بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
شرحی بر انشراح سوره زلزال کتاب قرآن مالک یوم الدین
سوره ۹۹: الزلزلة - جزء ۳۰ - ترجمه فولادوند
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا ﴿۱﴾ آنگاه كه زمين به لرزش [شديد] خود لرزانيده شود (۱)
وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا ﴿۲﴾ و زمين بارهاى سنگين خود را برون افكند (۲)
وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا ﴿۳﴾ و انسان گويد [زمين] را چه شده است (۳)
يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا ﴿۴﴾ آن روز است كه [زمين] خبرهاى خود را باز گويد (۴)
بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَى لَهَا ﴿۵﴾ (همان گونه) كه پروردگارت بدان وحى كرده است (۵)
يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ ﴿۶﴾ آن روز مردم [به حال] پراكنده برآيند تا [نتيجه] كارهايشان به آنان نشان داده شود (۶)
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ﴿۷﴾ پس هر كه هموزن ذره اى نيكى كند [نتيجه] آن را خواهد ديد (۷)
وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ﴿۸﴾ و هر كه هموزن ذره اى بدى كند [نتيجه] آن را خواهد ديد (۸)
(اطلاعات عمومي سوره زلزال):
سوره نودونهم کتاب قرآن ـ سوره زلزال ـ مدني ـ 8 آيه ـ 35 كلمه ـ 149 حرف
(معني زلزال ): لرزش و زلزله.
(علت نامگذاري سوره زلزال ):آيه اول اين سوره وقوع زمين لرزه وحشتناك را هنگام ظهور قيامت بيان مي كند كه نشانه پايان اين جهان و آغاز جهان ديگر است. منبع: آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 129 – جعفر شيخ الاسلامي.
(مأخذ نامگذاري سوره زلزال): سوره زلزال به معني ارزش زمين- تكان دادن- كه از علامتهاي قيامت نيز مي باشد مأخذ نامگذاري آيه اول سوره زلزال است. دانستنيهاي قرآن – ص 184 – مصطفي اسرار.
(نامهاي ديگر سوره زلزال): زلزله.
(ترتيب نزول و جمع آوري سوره زلزال): به ترتيب جمع آوري، نود و نهمين سوره است و به ترتيب نزول، نود ودومين سوره کتاب قرآن است كه بعد از سوره «نساء» و قبل از سوره «حديد» نازل شده است.
(ترتيب آغاز و پايان سوره زلزال):
آغاز:« اِذا زُلْزِلَتِ الارْضُ زِلْزالَها ».
پايان:« وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ شَرًّا يَرَهُ ». منبع: آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 129 – جعفر شيخ الاسلامي.
پرسشهای سوره زلزال:
1ـ منظور از زلزال يا زلزله چيست؟ مقصود تكان خوردن شديد زمين در آستانه قيامت است. منبع: کتاب پرسش و پاسخ هايي در شناخت تاريخ و علوم قرآني – ص 117 – دكتر مجيد معارف.
2- محتواي سوره زلزال در مورد چیست؟
الف- نشانه هاي وقوع قيامت.
ب- گواهی دادن زمين به آنچه که خداوند به زمین وحی نموده است.
ت- تقسيم مردم به دو گروه، نيكوكار و بدكار و رسيدن هر كس به اعمال خود. منبع: کتاب آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 129 – جعفر شيخ الاسلامي، با کمی اصلاح.
ث- اين سوره نشانه هاي وقوع قيامت را بيان مي دارد. منبع: دانستنيهاي قرآن – ص 66 – مصطفي اسرار.
3 ـ با ذكر يك آيه از آيات قرآني نمونه اي از وحي تكويني را ذكر كنيد؟«يَؤمَئذٍ تُحَدِّثُ اَخْبارَها بِاِنَّ رَبَّكَ اَوْحي لَها» (در آن روز زمين اخبار خود را فاش مي كند چرا كه خدا به او وحي كرده است). منبع: سوره زلزال:آيه 4
4ـ بازتاب خير و شر؟«فَمَنْ يَعْمَلَ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَيْراً يَرَهُ.وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ شَرًّا يَرَهُ» ( پس هر كس به اندازه ذره اي كار خير انجام دهد همان را(در قيامت) مي بيند و هر كس به اندازه ذره اي كار بد انجام دهد همان را مشاهده مي كند ). منبع: (سوره زلزال:آيات 7 و 8) ـ پرسش و پاسخ هايي در شناخت تاريخ و علوم قرآني – ص 42 / 87 – دكتر مجيد معارف.
