رسول اوست که هرگاه سخن گوید، راست گوید و هرگاه وعده ای دهد، بدان وفا کند و هرگاه امانتی بدو سپرده شود، آن را برگرداند و هرگاه در راه حقّ باری بر دوش او نهند، آن را به دوش کشد و هرگاه حقّ واجبی از او خواسته شود، عطا کند و هرگاه به کار حقّی فرمان داده شود، انجامش دهد. شیعه ما کسی است که علم او از گوشش فراتر نرود [اسرار ما را که می شنود حفظ کند] ؛ شیعه ما کسی است که عیب جوی ما را مدح نمی گوید، با کسی که به ما بغض می ورزد، پیوند برقرار نمی سازد، با کینه جوی ما، همنشینی نمی کند، اگر به مؤمنی برسد، به او احترام می گذارد، اگر به نادانی برخورَد، از او دوری می کند؛ شیعه ما کسی است که [از سختیها و گرفتاریها] چونان سگ، زوزه نمی کشد و مانند کلاغ، طمّاع نیست و به سوی احدی جز برادران خود، دست نیاز دراز نمی کند، حتی اگر از گرسنگی بمیرد؛ شیعه ما کسی است که به عقیده ما معتقد باشد، به خاطر ما، دوستان خود را ترک می گوید، کسانی را که از او دور و بیگانه اند، اما دوستدار مایند، به خود نزدیک می کند و نزدیکان خود را که با ما دشمن اند از خود دور می گرداند. الأعراف : 128 .
امام باقر علیه السلام : قُل لا أسأَلُکُم عَلَیهِ أجرًا إلاَّ المَوَدَّةَ فِی القُربی» قالَ : هُمُ الأَئِمَّةُ علیهم السلام
عبداللّه بن عجلان از حضرت باقر علیه السلام روایت می کند که آن حضرت درباره آیه «بگو: من به ازای این از شما مزدی نمی خواهم مگر دوستی خویشاوندانم» فرمود:(مقصود ) خویشاوندان ائمّه علیهم السلام هستند.
الکافی : 1 / 413 / 7 ، المحاسن : 1 / 241 / 443 .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قَولِهِ تَعالی : «قُل ما سَأَلتُکُم مِن أجرٍ فَهُوَ لَکُم» ـ : الأَجرُ الَّذی هُوَ المَوَدَّةُ فِیالقُربَی الَّتی لَم أسأَلکُم غَیرَها فَهُوَ لَکُم ، تَهتَدونَ بِها وتَسعَدونَ بِها ، وتَنجونَ مِن عَذابِ اللّه ِ یَومَ القِیامَةِ
امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه «بگو: هرمزدی که از شما خواستم آن برای شماست» ـ (یعنی) این مزدی که عبارت از دوستی خویشاوندان است و من جز آن چیزی از شما نمی خواهم در حقیقت برای خود شماست؛ زیرا شما به واسطه آن هدایت می شوید و به خوشبختی می رسید و در روز قیامت از عذاب خدا رهایی می یابید.
ینابیع المودّة : 1 / 316 / 5 .
امام باقر علیه السلام : لَمّا قُبِضَ رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله باتَ آلُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله بِأَطوَلِ لَیلَةٍ ـ إلی أن قالَ : ـ فَبَینا هُم کَذلِکَ إذ أتاهُم آتٍ لا یَرَونَهُ ویَسمَعونَ کَلامَهُ فَقالَ : السَّلامُ عَلَیکُم أهلَ البَیتِ ورَحمَةُ اللّه ِ وبَرَکاتُهُ . . . فَأَنتُمُ الأَمانَةُ المُستَودَعَةُ ، ولَکُمُ المَوَدَّةُ الواجِبَةُ وَالطّاعَةُ المَفروضَةُ . امام باقر علیه السلام: چون رسول خدا صلی الله علیه و آله درگذشت آل محمّد صلی الله علیه و آله [از شدت تأثر و اندوه ]طولانی ترین شب را گذراندند ـ تا آن جا که فرمود: ـ در یک چنان حال و هوایی ناگهان یکی بر آنان وارد شد که خودش را نمی دیدند اما سخنش را می شنیدند. او گفت: درود و رحمت و برکات خدا بر شما اهل بیت باد... شمایید آن امانت سپرده شده، دوستی شما [بر مردم] واجب است و اطاعت از شما فریضه. الکافی : 1 / 445 / 19 عن یعقوب بن سالم عن رجل .
امام باقر علیه السلام : آلُ مُحَمَّدٍ علیهم السلامهُم حَبلُ اللّه ِ الَّذی أمَرَنا بِالاِعتِصامِ بِهِ ، فَقالَ : «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللّه ِ جَمیعًا ولا تَفَرَّقوا . جابر از امام باقر علیه السلام: آل محمّد علیهم السلام همان ریسمان خدایند که ما را به چنگ زدن بدان فرمان داده و فرموده است: «و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده مشوید» .
تفسیرالعیّاشیّ: 1 / 194 / 123 ، وذکر أیضًا فی : 1 / 102 / 298 ، والآیة 103 من سورة آل عمران .
امام باقر علیه السلام : بُنِیَ الإِسلامُ عَلی خَمسِ دَعائِمَ : إقامِ الصَّلاةِ ، وإیتاءِ الزَّکاةِ ، وصَومِ شَهرِ رَمَضانَ ، وحَجِّ البَیتِ ، وَالوَلایَةِ لَنا أهلَ البَیتِ . امام باقر علیه السلام: اسلام بر پنج پایه استوار شده است: نماز خواندن، زکات دادن، روزه ماه رمضان، حج خانه خدا و (پذیرش) ولایت ما اهل بیت. أمالی الطوسیّ : 124 / 192 ، الخصال : 278 / 21 ، أمالی المفید : 353 / 4 ، بشارة المصطفی : 69 کلّها عن أبی حمزة الثمالیّ ، وراجع الکافی : 2 / 18 باب دعائم الإسلام ، التهذیب : 4 / 151 / 418 .
امام باقر علیه السلام : إنَّ اللّه َ جَلَّ وعَزَّ طَهَّرَ أهلَ بَیتِ نَبِیِّهِ علیهم السلام وسَأَلَهُم . امام باقر علیه السلام: خداوند عز و جل اهل بیت پیامبر خود را پاک گردانید و مزد رسالت را دوستی با ایشان قرار داد و ولایت را برای آنان مقرر داشت و ایشان را اوصیاء و دوستان او قرار داد که پس از وی در میان امّتش پایدارند. پس، ای مردم! در آن چه گفتم بیندیشید که خداوند عز و جلولایت و طاعت و دوستی خود را در او نهاده و وی را استنباط کننده علمش و دلایل و حجّت هایش گردانیده است. بنابراین، فقط او را بپذیرید و تنها به او تمسک جویید تا به واسطه او نجات یابید و در روز قیامت حجّت داشته باشید، راه پروردگارتان عز و جل، جز به واسطه آنان پیموده نمی شود و هیچ ولایتی جز به واسطه آنان به خدای عز و جل نمی پیوندد. هرکه چنین کند بر خداوند است که او را گرامی بدارد و عذابش نکند و هر کس با چیزی جز آن چه خداوند عز و جل بدان فرمان داده بر او وارد شود بر خدای عزوجل است که او را خوار گرداند و عذابش کند. فی بحارالأنوار نقلاً عن الکافی : «وجَعَلَ لَهُم أجَر . . .» وهو الأنسب .
امام باقر علیه السلام : مَن دَخَلَ فی وَلایَةِ آلِ مُحَمَّدٍ دَخَلَ الجَنَّةَ ، ومَن دَخَلَ فی وَلایَةِ عَدُوِّهِم دَخَلَ النّارَ
امام باقر علیه السلام: هرکه به ولایت آل محمّد درآید، به بهشت رود و هر که به ولایت دشمنان آنان درآید، به دوزخ رود. تفسیر العیّاشیّ : 2 / 160 / 66 .
امام باقر علیه السلام : دَعا رَسولُ اللّه ِ أصحابَهُ بِمِنی فَقالَ : . . . یا أیُّهَا النّاسُ ، إنّی تارِکٌ فیکُم حُرُماتِ اللّه ِ : کِتابَ اللّه ِ ، وعِترَتی ، وَالکَعبَةَ البَیتَ الحَرام . امام باقر علیه السلام: رسول خدا صلی الله علیه و آله در مِنی اصحاب خود را فرا خواند و فرمود:... ای مردم! من حرمت های خدا را در میان شما بر جای می گذارم: کتاب خدا، عترتم و کعبه؛ بیت الحرام را . بصائر الدرجات : 413 / 3 عن جابر ، مختصر بصائر الدرجات : 90 عن جابر بن یزید الجعفیّ .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قَولِ اللّه ِ تَعالی : «وَاعلَموا أنَّما غَنِمتُم مِن شَیءٍ فَأَنَّ للّه ِِ خُمُسَهُ ولِلرَّسولِ» ـ : هُم قَرابَةُ رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ، وَالخُمسُ للّه ِِ ولِلرَّسولِ ولَنا . امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه «و بدانید که هر چیزی را به غنیمت گرفتید یک پنجم آن برای خدا و رسول و...است» ـ: مقصود خویشاوندان رسول خداست. خمس، از آنِ خدا و پیامبر و ماست. الکافی : 1 / 539 / 2 عن محمّد بن مسلم
امام باقر علیه السلام : إنَّ ذِکرَنا مِن ذِکرِ اللّه ِ ، وذِکرَ عَدُوِّنا مِن ذِکرِ الشَّیطانِ . امام باقر علیه السلام: همانا یاد کردن از ما، یاد کردن از خداست و یاد کردن از دشمن ما، یاد کردن از شیطان است. الکافی : 2 / 496 / 2 عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیه السلام .
امام باقر علیه السلام : ـ عَن أبیهِ عَن جَدِّهِ ـ : لَمّا قَضی رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله مَناسِکَهُ مِن حَجَّةِ الوَداعِ رَکِبَ راحِلَتَهُ وأنشَأَ یَقولُ : لا یَدخُلُ الجَنَّةَ إلاّ مَن کانَ مُسلِمًا . فَقامَ إلَیهِ أبو ذَرٍّ الغِفارِیُّ رحمه الله فَقالَ: یا رَسولَ اللّه ِ ، ومَا الإِسلامُ ؟ فَقالَ صلی الله علیه و آله : الإِسلامُ. عُریانٌ، لِباسُهُ التَّقوی، وزینَتُهُ الحَیاءُ ، ومِلاکُهُ الوَرَعُ ، وجَمالُهُ الدّینُ (کَمالُهُ ـ خ ل) ، وثَمَرُهُ العَمَلُ الصّالِحُ ، ولِکُلِّ شَیءٍ أساسٌ وأساسُ الإِسلامِ حُبُّنا أهلَ البَیتِ
امام باقر علیه السلام ـ از پدرش از جدش ـ : چون رسول خدا صلی الله علیه و آله مناسک حجة الوداع را به پایان برد، بر اشتر خود سوار شد و شروع به گفتن این جمله کرد: به بهشت
نرود مگر کسی که مسلمان باشد. ابوذر غفاری رحمه الله برخاست و عرض کرد: ای رسول خدا، اسلام چیست؟ حضرت فرمود: اسلام برهنه است و جامه اش، پرهیزگاری است و زیورش، حیا و قوامش، پارسایی و جمالش (کمالش) دینداری و میوه اش، کردار نیک است. هر چیزی بنیادی دارد و بنیاد اسلام، دوست داشتن ما اهل بیت است. أمالی الطوسیّ : 84/126 عن جابر بن یزید ، تحف العقول : 52 ، الفقیه : 4 / 364 / 5762 .
امام باقر علیه السلام : حُبُّنا أهلَ البَیتِ نِظامُ الدّینِ . امام باقر علیه السلام: دوست داشتن ما اهل بیت، نظام دین است. أمالی الطوسیّ : 296 / 582 عن جابر بن یزید الجعفیّ .
امام باقر علیه السلام : بُنِیَ الإِسلامُ عَلی خَمسٍ : عَلَی الصَّلاةِ وَالزَّکاةِ وَالصَّومِ وَالحَجِّ وَالوَلایَةِ ، ولَم یُنادَ بِشَیءٍ کَما نودِیَ بِالوَلایَةِ . امام باقر علیه السلام: اسلام بر پنج چیز بنا شده است: بر نماز و زکات و روزه و حج و ولایت و به هیچ چیزی به اندازه ولایت فرا خوانده نشده است. الکافی : 2 / 18 / 3 عن فضیل بن یسار و ح 1 ، المحاسن : 1 / 445 / 1033 کلاهما عن أبی حمزة ، وراجع البحار : 68 / 329 / باب 27 .
امام باقر علیه السلام : أحِبُّوا اللّه َ وأحِبّوا رَسولَ اللّه ِ لِحُبِّ اللّه ِ ، وأحِبّونا لِحُبِّ رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله
امام باقر علیه السلام: خدا را دوست بدارید و رسول خدا را به خاطر خدا دوست بدارید و ما را به خاطر رسول خدا صلی الله علیه و آله دوست بدارید. مناقب الإمام أمیرالمؤمنین علیه السلام للکوفیّ : 2 / 160 / 637 عن عبیداللّه بن محمّد بن عمر بن علیّ بن أبی طالب .
امام باقر علیه السلام : إنّی لَأَعلَمُ أنَّ هذَا الحُبَّ الَّذی تُحِبّونّا لَیسَ بِشَیءٍ صَنَعتُمُوهُ ، ولکِنَّ اللّه َ صَنَعَهُ
امام باقر علیه السلام: من می دانم که این محبّت شما نسبت به ما چیزی نیست که خود شما آن را ساخته باشید، بلکه کار خداست. المحاسن : 1 / 246 / 457 عن أبی بصیر .
