بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
شرحی بر انشراح سوره انشقاق کتاب قرآن
(خداوند مالک و روشنگر و هدایتگر دینِ انسانها می باشد)
سوره ۸۴: الانشقاق - جزء ۳۰ - ترجمه مکارم شیرازی
اعوذبالله من اشیطان رجیم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ ﴿۱﴾ در آن هنگام كه آسمان (كرات آسماني) شكافته شود. )۱(
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿۲﴾ و تسليم فرمان پروردگارش شود، و سزاوار است چنين باشد. )۲(
وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ﴿۳﴾ و در آن هنگام كه زمين گسترده شود. (۳(
وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ ﴿۴﴾ و آنچه در درون دارد بيرون افكنده و خالي شود. (۴(
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿۵﴾ و تسليم فرمان پروردگارش گردد، و شايسته است كه چنين باشد. (۵(
يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ ﴿۶﴾ اي انسان! تو با تلاش و رنج به سوي پروردگارت ميروي و او را ملاقات خواهي كرد. (۶(
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ﴿۷﴾ اما كسي كه نامه اعمالش به دست راستش داده شده. (۷(
فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا ﴿۸﴾ به زودي حساب آساني براي او ميشود. (۸(
وَيَنْقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿۹﴾ و خوشحال به اهل و خانواده اش باز ميگردد. (۹(
وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ ﴿۱۰﴾ و اما كسي كه نامه اعمالش پشت سرش داده شده. (۱۰(
فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا ﴿۱۱﴾ به زودي فريادش بلند ميشود كه اي واي بر من كه هلاك شدم! (۱۱(
وَيَصْلَى سَعِيرًا ﴿۱۲﴾ و در شعله هاي سوزان آتش دوزخ ميسوزد. (۱۲(
إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿۱۳﴾ او در ميان خانواده اش پيوسته (از كفر و گناه خود) مسرور بود! (۱۳(
إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَنْ يَحُورَ ﴿۱۴﴾ او گمان ميكرد هرگز بازگشت نميكند. (۱۴(
بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا ﴿۱۵﴾ آري پروردگارش نسبت به او بينا بود (و اعمالش را براي حساب ثبت كرد). (۱۵(
فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ﴿۱۶﴾ سوگند به شفق! (۱۶(
وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ ﴿۱۷﴾ و سوگند به شب و آنچه را جمع آوري ميكند. (۱۷(
وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ ﴿۱۸﴾ و سوگند به ماه آنگاه كه بدر كامل ميشود. (۱۸(
لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَقٍ ﴿۱۹﴾ كه همه شما دائما از حالي به حال ديگر منتقل ميشويد. (۱۹(
فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۲۰﴾ پس چرا آنها ايمان نميآورند؟ (۲۰(
وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ ﴿۲۱﴾ و هنگامي كه قرآن بر آنها خوانده شود سجده نميكنند؟ (۲۱(
بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُكَذِّبُونَ ﴿۲۲﴾ بلكه كافران پيوسته آيات الهي را تكذيب ميكنند. (۲۲(
وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ ﴿۲۳﴾ و خداوند آنچه را در دل پنهان ميدارند به خوبي ميداند. (۲۳(
فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿۲۴﴾ پس آنها را به عذاب دردناك بشارت ده. (۲۴(
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ﴿۲۵﴾ مگر آنها كه ايمان آورده اند و اعمال صالح انجام داده اند كه براي آنها پاداشي است قطع نشدني. (۲۵(
اطلاعات عمومي سوره انشقاق:
84 ـ انشقاق ـ مكي ـ 25 آيه ـ 109 كلمه ـ 430 حرف
(معني):شكاف برداشتن و دوشقه شدن.
(علت نامگذاري): به علت خبر دادن از وقوع قيامت به دو شقه شدن آسمان در آيه اول و از هم پاشيدن كرات آسمان در آستانه وقوع قيامت نشانه ديگري از پايان اين جهان و آغاز جهان ديگر. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 114 – جعفر شيخ الاسلامي.
(مأخذ نامگذاري): سوره انشقاق به معني شكافته شدن(از هم گسستن آسمانها و جاذبه هاي آن است كه خبر از قيامت مي دهد). دانستنيهاي قرآن – ص 182 – مصطفي اسرار.
(نامهاي ديگر): انشقت.
ترتيب نزول و جمع آوري سوره انشقاق:
به ترتيب جمع آوري،هشتاد و چهارمين سوره است.
به ترتيب نزول،هشتاد و دومين سوره است كه بعد از سوره«انفطار»و قبل از سوره«روم»نازل شده است.
ترتيب آغاز و پايان سوره انشقاق:
آغاز:«اِذَا السَّماءُ انْشَقَّتُ وَ اَذِنَتْ لِرَبِّها وَ حُقَّتْ».
پايان:«اِلا الَّذينَ امَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَهُمْ اَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونِ». آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 114 – جعفر شيخ الاسلامي.
پرسشهای سوره انشقاق:
1ـ سوره انشقاق از نظر سجده جزء کدام سورههای می باشد؟ جزء سوره هايي است كه سجده مستحب(مندوبه)دارند. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 22 – جعفر شيخ الاسلامي.
2ـ انشقاق يعني چه؟ شكافتن و از هم پاشيده شدن كرات آسماني است.