شرحی بر انشراح سوره زلزال کتاب قرآن مالک یوم الدین
نظریه و رهنمود خداوند در کتاب قرآن در عبارت "(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان)"دلالت دارد بر اینکه 1- کارها باید با نام خداوند بخشنده و مهربان انجام شود. 2- بر خداوند است که وقتی بنده اش کارهایش را با نام خداوند شروع می نماید، خداوند هم بنده اش را یاری نماید. 3- بسم الله الرحمن الرحیم کلید قرائت قرآن و کلید هر چیزی است. 4- دعايى كه با بسم اللّه الرحمن الرحيم شروع شود، رد نمى شود. 5- لازمه انجام کارها بخصوص قرائت قرآن، قرائت عبارت بسم الله الرحمن الرحیم و شروع کارها با ذکر یاد خداوند بخشنده و مهربان و اعتماد و توسل به خداوند می باشد. 6- هر گاه کاری با بسم الله الرحمن الرحیم شروع شود برکات و حسناتش بسیار افزایش می یابد. 7- طبق نظریه حضرت محمد سلام الله علیه در عبارت " ( مَنْ قَرَأ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ كَـتَبَ اللّهُ لَهُ بِكُلِّ حَرفٍ أربَعَةَ آلافٍ حَسَنَةً و مَحا عَنهُ أربَعَةَ آلافِ سَيِّـئَةٍ و رَفَعَ لَهُ أربَعَةَ آلافِ دَرَجَةٍ؛ هر كس بسم اللّه الرحمن الرحيم را قرائت كند خداوند به ازاى هر حرفِ آن چهار هزار حسنه برايش مىنويسند و چهار هزار گناه از او پاك مىكنند و چهار هزار درجه او را بالا مىبرند. منبع: جامع الاخبار(شعیری) ص 42 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 89 ، ص 258)" ذکر بسم الله الرحمن الرحیم دارای آثاری عظیم در زندگی و کارنامه عمل انسان است. 8- لازم است در قالبهای مختلف از جمله محتوای درسی، ادبیات مانند داستانها و بازیها و فیلمها انیمشنها و نمایشها و آموزشها و تعلیم و تربیت و فرهنگ سازیها، فرهنگ شایسته و متعالی و تاثیرگذار و سازنده ذکر بسم الله الرحمن الرحیم در ابتدای کارها از کودکی تا بزرگسالی همواره آموزش داده شود و عملا یادآوری شود و در مورد فلسفه و فضیلتهای ذکر عبارت بسم الله الرحمن الرحیم تبلیغ و فرهنگ سازی شود.
2- نظریه ها و رهنمودهای خداوند در کتاب قرآن، در آیه اول و دوم، سوره زلزال، در عبارتهایِ "( إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا ﴿۱﴾ آنگاه كه زمين به لرزش [شديد] خود لرزانيده شود (۱) وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا ﴿۲﴾ و زمين بارهاى سنگين خود را برون افكند (۲) )" دلالت دارد بر اینکه 1- آیه در مورد حوادث آینده سخن گفته است. 2- آیه جنبه علمی دارد و در مورد تحولات زمین می باشد، که در اصطلاح زلزله حادث می گردد. 3- در حادثه زلزله بر اثر لرزش شدید زمین، دگرگونیهائی در رابطه با زمین حادث می گردد، تا آنجا که زمین بارهای سنگین درون خود را به بیرون از خود می ریزد. 4- آیه از آیات نذیر و به خود آوردن و هشدار دادن به انسانها در رابطه با حوادث ناگوار زمین می باشد. 5- در طبیعت زمین حوادث مختلفی واقع می شود که از جمله حوادث آن زلزله می باشد. 6- خداوند عالم بر همه حوادث و مسائل طبیعت در گذشته و حال و آینده می باشد. 7- منظور از أَثْقال: «بارهاى سنگین» عبارت است از اینکه برخی از مفسران گفتهاند: منظور انسانها هستند که با زلزله رستاخیز از درون قبرها به خارج پرتاب مىشوند، نظیر آنچه در سوره «انشقاق» آیه 4 آمده است: «وَ أَلْقَتْ ما فِیْها وَ تَخَلَّتْ». بعضى هم این گونه بیان میکنند که: گنجهاى درون خود را بیرون مىریزد، و مایه حسرت دنیاپرستان بىخبر مىگردد. این احتمال نیز وجود دارد: منظور بیرون فرستادن مواد سنگین و مذاب درون زمین است، که معمولاً کمى از آن به هنگام آتشفشانها و زلزلهها بیرون مىریزد، در پایان جهان، آنچه در درون زمین است، به دنبال آن زلزله عظیم به بیرون پرتاب مىشود. تفسیر اول مناسبتر به نظر مىرسد، هر چند جمع میان این تفاسیر نیز بعید نیست.( تفسیر نمونه) 8- باید دانش پژوهان و دکترها و مهندسان و دانشمندان و مخترعان و مبتکران برای ایمن نمودن خانه ها و مراکز مسکونی و راهها و پلها با توجه به حوادث عظیم طبیعی، تدابیر و چاره اندیشی و پژوهش و تحقیق و ابداع و ابتکارات نمایند و راهبردها و راهکارهای سنجیده و متعالی بطوری متناسب عمل نمایند تا در حوادث ضررها به کمترین میزان و یا صفر برسد، زیرا در اثر مجاهدتهای پژوهشی و علمی و فنی و ابتکارات و اختراعات و اجرائیات و عملیاتهای متعالی می توان به تعالی به ظهور توانمندیهای عقل و استعدادها و رشد و تکامل دست یافت و با مدد و یاری از خداوند و علوم و دانش الهی برای پیشگیری و برطرف نمودن زیانها جامع عمل پوشاند و نقش آفرینیهای خداپسندانۀ متناسب داشت و برای جامعه انسانی تولیدات و خدمات ارزشمند و متعالی پدید آورد و یکی از اهداف خداوند در این حوادث رشد و ارتقاء دادن سطح استاندارد علمی و پژوهشی و عملیاتی و ظهور استعدادها و دانش و توانمندیهای جامعۀ انسانی می باشد که در نقش آفرینیهای سازنده و متعالی و خداپسندانه محقق می شود و عینیت می یابد.