امام باقر علیه السلام : مَن أصبَحَ یَجِدُ بَردَ حُبِّنا عَلی قَلبِهِ فَلیَحمَدِ اللّه َ عَلی بادِئِ النِّعَمِ . قیلَ : وما بادِئُ النِّعَمِ ؟ فَقالَ : طیبُ المَولِدِ . امام باقر علیه السلام: هر که صبح کند و خنکای محبّت ما را در دلش احساس کند پس خداوند را بر نخستین نعمت سپاس گوید: عرض شد: نخستین نعمت کدام است؟ فرمود: حلال زادگی.
أمالی الصدوق : 384 / 13 ، علل الشرائع : 141 / 2 ، معانی الأخبار : 161 / 2 کلّها عن أبی محمّد الأنصاریّ عن غیر واحد .
امام باقر علیه السلام : سَمِعتُ رَسولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله یَقولُ لِعَلِیٍّ علیه السلام : إنَّ اللّه َ أخَذَ مِیثاقَ المُؤمِنینَ عَلی حُبِّکَ ، وأخَذَ میثاقَ المُنافِقینَ عَلی بُغضِکَ . ولَو ضَرَبتَ خَیشومَ المُؤمِنِ ما أبغَضَکَ ، ولَو نَثَرتَ الدَّنانیرَ عَلَی المُنافِقِ ما أحَبَّکَ . یا عَلِیُّ ، لا یُحِبُّکَ إلاّ مُؤمِنٌ ، ولا یُبغِضُکَ إلاّ مُنافِقٌ . ابوذر: شنیدم رسول خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام می فرماید: خداوند از مؤمنان بر محبّت تو پیمان گرفته است و از منافقان بر بغض نسبت به تو. اگر بینی مؤمن را قطع کنی، باز تو را دشمن نخواهد داشت و اگر دینارها به پای منافقان بریزی، باز هم دوستت نخواهند داشت. ای علی، تو را دوست ندارد، مگر مؤمن و تو را دشمن نمی دارد، مگر منافق. تاریخ دمشق «ترجمه الإمام علیّ علیه السلام»: 2/204/695، الغارات: 2/520 عن حبّه العرنیّ، من دون ذیله .
امام باقر علیه السلام : لَو ضَرَبتُ خَیشومَ المُؤمِنِ بِسَیفی هذا عَلی أن یُبغِضَنی ما أبغَضَنی ، ولَو صَبَبتُ الدُّنیا بِجَمّاتِها عَلَی المُنافِقِ عَلی أن یُحِبَّنی ما أحَبَّنی ، وذلِکَ أنَّهُ قُضِیَ فَانقَضی عَلی لِسانِ النَّبِیِّ الاُمِّیِّ صلی الله علیه و آله أنَّهُ قالَ : یا عَلِیُّ ، لا یُبغِضُکَ مُؤمِنٌ ، ولا یُحِبُّکَ مُنافِقٌ . امام علی علیه السلام ـ در حکمتی از حکمت هایشان ـ : اگر با همین شمشیرم بر بینی مؤمن کوبم که با من دشمن شود، دشمن نشود و اگر همه دنیا را به پای منافق ریزم که مرا دوست بدارد، باز هم دوست نخواهد داشت و این از آن روست که حکم خدا بر زبان پیامبر امّی صلی الله علیه و آله گذشت که فرمود: ای علی، هیچ مؤمنی با تو دشمنی نکند و هیچ منافقی دوستدار تو نشود. نهج البلاغة : الحکمة 45 ، أمالی الطوسیّ : 206 / 353 نحوه عن سوید بن غفلة ، روضة الواعظین : 323 ، وراجع الکافی : 8 / 268 / 396 .
امام باقر علیه السلام : حُبُّنا إیمانٌ ، وبُغضُنا کُفرٌ . امام باقر علیه السلام: دوست داشتن ما، ایمان است و دشمن داشتنمان، کفر. الکافی : 1 / 188 / 12 ، المحاسن : 1 / 247 / 463 کلاهما عن محمّد بن الفضیل ، تفسیر فرات الکوفیّ : 428 / 566 عن زیاد بن المنذر .
امام باقر علیه السلام : مَن تَوَلّی مُحِبَّنا فَقَد أحَبَّنا . امام صادق علیه السلام: هرکه دوستدار ما را دوست بدارد، هرآینه ما را دوست داشته است.البحار : 100 / 124 / 34 نقلاً عن المزار الکبیر عن عبد الرحمن بن مسلم .
امام باقر علیه السلام : وَاللّه ِ ، لا یُحِبُّنا عَبدٌ أبَدًا ولَو کانَ أسیرًا بِالدَّیلَمِ إلاّ نَفَعَهُ اللّه ُ بِحُبِّنا ، وإنَّ حُبِّنا لَیُساقِطُ الذُّنوبَ مِنِ ابنِ آدَمَ کَما یُساقِطُ الرّیحُ الوَرَقَ مِنَ الشَّجَرِ . امام حسن علیه السلام: به خدا قسم، هیچ بنده ای نیست که ما را دوست بدارد، حتی اگر در دیلم اسیر باشد، مگر این که خداوند به واسطه این محبّت ما، او را سود بخشد. همانا دوست داشتن ما، گناهان را از آدمی فرو می ریزاند، همچنان که باد، برگهای درختان را می ریزد.الاختصاص : 82 ، رجال الکشّیّ : 1 / 329 / 178 کلاهما عن أبی حمزة الثمالیّ عن الإمام الباقر علیه السلام .
امام باقر علیه السلام : إنَّ حُبَّنا أهلَ البَیتِ لَیَحُطُّ الذُّنوبَ عَنِ العِبادِ کَما تَحُطُّ الرّیحُ الشَّدیدَةُ الوَرَقَ عَنِ الشَّجَرِ
امام صادق علیه السلام: دوست داشتن ما اهل بیت، گناهان بندگان را می ریزد، همان گونه که باد شدید، برگهای درختان را می ریزد.ثواب الأعمال : 223 / 1 ، قرب الإسناد : 39 / 126 ، بشارة المصطفی : 270 کلّها عن بکر بن محمّد الأزدیّ .
امام باقر علیه السلام : ـ عَن جابِرِ بنِ عَبدِ اللّه ِ الأَنصارِیِّ ـ : أقبَلَ رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله حَتّی صَعِدَ المِنبَرَ ، وَاجتَمَعَ المُهاجِرونَ وَالأَنصارُ فِی الصَّلاةِ ، فَقالَ : أیُّهَا النّاسُ ، مَن أبغَضَنا أهلَ البَیتِ بَعَثَهُ اللّه ُ یَهودِیًّا . قالَ جابِرٌ : فَقُمتُ إلَیهِ ، فَقُلتُ : یا رَسولَ اللّه ِ ، وإن شَهِدَ أن لا إلهَ إلاَّ اللّه ُ وأنَّکَ رَسولُ اللّه ِ ؟ قالَ : نَعَم وإن شَهِدَ ، إنَّمَا احتَجَزَ بِذلِکَ مِن أن یُسفَکَ دَمُهُ أو یُؤَدِّیَ الجِزیَةَ عَن یَدٍ وهُوَ صاغِرٌ . ثُمَّ قالَ : أیُّهَا النّاسُ ، مَن أبغَضَنا أهلَ البَیتِ بَعَثَهُ اللّه ُ یَومَ القِیامَةِ یَهودِیًّا ، وإن أدرَکَ الدَّجّالَ آمَنَ بِهِ ، وإن لَم یُدرِکهُ بُعِثَ مِن قَبرِهِ حَتّی یُؤمِنَ بِهِ ، إنَّ رَبّی عَزَّوجَلَّ مَثَّلَ لی اُمَّتی فِی الطّینِ ، وعَلَّمَنی أسماءَ اُمَّتی کَما عَلَّمَ آدَمَ الأَسماءَ کُلَّها ، فَمَرَّ بی أصحابُ الرّایاتِ ، فَاستَغفَرتُ لِعَلِیٍّ وشیعَتِهِ . قالَ حَنانُ [بنُ سَدیرٍ راوی هذَا الخَبَرِ] : وقالَ لی أبی : اُکتُب هذَا الحَدیثَ فَکَتَبتُهُ ، وخَرَجنا مِن غَدٍ إلَی المَدینَةِ فَقَدِمنا فَدَخَلنا عَلی أبی عَبدِ اللّه ِ علیه السلام ، فَقُلتُ لَهُ : جُعِلتُ فِداکَ ، إنَّ رَجُلاً مِنَ المَکِّیّینَ یُقالُ لَهُ سُدَیفٌ حَدَّثَنی عَن أبیکَ بِحَدیثٍ ، فَقالَ : وتَحفَظُهُ ؟ فَقُلتُ : کَتَبتُهُ ، قالَ : فَهاتِهِ ، فَعَرَضتُهُ عَلَیهِ ، فَلَمَّا انتَهی إلی «مَثَّلَ لی اُمَّتی فِی الطّینِ ، وعَلَّمَنی أسماءَ اُمَّتی کَما عَلَّمَ آدَمَ الأَسماءَ کُلَّها» قالَ أبو عَبدِ اللّه ِ علیه السلام : یا سَدیرُ ، مَتی حَدَّثَکَ بِهذا عَن أبی ؟ قُلتُ : الیَومُ السّابِعُ مُنذُ سَمِعناهُ مِنهُ یَرویهِ عَن أبیکَ ، فَقالَ : قَد کُنتُ أری أنَّ هذَا الحَدیثَ لا یَخرُجُ عَن أبی إلی أحَدٍ . امام باقر علیه السلام ـ به نقل از جابربن عبداللّه انصاری ـ : رسول خدا صلی الله علیه و آله تشریف آورد و منبر رفت و مهاجران و انصار برای نماز جمع شدند. حضرت فرمود: ای مردم! هر که ما اهل بیت را دشمن بدارد، خداوند او را یهودی محشور کند. جابر می گوید: من برخاستم و عرض کردم: ای رسول خدا، اگر چه شهادت به لا اله الا اللّه و به پیامبری شما دهد؟ فرمود: آری، اگر چه شهادت دهد. او با شهادت دادن [به یگانگی خدا و رسالت من] فقط سبب می شود که خونش ریخته نشود و یا با دست خود و ذلیلانه، جزیه ندهد. سپس فرمود: ای مردم، هرکس ما اهل بیت را دشمن بدارد خداوند در روز قیامت او را یهودی محشور کند و اگر به زمان دجّال برسد به او ایمان آورد و اگر آن زمان را درک نکند، از گورش برانگیخته گردد، تا به او ایمان بیاورد. همانا پروردگارم عز و جل، در ابتدای خلقت که گل آدمیان را می سرشتند، امّت مرا برایم مجسّم نمود و نامهای همه افراد امّت مرا به من آموخت، همان گونه که تمام اسماء را به آدم تعلیم داد. پس پرچمداران از برابر من گذشتند و من برای علی و شیعیان او آمرزش طلبیدم.
حنان (بن سدیر راوی این خبر) گوید: پدرم به من گفت: این حدیث را بنویس و من نوشتم. فردا به جانب مدینه حرکت کردیم و وارد آن شدیم و خدمت ابی عبداللّه (الصادق) علیه السلام رسیدیم. من به آن حضرت عرض کردم: فدایت شوم، مردی از مکّیان به نام سدیف، حدیثی از پدرتان به من گفته است، حضرت فرمود: آن را حفظ داری؟ عرض کردم: مکتوبش کرده ام. فرمود: بده ببینم. من آن را به حضرت نشان دادم. چون به جمله «در آن هنگام که گل آدمیان را می سرشتند خداوند امّت مرا برایم مجسم نمود و نامهای همه افراد امّتم را به من آموخت، همان گونه که تمام اسماء را به آدم تعلیم داد» رسید فرمود: ای سدیر، چه هنگام این حدیث را از قول پدرم برایت نقل کرد؟ عرض کردم: هفت روز است که روایت او را از پدرتان شنیده ام. فرمود: من فکر می کردم که این حدیث، از دهان پدرم برای احدی خارج نخواهد شد. أمالی الطوسیّ : 649 / 1347 ، وراجع أمالی المفید : 126 / 4 کلاهما عن حنّان بن سدیر عن سدیف المکّیّ ، المحاسن : 1 / 173 / 266 ، ثواب الأعمال : 243 / 1 ، دعائم الإسلام : 1 / 75 .
امام باقر علیه السلام : جاءَ رَجُلٌ إلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَقالَ : یا رَسولَ اللّه ِ ، أکُلُّ مَن قالَ لا إلهَ إلاَّ اللّه ُ مُؤمِنٌ ؟ قالَ : إنَّ عَداوَتَنا تُلحِقُ بِالیَهودِ وَالنَّصاری ، إنَّکُم لا تَدخُلونَ الجَنَّةَ حَتّی تُحِبّونی ، وکَذَبَ مَن زَعَمَ أنَّهُ یُحِبُّنی و یُبغِضُ هذا ـ یَعنی عَلِیًّا علیه السلام ـ امام باقر علیه السلام : مردی خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: ای رسول خدا! آیا هر کس بگوید: لا اله الا اللّه ، مؤمن است؟ فرمود: دشمنی با ما، باعث ملحق شدن به جرگه یهود و نصاری می شود. شما به بهشت نخواهید رفت مگر این که مرا دوست بدارید؛ و دروغ می گوید، کسی که گمان می کند مرا دوست دارد اما این ـ یعنی علی علیه السلام ـ را دشمن می دارد.
أمالی الصدوق : 221 / 17 عن جابر بن یزید الجعفیّ ، بشارة المصطفی : 120 عن جابر .