3- محتواي سوره انشقاق، در رابطه با چه موضوعاتی می باشد؟
1- معاد و علايم ظهور قيامت.
2- حوادث هولناك و تكان دهنده پايان جهان و شروع قيامت.
3- حساب اعمال نيكوكاران و بدكاران و سرنوشت آنها.
4- اعمال و اعتقاداتي كه موجب عذاب و كيفر الهي مي شوند.
5- سوگند به مراحل سير انسان در مسير زندگي دنيا و آخرت.
6- اعمال نيك و بد كيفر و پاداش آنها. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 114 – جعفر شيخ الاسلامي.
7- اين سوره نيز عموماً به مسأله معاد اشاره دارد و حوادث هولناك روز قيامت را بيان مي كند. دانستنيهاي قرآن – ص 63 – مصطفي اسرار.
پیامها و راهبردهای رهنمودهای سوره انشقاق کتاب قرآن
اعوذبالله من اشیطان رجیم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
نظریات و رهنمودهای آیات اول تا پنجم سوره انشقاق در عبارتهایِ"( إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ ﴿۱﴾ در آن هنگام كه آسمان (كرات آسماني) شكافته شود. )۱( وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿۲﴾ و تسليم فرمان پروردگارش شود، و سزاوار است چنين باشد. )۲( وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ﴿۳﴾ و در آن هنگام كه زمين گسترده شود. (۳( وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ ﴿۴﴾ و آنچه در درون دارد بيرون افكنده و خالي شود. (۴) وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿۵﴾ و تسليم فرمان پروردگارش گردد، و شايسته است كه چنين باشد. (۵))"، دلالت دارد بر اینکه 1- در آیه اول و دوم سوره انشقاق در عبارتهایِ" إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ ﴿۱﴾ در آن هنگام كه آسمان (كرات آسماني) شكافته شود. )۱( وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿۲﴾ و تسليم فرمان پروردگارش شود، و سزاوار است چنين باشد. )۲("، گواهی این نظریه هست که 1-سیارهها و ستارهها و آنچه به آسمان مربوط است به تکّه های مختلف در زمان حیات خود و یا در زمان قیامت دچار تقسیم شده و این پدیده یکی از خواص علوم آسمانی به اذن خداوند می باشد. 2- آسمان دارای علومی در نزد خداوند متعال هست و مسائلی در رابطه با حوادث آسمان است که به اذن خداوند انجام می شود و آسمان و مخلوقات خداوند هم به حق، امر خداوند را اطاعت می نمایند. 3- خداوند برای بیان حقایق، به عظمت توانمندیها و حوادث تاریخی آسمان و اقتدار خود سوگند یاد نموده است. 4- شایسته است که حق خداوند در رابطه با خواست و اذنِ خداوند، به آنچه که خالق و صاحب و مالک و مدیر و مسئول و طراح و سازنده خلقت است، اجابت شود. 4- آیات سوم و چهارم و پنجم سوره انشقاق در عبارتهایِ"( وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ﴿۳﴾ و در آن هنگام كه زمين گسترده شود. (۳( وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ ﴿۴﴾ و آنچه در درون دارد بيرون افكنده و خالي شود. (۴) وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿۵﴾ و تسليم فرمان پروردگارش گردد، و شايسته است كه چنين باشد. (۵))"، گواه این نظریه هست که 1- زمین دارای خواص مستتر و همچنین مدت زمانی برای بقاء و فنا می باشد و همینطور که در زمانهائی حیات زمین و یا تولد عرض و طول زمین تمدید می شود و اصطلاحاً زمین خواص پهن شدن به امر و اذن خداوند دارد و یا به تعبیری زمین دارای خاصیّت ارتقاء قطر و مد آن می باشد، تعیین مدت زمان عمر زمین هم، از طرف خالق و مالک و صاحب زمین خداوند یکتا می باشد. 2- زمانی می رسد که زمین آنچه به آن القا شده است و آنچه در آن قرار گرفته است ائم از آنچه را خداوند آفریده و آنچه انسانها بر آن بنا نموده اند و آن تصویر و صداهائی که از زندگی انسانها در آن ضبط شده است با القاء و اذن خداوند، به بیرون افکنده می شود و زمین آنچه را حاوی خود دارد، تخلیه می نماید. 3- همه قضایای توانائیها و حوادث زمین به اذن خداوند انجام می شود و این حقِّ خداوند است که صاحب و مالک و سازنده زمین است که در رابطه با آنچه مربوط به توانمندیها و یا حوادث زمین است برایش برنامه و طرح داشته باشد و تصمیم بگیرد و فرمان دهد و مخلوقاتش هم باید آنطور که خداوند می خواهد رفتار نمایند.4- خداوند در آیات اول و دوم و سوم و چهارم و پنجم آیات سوره انشقاق به توانمندیهای علوم آسمان و زمین و نشانه های قیامت و معاد و ضرورت اجابت مخلوقات در ادای حقِ فرمان و اذن خداوند پرداخته است.