3- نظریه هاو رهنمودهای خداوند در آیه های سوم و چهارم و پنجم سوره زلزال در عبارتهای "( وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا ﴿۳﴾ و انسان گويد [زمين] را چه شده است (۳) يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا ﴿۴﴾ آن روز است كه [زمين] خبرهاى خود را باز گويد. (۴) بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَى لَهَا ﴿۵﴾ (همان گونه) كه پروردگارت بدان وحى كرده است (۵) )" دلالت دارد براینکه 1- انسان از اخبار و تحولات زمین تعجب خواهد نمود. 2- خداوند در مورد اخبار آینده از غیب سخن می گوید. 3- خداوند عالم بر همه حوادث و مسائل طبیعت در گذشته و حال و آینده می باشد. 4- آیات نذیر و به خودآورنده و هشدار دهنده و روشنگرانه می باشد. 5- خداوند به اجسام هم توانمندیهائی داده است که می توانند سخن بگویند. آیات از علمی سخن گفته است که هنوز به کشفیات آن انسانها دست نیافته اند. 6- خداوند تنها به انسانها وحی ننموده است، حتی به زمین هم وحی نموده است. 7- زمین از اخباری در مورد خود سخن می گوید که تا حال کسی نمی داند این اخبار چیست و خداوند که بوجود آورنده زمین است از آن آگاه هست.
4- نظریات و رهنمودهای خداوند در رابطه با آیات ششم و هفتم و هشتمِ سوره ِ زلزال کتاب قرآن در عبارتهایِ "( يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ ﴿۶﴾ آن روز مردم [به حال] پراكنده برآيند تا [نتيجه] كارهايشان به آنان نشان داده شود (۶) فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ﴿۷﴾ پس هر كه هموزن ذره اى نيكى كند [نتيجه] آن را خواهد ديد (۷) وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ﴿۸﴾ و هر كه هموزن ذره اى بدى كند [نتيجه] آن را خواهد ديد (۸))" دلالت دارد بر اینکه 1- سوره زلزال و آیات فوق در مورد حوادث بزرگ آخرِ عمرِ این دنیا و معاد و قیامت می باشد. 2- در آن روز که قیامت می شود و زمان معاد وعده داده شده فرا می رسد، با حوادث زمین و سخن گفتن زمین، افکار و رفتار مردم در زمین از هم پراکنده می شوند و به دنبال دیدن نتیجه و کارنامه اعمال خویش خواهند بود. ( نمی توانند بر مسئله ای با هم هماهنگ باشند و فکرها و عقلها تمرکز و هماهنگی با هم ندارند و هر کس به دنبال آنچه خود فکر می کند می رود. ) 3- خداوند با مردم به عدالت رفتار می نماید. 4- هر کس به اندازه ذره ای کار نیکو انجام داده باشد نتیجه آنرا خواهد دید. ( البته بعضی کارها مانند غیبت و ظلم نمودن، پاداش انجام کارهای نیکو را از بین می برد و باید از انجام آن کارهای بد پرهیز نمود و به تقوای الهی و خواست خداوند به تعالی عمل نمود. ) 5- هر کس به اندازه ذره ای کار بد انجام دهد، نتیجه آنرا خواهد دید. ( البته توبه و جبران نمودن کارهای بد و انجام کارهای نیکو، مانند دادن کفارات و رد مظالم و همچنین صدقات و هدایا و انجام کارهای نیکو و علاقه مندی و بهره مندی خداپسندانه از رهنمودها و نظریه های کتاب آسمانی قرآن و چهارده معصوم سلام الله علیهم و پیروی از فرامین آنان به جا و سنجیده، عذاب کارهای بد را از بین می برد. )
5- طبق آیات و روایات برای پیشگیری از بلایا از جمله زلزله انجام کارهای معنوی هم مؤثر می باشد، از جمله این کارها عبارت است از: 1- پرهیز از انجام کارهای حرام و ناپسند از نظر خداوند. 2- جبران کارهای حرام و ناپسند. 3- خواندن آیه 41 سوره فاطر 4- خواندن سوره زلزال. 5- گفتن و خواندن دعا و عافیت خواستن از خداوند. 6- ذکر سه بار عبارت بسم الله الرحمن الرحیم ولاحول ولا قوه الّا بالله العلی العظیم. 7- سه روز روزه گرفتن و از خداوند طلب یاری خواستن، 8- خواندن دعای امام جعفر صادق سلام الله علیه که در نظریه ها و رهنمودهای قسمت هفتم در شماره بیست نظریه ها و رهنمودهای شرحی بر انشراح سوره زلزال آمده است.