امام باقر علیه السلام : لَو أنَّ کُلَّ مَلَکٍ خَلَقَهُ اللّه ُ عَزَّوجَلَّ وکُلَّ نَبِیٍّ بَعَثَهُ اللّه ُ وکُلَّ صِدّیقٍ وکُلَّ شَهیدٍ شَفَعوا فی ناصِبٍ لَنا أهلَ البَیتِ أن یُخرِجَهُ اللّه ُ عَزَّوجَلَّ مِنَ النّارِ ما أخرَجَهُ اللّه ُ أبَدًا ، وَاللّه ُ عَزَّوجَلَّ یَقولُ فی کِتابِهِ : «ماکِثینَ فیهِ أبدًا » . امام باقر علیه السلام: اگر حتّی همه فرشتگانی که خداوند عز و جل آفریده و همه پیامبرانی که خدا برانگیخته و همه صدّیقان و شهیدان، در حقّ دشمن کینه توز ما اهل بیت، شفاعت کنند که خدای عز و جل او را از آتش دوزخ بیرون آورد، هرگز خداوند او را بیرون نخواهد آورد. خداوند عز و جل در کتاب خود می فرماید: «برای همیشه در آن ماندگارند» . ثواب الأعمال : 247 / 5 عن حمران بن أعین ، والآیة 3 من سورة الکهف .
امام باقر علیه السلام : لَمّا نَزَلَت هذِهِ الآیَةُ : «یَومَ نَدعوا کُلَّ اُناسٍ بِإِمامِهِم . امام باقر علیه السلام: وقتی آیه «روزی که هر گروهی را با پیشوایشان فرا می خوانیم» نازل شد، مسلمانان عرض کردند: ای رسول خدا، مگر شما پیشوای همه مردم نیستید؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: من فرستاده خدا به سوی همه مردم هستم ولی بعد از من برای مردم، پیشوایانی الهی از اهل بیتم خواهد بود که در میان مردم (به رهبری) بر می خیزند لیکن [از سوی آنان ]تکذیب می شوند و پیشوایان کفر و ضلالت و پیروانشان بر ایشان ستم روا می دارند. هر که آنان را دوست بدارد و از ایشان پیروی کند و تصدیقشان نماید، از من است و با من است و مرا ملاقات خواهد کرد؛ و آگاه باشید هر که به ایشان ستم روا دارد و تکذیبشان کند، از من نیست و با من نیست و من از او بیزارم. الإسراء : 71 .
امام باقر علیه السلام : مَن لَم یَعرِف سوءَ ما اُوتِیَ إلَینا مِن ظُلمِنا وذَهابِ حَقِّنا وما نُکِبنا بِهِ فَهُوَ شَریکُ مَن أتی إلَینا فیما وَلِیَنا بِهِ امام باقر علیه السلام: هرکس به بد و ناروا بودن ستمها و حقّ کشیها و رنجهایی که به ما رسیده معترف نباشد، با کسی که این کارها را در حقّ ما کرده شریک است. ثواب الأعمال : 248 / 6 عن جابر .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قَولِهِ تَعالی : «ولَقَد کَتَبنا فِی الزَّبورِ مِن بَعدِ الذِّکرِ أنَّ الأَرضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصّالِحونَ» ـ : نَحنُ هُم . امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه شریفه «و در حقیقت، در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد» ـ : آن بندگان شایسته ما هستیم. تأویل الآیات الظاهرة : 326 عن أبی صادق .
امام باقر علیه السلام : ـ فی تَفسیرِ الآیَةِ ـ : هُم آلُ مُحَمَّدٍ صَلَواتُ اللّه ِ عَلَیهِم امام باقر علیه السلام ـ در تفسیر همین آیه ـ : آن بندگان شایسته، خاندان محمّد صلوات اللّه علیهم هستند. تأویل الآیات الظاهرة : 326 عن أبی الورد . امام باقر علیه السلام : ـ أیضًا ـ : هُم أصحابُ المَهدِیِّ علیه السلامفی آخِرِ الزَّمانِ امام باقر علیه السلام ـ نیز در تفسیر همین آیه ـ : آنان، یاران مهدی علیه السلام در آخر الزمان هستند. مجمع البیان : 7 / 106 عن ابن عبّاس ، تأویل الآیات الظاهرة : 327 عن محمّد بن عبداللّه بن الحسن ، راجع ینابیع المودّة : 3 / 243 / 28 ، تفسیر القمّی : 2 / 77 . امام باقر علیه السلام : ـ أیضًا ـ : إنَّ ذلِکَ وَعدٌ لِلمُؤمِنینَ بِأَنَّهُم یَرِثونَ جَمیعَ الأَرضِ . امام باقر علیه السلام ـ نیز در تفسیر همین آیه ـ : این وعده ای است به مؤمنان که وارث سراسر زمین خواهند شد. التبیان : 7 / 284 .
امام باقر علیه السلام : اِعلَم أنَّ لِبَنی اُمَیَّةَ مُلکًا لا یَستَطیعُ النّاسُ أن تَردَعَهُ ، وأنَّ لِأَهلِ الحَقِّ دَولَةً إذا جاءَت وَلاّهَا اللّه ُ لِمَن یَشاءُ مِنّا أهلَ البَیتِ ، فَمَن أدرَکَها مِنکُم کانَ عِندَنا فِیالسَّنامِ الأَعلی ، وإن قَبَضَهُ اللّه ُ قَبلَ ذلِکَ خارَ لَهُ
امام باقر علیه السلام: بدان که برای بنی امیّه سلطنتی است که مردم نمی توانند مانع آن شوند و برای اهل حقّ دولتی است که چون (زمانش) فرا رسد، خداوند آن را به هریک از ما اهل بیت که بخواهد می سپارد. پس هریک از شما آن دولت را درک کند، نزد ما مقامی بالا و رفیع داشته باشد و هر که پیش از آن، خداوند جانش را بستاند، اجرش با خدا باشد. الغیبة للنعمانیّ : 195 / 2 عن أبی الجارود .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قَولِهِ عَزَّوجَلَّ : «وقُل جاءَ الحَقُّ وزَهَقَ الباطِلُ امام باقر علیه السلام: درباره آیه «و بگو: حقّ آمد و باطل نابود شد» ـ : هرگاه قائم علیه السلام قیام کند، دولت باطل از بین برود. الإسراء : 81 .
امام باقر علیه السلام : کَأَنّی بِقَومٍ قَد خَرَجوا بِالمَشرِقِ یَطلُبونَ الحَقَّ فَلا یُعطَونَهُ ، ثُمَّ یَطلُبونَهُ فَلا یُعطَونَهُ ، فَإِذا رَأَوا ذلِکَ وَضَعوا سُیوفَهُم عَلی عَواتِقِهِم ، فَیُعطَون ما سَأَلوهُ فَلا یَقبَلونَهُ حَتّی یَقوموا ، ولا یَدفَعونَها إلاّ إلی صاحِبِکُم . قَتلاهُم شُهَداءُ ، أما إنّی لَو أدرَکتُ ذلِکَ لاَستَبقَیتُ نَفسی لِصاحِبِ هذَا الأَمرِ . امام باقر علیه السلام: گویی مردمی را می بینم که در مشرق زمین قیام کرده اند و حقّ را مطالبه می کنند اما به آنان داده نمی شود و باز مطالبه می کنند، ولی باز هم به آنان نمی دهند و چون وضع را این گونه دیدند، شمشیرهای خود را از نیام می کشند و در این زمان، آن چه را طلب کرده اند به آنان می دهند، اما آن را نمی پذیرند تا این که برخیزند و آن را به صاحب (و امام زمان) شما دهند. کشتگان آنان شهیدند. بدانید که اگر من آن زمان را درک کنم، جانم را برای صاحب این امر نگه می دارم. الغیبة للنعمانیّ : 273 / 50 عن أبی خالد الکابلیّ .
امام باقر علیه السلام : دَولَتُنا آخِرُ الدُّوَلِ ، ولَم یَبقَ أهلُ بَیتٍ لَهُم دَولَةٌ إلاّ مَلَکوا قَبلَنا ، لِئَلاّ یَقولوا إذا رَأَوا سیرَتَنا : إذا مَلَکنا سِرنا مِثلَ سِیرَةِ هؤُلاءِ ! وهُوَ قَولُ اللّه ِ عَزَّوجَلَّ : «وَالعاقِبَةُ لِلمُتَّقینَ . امام باقر علیه السلام: دولت ما آخرین دولتست و هیچ خاندان دارای حکومتی باقی نمی ماند، مگر این که قبل از ما، به حکومت می رسد تا این که وقتی شیوه (حکومت) ما را دیدند نگویند: اگر ما به حکومت می رسیدیم، به همین شیوه اینان رفتار می کردیم! و این فرموده خدای عز و جل است که: «و عاقبت، از آنِ پرهیزگاران است» . الأعراف : 128 ، القصص : 83 .
امام باقر علیه السلام : العارِفُ مِنکُم هذَا الأَمرَ المُنتَظِرُ لَهُ المُحتَسِبُ فیهِ الخَیرَ کَمَن جاهَدَ وَاللّه ِ مَعَ قائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله بِسَیفِهِ . امام باقر علیه السلام: آن کس از شما که این امر را بشناسد [و بدان معتقد باشد] و منتظر آن باشد و خیر و خوبی را در آن بداند، به خدا قسم همچون کسی است که در کنار قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله با شمشیر او جهاد کند. مجمع البیان : 9 / 359 عن الحارث بن المغیرة ، تأویل الآیات الظاهرة : 640 .
امام باقر علیه السلام : لِیُقَوِّ شَدیدُکُم ضَعیفَکُم ، وَلیَعُد غَنِیُّکُم عَلی فَقیرِکُم ، ولا تَبُثّوا سِرَّنا ، ولا تُذیعوا أمرَنا ، وإذا جاءَکُم عَنّا حَدیثٌ فَوَجَدتُم عَلَیهِ شاهِدًا أو شاهِدَینِ مِن کِتابِ اللّه ِ فَخُذوا بِهِ ، وإلاّ فَقِفوا عِندَهُ ثُمَّ رُدّوهُ إلَینا حَتّی یَستَبینَ لَکُم . وَاعلَموا أنَّ المُنتَظِرَ لِهذَا الأَمرِ لَهُ مِثلُ أجرِ الصّائِمِ القائِمِ ، ومَن أدرَکَ قائِمَنا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنا کانَ لَهُ مِثلُ أجرِ عِشرینَ شَهیدًا ، ومَن قُتِلَ مَعَ قائِمِنا کانَ لَهُ مِثلُ أجرِ خَمسَةٍ وعِشرینَ شَهیدًا
امام باقر علیه السلام: توانای شما به ناتوانتان یاری رساند و دارای شما به نادارتان کمک کند و راز ما را فاش نسازید و امر [امامت] ما را آشکار نکنید و هرگاه حدیثی از ما به شما رسید و یک یا دو دلیل از کتاب خدا برایش پیدا کردید، آن را بپذیرید و گرنه درباره آن درنگ کنید و سپس آن را به ما ارجاع دهید (و از ما بپرسید) تا [حقیقت امر] برایتان روشن شود. بدانید که انتظار کشنده این امر [ ظهور قائم علیه السلام] پاداشی همانند شخص روزه دار شب زنده دار دارد. و هرکس قائم ما را درک کند و همراهیش کند و دشمن ما را بکشد، اجر بیست شهید دارد و هرکس در رکاب قائم ما کشته شود، اجر بیست و پنج شهید دارد.
الکافی : 2 / 222 / 4 عن عبداللّه بن بکیر عن رجل ، وراجع أمالی الطوسیّ : 232 / 410 ، بشارة المصطفی : 113 کلاهما عن جابر .
امام باقر علیه السلام : ما ضَرَّ مَن ماتَ مُنتَظِرًا لِأَمرِنا أن لا یَموتَ فی وَسَطِ فِسطاطِ المَهدِیِّ وعَسکَرِهِ ؟ !
امام باقر علیه السلام: کسی که در انتظار امر (فرج و ظهور ما) از دنیا رود، او را چه زیان که در میان خیمه مهدی و سپاه او نمیرد؟! الکافی : 1 / 372 / 6 عن هاشم .
امام باقر علیه السلام : ـ فی بَیانِ کَیفیَّةِ الخُطبَةِ الثّانِیَةِ مِن صَلاةِ الجُمُعَةِ ـ : اللّهُمَّ إنّا نَرغَبُ إلَیکَ فی دَولَةٍ کَریمَةٍ ، تُعِزُّ بِهَا الإِسلامَ وأهلَهُ ، وتُذِلُّ بِهَا النِّفاقَ وأهلَهُ ، وتَجعَلُنا فیها مِنَ الدُّعاةِ إلی طاعَتِکَ وَالقادَةِ إلی سَبیلِکَ، وتَرزُقُنا بِها کَرامَةَ الدُّنیا وَالآخِرَةِ . امام باقر علیه السلام ـ در بیان کیفیت خطبه دوم نماز جمعه ـ : بار خدایا! ملتمسانه از تو می خواهیم دولت با شکوهی را برپا داری که به وسیله آن اسلام و مسلمانان را عزّت بخشی ونفاق ومنافقان را به ذلّت کشانی و در آن، ما را از دعوتگران به سوی طاعتت و پیش آهنگان راهت قرار دهی و به واسطه آن، کرامت دنیا و آخرت را نصیبمان فرمایی. الکافی : 3 / 424 / 6 عن محمّد بن مسلم .