2- نظریات و رهنمودهای آیات ششم تا پانزدهم سوره انشقاق در عبارتهایِ"يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ ﴿۶﴾ اي انسان! تو با تلاش و رنج به سوي پروردگارت ميروي و او را ملاقات خواهي كرد. (۶( فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ﴿۷﴾ اما كسي كه نامه اعمالش به دست راستش داده شده. (۷( فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا ﴿۸﴾ به زودي حساب آساني براي او ميشود. (۸( وَيَنْقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿۹﴾ و خوشحال به اهل و خانواده اش باز ميگردد. (۹) وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ (۱۰) و اما كسي كه نامه اعمالش پشت سرش داده شده. (۱۰( فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا ﴿۱۱﴾ به زودي فريادش بلند ميشود كه اي واي بر من كه هلاك شدم! (۱۱( وَيَصْلَى سَعِيرًا ﴿۱۲﴾ و در شعله هاي سوزان آتش دوزخ ميسوزد. (۱۲( إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿۱۳﴾ او در ميان خانواده اش پيوسته (از كفر و گناه خود) مسرور بود! (۱۳( إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَنْ يَحُورَ ﴿۱۴﴾ او گمان ميكرد هرگز بازگشت نميكند. (۱۴( بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا ﴿۱۵﴾ آري پروردگارش نسبت به او بينا بود (و اعمالش را براي حساب ثبت كرد). (۱۵()"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیه ششم سوره انشقاق در عبارت" يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ ﴿۶﴾ اي انسان! تو با تلاش و رنج به سوي پروردگارت ميروي و او را ملاقات خواهي كرد." گواه این نظریه هست که مخاطب خداوند انسان می باشد و خداوند به انسان با انذار و بشارت او را در مورد زندگی آینده بعد از دنیای کنونی آگاه نموده و در رابطه با معاد زندگی انسانها، به آنها گفته است، ای انسان، تو با تلاش و رنج به سوی پروردگارت خواهی آمد و او را ملاقات خواهی نمود،( در حالی که مقام فرمانروایی مطلق و حکومت بر همه چیز ویژه خداوند هست) در واقع خداوند می خواسته به انسانها بگوید کنون که در دنیا مختاری که نیّات و اندیشه و گفتار و رفتارت را میزان نمائی، باید آنطور اعمالت را، انجام دهی که مورد رضایت خداوند باشد و خداوند صلاح و سعادت و رستگاری انسانها را بهتر می داند و خداوند و حجتهای معصوم خداوند به تعالی راهنما و هادی انسانها هستند و برای انسانها باید مطرح باشند که تلاش و خوشیها و رنج و مشقتی که برای زندگی دارند برای رضایتمندی خداوند باشد، زیرا خداوند است که برای انها رهنمودهای دین زندگی آورده است و اگر در زندگی به درستی به رضایتمندی خداوند عمل نمایند در قیامت و معاد که خداوند کتابِ اعمال انسانها را بررسی می نماید و بر اساس عمل به رهنمودهایِ دین خودش انسانها را قضاوت می نماید و انسانها بعد از مرگ و زندگی دنیای کنونی حتما به نزد پروردگار خود باز می گردد و انسانها حتما خداوند خود را ملاقات خواهند نمود. 2- آیاتِ هفتم و هشتم و نهم سوره انشقاق در عبارتهایِ" فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ﴿۷﴾ اما كسي كه نامه اعمالش به دست راستش داده شده. (۷( فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا ﴿۸﴾ به زودي حساب آساني براي او ميشود. (۸( وَيَنْقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿۹﴾ و خوشحال به اهل و خانواده اش باز ميگردد. (۹)"، گواهی این نظریه هست همه اعمال هر انسانی در کتابی توسط فرشتگان مامور خداوند نوشته می شود و آنانکه نامه اعمالشان را به دست راستشان در قیامت داده می شود واعمال آنها به آسانی زود محاسبه می شود و از مثبت بودن نتیجه اعمالشان نزد خداوند و رضایت خداوند منقلب می شوند و خوشحال به اهل و خانواده اش باز ميگردند، پس همه خوشبختی و سعادتمندی انسانها در زندگی دنیای بعد از این دنیا به هماهنگی اعمالشان با دستورات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند و به رضایتمندی خداوند بستگی دارد و لازم است نظامهای تعلیم و تربیت و فرهنگ سازی و تبلیغات و رسانه ها و مطبوعات و اداره امور و قانون و سیاستگذاریها و نظارتها و تصحیح کارهای زندگی مردم و حاکمیّتها و پدران و مادران و فرزندان و جوامع، را در زندگی خداپسندانه در جهان چنان هماهنگ با رهنمودهای دین خداوند به سلامت و کمالات یاری دهند که منتج و حاصل آن سعادتمندی و رستگاری انسانها در زندگی دو دنیا باشد. 3- آیات دهم تا پانزدهم سوره انشقاق در عبارتهای" وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ (۱۰) و اما كسي كه نامه اعمالش پشت سرش داده شده. (۱۰( فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا ﴿۱۱﴾ به زودي فريادش بلند ميشود كه اي واي بر من كه هلاك شدم! (۱۱( وَيَصْلَى سَعِيرًا ﴿۱۲﴾ و در شعله هاي سوزان آتش دوزخ ميسوزد. (۱۲( إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿۱۳﴾ او در ميان خانواده اش پيوسته (از كفر و گناه خود) مسرور بود! (۱۳( إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَنْ يَحُورَ ﴿۱۴﴾ او گمان ميكرد هرگز بازگشت نميكند. (۱۴( بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا ﴿۱۵﴾ آري پروردگارش نسبت به او بينا بود (و اعمالش را براي حساب ثبت كرد). (۱۵("، گواهی این نظریه هست که انسانهائی که زندگیشان با رهنمودهای دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند متفاوت هست و فاصله دارد به میزانی که به دین خداوند عمل نمی نمایند، محاسبه اعمالشان در قیامت موجب می شود که از نظر خداوند مردود شناخته شوند و وضعیت زندگیشان جواز برای زندگی مردود را بگیرد و به همین سبب طغیانگران و غافلان از رهنمودهای دین خداوند و حجتهای معصوم خداوند نامه اعمالشان را از پشت سرشان داده می شود و آنگاه هست که فریادشان بلند می شود که هلاک شدیم و برایش شعله های آتش برپا می شود و این در حالی هست که چنین انسانهای طغیانگر و غافل از دین خداوند در دنیای کنونی همواره در نزد خانواده اش با وجود طغیان از دین خداوند و غافل بودن از دین خداوند از زندگی خود مسرور و خوشحال و راضی هستند و توجهی به وضعیت دینای آینده خود و توجه به بندگی خداوند نمودن و اطاعت از فرامین و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند ندارند و گمان نمی کنند که بسوی خداوند باز می گردند و از طرف خداوند اعمالش با معیار اطاعت دین خداوند نمودن سنجش می شود و این در حالی هست که خداوند بر اعمال انسانها در زندگی بیناست و خداوند همواره بر زندگی کنونی انسانها نظارت دارد و انسانها اعمالشان را در محضر خداوند انجام می دهند، به همین سبب باید به رضایتمندی خداوند و حجتهای معصوم خداوند کارهایشان را به تعالی دین خداوند انجام دهند و انسانها باید بدانند که خداوند بر اعمالشان بصیر و بینا می باشد و همه اعمالشان در کتابی توسط ماموران خداوند ثبت می شود، پس انسانها در زندگی دنیای کنونی همواره باید از طغیانشان و اشتباهاتشان توبه نمایند و دیگر اشتباهاتشان را تکرار ننمایند و همه اعمال زندگی خود را مطابق با دستورات و رهنمودهای دین خداوند و به رضایتمندی انجام دهند. 4- خداوند در آیات ششم تا پانزدهم سوره انشقاق با آیات رحمتِ انذار و بشارتش، به احکام امر به معروف و نهی از منکر پرداخته است و اراده نموده است تا با روشنگری رهنمودها و نظریات و آیات نورش پیشگیری از جهنمی شدن انسانها نماید و خداوند به اصول دین معاد و توحید اشاره دارد.
3- نظریات و رهنمودهای آیات شانزدهم و هفدهم و هیجدهم سوره انشقاق در عبارتهایِ"( فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ﴿۱۶﴾ سوگند به شفق! (۱۶( وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ ﴿۱۷﴾ و سوگند به شب و آنچه را جمع آوري ميكند. (۱۷( وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ ﴿۱۸﴾ و سوگند به ماه آنگاه كه بدر كامل ميشود. (۱۸()"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیه شانزدهم سوره انشقاق در عبارت" فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ﴿۱۶﴾ سوگند به شفق!"، گواه این نظریه هست که شفق از توانمندیهای طبیعت خلقت می باشد که خداوند به عظمت علم آن و اقتدار توانمندیهای خداوندیش برای بیان حقایق سوگند یاد نموده است.( سرخی افق پس از غروب آفتاب). 2- آیه هفدهم سوره انشقاق در عبارت" وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ ﴿۱۷﴾ و سوگند به شب و آنچه را جمع آوري ميكند."، گواه این نظریه هست که خداوند به عظمت علم و توانمندی خلقت پدیده شب و سوابق شبها و آنچه شب در آن ممکن می شود و شامل می شود و به ظهور می رسد و در خود جمع دارد و اقتدار توانمندیهای طبیعت خلقت شب و اقتدار توانمندی و علم خداوند و اداره خُردُ و کلان و ترکیبی امور برای بیان حقایق سوگند یاد نموده است. 3- آیه هیجدهم سوره انشقاق در عبارت " وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ ﴿۱۸﴾ و سوگند به ماه آنگاه كه بدر كامل ميشود. (۱۸("، گواه این نظریه هست که خداوند برای بیان حقایق به توانمندی علمی و خلقت پدیده روال و مرور و سوابق به ظهور رسیدن و نشان داده شدن شکل کامل ماه در آسمان سوگند یاد نموده است. ( آیه هیجدهم سوره انشقاق، می تواند استعاره ای به ظهور تدریجی از نظر مدت زمان و از نظر ظهور جسمانی و روحانی و معنوی حضرت حجت بن الحسن قائم آل محمد حضرت مهدی موعود سلام الله علیه نیز باشد.) 4- خداوند در آیات شانزدهم و هفدهم و هیجدهم سوره انشقاق به حاصل و پدیدههای علوم آسمان از جمله شفق و شب و نشان داده شدن کامل شکل ماه اشاره نموده است.