6- مهمترین نکتهای که برخی از منابع علمی آن را مطرح کردهاند، رابطه کوهها و وضع پایداری زمین برای حفظ از زلزلههای پی در پی است. اگرچه هر از چندگاهی زمین لرزههایی در نقاط مختلف زمین روی میدهد و انرژی درونی خود را تخلیه میکند، اما اگر کوهها وجود نداشتند معلوم نبود چه بر سر زمین خواهد آمد. در آیات زیر اهمیت کوهها برای در امان ماندن از زلزله مشهود است؛ خداوند حیات اصل طبیعت را برای آسایش انشانها آفریده است، به آیات فوق توجه نمائید:
1- «وَ أَلْقى فِی الأَرْضِ رَواسِیَ أَنْ تَمِیدَ بِکُمْ وَ أَنْهاراً وَ سُبُلاً لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ؛ و در زمین، کوههاى ثابت و محکمى افکند تا لرزش آن را نسبت به شما بگیرد؛ و نهرها و راههایى ایجاد کرد، تا هدایت شوید». (نحل/ 15)
2- «أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا * وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا؛ آیا زمین را محل آرامش (شما) قرار ندادیم؟ و کوهها را میخهاى زمین؟!». (نبأ/ 6 و 7)
3- «خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ۖ وَأَلْقَىٰ فِی الْأَرْضِ رَوَاسِیَ أَن تَمِیدَ بِکُمْ وَبَثَّ فِیهَا مِن کُلِّ دَابَّةٍ ۚ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا فِیهَا مِن کُلِّ زَوْجٍ کَرِیمٍ؛ ( خداوند) آسمانها را بدون ستونى که آن را ببینید آفرید، و در زمین کوههایى افکند تا شما را نلرزاند (و جایگاه شما آرام باشد) و از هرگونه جنبندهاى روى آن منتشر ساخت، و از آسمان، آبى نازل کردیم و به وسیله آن در روى زمین انواع گوناگونى از جفتهاى گیاهان پر ارزش رویاندیم». (لقمان/ 10)
7- نظریه و رهنمودهای خداوند در کتاب قرآن و سخنان معصومین سلام الله علیهم در رابطه با علت وقوع زلزله و پیشگیری از آن و سوره زلزال
- در سوره مبارکه «حج» از زلزله به عنوان یکی از نشانههای آغاز «قیامت» یاد میکند و میفرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ ۚ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْءٌ عَظِیمٌ؛ اى مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسید، که زلزله رستاخیز امر عظیمى است». (حج/ 1)
- «وَمَا أَصَابَکُم مِّن مُّصِیبَةٍ فَبِمَا کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَیَعْفُو عَن کَثِیرٍ؛ هر مصیبتى به شما رسد به خاطر اعمالى است که انجام دادهاید، و بسیارى را نیز عفو مىکند». (شوری/ 30)
- در یکى از خطبههاى «نهج البلاغه» آمده است: ما کانَ قَوْمٌ قَطُّ فِی غَضِّ نِعْمَة مِنْ عَیْش، فَزالَ عَنْهُمْ، إِلاّ بِذُنُوب اجْتَرَحُوها، لِأَنَّ اللّهَ لَیْسَ بِظَلاّم لِلْعَبِیْدِ، وَ لَوْ أَنَّ النّاسَ حِیْنَ تَنْزِلُ بِهِمُ النِّقَمُ، وَ تَزُولُ عَنْهُمُ النِّعَمُ، فَزِعُوا إِلى رَبِّهِمْ بِصِدْق مِنْ نِیّاتِهِمْ، وَ وَلَه مِنْ قُلُوبِهِمْ، لَرَدَّ عَلَیْهِمْ کُلَّ شارِد، وَ أَصْلَحَ لَهُمْ کُلَّ فاسِد: «هیچ ملتى از آغوش ناز و نعمت زندگى، گرفته نشد، مگر به واسطه گناهانى که انجام دادند، زیرا خداوند هرگز به بندگانش ستم روا نمىدارد، هرگاه مردم در موقع نزول بلاها و سلب نعمتها با صدق نیت به پیشگاه خدا تضرع کنند، و با دلهاى پراشتیاق و آکنده از مهر خدا، از او درخواست جبران نمایند، مسلماً آنچه از دستشان رفته، به آنها باز مىگرداند و هر گونه مفسدهاى را براى آنها اصلاح مىکند».