امام باقر علیه السلام : مَن أحَبَّنا فَهُوَ مِنّا أهلَ البَیتِ . قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ، مِنکُم ؟ ! قالَ : مِنّا وَاللّه ِ ، أما سَمِعتَ قَولَ إبراهیمَ علیه السلام : «فَمَن تَبِعَنی فَإِنَّهُ مِنّی . ابو عبیده از امام باقر علیه السلام: هر که ما را دوست بدارد، او از ما اهل بیت است. به ایشان عرض شد: یابن رسول اللّه از شماست؟ فرمود: به خدا قسم، از ماست؛ آیا نشنیده ای این سخن ابراهیم را که: «پس هرکه از من پیروی کند، او از من است» ؟! تفسیر العیّاشیّ : 2 / 231 / 32 .
امام باقر علیه السلام : إنَّ أمیرَ المُؤمِنین علیه السلام لَمَّا انقَضَتِ القِصَّةُ فیما بَینَهُ وبَینَ طَلحَة وَالزُّبَیر وعائِشَة بِالبَصرَة ، صَعِدَ المِنبَرَ فَحَمِدَ اللّه َ وأثنی عَلَیهِ وصَلّی عَلی رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ثُمَّ قالَ :
یا أیُّهَا النّاسُ ، إنَّ الدُّنیا حُلوَةٌ خَضِرَةٌ ، تَفتِنُ النّاسَ بِالشَّهَواتِ وتُزَیِّنُ لَهُم بِعاجِلِها ، وَایمُ اللّه ِ إنَّها لَتَغُرُّ مَن أمَّلَها وتُخلِفُ مَن رَجاها ، وسَتورِثُ أقواما النَّدامَةَ وَالحَسرَةَ بِإِقبالِهِم عَلَیها وتَنافُسِهِم فیها ، وحَسَدِهِم وبَغیِهِم عَلی أهلِ الدّینِ وَالفَضلِ فیها ظُلما وعُدوانا وبَغیا وأشَرا . امام باقر علیه السلام : امیر مؤمنان علیه السلام ، چون ماجرای میان او و طلحه و زبیر و عایشه در بصره پایان یافت، بر منبر رفت و حمد و ثنای خداوند به جای آورد و بر پیامبر خدا درود فرستاد و آن گاه فرمود: «ای مردم! دنیا شیرین و دل پذیر است، مردم را با خواست ها می فریبد و زرق و برق گذرای خود را در نگاه آنان می آراید. سوگند به خدا که دنیا ، هر که را آرزومند آن شود، می فریبد و هرکه را بدان امید بندد ، نومید می سازد و به زودی ، مردمانی را که به آن روی آورده اند و در آن به رقابت برخاسته اند و بر سر آن بر یکدیگر حسادت می ورزند و بر اهل دین و فضیلت ستم و تعدّی و زورگویی و سرکشی و گستاخی می کنند، دچار پشیمانی و افسوس خواهد کرد. الأَشَرُ : البَطَرُ ، وقیل : أشدّ البَطَر (النهایة : ج 1 ص 51 «أشر») .
امام باقر علیه السلام : دَخَلَ مُحَمَّدُ بنُ شِهابٍ الزُّهرِیُّ عَلی عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ زَینِ العابِدینَ علیه السلامو هُوَ کَئیبٌ حَزینٌ ، فَقالَ لَهُ زَینُ العابِدینَ علیه السلام : ما بالُکَ مَغموما مَهموما ؟ قالَ : یَابنَ رَسولِ اللّه ِ ، غُمومٌ وهُمومٌ تَتَوالی عَلَیَّ ؛ لِمَا امتُحِنتُ بِهِ مِن حُسّادِ نِعَمی وَ الطّامِعینَ فِیَّ و مِمَّن أرجوهُ ومِمَّن أحسَنتُ إلَیهِ ، فَتَخَلَّفَ ظَنّی .
فَقالَ لَهُ عَلِیُّ بنُ الحُسیَنِ علیه السلام : اِحفَظ عَلَیکَ لِسانَکَ ؛ تَملِک بِهِ إخوانَکَ .
قالَ الزُّهرِیُّ : یَابنَ رَسولِ اللّه ِ ، إنّی اُحسِنُ إلَیهِم بِما یُبذَرُ مِن کَلامی .
قالَ عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیه السلام : هَیهاتَ ، إیّاکَ أن تُعجَبَ مِن نَفسِکَ بِذلِکَ، و إیّاکَ أن تَتَکَلَّمَ بِما یَسبِقُ إلَی القُلوبِ إنکارُهُ و إن کانَ عِندَکَ اعتِذارُهُ ؛ فَلَیسَ کُلُّ مَن تُسمِعُهُ نُکرا یُمکِنُکَ أن توسِعَهُ عُذرا .
ثُمَّ قالَ : یا زُهرِیُّ ، مَن لَم یَکُن عَقلُهُ مِن أکمَلِ ما فیهِ کانَ هَلاکُهُ مِن أیسَرِ ما فیهِ .
ثُمَّ قالَ : یا زُهرِیُّ ، أما عَلَیکَ أن تَجعَلَ المُسلِمینَ مِنکَ بِمَنزِلَةِ أهلِ بَیتِکَ ؛ فَتَجعَلَ کَبیرَهُم بِمَنزِلَةِ والِدِکَ ، و تَجعَلَ صَغیرَهُم بِمَنزِلَةِ وَلَدِکَ ، و تَجعَلَ تِربَکَ مِنهُم بِمَنزِلَةِ أخیکَ ! فَأَیُّ هؤُلاءِ تُحِبُّ أن تَظلِمَ ؟! وأیُّ هؤُلاءِ تُحِبُّ أن تَدعُوَ عَلَیهِ ؟! وأیُّ هؤُلاءِ تُحِبُّ أن تَهتِکَ سِترَهُ ؟! فَإِن عَرَضَ لَکَ إبلیسُ لَعَنَهُ اللّه ُ بِأَنَّ لَکَ فَضلاً عَلی أحَدٍ مِن أهلِ القِبلَةِ ، فَانظُر ؛ إن کانَ أکبَرَ مِنکَ فَقُل : قَد سَبَقَنی إلَی الإیمانِ وَ العَمَلِ الصّالِحِ فَهُوَ خَیرٌ مِنّی ، و إن کانَ أصغَرَ مِنکَ فَقُل : سَبَقتُهُ إلَی المَعاصی وَ الذُّنوبِ فَهُوَ خَیرٌ مِنّی ، و إن کانَ تِربَکَ فَقُل : أنَا عَلی یَقینٍ مِن ذَنبی و فی شَکٍّ مِن أمرِهِ فَما لی أدَعُ یَقینی لِشَکّی، وإن رَأَیتَ المُسلِمینَ یُعَظِّمونَکَ و یُوَقِّرونَکَ و یُبَجِّلونَکَ فَقُل: هذا فَضلٌ أخَذوا بِهِ ، و إن رَأَیتَ مِنهُم جَفاءً وَانقِباضا عَنکَ فَقُل : هذا ذَنبٌ أحدَثتُهُ ؛ فَإِنَّکَ إذا فَعَلتَ ذلِکَ سَهُلَ عَلَیکَ عَیشُکَ ، و کَثُرَ أصدِقاؤُکَ ، و قَلَّ أعداؤُکَ ، و فَرِحتَ بِما یَکونُ مِن بِرِّهِم، و لَم تَأسَف علی ما یَکونُ مِن جَفائِهِم .
وَ اعلَم أنَّ أکرَمَ النّاسِ عَلَی النّاسِ مَن کانَ خَیرُهُ عَلَیهِم فائِضا ، و کانَ عَنهُم مُستَغنِیا مُتَعَفِّفا . و أکرَمَ النّاسِ بَعدَهُ عَلَیهِم مَن کانَ مُتَعَفِّفا و إن کانَ إلَیهِم مُحتاجا ؛ فَإِنَّما أهلُ الدُّنیا یَتَعَقَّبونَ الأَموالَ ، فَمَن لَم یَزدَحِمهُم فیما یَتَعَقَّبونَهُ کَرُمَ عَلَیهِم ، و مَن لَم یَزدَحِمهُم فیها و مَکَّنَهُم مِن
بَعضِها کانَ أعَزَّ و أکرَمَ .
امام باقر علیه السلام : محمّد بن شهاب زُهْری ، افسرده و اندوهگین بر امام سجاد (زین العابدین) علیه السلام وارد شد . حضرت به او فرمود : «چرا غمناک و اندوهگینی ؟» .
گفت : ای پسر پیامبر خدا ! به محنت حسودان بر نعمت هایم و آزمندانِ به موقعیّتم گرفتار آمده ام و نیز این [محنت] که به کسی خوبی کرده و به خیرش امیدوار بودم و پندارم خطا بود ، و از این همه ، غم و اندوه پیاپی به سراغم می آید .
حضرت سجّاد علیه السلام فرمود : «زبانت را از زیان زدن به خودت نگه دار تا مالک برادرانت شوی» .
زُهْری گفت : ای پسر پیامبر خدا ! من با سخنانی که می پراکَنم ، به آنان خوبی می کنم (و بر دانش آنان می افزایم) .
امام باقر علیه السلام :
عن أبی جَعفَرٍ مُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ علیهماالسلام : أنَّ قَوما أتَوهُ مِن خُراسانَ ،
فَنَظَرَ إلی رَجُلٍ مِنهُم قَد تَشَقَّقَتا رِجلاهُ ، فَقالَ لَهُ : ما هذا ؟
فَقالَ : بُعدُ المَسافَةِ یَابنَ رَسولِ اللّه ِ ، ووَاللّه ِ ما جاءَ بی مِن حَیثُ جِئتُ إلاّ مَحَبَّتُکُم أهلَ البَیتِ .
قالَ لَهُ أبو جَعفَرٍ علیه السلام : أبشِر ، فَأَنتَ وَاللّه ِ مَعَنا تُحشَرُ .
قالَ : مَعَکُم یَابنَ رَسولِ اللّه ِ ؟
قالَ : نَعَم ، ما أحَبَّنا عَبدٌ إلاّ حَشَرَهُ اللّه ُ مَعَنا ، وهَلِ الدّینُ إلاَّ الحُبُّ ، قالَ اللّه ُ عز و جل : «قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ»
دعائم الإسلام ـ درباره امام باقر علیه السلام ـ : گروهی از خراسان ، نزد امام باقر علیه السلام
آمدند. حضرت به مردی از آنان که پاهایش [بر اثر پیاده روی بسیار، ]چاک چاک شده بود ، نگریست و به او فرمود : «این چیست ؟» .
پاسخ داد : «ای پسر پیامبر خدا ! بر اثر مسافتِ بسیار است . به خدا سوگند ، مرا از آن جا که آمده ام ، جز دوستی شما اهل بیت ، بدین جا نیاورد .
امام باقر علیه السلام به او فرمود : «مژده باد بر تو که به خدا سوگند ، با ما محشور می شوی» .
آن مرد گفت : «ای پسر پیامبر خدا ! با شما؟
فرمود : «آری ! هیچ بنده ای ما را دوست نمی دارد ، جز آن که خداوند ، او را با ما محشور خواهد کرد . مگر دین ، چیزی جز دوستی است ؟
خداوند عز و جلمی فرماید : بگو : اگر شما خداوند را دوست دارید ، پس از من پیروی کنید تا خداوند ، شما را دوست بدارد``» . آل عمران : 31 .
امام باقر علیه السلام :
خَرَجَ عَلِیٌّ علیه السلام یَسیرُ بِالنّاسِ ، حَتّی إذا کانَ بِکَربَلاءَ عَلی میلَینِ أو میلٍ تَقدَّمَ بَینَ أیدیهِم حَتّی طافَ بِمَکانٍ یُقالُ لَهَا المقدفانُ ، فَقالَ : قُتِلَ فیها مِائَتا نَبِیٍّ ومِائَتا سِبطٍ ، کُلُّهُم شُهَداءُ ، ومُناخُ رِکابٍ ، ومَصارِعُ عُشّاقٍ شُهَداءَ ، لا یَسبِقُهُم مَن کانَ قَبلَهُم ، ولا یَلحَقُهُم مَن بَعدَهُم .
امام باقر علیه السلام : علی علیه السلام همراه مردم از شهر خارج شد ، تا آن که به یک میلی یا دو میلی کربلا رسید . آن گاه از آنان جلو افتاد ، تا آن که جایی را که «مقدفان» نامیده می شد ، طواف کرد و فرمود : «در این جا ، دویست پیامبر و دویست سِبط (پیامبرزاده) کشته شدند که همه شان شهیدند و این جا ، محلّ فرو نشستن شتران و قتلگاه های عاشقان شهیدی است که نه پیش از آنان کسی بر آنان پیشی گرفته است و نه پس از آنان کسی به مرتبت آنان خواهد رسید» . بحار الأنوار : 41 / 295 / 18 نقلاً عن الخرائج والجرائح .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قولهِ تعالی : «یُوفُونَ بالنَّذْرِ» ـ : مَرِضَ الحَسنُ والحُسینُ وهُما صَبیّانِ صَغیرانِ ، فعادَهُما رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ومَعهُ رجُلانِ ، فقالَ أحَدُهُما : یا أبا الحَسَنِ، لو نَذَرتَ فی ابنَیکَ نَذرا إن عافاهُما اللّه ُ ، فقالَ : أصومُ ثَلاثَةَ أیّامٍ شُکرا للّه ِ عَزَّوجلَّ ، وکذلکَ قالَت فاطمَةُ ، وکذلکَ قالَت جارِیَتُهُم فِضَّةُ ، فألبَسَهُما اللّه عافِیَةً فأصبَحوا صِیاما . امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه «به نذر خود وفا می کنند» ـ فرمود : حسن و حسین علیهم االسلامدر خردسالی بیمار شدند. رسول خدا صلی الله علیه و آله به همراه دو نفر دیگر به عیادت آنان رفت. یکی از آن دو مرد گفت : ای ابا الحسن! کاش برای این دو طفل خود نذری می کردی تا خداوند شفایشان دهد. علی علیه السلام فرمود : برای سپاسگزاری از خداوند عز و جلسه روز روزه می گیرم. فاطمه علیهاالسلامو کنیز آنها فضّه نیز همین حرف را زدند. پس، خداوند بر آن دو لباس عافیت پوشاند و آنان روزه گرفتند. وسائل الشیعة : 16 / 190 / 5 .