4- نظریات و رهنمودهایِ آیات نوزدهم تا بیست و پنجم در عبارتهایِ"( لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَقٍ ﴿۱۹﴾ كه همه شما دائما از حالي به حال ديگر منتقل ميشويد. (۱۹( فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۲۰﴾ پس چرا آنها ايمان نميآورند؟ (۲۰( وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ ﴿۲۱﴾ و هنگامي كه قرآن بر آنها خوانده شود سجده نميكنند؟ (۲۱( بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُكَذِّبُونَ ﴿۲۲﴾ بلكه كافران پيوسته آيات الهي را تكذيب ميكنند. (۲۲(
وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ ﴿۲۳﴾ و خداوند آنچه را در دل پنهان ميدارند به خوبي ميداند. (۲۳( فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿۲۴﴾ پس آنها را به عذاب دردناك بشارت ده. (۲۴( إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ﴿۲۵﴾ مگر آنها كه ايمان آورده اند و اعمال صالح انجام داده اند كه براي آنها پاداشي است قطع نشدني. (۲۵()، دلالت دارد بر اینکه 1- آیات نوزدهم و بیستم و بیست و یکم سوره انشقاق در عبارتهایِ" لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَقٍ ﴿۱۹﴾ كه همه شما دائما از حالي به حال ديگر منتقل ميشويد. (۱۹( فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۲۰﴾ پس چرا آنها ايمان نميآورند؟ (۲۰( وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ ﴿۲۱﴾ و هنگامي كه قرآن بر آنها خوانده شود سجده نميكنند؟ "، گواهی این نظریه هست که انسانها همواره در رُشد و تعالی و بیشتر شدن دانائی و تحول احوالات آنها از طبقه به طبقه دیگر با گذشت زمان و سن می باشند و به میزان برخورداری از آیات نور خداوند با خواندن آن و یا تفکر در آفرینش خلقت و طبیعت و کار عالمانه و حکیمانه و مدبرانه بزرگِ آفرینش خداوند به تعالی، وضعیت و مرتبه و طبقه قبلی را ترک می نمایند و اگر بر اساس رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند مراقبت نمایند به رضایتمندی خداوند عمل نمایند در وضعیت و طبقه بالاتری ارتقاء می یابند ( البته انسانها اگر به دین خداوند و رهنمودها و خواسته های خداوند و حجتهای معصوم خداوند عمل ننمایند به میزانی فاصله گرفتن از دین خداوند پست می شوند)، پس چرا انسانها به انتظارات خداوند پاسخ مناسب نمی دهند و به توانمندیها و اطاعت از فرامین و رحمت خداوند و بندگی نمودن خداوند ایمان نمی آورند و انسانها باید همواره بدانند خداوند در برابر هدایتهایش و رحمتهایش و نعمتهایش انتظارِ ایمان آوردن و تواضع و خشوع و اطاعت و سجده نمودن در برابر فرامین و رهنمودهای خودش را، دارد و انسانها باید بگونه ای در آفریدههای خداوند با تأمّل و حواس جمعی و حضور ذهن و دل و توجّه به معنای آیات قرآن توجّه داشته باشند که خاضعانه و خاشعانه و عالمانه خداوند را اطاعت نمایند و و باید وقتی انسانها قرآن قرائت می نمایند سجدۀ شُکر به جا آورند و نسبت به آیات و رهنمودهای خداوند ایمان بیاورند. 2- آیات بیست و دوم تا بیست و پنجم سوره انشقاق در عبارتهایِ" بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُكَذِّبُونَ ﴿۲۲﴾ بلكه كافران پيوسته آيات الهي را تكذيب ميكنند. (۲۲( وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ ﴿۲۳﴾ و خداوند آنچه را در دل پنهان ميدارند به خوبي ميداند. (۲۳( فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿۲۴﴾ پس آنها را به عذاب دردناك بشارت ده. (۲۴( إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ﴿۲۵﴾ مگر آنها كه ايمان آورده اند و اعمال صالح انجام داده اند كه براي آنها پاداشي است قطع نشدني. (۲۵("، گواه این نظریه هست که عدم ایمان آوردن به خداوند و عدم اطاعت خداوند نمودن، بر اثر رُشد نیافتگی و کُفر و تکذیب و بی توجّهی نسبت به آیات خداوند و عظمت توانمندیهای علم خداوند و فرامین و رهنمودهای خداوند است و خداوند به آنچه انسانها در دِل پنهان می دارد و فکر می کنند و ادعا دارند، عالم و آگاه هست و خداوند خداوند کافران و طغیانگران از دستورات و رهنمودهایش را به عذابی دردناک بشارت می دهد تا آنها از کارهای زشت و نادرست خود پرهیز نمایند و به اطاعت خداوند بپردازند و خداوند در مقابل به انسانهائی که اعمالشان به رضایتمندی خداوند می باشد و اعمال صالح و نیکو انجام می دهند برای آنها بشارت عطایا و پاداشی قطع نشدنی در داده است. 3- آیات نوزدهم تا بیست و پنجم سوره انشقاق ور رابطه با احوالات و تحولات انسانها و انتظارات خداوند از انسانها و از آیات انذار و بشارت و احکامِ امر به معروف و نهی از منکر و اصول دینِ معاد و توحید می باشد و در رابطه با صفات قادر و غدیر و مدّبر و حکیم و عالم و ودود بودن خداوند می باشد.