- در «جامع الاخبار» حدیث دیگرى از امیرمؤمنان على(علیه السلام) نقل شده است که فرمود: إِنَّ الْبَلاءَ لِلْظّالِمِ أَدَبٌ، وَ لِلْمُؤْمِنِ إِمْتِحانٌ، وَ لِلْأَنْبِیاءِ دَرَجَةٌ وَ لِلْأَوْلِیاءِ کَرامَةٌ: «بلاها براى ظالم تأدیب است، و براى مؤمنان امتحان، و براى پیامبران درجه، و براى اولیاء کرامت و مقام است».
- در «اصول کافى» از امام جعفر صادق(علیه السلام) آمده است که فرمود: إِنَّ الْعَبْدَ إِذا کَثُرَتْ ذُنُوبُهُ، وَ لَمْ یَکُنْ عِنْدَهُ مِنَ الْعَمَلِ ما یُکَفِّرُهَا، ابْتَلاهُ بِالْحُزْنِ لِیُکَفِّرَها: «هنگامى که انسان گناهش افزون شود و اعمالى که آن را جبران کند نداشته باشد، خداوند او را گرفتار اندوه مىکند، تا گناهانش را تلافى کند».
- خواندن آیه 41 سوره مبارکه «فاطر» نیز یکی از نکاتی است که بزرگان و مفسران قرآن کریم برای غلبه بر ترس از «زلزله» توصیه کردهاند. خداوند در این آیه میفرماید: «إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کانَ حَلیماً غَفُورا؛ خداوند آسمانها و زمین را نگاه میدارد تا از نظام خود منحرف نشوند و هرگاه منحرف گردند، کسی جز او نمیتواند آنها را نگاه دارد، او بردبار و غفور است».
رسول خدا (ص) :« در امت من زلزله اي رخ مي دهد که در آن ده هزار، بيست هزار، سي هزار نفر نابود مي شوند. (خداوند) آن را براي پرهيز کاران پند، براي مومنان رحمت، و براي کافران عذاب قرار مي دهد».( كنز العمال: ج 41 ص 567 ح 39615)
2- امام جعفر صادق (ع):« اي مفضل! بينديش ... اگر کسي گفت: چرا اين زمين مي لرزد؟ (در پاسخ) به او گفته شود: زلزله و مانند آن، پند و هشدارهايي است که مردم را تهديد مي کند تا رعايت کنند و از گناهان دست بردارند».( ميزان الحكمة: ج 1 ص 59)
3- رسول خدا(ص): از [وقوع] غرق [يا دفن] شدن و مسخ و زلزله چاره اي نيست! عرض كردند: اي رسول خدا! آيا در اين امت؟ فرمود: آري، هنگامي كه زنان خوانندگي كنند، و زنا را حلال شمارند، و ربا خورند، و شكار در حرم را حلال گردانند، و لباس ابريشم پوشند، و مردان به مردان و زنان به زنان بسنده كنند (هم جنس بازي كنند). ( مستدرك الوسائل: ج 6 ص 188 ح 6737)
4- رسول خدا(ص): هر گاه امت من ربا خورند، زلزله و ماه گرفتي رُخ دهد. ( كنز العمال: ج 14 ص 280 ح 38731)
5- رسول خدا(ص): هر گاه امت من ربا خورند، زلزله و ماه گرفتي رُخ دهد. ( كنز العمال: ج 14 ص 280 ح 38731)
6- رسول خدا(ص): هرگاه پنج چيز در ميان شما فاش شود، پنج چيز به شما راه يابد: هر گاه زنا در ميان شما فاش شود، زلزله رخ دهد. ( وسائل الشيعة (آل البيت) : ج 9 ص 26 ح 11431)
7- امام محمد باقر(ع): در نامهي رسول خدا [چنين] يافتم: هرگاه پس از من زنا فاش شود، مرگ ناگهاني بسيار گردد( من لايحضره الفقيه: ج 1 ص 524 ح 1488)
8- رسول خدا(ص): هر گاه بنده پنهاني گناه كند، جز گنه كار را اسيب نرساند. و هرگاه آشكارا آن را انجام دهد و مورد نكوهش قرار نگيرد، همه را آسيب رساند. ( وسائل الشيعة (آل البيت : ج 9 ص 31 ح 11448)
9- امام علي(ع): اي مردم! همانا خداوند عزوجل عوام را به سبب گناه خواص كيفر نكند [البته] اگر خواص بدون اين كه عوامل بداند در پنهاني كارمنكر انجام دهد. [اما] اگر خواص آشكارا مرتكب منكر شود و عوام آن را تغيير ندهد، هر دو گروه از ناحيهي خداوند عزوجل سزاوار كيفر ميگردند. ( ميزان الحكمة: ج 1 ص 763)
10- رسول خدا حضرت محمد (ص): هرگاه مردم منكر را ببينند ولي آن را تغيير ندهند، نزديك است كه خداوند كيفرش را فراگيرشان كند. (كنز العمال: ج 3 ص 70 ح 5535)