امام باقر علیه السلام : ـ لَمّا سَألَهُ عالِمٌ نَصرانِیٌّ عن رجُلٍ دَنا مِنِ امرأتِهِ فحَملَت باثنَینِ ، حَمَلَتهُما جَمیعا فی ساعَةٍ واحِدَةٍ ، ووَلَدَتهُما فی ساعَةٍ واحِدَةٍ ، وماتا فی ساعَةٍ واحِدَةٍ ، ودُفِنا فی قَبرٍ واحِدٍ ، عاشَ أحَدُهُما خَمسینَ ومِائَةَ سَنَةٍ وعاشَ الآخَرُ خَمسِینَ سَنَةً ، مَن هُما ؟ ـ : عُزَیرٌ وعُزرَةُ ، کانا حَمَلَت اُمُّهُما بِهما علی ما وَصَفتَ ووَضَعَتهُما علی ما وَصَفتَ وعاشَ عُزَیرٌ وعُزرَةُ کذا وکذا سَنَةً ، ثُمّ أماتَ اللّه ُ تبارکَ وتعالی عُزَیرا مِائةَ سَنَةٍ ، ثُمّ بُعِثَ وعاشَ مَع عُزرَةَ هذهِ الخَمسینَ سَنَةً ، وماتا کِلاهُما فی ساعَةٍ واحِدَةٍ . امام باقر علیه السلام ـ در پاسخ به عالمی نصرانی که ازایشان پرسید : مردی با زنش مقاربت کرد و زن دو قلو حامله شد. هر دوی آنها را همزمان باردار شد و همزمان زایید و آن دو همزمان مردند و هردو در یک قبر دفن شدند. امّا یکی از آنها صد و پنجاه سال عمر کرد و دیگری پنجاه سال. این دو چه کسانی بودند؟ ـ فرمود : عُزیر و عزره. مادرشان، همان طور که تو گفتی، آن دو را همزمان حامله شد و همان طور که گفتی همزمان زاییدشان و عزیر و عزره چندین و چند سال زندگی کردند. سپس خداوند تبارک و تعالی عزیر را به مدّت صد سال میراند و آن گاه دوباره زنده شد و پنجاه سال با عزره زندگی کرد و هر دو در یک ساعت مردند. الکافی : 8/123/94 .
امام باقر علیه السلام : قالَ سُلیمانُ بنُ داوودَ علیه السلام اُوتِیناما اُوتِیَ النّاس وما لَم یُؤتَوا ، وعَلِمنا ما عَلِمَ الناسُ وما لَم یَعلَموا ، فلم نَجِدْ شیئا أفضَلَ مِن خَشیَةِ اللّه ِ فی الغَیبِ والمَشهَدِ، والقَصدِ فی الغِنی والفَقرِ ، وکَلِمَةِ الحَقِّ فی الرِّضا والغَضبِ، والتَّضَرُّعِ إلَی اللّه ِ عَزَّوجلَّ علی کلِّ حالٍ . امام باقر علیه السلام : سلیمان بن داوود گفت : آنچه به مردم داده شده و نشده، به ما داده شد و آنچه به مردم آموخته شده و نشده، به ما آموخته شد. امّا چیزی برتر از خداترسی در نهان و آشکار و میانه روی در توانگری و ناداری و حق گویی در حال خشم و خشنودی و دعا و زاری در همه حال به درگاه خداوند عز و جل، نیافتیم. الخصال : 241/91 .
امام باقر علیه السلام :
ـ لجابرِ بنِ یزیدَ الجُعفیِّ ـ : واعلَمْ بأنّکَ لا تکونُ لنا وَلِیّا حتّی لَوِ اجتَمعَ علَیکَ أهلُ مِصرِکَ وقالوا : إنّکَ رجُلُ سَوءٍ لَم یَحزُنْکَ ذلکَ ، ولَو قالوا : إنّکَ رجُلٌ صالِحٌ لَم یَسُرَّکَ ذلکَ ، ولکنِ اعرِضْ نَفسَکَ علی کِتابِ اللّه ِ ؛ فإن کنتَ سالِکا سَبیلَهُ ، زاهِدا فی تَزهِیدِهِ ، راغِبا فی تَرغیبِهِ، خائفا مِن تَخویفِهِ ، فاثبُتْ وأبشِرْ ، فإنّهُ لا یَضُرُّکَ ما قیلَ فیکَ ، وإن کنتَ مُبائنا للقُرآنِ فماذا الّذی یَغُرُّکَ مِن نَفسِکَ ؟ !
امام باقر علیه السلام ـ به جابر بن یزید جعفی ـ فرمود : و بدان که تو دوست [و پیرو] ما نیستی مگر آن گاه که اگر همه همشهریانت بر ضد تو همداستان شوند و بگویند: تو مرد بدی هستی، این سخن تو را اندوهگین نسازد و اگر بگویند: تو مرد خوبی هستی، این سخن شادمانت نگرداند. بلکه خودت را با قرآن بسنج، اگر پوینده راه آن بودی و به آنچه به بی اعتنایی بدان فراخوانده است بی اعتنا و به آنچه بدان ترغیب کرده است راغب بودی، پس پایداری کن و خوش باش؛ زیرا که آنچه درباره تو گفته شده به تو زیانی نرساند و اما اگر از قرآن جدا بودی، چرا باید فریب نفست را بخوری. تحف العقول : 284.
امام باقر علیه السلام : الکمالُ کُلُّ الکمالِ التَّفقُّهُ فی الدِّینِ ، والصَّبرُ علَی النّائبَةِ ، وتَقدیرُ المَعیشةِ .
امام باقر علیه السلام : کمال حقیقی، همان فهمِ در دین و شکیبایی در برابر بلای سخت و اندازه نگه داشتن در معیشت است. بحار الأنوار : 78/172/3.
امام باقر علیه السلام : الکَسَلُ یُضِرُّ بالدِّینِ والدُّنیا . امام باقر علیه السلام : تنبلی به دین و دنیا زیان می زند.
بحار الأنوار : 78/180/64.
امام باقر علیه السلام : إنّ الکذبَ هُو خَرابُ الإیمانِ . امام باقر علیه السلام : دروغ، ویران کننده ایمان است.
بحار الأنوار : 72/247/8
امام باقر علیه السلام : واللّه ِ ، إنَّ أحَبَّ أصحابِی إلَیَّ أورَعُهُم وأفقَهُهُم وأکتَمُهُم لِحَدیثِنا . امام باقر علیه السلام : به خدا قسم محبوبترین یارانم نزد من، پرهیزگارترین و فقیه ترین آنها و کسی است که نسبت به سخنان ما رازدارتر باشد. الکافی : 2/223/7
امام باقر علیه السلام : أنّهُ [الإمامَ زینَ العابدینَ علیه السلام ]کانَ یَنْهی عَنِ الجَوزِ الذی یَجیءُ بهِ الصِّبیانُ مِن القِمارِ أنْ یُؤکَلَ ، وقالَ : هُو السُّحتُ . امام باقر علیه السلام : او (امام زین العابدین علیه السلام ) ازخوردن گردویی که کودکان با بُرد و باخت به دست آورند، نهی می کرد و می فرمود: آن حرام است. تفسیر العیّاشیّ 1/322/116
امام باقر علیه السلام : مُتَفَقِّهٌ فی الدِّینِ أشَدُّ علی الشیطانِ مِن عِبادَةِ ألفِ عابِدٍ . امام زین العابدین علیه السلام یا امام باقر علیه السلام : وجود یک فقیهِ در دین، از وجود هزار عابد برای شیطان گرانتر است. بحار الأنوار : 1/213/10.
امام باقر علیه السلام : ـ وقد سَألَهُ رجُلٌ فأجابَهُ ،فقالَ الرجُلُ : إنّ الفُقَهاءَ لا یَقولونَ هذا ! ـ : یا وَیحَکَ ! وهَل رَأیتَ فَقیها قَطُّ ؟ ! إنَّ الفَقیهَ حَقَّ الفَقیهِ : الزاهِدُ فی الدنیا ، الراغِبُ فی الآخِرَةِ ، المُتَمسِّکُ بسُنَّةِ النبیِّ صلی الله علیه و آله . امام باقر علیه السلام ـ در پاسخ به مردی که پرسش کرد و حضرت پاسخ او را داد و او گفت: فقها این را نمی گویند ـ فرمود : وای بر تو! آیا هرگز فقیهی دیده ای؟! فقیه حقیقی، کسی است که به دنیا بی اعتنا و به آخرت مشتاق باشد و به سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله ، چنگ در زند. الکافی : 1/70/8.
امام باقر علیه السلام : ـ لأبی النُّعمانِ ـ : لا تَستَأکِلْ بِنا الناسَ ، فلا یَزیدَکَ اللّه ُ بذلکَ إلّا فَقرا . امام باقر علیه السلام ـ به ابو نعمان ـ فرمود: ما را وسیله سرکیسه کردن مردم قرار مده؛ زیرا با این کار، خداوند بر فقر تو می افزاید. بحار الأنوار : 78 / 184 / 11
امام باقر علیه السلام : ـ لأبانَ بنِ تَغلِبَ ـ : اِجلِسْ فیمَجلِسِ . امام باقر علیه السلام ـ به ابان بن تغلب ـ فرمود: در مدینه بنشین و برای مردم فتوا بده؛ زیرا من دوست دارم که در میان شیعیان من کسانی مانند تو مشاهده شوند. فی مستدرک الوسائل 17/315/21452 : «مسجد» بدل «مجلس» .
امام باقر علیه السلام : لو کنّا نُفتِی الناسَ بِرَأیناوهَوانا لَکُنّا مِن الهالِکِینَ ، ولَکُنّا نُفتِیهِم بآثارٍ مِن رسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله واُصولِ عِلمٍ عِندَنا ، نَتَوارَثُها کابِرا عن کابِرٍ ... . امام باقر علیه السلام : ما اگر بر اساس رأی و هوس خودبه مردم فتوا می دادیم، هر آینه از هلاک شدگان بودیم. لیکن ما بر پایه قول و سنّت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و اصول علمیی که خود داریم و از پدران بزرگوار خود به ارث می بریم، برای مردم فتوا می دهیم... .
بحار الأنوار : 2/172/3
امام باقر علیه السلام : ـ فی قولِهِ تعالی : «یقولُ أَهْلَکْتُ مالاً لُبَدا» امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه «می گوید مال فراوانی را تباه کردم» ـ فرمود : منظور عمرو بن عبدودّ است که علی بن ابی طالب در روز خندق پذیرفتن اسلام را به او پیشنهاد کرد و او گفت : پس آن همه مالی که در راه مبارزه با شما خرج کردم چه می شود؟ او برای مبارزه با راه خدا مالی را خرج کرده بود. در این هنگام علی علیه السلام او را کشت. البلد : 6 .
امام باقر علیه السلام : مُروا شیعَتَنا بِزِیارَةِ قَبرِالحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام ؛ فإنَّ إتیانَهُ یَزیدُ فِی الرِّزقِ ، ویَمُدُّ فِی العُمرِ ، ویَدفَعُ مَدافِعَ السُّوءِ . امام باقر علیه السلام : شیعیان ما را به زیارت قبر حسین بن علی علیه السلام فرمان دهید؛ زیرا زیارت آن، روزی را زیاد می کند، عمر را دراز می گرداند و بدیها را دور می سازد. بحار الأنوار : 101/4/12
امام باقر علیه السلام : ـ لسَلَمَةَ بنِ کُهَیلٍ والحَکَمِ ابنِ عُتَیبَةَ ـ : شَرِّقا وغَرِّبا لَن تَجِدا عِلما صَحیحا إلّا شَیئا یَخرُجُ مِن عِندِنا أهلَ البَیتِ . امام باقر علیه السلام ـ به سلمة بن کهیل و حکم بن عتیبه ـ فرمود : اگر به شرق و غرب بروید، هرگز دانش درستی را نخواهید یافت، مگر همان چیزی که از ما خاندان صادر شود. بحار الأنوار : 2/92/20 .
امام باقر علیه السلام : ـ فی حدیثِ زِیارَةِ الحُسَینِ علیه السلام یَومَ عاشوراءَ مِن بُعدٍ ـ : ثُمَّ لیَندُبِ الحسینَ علیه السلام ویَبکیهِ ، ویأمُرُ مَن فی دارِهِ مِمَّن لا یَتَّقیهِ بِالبُکاءِ عَلَیهِ ... ولِیُعَزِّ بَعضُهُم بَعضا بِمُصابِهِم بِالحُسَینِ علیه السلام ... قُلتُ : فکَیفَ یُعَزّی بَعضُنا بَعضا ؟ قالَ : تَقولونَ : أعظَمَ اللّه ُ اُجورَنا بِمُصابِنا بِالحُسَینِ ، وجَعَلَنا وإیّاکُم مِنَ الطّالِبینَ بِثارِه مَعَ وَلِیِّهِ الإمامِ المَهدِیِّ مِن آلِ مُحَمَّدٍ علیهم السلام . امام باقر علیه السلام ـ در حدیث زیارت حسین علیه السلام درروز عاشورا از مسافت دور ـ فرمود : سپس، برای حسین علیه السلام گریه و زاری کند و به کسانی که در خانه اش هستند و از آنها تقیه نمی کند دستور دهد که برای او بگریند... و در سوگ حسین علیه السلام به یکدیگر تسلیت گویند... عرض کردم: چگونه به همدیگر تسلیت بگوییم؟ حضرت فرمود: بگویید: خداوند اجر ما را به سبب مصیبتی که از حسین به ما رسیده بزرگ گرداند و ما و شما را از کسانی قرار دهد که در کنار ولیّ دم او، امام مهدی از خاندان محمد علیهم السلام ، به خونخواهی او بر می خیزند. مصباح المتهجّد : 772.