دعای متناسب سوره انشقاق کتاب قرآن
اعوذبالله من اشیطان رجیم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان نما که همواره نگرشها و نیّات و گفتارها و رفتارها و ارادهها و احوالات انسانها به منزهی و نور و علم و حکمت و کمالات توانائیهای لایتناهی الهیّت به احسن التقویم تاریخ و به احسن الخالقین میزان باشد و همه خلقتها همیشه به تعالی مطیع خودت و حجتهای معصومت بخصوص حضرت ولیعصر صاحب الزمان قائم آل محمد سلام الله علیهم باشند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت و به حق توانمندیهای علم و حکمتت در انشقاق آسمان و سیارات و ستارهها و به حقِ اطاعت آنچه در آسمان است از امر و اذن خالق خود خداوند یکتای بی همتا و به مدّت زمان عمر زمین و خواص علمی مختلف زمین و تخلیه شدن زمین در هنگامهای مختلف، بخصوص هنگام قیامت و به حقِّ اطاعت زمین و آنچه در آن است از امر و اذن خداوند و به احقاق حق خداوند و اطاعت موجودات از حقِّ خداوند به اطاعت از امر و فرمان و دستورات و رهنمودهای خالقِ خود، چنان نما که انسانها اعمالشان و رنجها و تلاشها و مشقاتشان در زندگی دنیا به رضایتمندی خالق یکتای بی همتا، هادی و راهنمایشان، هماهنگ و میزان باشند تا سزاوار غضب خداوند در دنیا و آخرت نگردند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان نما که انسانها همواره منطبق به انتظاراتت، نیّاتشان و افکار و اعمال و احوالاتشان و رُشد و تعالی و منزهیشان، میزان باشد تا به تعالی بندگی خالق خود خداوند یکتای بی همتا زندگی نمایند و به وقت ملاقات خداوند خود کتاب اعمالشان را از روبرو و دست راستشان دریافت نمایند و حسابرسی کتاب اعمالشان به آسانی صورت پذیرد و به خشنودی خداوند و حجتهای معصوم خداوند و خشنودی انسانها منجر شود و تحولات حال انسانها به نیکوئی و به رضایتمندی خود و خانوادههایشان بیانجامد.
پروردگارا! به الطاف عمیمت که با هدایتت و عنایاتت و گذشت بموقعت و شفاعت پیامبران و معصومین و شهدا و صالحان و علماء و دانشمندان با تقوا در همین دنیا چنان نما که به روز محشر قیامت صحنه های دردناک گرفتن کتاب اعمال از پشت سر و دستِ چپ و بلند شدن صدای ضجّۀ وای اسفای هلاک شدن در آتش سوزان جهنم خلایق و صُنعَتت مُمکِن نشود و همه چنان به رضایتمندی خالق نیکو صفات و متعالی خود عمل نمایند که به رضایتمندی خداوند در دنیا و آخرت مُنجر شود و همۀ انسانها همواره به تعالی خواست خداوند اعمالشان باشد و همه همواره مطیع خداوند و حجتهای معصوم خداوند باشند و همه به کمالات بندگی خداوند نمایند و به کمالات یاری حجتهای معصومت بخصوص امام زمان حضرت مهدی موعود سلام الله علیهم نمایند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان نما که همواره انسانها به دین و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصومش بخصوص امام زمان حضرت مهدی موعود سلام الله علیه ایمان داشته باشند و به دین خداوند به تعالی و سعادتمندی به کمالات با خلوص و تواضع و خشوع و فروتنی عملی صالحانه و به تعالی رضایتمندی خداوند داشته باشند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت و به حق توانمندیهای حکیمانه و عالمانه ات در خلقت طبیعتِ شفق و شب و سابقه آن و به آنچه در آن است و به تو.انمندیهای علمی و خلقتِ طبیعتِ مراحل کامل شدن ماه در آسمان، چنان نما که بهره مندی از آیات و طبیعتت و نعمتهایت و احاطه فرمانروائیت همواره موجب تعالی عالمانه بندگی انسانها نسبت به پروردگارشان شود و همیشه به بازگشت خداوند مؤمنانه و با تلاشی شایسته برای اطاعت از خداوند متعال ایمان داشته باشند و همواره انسانها چنان رفتار نمایند که موجب رضایتمندی خداوند و حجتهای معصوم خداوند بخصوص ولیعصرت حجت بن الحسن قائم آل محمد حضرت مهدی سلام الله علیهم گردند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان انسانها را به تعالی و رُشد و کمالات و منزهی ارتقاء بخش که همواره به توانمندیهای علمی و خلقتی و کمالات صفات الهی ایمان کامل داشته باشند و همواره تو را اطاعت نمایند و همواره سپاسگزار و شاکر و تسبیح گوی خالق یکتای بی همتای خود خداوند رزاق علیم و حکیم و عظیم و ودودِ خود باشند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت چنان نما که انسانها در طبیعت خلقتت و آیات نور قرآن با کمالات نظر اندازند و تأمّل و تفکّر به تعالی نمایند و موجب منزهی و رُشد و خاشع و خاضع و خالص در اطاعت امرت چنان گردند که برای پروردگارشان سر بر سجدۀ احسانت گذارند و سپاسگزار و متشکر از همۀ خوبیهای و مهربانیها و رحمت و نعمتها و هدایت خالق و صاحب و مالک خود خداوند یکتای بی همتا باشند و لحظه ای به تعالی رحمت و بخشایش و نعمتت نا امید و کافر نگرند.