11- امام صادق (ع): هر بنده ای پیش از آن که خداوند عزوجل بخواهد [به خدا] رو آورد ، خداوند [به او] رو کند پیش از آن که او بخواهد و هر که به خدا پناه آورد، خدا او را حفظ کند، و خدا به هر که پیش از او رو کند و نگهش دارد برایش باکی نیست وقتی که آسمان بر زمین بیفتد یا چیزی بر زمینیان فرود اید و بلایی آنان را فراگیرد، او در حزب خدا از هر بلایی مصون بماند. مگر نه این است که خداوند عزوجل می فرماید: {همانا پرهیزکاران در جایگاه امنی هستند}( ثواب الأعمال: ص 129)
12- رسول خدا (ص): از قرائت [سوره] زلزال ملول نشوید؛ زیرا کسی که در (نمازها و فرائض" مستحباتش آن را قرائت نماید، خداوند عزوجل هرگز زلزله ای بدو نرساند و با آن و [نیز] با صاعقه و آفتی از آفات دنیا نمیرد تا این که [به طور عادی] بمیرد. ( بحار الانوار: ج56 ص 356)
13- رسول خدا حضرت محمد (ص): هر که سه مرتبه بگوید: « به نام خداوند بخشنده مهربان، هیچ نیرو و قدرتی جز با خدای والا و بلند مرتبه نیست» ، خداوند متعال او را از نود و نه بلا کفایت کند که آسان ترین آن خفگی است. ( الكافي: ج 2 ص 276 ح 31)
14- امام علی (ع): طوفان های بلا را با دعا دف کنید؛ [زیرا] کسی که به بلای سخت گرفتار شده از [فرد] تندرستی که از بلا در امان نمی باشد به دعا نیازمند تر نیست. ( الدعوات:ص 21 ح 21)
15- امام جعفر صادق(ع): هر کس از بلایی که به او می رسد بترسد و درباره [دفع] آن به دعا برخیزد خداوند هرگز آن بلا را بدو نشان ندهد. ( الدعوات:ص 21 ح 22)
16- رسول خدا (ص): هر آینه بلا به بنده نزدیک می گردد، آن گاه بنده از خدا عافیت می خواهد و خدا را یاد می کند و عافیت را حفظ می کند. و دعا و بلا تا روز رستاخیز با هم توافق دارند. (كنز العمال: ج 2 ص 76 ح 3208)
17- رسول خدا (ص): بلا همانند قندیل ها بین آسمان و زمین آویزان است، هرگاه بنده عافیت را از پروردگارش بخواهد، خدای متعال بلا را از او برگرداند، [حتی] در حالی که برای او قطعی شده باشد.
( كنز العمال: ج 7 ص 825 ح 21560)
18- امام زین العابدین (ع): دعا بلای نازل شده و نازل نشده را دفع می کند. ( الكافي: ج 2 ص 472 ح 2)
19- امام موسی کاظم (ع): بر شما باد دعا کردن؛ چرا که دعا برای خدا و درخواست از خدا بلا را برگرداند [حتی] در حالی که تقدیر و قضا شده باشد و جز امضای آن باقی نمانده بشد. پس هرگاه از خداوند عزوجل دعا و درخواست شد، بی درنگ بلا را برگرداند. ( الكافي: ج 2 ص 472 ح 3)
20- امام صادق (ع) : به هر که زلزله برخورد کرد این [دعا] را بخواند: « ای [خدایی] که آسمان ها و زمین را نگاه می دارد تا نیفتد. و اگر بیفتد بعد از او هیچ کس آن ها را نگاه نمی دارد، اوست بردبار آمرزنده! بر محمد و خاندانش درود فرست و بدی را از ما بازدار؛ چرا که تو بر هر چیز توانایی» . حضرت فرمود: هر که هنگام خواب آن را بخواند، خانه بر سراو فرو نریزد انشاءالله. ( كنز العمال: ج 1 ص 479 ح 2094)
مرحوم شیخ طوسی که از اعاظم شیعه است به سند صحیح از امام صادق(ع) نقل میکنند که حضرت فرمودند: هر کسی دچار زلزله شد این (دعا) را بخواند: «یَا مَنْ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کانَ حَلِیماً غَفُوراً صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَمْسِکْ عَنَّا السُّوءَ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ؛ ای (خدایی) که آسمانها و زمین را نگاه میدارد تا نیفتد. و اگر بیفتد بعد از او هیچکس آنها را نگاه نمیدارد، اوست بردبار آمرزنده بر محمد و خاندانش درود فرست و بدی را از ما بازدار؛ چرا که تو بر هر چیز توانایی. حضرت در ادامه فرمودند: هر که هنگام خواب آن را بخواند، خانه بر سر او فرو نریزد انشاءالله.