امام باقر علیه السلام : لَمّا حَضَرَ علیَّ بنَ الحُسینِ علیهماالسلام الوَفاةُ ضَمَّنی إلی صَدرِهِ، ثُمّ قالَ : یا بُنَیَّ ، اُوصِیکَ بما أوصانِی بهِ أبی علیه السلام حینَ حَضَرَتهُ الوَفاةُ وبما ذَکَرَ أنَّ أباهُ أوصاهُ بهِ ، قالَ : یا بُنَیَّ ، إیّاکَ وظُلمَ مَن لا یَجِدُ علَیکَ ناصِرا إلّا اللّه َ . امام باقر علیه السلام : هنگامی که وفات علی بن الحسین علیه السلام فرا رسید ، مرا به سینه خود چسبانید و سپس فرمود : فرزندم! تو را به همان چیزی سفارش می کنم که پدرم هنگام وفاتش به من سفارش کرد و فرمود که پدر او نیز همان را به ایشان سفارش کرده است . فرمود : فرزندم! زنهار از ستم کردن به کسی که در برابر تو یاوری جز خدا نمی یابد . الکافی : 2/331/5.
امام باقر علیه السلام : کانَ علیُّ بنُ الحسینِ صلواتُ اللّه ِ علیهِما إذا قامَ فی الصَّلاةِ کأنّهُ ساقُ شَجرَةٍ لایَتَحَرَّکُ مِنهُ شَیءٌ إلّا ماحَرَّکَهُ الرِّیحُ مِنهُ . امام باقر علیه السلام : امام زین العابدین ـ صلوات اللّه علیه ـ هرگاه به نماز می ایستاد گویی تنه درختی است، که هیچ چیزی از آن تکان نمی خورَد ، مگر آنچه که وزش باد به حرکت درمی آورَد . الکافی : 3/300/4 .
امام باقر علیه السلام : ـ فی الإمامِ زینِ العابِدِینَ علیه السلام ـ : إنّهُ کانَ یَخرُجُ فی اللَّیلةِ الظَّلماءِ، فَیَحمِلُ الجِرابَ علی ظَهرِهِ حتّی یَأتِیَ بابا بابا، فَیَقرَعَهُ ثمّ یُناوِلَ مَن کانَ یَخرُجُ إلَیهِ، وکانَ یُغَطِّی وَجهَهُ إذا ناوَلَ فَقیرا لِئلّا یَعرِفَهُ .
امام باقر علیه السلام ـ درباره امام زین العابدین علیه السلام ـ فرمود : آن حضرت در دل شب تار از خانه بیرون می رفت و انبان را بر پشت خود حمل می کرد و به در یکایک خانه ها می رفت و آنهارا می کوبید و به هر که در را باز می کرد چیزی می داد . آن حضرت هرگاه به فقیری چیزی می داد ، صورت خود را می پوشاند که او را نشناسد . بحار الأنوار : 46/89/77
امام باقر علیه السلام : ما شِیعَتُنا إلّا مَنِ اتَّقی اللّه َوأطاعَهُ، وما کانوا یُعرَفُونَ إلّا بالتَّواضُعِ والتَّخَشُّعِ وأداءِ الأمانَةِ وکَثرَةِ ذِکرِ اللّه ِ . امام باقر علیه السلام : شیعه ما نیست مگر کسی تقوای الهی پیشه نماید و او را فرمان برد ؛ آنان جز با فروتنی و خشوع و امانتداری و بسیاری یاد خدا شناخته نمی شوند . تحف العقول : 295 .
امام باقر علیه السلام : سُئلَت اُمُّ سَلَمَةَ زَوجُ النبیِّ صلی الله علیه و آله عن علِیّ بنِ أبی طالبٍ علیه السلام ، فقالَت : سَمِعتُ رسولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله یقولُ : إنّ علیّا وشِیعَتَهُ هُمُ الفائزونَ . امام باقر علیه السلام : از امّ سلمه ، همسر پیامبر صلی الله علیه و آله ، درباره علی بن ابی طالب علیه السلام سؤال شد ، گفت : از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرماید : علی و شیعیان او همان رستگارانند . الإرشاد : 1/41 .
امام باقر علیه السلام : ـ فی قولِهِ تعالی : «ولَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضی» ـ : الشَّفاعَةُ ، واللّه ِ الشَّفاعةُ ، واللّه ِ الشَّفاعَةُ . امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه: «و بزودی پروردگارت تو را عطا می کند تا خشنود شوی» ـ فرمود : آن، شفاعت است . به خدا سوگند، شفاعت است ؛ به خدا سوگند، شفاعت است . بحار الأنوار : 8/57/72
امام باقر علیه السلام :
إنَّ اسمَ اللّه ِ الأعظَمَ علی ثلاثةٍ وسَبعینَ حَرفا ، وإنّما کانَ عندَ آصَفَ مِنها حَرفٌ واحِدٌ فَتَکَلَّمَ بهِ فَخَسَفَ بِالأرضِ ما بَینَهُ وبینَ سَرِیرِ بِلقِیسَ حتّی تَناوَلَ السَّرِیرَ بِیَدِهِ ، ثُمّ عادَتِ الأرضُ کما کانَت أسرَعَ مِن طَرفَةِ العَینِ ، ونحنُ عِندَنا مِنَ الاسمِ الأعظَمِ اثنانِ وسَبعونَ حَرفا ، وحَرفٌ عِندَ اللّه ِ تَبارَکَ وتعالی استَأثَرَ بهِ فی عِلمِ الغَیبِ عِندَهُ ، ولا حَولَ ولا قُوَّةَ إلّا بِاللّه ِ العَلِیِّ العظیمِ . امام باقر علیه السلام : نام اعظم خدا هفتاد و سه حرف است که آصف یک حرف آن را می دانست و آن را به زبان آورد ؛ پس ، هر آنچه میان آصف و تخت بلقیس بود در کام زمین فرو رفت و آصف دست دراز کرد و تخت را برداشت و سپس زمین به حال نخست برگشت و این همه سریع تر از یک چشم بر هم زدن رخ داد . و هفتاد و دو حرف از اسم اعظم نزد ماست و یک حرف نزد خداوند تبارک و تعالی می باشد و آن رابه علم غیب خود ویژه گردانیده است و هیچ قدرت و توانی جز از خدای بلند مرتبه بزرگ نیست .
بحار الأنوار: 14/113/5.
امام باقر علیه السلام : کانَ رسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله یُغَیِّرُ الأسماءَالقَبیحَةَ فی الرِّجالِ والبُلدانِ . امام باقر علیه السلام : رسول خدا صلی الله علیه و آله ، نامهای زشت مردها و شهرها را تغییر می داد .
بحار الأنوار : 104/127/4 .
امام باقر علیه السلام : إنّا لَنُحِبُّ أن نُعافی فِیمَن نُحِبُّ ، فإذاجاءَ أمرُ اللّه ِ سَلَّمنا فیما یُحِبُّ امام باقر علیه السلام : البته ما دوست داریم درباره کسی که دوستش می داریم رنج و مصیبتی به ما نرسد ، اما چون فرمان خدا در رسد تسلیم چیزی هستیم که او دوست دارد . بحار الأنوار : 46/301/44 .
امام باقر علیه السلام : بُنِیَ الإسلامُ علی خَمسَهِ دَعائمَ : إقامِ الصَّلاةِ ، وإیتاءِ الزَّکاةِ ، وصَومِ شَهرِ رَمَضانَ ، وحَجِّ البَیتِ الحَرامِ ، والوَلایَةِ لَنا أهلَ البَیتِ . امام باقر علیه السلام : اسلام بر پنج پایه بنا شده است : برپا داشتن نماز ، پرداخت زکات ، روزه ماه رمضان ، حج بیت اللّه الحرام، و ولایت ما اهل بیت . الأمالی للمفید : 353/4 .
امام باقر علیه السلام : کانَ لأبِی علیه السلام فی مَوضِعِ سُجودِهِ آثارٌ ناتِیةٌ ، وکانَ یَقطَعُها فی السَّنَةِ مَرَّتَینِ ، فی کُلِّ مَرّةٍ خَمسَ ثَفِناتٍ فَسُمِّیَ ذا الثَّفِناتِ لذلکَ . امام باقر علیه السلام : در محلّ سجود پدرم آثاری بر آمده بود . سالی دوبار و هربار پنج پینه می برید . از همین رو به آن حضرت «ذوالثَفِنات (صاحب پینه ها)» می گفتند . علل الشرائع : 233/1.
امام باقر علیه السلام :
قالَ رسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله لَمّا حَضَرَشَهرُ رَمَضانَ وذلکَ لثَلاثٍ بَقِینَ مِن شَعبانَ، قالَ لبِلالٍ : نادِ فی الناسِ ، فَجَمعَ الناسُ ثُمّ صَعِدَ المِنبَرَ، فَحَمِدَ اللّه َ وأثنی علَیهِ، ثُمّ قالَ: أیُّها الناسَ ، إنَّ هذا الشَّهرَ قد حَضَرَکُم وهُو سَیِّدُ الشُّهُورِ ، فیهِ لیلةٌ خَیرٌ مِن ألفِ شَهرٍ ، تُغلَقُ فیهِ أبوابُ النِّیرانِ، وتُفتَحُ فیهِ أبوابُ الجِنانِ ، فَمَن أدرَکَهُ فلَم یُغفَرْ لهُ فَأبعَدَهُ اللّه ُ .
امام باقر علیه السلام : رسول خدا صلی الله علیه و آله سه روز مانده از ماه شعبان ، به بلال دستور داد در میان مردم جار بزند . پس مردم را جمع کرد و بر منبر رفت و حمد و ثنای خدا گفت و فرمود : ای مردم! همانا این ماه به شما روی آورده و آن سروَر همه ماههاست . در آن شبی وجود دارد که از هزار ماه بهتر است . در این ماه درهای دوزخ بسته و درهای بهشت گشوده می شود . هر که این ماه را دریابد و آمرزیده نشود خداوند او را [از رحمت خود ]دور گرداند . الأمالی للصدوق : 113/92 .
امام باقر علیه السلام :
ـ وقد سألَهُ أبو بصیرٍ عن قولِ اللّه ِ : «ومَن یُؤْتَ الحِکْمَةَ فَقَد اُوتیَ خَیرا کَثیرا» ـ : هِی طاعَةُ اللّه ِ ومَعرِفَةُ الإمامِ.
امام باقر علیه السلام ـ در پاسخ به سؤال ابوبصیر از آیه «و به هرکس حکمت عطا شود خوبی فراوان داده شده است» ـ : مراد از حکمت، فرمانبری از خدا و شناخت امام است . بحار الأنوار : 1/215/22
امام باقر علیه السلام :
لَحَدیثٌ واحِدٌ تأخُذُهُ عن صادِقٍ خَیرٌ لَکَ من الدُّنیا وما فِیها . امام باقر علیه السلام : هر آینه یک حدیث که از فردی راستگو فراگیری، برای تو بهتر از تمام دنیاست. الأمالی للمفید : 42/10 .
امام باقر علیه السلام : إنَّ حَدیثَنا یُحْییالقُلوبَ . امام باقر علیه السلام : همانا حدیث و سخن ما دلهارا زنده می کند. بحار الأنوار : 2/144/5 .
امام باقر علیه السلام : إنَّما اُمِرَ النّاسُ : أنْ یَأتوا هذهِ الأحْجارَ فیَتطوّفوا بها ، ثُمَّ یَأتُونَنا فیُخْبِرونا بوَلایَتِهِم ، ویَعْرِضوا علَینا نُصْرَتَهُم . امام باقر علیه السلام : مردم فرمان دارند که بیایند وبر گرد این سنگها بگردند و پس از آن نزد ما بیایند و نسبت به ما اظهار ولایت و دوستی کنند و هواداری شان را از ما اعلام نمایند. عیون أخبار الرِّضا علیه السلام : 2/262/30 .
امام باقر علیه السلام : تَمامُ الحَجِّ لِقاءُ الإمامِ . امام باقر علیه السلام : تمامیت حجّ به ملاقات کردن با امام است. عیون أخبار الرِّضا علیه السلام : 2/262/29
امام باقر علیه السلام : أنَّهُ [عَلِیّا] کانَ یَعْرِضُ السّجونَ فی کُلِّ یَومِ جُمُعةٍ؛ فمَن کانَ علَیهِ حَدٌّ أقامَهُ، ومَن لَم یَکُن علَیهِ حَدٌّ خلّی سَبیلَهُ . امام باقر علیه السلام : علی علیه السلام هر جمعه از زندانیان بازدید می کرد. اگر کسی محکوم به خوردن حدّ بود حدّ را بر او جاری می ساخت و اگر مستحق حدّ نبود آزادش می کرد.
دعائم الإسلام : 2/443/1544 .