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به بی نهایت بودن فضائل و کمالات و توانمندیهایت و به حق اسماء الحسنا و اسماء اعظمت چنان نما که کُفرها و شرکها و نفاقها و رذالتها و جهالتها و ناآگاهیها و سلطنت و نفوذ شاطین و خناسها و فقرها و استضعافها و گناهان و طعیانگریها و آثار آن برای همیشه چنان از حیات زندگی مخلوقات بخصوص انسانها پایان پذیرد و انسانها از ظلمتها و گمراهیها برای همیشه چنان به صراط مستقیم هدایت و محافظت شوند که همواره همه مخلوقات تجلی تعالی و رحمتها و صفات عالیت به کمالات الهیت در دو دنیا شوند و همواره نقش آفرینی مخلوقات تجلی نور تعالی خواست خودت به کمالات مخلوقاتت در گسترۀ حیات خلقت باشد و انسانها همان خلیفۀ الهی باشند که تحت فرمانروائی نیکوی خداوند و حجتهای معصومش بخصوص حضرت ولیعصر صاحب الزمان قائم آل محمد سلام الله علیهم به تعالی اعمالی نیکو داشته باشند و همواره در دونیا برخوردار از رحمت پاداش بی نهایتت گردند و هر گز احدی لحظه ای سزاوار عذاب دردناکت نگردند. الهی آمین یا ارحم الراحمین، به برکت و حرمت محمداٍ و آله طاهرین. اللهم صل علی محمد وآل محمد و عجل فرجهم. اللهم عجل لولیک الفرج صاحب الزمان وجعلنا من خیر انصارهی و اعوانهی و شیعته
فضيلت خواندن سوره انشقاق:
1- پيامبر اسلام(ص)فرمود:«كسي كه سوره انشقاق را بخواند خداوند او را از اينكه در قيامت نامه اعمالش به پشت سرش داده شود در امان مي دارد». مجمع البيان، جلد 10 ص 458
2- حضرت صادق(ع)فرمودند: هر كه سوره اذا السماء انفطرت ( انفطار ) و سوره اذا السماء انشقت ( انشقاق ) هيچ حجاب و پرده اي او را از(رحمت)خدا نپوشاند و منع ننموده و باز ندارد و هميشه به سوي(رحمت)خدا مي نگرد و خدا به سوي او نظر نموده و مي نگرد(وي را از رحمت و مهرباني خود بهره مند گرداند)تا اينكه(در قيامت) مردم از حساب و رسيدگي به كارها فراغت يابند. قرآن عظيم ترجمه و خلاصه تفسير – فيض الاسلام. تفسير مجمع البيان
3- امام صادق(ع)فرمودند:هر كس در نماز واجب خود سوره«ويل المطففين»را بخواند خداوند در قيامت برات ايمني از آتش را بدو كرامت فرمايد- به قسمتي كه نه آتش او را ببيند و نه وي آتش را و از پلي كه روي جهنم است عبور نكند و حسابش را چندان نكشند.
4- رسول خدا(ص)فرمودند:كسي كه سوره مطففين را بخواند خداوند او را از رحيق مختوم(جامهاي سر بسته)سيراب كند.
5- رسول خدا(ص)فرمودند: هر كس سوره انشقت را بخواند خداوند او را پناه دهد از اينكه كتابش (كتاب اعمالش) از پشت سرش به او داده شود. درمان با قرآن – ص 139 و 140 – محمد رضا كريمي.
- راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد شود را، در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت ( از جمله انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و مبلغین و رسانه ها)، برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، قرار دهند.
- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، و تولید کنندگان محتوای ادبیّات و بسترهای تبلیغاتی و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها ( رسانه ها، مطبوعات، فضای مجازی تبلیغات و بسترهای تکنولوژیهای مختلف) و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف و دانش و مهارتها و توانمندیهای لازم زندگی)، به رشد رساند، باید متناسب با سن و به اندازه لازم هماهنگ با دیدگاههای قرآن و چهارده معصوم سلام الله علیهم، به تهیه مطالب تعلیم و تربیتی اهمیّت لازم را بدهند و به مطالب به اندازه پرداخته شود و محصولات را به جامعۀ هدف به تعالی لازم عرضه نمایند.
- طرحها و برنامه های گفتمان و برنامه ریزی با زبانهای مختلف بین المللی و مردم دنیا بطور جهانی، با محصولات متناسب و بهره مندی از همه بسترها و سازوکارها و ساختارهای تعلیم و تربیتی برای بهره مندی از ولایت خداوند و پیامبران و حجتهای عالم و دانشمند و فاضل و معصوم سلام الله علیهم نهضتی نرم افزاری و عملیاتی برای تعالی نگرشی و نفسانی به تعالی توسط همه افراد توانمندی که در نهادها و سازمانهای دولتی و بخش خصوصی نقش آفرینی می نمایند، برای نشر و ترویج فرهنگ والای الهی نقش آفرینی های مفید و مؤثر و خداپسندانه صورت پذیرد تا رنگ استثمار استعمار شرک و کفر و نفاق و استکبار و جهلها و رزیلتها و احاطه طاغوتهای مختلف از جهانیان زدوده شود و تعالی و رشد و آگاهی و علم و دانش مفید و اعتقادات و نگرشها و تفکّر و گفتار و رفتار و تمایلات و روحیات و اخلاق خداپسندانه در جهان توسعه یابد.