21- علی بن مهزیار گوید: به امام باقر (ع) نامه نوشتم و از وقوع زلزله زیاد در اهواز به او شکوه نمودم و عرض کردم: آیا به نظر شما از آن جا کوچ کنم؟ حضرت در پاسخ نوشت: از آن جا کوچ نکنید بلکه چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه را روزه بگیرید و غسل کنید و لباس هایتان را پاکیزه نمایید و روز جمعه بیرون بیایید و خداوند را بخوانید که آن را از شما برطرف نماید. علی بن مهزیرا گوید: چنین کردیم تا این که زلزله آرام گرفت. ( ميزان الحكمة: ج 2 ص 871)
از عالمان بزرگ شیعه به نقل از على بن مهزیار روایت میکند که خدمت امام جواد(ع) نامهاى نوشتم و از فراوانى زلزله در اهواز به ایشان شکایت نمودم و گفتم: آیا صلاح مىدانید من از این شهر منتقل شوم؟
ایشان مرقوم فرمود: «از آن جا منتقل نشوید. چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه را روزه بگیرید و غسل کنید و جامههاى پاکیزه بپوشید و روز جمعه بیرون روید و به درگاه خدا دعا کنید. [خداوند ،] زلزله را از شما برطرف مىکند». راوى مىگوید: ما همین کار را کردیم پس زلزلهها ساکت شدند و نیز امام(ع)فرمودند: هر کس که از شما گنهکار است توبه و انابه نماید و دعاى خیر نماید. صفحه 101، جلد پنجاهم بحارالانوار، شیخ صدوق رض
22- در تفسير صافي است:حضرت صادق(ع) فرموده: از خواندن سوره زلزال خسته نشويد كه هر كه آن را در نمازهاي مستحب بخواند خدا او را هيچگاه به زلزله و زمين لرزش گرفتار نگرداند و به زلزله و صاعقه و آتشي كه از آسمان در رعد و بانگ ابر فرو افتد و به آفت و فساد و تباهي از آفات دنيا نمي رد و هر گاه بميرد او را به رفتن به بهشت فرمان دهند پس خداي عزوجل مي فرمايد: اي بنده من بهشت خود را براي تو مباح و روا ساختم در هر جاي از آن كه مي خواهي و دوست داري جاي گير كه براي تو ممنوع و باز داشته شده نيست. (اصول كافي مطابق نقل نور الثقلين جلد 5 ص 347)، قرآن عظيم ترجمه و خلاصه تفسير – فيض الاسلام.
23 ـ نبي اكرم(ص)فرمودند:كسي كه اين سوره(زلزال)را بخواند مثل آن است كه سوره بقره را خوانده باشد و بدو اجر خواندن همان سوره را بدهند.(پاداش خواندن يك چهارم قرآن).
24- نبي اكرم(ص) مردي از يارانش را خطاب قرار داد و فرمود: آيا ازدواج كرده اي؟ گفت: نه زيرا چيزي ندارم كه ازدواج كنم فرمودند: آيا سوره«قل هو الله احد»را مي داني؟ گفت: آري، حضرتش فرمودند: اين سوره يك چهارم قرآن است سپس فرمودند: - آيا سوره«قل يا ايها الكافرون»را مي داني؟ - آري، فرمودند: اين سوره يك چهارم قرآن است سپس فرمودند:- آيا سوره«اذا زلزلت»را مي داني؟- آري، حضرت فرمودند: اين سوره يك چهارم قرآن است در ادامه عرض كردند: ازدواج كن ازدواج كن ازدواج ( اين سوره را مهر زوجه ات قرار ده ). درمان با قرآن – ص 157 تا 159 – محمد رضا كريمي.