امام باقر علیه السلام : واللّه ِ ، ما مَعنا مِن اللّه ِ بَراءةٌ ، ولابَیْنَنا وبَینَ اللّه ِ قَرابَةٌ، ولا لَنا علی اللّه ِ حُجَّةٌ ، ولانَتَقرَّبُ إلی اللّه ِ إلّا بالطّاعَةِ ، فمَن کانَ مِنکُم مُطیعا للّه ِ تَنْفَعُهُ ولایَتُنا ، ومَن کانَ مِنکُم عاصیا للّه ِ لَم تَنْفَعْهُ وَلایَتُنا . ویْحَکُم لا تَغْتَرّوا ! ویْحَکُم لاتَغْتَـرّوا ! امام باقر علیه السلام : به خدا سوگند ما از جانب خداامان نامه ای (برای شما) نداریم و میان ما و خداوند خویشی نیست و ما را بر خدا حجتی نباشد و جز با طاعت به خدا نزدیک نشویم. پس، هر کدام شما که فرمانبردار خدا باشد ولایت ما سودش رساند و هر کدام شما که خدا را نافرمانی کند ولایت ما سودش نرساند. وای بر شما، غرّه نشوید! وای بر شما، غرّه نشوید! وسائل الشیعة : 11/185/4 .
امام باقر علیه السلام : أصحابُ القائِمِ ثَلاثُمِائَةٍ وثَلاثَةَ عَشَرَ رَجُلاً أولادُ العَجَمِ ، بَعضُهُم یُحمَلُ فِی السَّحابِ نَهارا یُعرَفُ بِاسمِهِ وَاسمِ أبیهِ ونَسَبِهِ وحِلیَتِهِ ، وبَعضُهُم نائِمٌ عَلی فِراشِهِ فَیُوافیهِ فی مَکَّةَ عَلی غَیرِ میعادٍ .
امام باقر علیه السلام : یاران قائم سیصد و سیزده نفر از فرزندان عجم اند . برخی از آنها در روز با ابرها این سو و آن سو برده می شوند و با نام و نام پدر، نسب و زیورآلاتشان شناخته می شوند و شماری دیگر در رختخواب خود آرمیده اند و بدون تعیین وقت در کنار قائم در مکه حضور به هم می رسانند . الغیبة للنعمانی : ص 329 .
امام باقر علیه السلام : مَن بَلَغهُ ثَوابٌ مِن اللّه ِعلی عَمل، فعَمِلَ ذلکَ العَملَ الْتِماسَ ذلکَ الثَّوابِ اُوتِیَهُ وإنْ لَم یَکُنِ الحَدیثُ کَما بَلَغَهُ . امام باقر علیه السلام : هر کس شنیده باشد که خداوند برای انجام عملی پاداش می دهد و برای دست یافتن به آن پاداش، آن کار را بکند به او داده می شود، هر چند حدیث، آن گونه نباشد که به او رسیده است. الکافی : 2/87/2 .
امام باقر علیه السلام : الإیمانُ إقرارٌ وعملٌ ، والإسلامُ إقرارٌ بلا عملٍ . امام باقر علیه السلام : ایمان، اقرار است و عمل؛ و اسلام، اقرار است بدون [شرط] عمل. تحف العقول : 297 .
امام باقر علیه السلام : إذا قامَ القائمُ عَرَضَ الإیمانَ علی کلِّ ناصِبٍ ، فإنْ دَخلَ فیهِ بِحَقیقةٍ وإلّا ضَربَ عُنُقَهُ أو یُؤدّیَ الجِزْیةَ کما یُؤدّیها الیومَ أهلُ الذِّمّةِ ، ویَشُدُّ علی وَسَطِهِ الهِمْیانَ ، ویُخرِجُهُم مِن الأمْصارِ إلَی السَّوادِ .
امام باقر علیه السلام : زمانی که قائم قیام کند ایمان را بر هر دشمن کینه توزی عرضه می کند، اگر از جان و دل ایمان نیاورد گردنش زده می شود یا همچون ذمّیان امروز جزیه می پردازد و به کمر او زنّار می بندد و آنان را از شهرها به دشت ها می فرستد. الکافی : 8 / 227 / 288 .
امام باقر علیه السلام : إذا وَقَعَ أمرُنا وجاءَ مَهدِیُّنا کانَ الرَّجُلُ مِن شیعَتِنا أجرأَ مِن لَیثٍ وأمضی مِن سِنانٍ یَطَأُ عَدُوَّنا بِرِجلَیهِ وَیضرِبُهُ بِکَفَّیهِ وذلِکَ عِندَ نُزولِ رَحمَةِ اللّه ِ وفَرَجِهِ عَلَی العِبادِ . امام باقر علیه السلام : هر گاه زمام امور به دست ما بیفتد و مهدی ما بیاید ، هر یک از شیعیان ما ، کاری تر از شیر و برنده تر از شمشیر خواهند شد . دشمنان ما را به زیر پا می گذارند و با دست آنان را می کوبند . و این، هنگامی است رحمت خداوند فرود آید و بر بندگانش گشایش خدا نازل شود . بصائر الدرجات : ص 44 ، بحارالأنوار : ج 52 ص 318 ح 17 .
امام باقر علیه السلام : ـ وقد سألَه الفُضَیلُ : هَل لهذا الأمرِ وقتٌ ؟ ـ : کَذَبَ الوَقّاتونَ ، کَذَبَ الوَقّاتونَ ، کَذَبَ الوَقّاتونَ . امام باقر علیه السلام ـ در پاسخ به این پرسش فضیل که آیا زمان ظهور تعیین شده است؟ ـ فرمود : وقت گذاران دروغ می گویند، وقت گذاران دروغ می گویند، وقت گذاران دروغ می گویند. الغیبة للطوسی : 426 / 411 .
امام باقر علیه السلام : فإذا خَرجَ أسْندَ ظَهْرَهُ إلَی الکعبةِ،واجْتَمعَ إلیهِ ثلاثُمائةٍ وثلاثةَ عَشَرَ رجُلاً، فأوّلُ ما یَنطِقُ بهِ هذهِ الآیةُ: «بَقِیّةُ اللّه ِ خیرٌ لکم إنْ کُنتم مؤمنین» . امام باقر علیه السلام : هرگاه قیام کند به کعبه تکیه می دهد و سیصد و سیزده مرد بر گردش حلقه می زنند . نخستین سخنی که می گوید این آیه است : «بقیّة اللّه برای شما بهتر است اگر ایمان داشته باشید» . آن گاه می فرماید : من بقیّة اللّه هستم و حجّت و جانشین خدا بر شما . هیچ درود فرستنده ای به او درود نمی فرستد مگر چنین : درود بر تو ای باقیمانده خدا در زمین او . هود : 86 .
امام باقر علیه السلام : ومَنْ قُتِلَ مظلوما فقد جَعَلْنا لولیّهِ سُلطانا . . . إنّه کان منصورا» امام باقر علیه السلام ـ درباره آیه «هر که به ستم کشته شود به ولیّ او قدرتی داده ایم ... همانا او پیروزمند است» ـ فرمود : خداوند مهدی را «منصور (پیروزمند)» نامید، همچنان که [پیامبر را] احمد و محمّد و محمود نامید و همچنان که عیسی را مسیح نامگذاری کرد. الإسراء : 33 .
امام باقر علیه السلام : إنَّ الحَقَّ استَصرَخَنی وَقَد حَواهُ الباطِلِ فی جَوفِهِ ، فَبَقَرتُ عَن خاصِرَتِهِ وَاطَّلَعتُ الحَقَّ عَن حُجُبِهِ حَتَّی ظَهَرَ وَانتَشَرَ ، بَعدَ ما خَفیَ وَاستَتَرَ .
امام باقر علیه السلام : حق ، که باطل ، آن را در شکم خود گرفته بود ، از من فریاد طلبید ، و من پهلوی باطل را شکافتم و حق را از میان پرده های شکم آن درآوردم و پس از آن حق که پوشیده و پنهان بود ، آشکار و منتشر شد. ربیع الأبرار : 2 / 603 .
امام باقر علیه السلام : إنَّ عَلیَّ بنَ الحُسَینِ علیهماالسلام قاسَمَ اللّه َ عزّ وجلّ مالَهُ مَرَّتَینِ . امام باقر علیه السلام : علی بن الحسین علیهماالسلام اموال خود را دو بار با خداوند عز و جل تقسیم کرد . حلیة الأولیاء: 3 / 140 .
امام باقر علیه السلام : إنَّهُ کانَ یَعولُ مائَةَ بَیتٍ مِن فُقَراءِ المَدینَةِ وَکانَ یُعجِبُهُ أن یَحضُرَ طَعامَهُ الیَتامی وَالأضِرّاءُ وَالزَّمنی وَالمَساکینُ الَّذینَ لا حیلَةَ لَهُم وَکانَ یُناوِلُهُم بِیَدِهِ وَمَن کانَ مِنهُم لَهُ عِیالٌ حَمَلَهُ إلی عِیالِهِ مِن طَعامِهِ ، وَکانَ لا یَأکُلُ طَعاما حَتّی یَبدَأ فَیَتَصَدَّقُ بِهِ . امام باقر علیه السلام : او یکصد خانوار از فقرای مدینه را سرپرستی می کرد ، و دوست داشت که یتیمان و تنگدستان و افراد عاجز و مستمندان بیچاره بر سر سفره او حاضر شوند . او با دست خود برای آنها غذا می آورد ، و اگر کسی از آنها عائله ای داشت ، حضرت از غذای خود برای خانواده او می برد . هیچ غذایی نمی خورد مگر این که ابتدا از آن صدقه می داد . المناقب لابن شهرآشوب : 4 / 154.
امام باقر علیه السلام : إنّ الحسینَ بنَ علیٍّ علیهماالسلام لمّا حَضَرهُ الّذی حَضَرهُ ، دَعا ابنَتَهُ الکبری فاطمةَ بنتَ الحسینِ علیهماالسلام ، فدفَعَ إلَیها کِتابا مَلْفوفا ، ووَصِیَّةً ظاهِرةً. وکانَ علیُّ بنُ الحسینِ علیهماالسلاممَبْطونا مَعهُم لا یَرَونَ إلّا أنّه لِما بهِ ، فَدفَعَتْ فاطمهُ الکِتابَ إلی علیِّ بنِ الحسینِ علیهماالسلام ثُمّ صارَ واللّه ِ ذلکَ الکتابُ إلَینا ... فیهِ واللّه ِ ما یَحتاجُ إلَیهِ وُلْدُ آدمَ مُنذُ خلَقَ اللّه ُ آدمَ إلی أن تَفْنَی الدُّنیا . امام باقر علیه السلام : چون هنگام شهادت حسین بن علی علیهماالسلامرسید دختر بزرگ خود، فاطمه بنت الحسین علیه السلام ، را خواند و نامه ای سر بسته و وصیت نامه ای سرگشاده به او داد؛ [چون] علی بن حسین دچار چنان شکم دردی بود که گمان نمی کردند جان سالم به در برد. سپس فاطمه آن نوشته را به علی بن الحسین علیهماالسلامداد و به خدا قسم این نامه به ما رسید ... سوگند به خدا که آنچه از زمان خلقت آدم تا پایان دنیا مورد نیاز فرزندان آدم بوده و هست در این نوشته وجود دارد! الکافی : 1 / 303 / 1 .
امام باقر علیه السلام : إنّ أمیرَ المؤمنینَ صلواتُ اللّه ِ علَیه لمّا حَضرَهُ الّذی حَضرَهُ قالَ لابنهِ الحسنِ : اُدْنُ منّی حتّی اُسِرَّ إلیکَ ما أسرَّ رسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله إلیَّ ، وأئتَمِنَکَ علی ما ائتَمنَنی علَیهِ ، فَفعَلَ .
امام باقر علیه السلام : چون وفات امیرالمؤمنین صلوات اللّه علیه فرا رسید، به فرزندش حسن فرمود: نزدیک من آی تا رازی را که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به من گفت به تو بگویم و آنچه را به من امانت سپرد به تو بسپارم. سپس، این کار را کرد. الکافی : 1 / 298 / 2 .
امام باقر علیه السلام : إذا اجْتمَعَ للإمامِ عِدَّةُ أهلِ بَدْرٍ «ثَلاثُمائةٍ وثَلاثَةَ عَشَرَ» وَجَبَ عَلَیْهِ القِیامُ والتَّغْیِیرُ .
امام باقر علیه السلام : اگر برای یاری امام به شمار اهل بدر، سیصد و سیزده تن، گردآیند ، بر او واجب است که قیام کند و اوضاع را تغییر دهد. بحار الأنوار : 100 / 49 / 18 .
امام باقر علیه السلام : ـ فی تَبْیینِ عَلَامةِ الإمامِ ـ : طَهارَةُ الوِلادَةِ وحُسْنُ المَنْشأ، ولا یَلْهو ولا یَلْعبُ . امام باقر علیه السلام ـ در توضیح نشانه امام ـ فرمود : حلال زادگی، پرورش نیکو، و نپرداختن به لهو و لعب. الکافی : 1 / 285 / 4
امام باقر علیه السلام : لا تَبْقَی الأرضُ بغیرِ إمامٍ ظاهرٍ أو باطنٍ . امام باقر علیه السلام : زمین، بدون امام آشکار یا نهان باقی نمی ماند . بحار الأنوار : 23 / 23 / 26 .
امام باقر علیه السلام : لَو أنّ الإمامَ رُفِعَ مِنَ الأرضِ ساعةً لَماجَتْ بأهْلِها کَما یَمُوجُ البَحْرُ بأهلِهِ .