الگوی سوره بروج در راهبردها و راهکارهای سیاستگذاریها و قانونگذاریها و قضاوتها و برنامه ریزیها
-
- خداوند به توانمندیهای علمی و آفرینشی خود در رابطه با آسمان و زمین و طبیعت مخلوقات برای بیان حقایق سوگند یاد نموده است.
- باید در جهان علوم مخلوقات خداوند از جمله علوم آسمان و زمین و اعتقادات دینی و نظریّات و رهنمودها و انتظارات خداوند و حجتهای معصوم خداوند از انسانها در بندگی نمودن خداوند، همراه با ذکر آیات قرآن و رهنمودهای معصومین سلام الله علیهم در نظام رسمی و غیر رسمی ( رسانه ها و مطبوعات و فضای مجازی و تبلیغات و برنامه ها و فیلمهای فرهنگ سازان ) با تعلیم و تربیّت متناسب با سنین رُشد نشر گردیده و نباید نسبت به خواست هدایت خداوند و انتظارات خداوند نظامهای اداره امود مردم و تعلیم و تربیّتی و فرهنگ سازی بی تفاوت باشند.
- خداوند با آیات امر به معروف و نهی از منکر و بشارت و انذارش اراده نموده که با ارسال کتابهای آسمانی و طرحها و برنامه های دینی، حاکمیّتها و زندگی انسانها از تباه شدن و انحرافات و طغیانها و طاغوتها پیشگیری نماید اما جهانیان باید از خواب غفلت به در آیند و رحمت هدایت و نعمتهای خداوند را به تعالی و کمالات متوجّه باشند و به بندگی متعالی و عالمانه خداوند و نشر دین و برنامه های دینی به زبانهای مختلف دنیا اهتمام ورزند.
- توجه جهانی به عقاید خداوند به اصول دین ( توحید و نبوت و امامت و عدل و معاد )، و احکام دین موجب می شود خواست خداوند در به تعالی رساندن مخلوقات و انسانها در زندگی سعادتمندانه در دنیا و آخرت به تعالی رضایتمندی خداوند و مخلوقات بخصوص انسانها به نتیجه برسد.
- خداوند دارای صفات و کمالات عالی می باشد و صفات علم و حکمت و طبیب و عالم بودن و بصیر و بینا بودن و قادر و غدیر و مقتدر و خالق و مبدع بودن و مبلغ بودن و معلم و طراح و برنامه نویس بودن خداوند از جمله صفاتی هست که در آیات سوره انشقاق، می توان مشاهده نمود.
- خداوند در برابر نعمتهای عظیمی که به انسانها داده است، انتظار دارد حاکمان و پدران و مادران و فرزندان و جوامع انسانی و علما و دانشمندان و قرائت کنندگان قرآن به خواستهای خداوند به درستی و به رضایتمندی خداوند عملی نیکو و شایسته داشته باشند.
- انسانها بر اساس میزان تلاشی که برای تعالی خود در بندگی خداوند و اطاعت از خداوند و حجتهای معصوم خداوند می نمایند و بر اساس دعا و خواسته هایشان از خداوند و خواسته ها و دعاهای حجتهای معصوم خداوند و عنایات و اذن خداوند در حال رُشد و تغییر وضعیت صعودی به کمالات می باشند و به هر میزانی که از بندگی خداوند و اطاعت از خداوند و حجتهای معصوم خداوند فاصله می گیرند به همان میزان رو به پستی می روند، به همین سبب انسانها همواره باید تلاش نمایند تا خود را به تعالی خواست خداوند و حجتهای معصوم خداوند به تعالی میزان نمایند و در صورت اشتباه توبه نمایند و اشتباهشان را بطور جدی تکرار ننمایند و رفتارشان را تصحیح نمایند، به همین سبب آگاهی و علم به معارف رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند متناسب به ضرورتهای سنی در زندگی بسیار ضروری و حیاتی و سرنوشت ساز است.
- با توجّه به اینکه خداوند به هر تلاش و زحمتی پاداش نمی دهد، بلکه به پاداش و زحمتی از انسانها پاداش می دهد که با توجه به معیارهای دین خداوند و برای رضایتمندی خداوند باشد؛ بدین سبب باید در جهان ( بایدها و نبایدهای دین مبین اسلام از نظر خداوند و حجتهای معصوم خداوند بخصوص حضرت ولیعصر صاحب الزمان مهدی موعود سلام الله علیهم )، برای حاکمیتها و مجالس و قوای مختلف و پدران و مادران و فرزندان و انسانها و جوامع از نظر همه ابعاد زندگی در مراتب مختلف وظائف سنین مختلف، مورد توجّه و بهره مندی قرار بگیرد و نظامهای تعلیم و تربیت و فرهنگ سازان و هنرمندان و مبلغان و تبلیغات و قانونگذاران و مجریان و قضات در اداره چنان اهتمام ورزند تا عنایات خداوند، به منزهی و دانش و رُشد و کمالات و فضائل و عقلانیّت دینی و حیات طیبه شامل زندگی همه انسانها و حاکمیّتهای گردد.
گل افشان گل محمدی