امام باقر علیه السلام : اگر برای لحظه ای وجود امام از زمین برداشته شود ، زمین، ساکنان خود را چنان به تلاطم می اندازد که امواج دریا دریانشینان را . الکافی : 1 / 179 / 12
امام باقر علیه السلام : بُنِیَ الإسلامُ علی خَمْسٍ : عَلی الصَّلاةِ ، والزَّکاةِ ، والصَّومِ ، و الحَجِّ ، والوَلایةِ ، ولَمْ یُنادَ بِشَیْءٍ کَما نُودِیَ بالوَلایةِ . امام باقر علیه السلام : اسلام بر پنج پایه استوار است: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت؛ و بر هیچ چیز به اندازه ولایت تأکید نشده است. الکافی : 2 / 18 / 3 .
امام باقر علیه السلام : تَقاضی عَلیٌّ وَ فاطِمَةُ علیهماالسلاماِلی رَسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آلهفِی الْخِدْمَةِ فَقَضی عَلی فاطِمَةَ علیهاالسلام بِخِدْمَةِ ما دونَ الْبابِ، وَ قَضی عَلی عَلیٍّ علیه السلامما خَلْفَهُ ـ قالَ ـ فَقالَتْ فاطِمَةُ علیهاالسلام: فَلا یَعْلَمُ ما داخَلَنی مِنَ السُّرورِ اِلاَّ اللّه ُ بِاِکْفائی رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله تَحَمُّلَ رِقابِ الرِّجالِ؛
حضرت علی و حضرت فاطمه علیهماالسلام از پیامبر صلی الله علیه و آله درخواست نمودند که وظیفه [هرکدام از] آنها را در زندگی بیان کنند. پیامبر صلی الله علیه و آله کارهای داخل خانه را به فاطمه و کارهای بیرون خانه را به علی واگذار نمودند. حضرت زهرا علیهاالسلام فرمودند: خوشحالی ای که با این کار بر قلب من وارد شد و رسول خدا مرا از رویارویی با نامحرمانْ راحت نمودند، جز خدا کسی نمی داند. قرب الاسناد، ص 52.
امام باقر علیه السلام : اِذا حَدَّثْتُـکُمْ بِشَیْ ءٍ فَاسْاَلونی عَنْ کِتابِ اللّه ِ ـ ثُمَّ قالَ فی حَدیثِهِ ـ : اِنَّ اللّه َ نَهی عَنِ الْقیلِ وَ الْقالِ، و فَسادِ الْمالِ، وَ کَثْرَةِ السُّؤالِ. فَقالوا: یا بْنَ رَسولِ اللّه ِ، وَ اَیْنَ هذا مِنْ کِتابِ اللّه ِ؟ قالَ: اِنَّ اللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ فی کِتابِهِ: «لا خَیْرَ فی کَثِیرٍ مِنْ نَجواهُم...» الآیَة، وَ قالَ: «وَ لا تُؤتُوا السُّفَهاءَ اَمْوالَـکُمُ الَّتی جَعَلَ اللّه ُ لَـکُمْ قیاما»، وَ قالَ: «لا تَسْاَ لُوا عَنْ اَشْیاءَ اِنْ تُبْدَ لَـکُمْ تَسُؤْکُمْ»؛ هرگاه برای شما حدیثی گفتم، درباره سَنَد آن مطلب در کتاب خدا از من بپرسید. سپس فرمودند: خداوند از بگومگو کردن و تلف کردن مال و زیاد سؤال کردن، نهی نموده است. [حاضران] گفتند: ای پسر رسول خدا! این مطلب، در کجای کتاب خدا آمده است؟ فرمودند: خدای ـ عزّ و جلّ ـ در کتاب خود می فرماید: «در بسیاری از درگوشی گفتن های ایشان هیچ خیری نیست...» و فرموده است: «و اموال خود را که خداوند، آن را وسیله قوام [زندگی] شما قرار داده، به نابخردان نسپارید» و فرموده است: «درباره چیزهایی که اگر برای شما آشکار گردد، شما را ناراحت می کند، نپرسید».
کافی، ج 5، ص 300، ح 2.
امام باقر علیه السلام : کانَ اَبی زَیْنُ الْعابِدینَ علیه السلام اِذا نَظَرَ اِلَی الشَّبابِ الَّذینَ یَطْـلُبونَ الْعِلْمَ، اَدْناهُمْ اِلَیْهِ وَ قالَ: مَرحَبا بِکُمْ اَ نْتُمْ وَدائِعُ الْعِلْمِ وَ یوشِکُ اِذْ اَ نْتُمْ صِغارُ قَوْمٍ اَنْ تَـکونوا کِبارَ آخَرینَ؛
پدرم (امام) زین العابدین علیه السلام، هر گاه به جوانانی که دانش می اندوختند، می نگریست، آنان را به خود نزدیک می کرد و می فرمود: آفرین بر شما که امانت های [مردم برای آموختن] دانشید و به زودی شما کم سالان جامعه، بزرگان جامعه ای دیگر می شوید. الدرّ النظیم فی مناقب الأئمّة اللّهامیم، ص 587.
امام باقر علیه السلام : کانَ أبی زَینُ العابِدینَ علیه السلام إذا نَظَرَ إلَی الشَّبابِ الَّذینَ یَطلُبونَ العِلمَ أدناهُم إلَیهِ وقالَ : مَرحَبا بِکُم أنتُم وَدائِعُ العِلمِ ویوشِکُ إذ أنتُم صِغارُ قَومٍ أن تَکونوا کِبارَ آخَرینَ . امام باقر علیه السلام : پدرم زین العابدین علیه السلام ، هر گاه به جوانانی که دانش می اندوختند ، می نگریست ، آنان را به خود نزدیک می کرد و می فرمود : «آفرین بر شما که امانت های [مردم برای آموختن] دانشید و به زودی شما کم سالان جامعه، بزرگان جامعه ای دیگر می شوید» . الدر النظیم فی مناقب الأئمّة اللهامیم : ص 587 .
امام باقر علیه السلام : تَفَقَّهوا وإلاّ فَأَنتُم أعرابٌ . امام باقر علیه السلام ـ همواره می فرمود ـ : آگاهی دینی کسب کنید ، و گرنه ، بادیه نشینانی [نادان] خواهید بود . المحاسن : ج 1 ص 357 ح 760 .
امام باقر علیه السلام : لَو اُتیتُ بِشابٍّ مِن شَبابِ الشّیعَةعِ لا یَتَفَقَّهُ فِی الدّینِ لأََوجَعتُهُ . امام باقر علیه السلام : اگر جوانی از جوانان شیعه را بیابم که در پیِ کسب آگاهی دینی نیست ، او را تربیّت می کنم . المحاسن : ج 1 ص 357 ح 761 .
امام باقر علیه السلام : کانَ أبوهُ یَجمَعُ وُلدَهُ ووُلدَ إخوَتِهِ ، ثُمَّ یَأمُرُهُم بِالصِّراعِ، وذلِکَ خُلُقٌ فِیالعَرَبِ، فَکانَ عَلِیٌّ علیه السلامیَحسِرُ عَن ساعِدَینِ لَهُ غَلیظَینِ قَصیرَینِ وهُوَطِفلٌ، ثُمَّ یُصارِعُ کِبارَ إخوَتِهِ وصِغارَهُم، وکِبارَ بَنیعَمِّهِ وصِغارَهُم فَیَصرَعُهُم ، فَیَقولُ أبوهُ : ظَهَرَ عَلِیٌّ ، فَسمّاهُ ظَهیرا وعندَ العَرَبِ عَلِیٌ .
امام باقر علیه السلام ـ درباره امام علی علیه السلام ـ : پدر علی علیه السلام ، فرزندان خود و فرزندان برادرش را جمع می کرد و آنان را به کُشتی گرفتن وا می داشت ، و این ، سُنّت مردمان عرب بود . علی علیه السلام آستین ها را بالا می زد و با این که کم سن بود ، ساعدهایی قوی و کوتاه داشت و با برادران بزرگ تر و کوچک تر خود و پسر عموهای بزرگ تر و کوچک تر از خود ، کُشتی می گرفت و همه را بر زمین می زد . پدرش می گفت : «علی ، پیروز شد» و بدین جهت ، او را «ظَهیر (پیروز)» نامید و نام او نزد مردم عرب ، «علی» بود . معانی الأخبار : ص 61 ح 9 .
امام باقر علیه السلام : إنَّهُ (عَلیّا علیه السلام) أتَی البَزّازینَ ، فَقالَ لِرَجُلٍ : «بِعنی ثَوبَینِ» .
فَقالَ الرَّجُلُ : یا أمیرَالمُؤمِنینَ ، عِندی حاجَتُکَ ، فَلَمّا عَرَفَهُ مَضی عَنهُ ، فَوَقَفَ عَلی غُلامٍ فَأَخَذَ ثَوبَینِ أحَدُهُما بِثَلاثَةِ دَراهِمَ وَالآخَرُ بِدِرهَمَینِ ، فَقالَ : «یا قَنبَرُ ، خُذِ الَّذی بِثَلاثَةٍ» . فَقالَ : أنتَ أولی بِهِ تَصعَدُ المِنبَرَ وتَخطُبُ النّاسَ . فَقالَ : «وأنتَ شابٌّ ولَکَ شَرَهُ الشَّبابِ ، وأنَا أستَحیی مِن رَبّی أن أتَفَضَّلَ عَلَیکَ» .
امام باقر علیه السلام : علی علیه السلام به بازار پارچه فروش ها آمد و به مردی فرمود : «دو جامه به من بفروش» . آن مرد گفت : ای امیر مؤمنان! آنچه مطلوب شماست ، نزد من است .
چون پارچه فروش ، امیر مؤمنان را شناخت ، [از او خرید نکرد و ]گذشت . نزدیک [فروشنده] جوانی ایستاد و دو جامه خرید ، یکی را به سه درهم و دیگری را به دو درهم . آن گاه به قنبر فرمود : «ای قنبر! تو این جامه را که به سه درهم خریدم ، بردار» . قنبر گفت : شما بدان سزاوارترید ، منبر می روید و برای مردم ، سخنرانی می کنید . علی علیه السلام فرمود : «و تو جوانی و خواسته های جوانی داری و من ، از پروردگارم خجالت می کشم که خود را بر تو ، مقدّم بدارم» . بحار الأنوار : ج 40 ص 324 ح 6 .
امام باقر علیه السلام :
هَلْ یَعْطِفُ الغَنِیُّ عَلی الفَقیرَ، وَ یَتَجاوَزُ المُحْسِنُ عَنْ المُسی ء وَ یَتَواسُونَ؟ قُلْتُ: لا، قالَ علیه السلام :
لَیْسَ هؤُلاءِ الشّیعَةَ، الشَّیعَةُ مَنْ یَفْعَلُ هذا. یکی از یاران امام باقر علیه السلام به آن حضرت گفت: شیعیان در منطقه ما زیادند. حضرت فرمود: آیـا توانـگر آنان بر فقیر مهر می ورزد؟ و نیکوکار از بدکار می گذرد؟ و مواسات و بذل و بخشش مالی دارند؟ گفت: خیر. حضرت فرمود:اینان شیعه نیستند. شیعه کسی است که چنین باشد.
قضاء حقوق المؤمنین، الشیخ ابو علی الصوری، ص 21، ح 22.
امام باقر علیه السلام: قالَ:مَنْ قالَ إنِّیإمامٌ وَ لَیْسَ بِإمامٍ. قُلتُ: وَ اِنْ کانَ عَلَوِیّاً؟ قالَ علیه السلام: وَ اِنْ عَلَوِیّاً.
قُلتُ: وَ اِنْ کانْ مِنْ وُلدِ عَلِیِ بنِ أبی طالِبٍ؟ قالَ علیه السلام: وَ اِنْ کان. راوی درباره آیه«وَ یَوْمَ القِیامَةِ تَرَی الَّذینَ کَذَبُوا عَلَی اللّه ِ وُجُوهُهُمْ مُسوَدَّةٌ»از امام باقر علیه السلام پرسید (یعنی روز قیامت، تکذیب کنندگان بر خداوند را سیه رو می بینی). حضرت فرمود: هرکس امام نباشد و مدعی امامت شود، مشمول آیه است.
گفتم: گر چه عـلوی باشد؟ حضرت فرمود: اگر چه عـلوی باشد. گفتم: اگر چه از فرزندان علی بن أبی طالب باشد؟ حضرت فرمود: اگر چه از آنان باشد.الکافی، ج 1، ص 307.
امام باقر علیه السلام : إنَّما جُعِلَتِ التَّقِیَّةُ لِیُحقَنَ بِهَا الدَّمُ، فَإذا بَلَغَ الدَّمَ فَلَیْسَ تَقِیَّةٌ. محمد بن مسلم می گوید، امام باقر علیه السلام فرمود: تقـیّه برای این است که خـونها حـفظ شود، وقتی مسأله به خون ریزی رسید،
دیـگر جـای تقیـّه نیست. اصول کافی، ج 3، ص 313.
امام باقر علیه السلام : اِنَّما شیعَةُ عَلِیٍّ ألحُلَماءُ وَ العُلَماءُ الذُّبْلُ الشِّفاهِ تُعْرَفُ الرُّهبانِیَّةُ عَلی وُجُوهِهِمْ.
جابر می گوید حضرت امام باقر علیه السلام فرمود: براستی شیعیان علی علیه السلام بردباران و دانشورانند
که لب به یـاد خــدا تـر دارنـد و بر چهره هاشان رنگ عبادت و ساده زیستی پیداست. اصول کافی، ج 3، ص 332.
امام باقر علیه السلام فرمود: هر کس خداوند به او حقیقت تشیع و ولایت معصومین علیه السلام را آموخت، باکی ندارد که بر قله کوهی باشد و از گیاهان زمین تغذیه کند، تا روزی که مرگش فرا رسد. اصول کافی، ج 3، ص 343.
گردآوری: گل افشان گل محمدی