25- امام سجاد(ع) فرمودند: «دعا بلای نازل شده و نازل نشده را دفع میکند». (الکافی: ج 2 ص 472 ح 2) و امام کاظم(ع): نیز فرمودند: «بر شما باد دعا کردن؛ چرا که دعا برای خدا و درخواست از خدا بلا را برگرداند [حتی] در حالی که تقدیر و قضا شده باشد و جز امضای آن باقی نمانده بشد. پس هرگاه از خداوند عزوجل دعا و درخواست شد، بی درنگ بلا را برگرداند».(الکافی: ج 2 ص 472 ح 3)
الإمامُ علیٌّ علیه السلام: اِدفَعُوا أمواجَ البَلاءِ بِالدُّعاءِ، ما المُبتَلَى الَّذی استَدَرَّ بِهِ البَلاءُ بِأحوَجَ إلَى الدُّعاءِ مِنَ المُعافَى الَّذی لا یَأمَنُ البَلاءَ؛ امواج بلا را با دعا پس زنید؛ بلادیدهاى که بلا جانش را به لب رسانده است نیازش به دعا بیشتر از عافیت چشیدهاى نیست که از بلا در امان نیست».
امام جعفر صادق (ع): هر که از بلایی که به او می رسد بترسد و درباره آن به دعا پیشی بگیرد، خداوند عزوجل هرگز آن بلا را بدو نشان ندهد. ( ثواب الأعمال: ص 153)
امام زین العابدین (ع): دعا پس از نزول بلا سودی ندارد. ( الكافي: ج 4 ص 88 ح 7)
26- سوره زلزال سوره جامع: مردی به حضور رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم رسید و گفت: ای رسول خدا سوره ای از قرآن بگو تا بخوانم. پیامبر فرمودند: سه سوره از سوره هایی را که با «الر» آغاز می شود[یونس؛ هود، یوسف، ابراهیم، حجر]را بخوان. آن مرد گفت: من پیرم و مشکلاتی دارم نمی توانم آن را بخوانم. پیامبر فرمود: سه سوره از سوره هایی را که با «حم» آغاز می شود[غافر، فصلت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه، احقاف] را بخوان. آن مرد همان حرف سابق را تکرار کرد. پیامبر فرمودند: سه سوره از سوره های «مسبحات» را بخوان [حدید، حشر، صف، اعلی، جمعه، تغابن]؛ باز هم جمله پیرمرد تکرار شد و گفت: ای رسول خدا یک سوره جامع را بگو آنگاه رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: سوره «زلزال» را قرائت کن. آنگه رسول خدا سوره زلزال را برایش قرائت کرد . وقتی به پایان سوره رسید پیرمرد گفت: قسم به خدایی که تو را به حق مبعوث کرد همین برایم کافی است و بر آن نمی افزایم. وقتی پیرمرد آنجا را ترک می کرد: پیامبر فرمود: آن پیرمرد رستگار شد. بحارالانوار، ج89، ص334
27- امام رضا علیه السلام از قول رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: قرائت این سوره برابر یک چهارم قرآن و چهار بار قرائت ان را معادل یک ختم قرآن دانسته اند. عیون اخبار الرضا، ج1، ص41
28- از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر کس در شب جمعه دو رکعت نماز گزارد و در هر رکعت بعد از حمد پانزده بار سوره زلزال را قرائت نماید خداوند او را از عذاب قبر و از سختی های هولناک قیامت ایمن می دارد. المصباح کفعمی، ص407
29- امام صادق(ع) فرمودند: از قرائت (سوره زلزال) خسته نشوید ، زیرا هر کسی در نمازهای مستحب خود (سوره زلزال) را بخواند ، آزار زلزله ای بر او نخواهد رسید و بوسیله زلزله یا صاعقه یا آفتی از آفات دنیایی نخواهد مرد ، و وقتی وفات کرد دستور می دهند او را به بهشت برند ، و خداوند می فرماید: ای بنده من در هر جای بهشت که دوست داشتی جای گیر. ثواب الأعمال،شیخ صدوق، صفحه 124
30- امام رضا(ع) فرمودند که رسول الله(ص) فرمودند: قرائت (سوره زلزال) برابر یک چهارم قرآن است ، و چهار مرتبه قرائت (سوره زلزال) را معادل یک ختم قرآن دانسته اند.
عیون اخبار الرضا(ع)،شیخ صدوق، جلد1، صفحه41
31- رسول الله(ص) فرمودند: هر کسی در شب جمعه دو رکعت نماز گزارد و در هر رکعت بعد از حمد پانزده مرتبه (سوره زلزال) را قرائت نماید ، خداوند او را از عذاب قبر و از سختی های هولناک قیامت ایمن می دارد.
مصباح،کفعمی، صفحه407
32- رسول الله(ص) فرمودند: هر کسی (سوره زلزال) را بنویسد و به سارقی بخوراند ، به دزدی های خود اقرار کرده و رسوا می شود. تفسیرالبرهان، سید هاشم بحرانی، جلد5، صفحه725
34- امام صادق(ع) فرمودند: هر کسی (سوره زلزال) را بنویسد و با خود همراه داشته باشد یا آن را قرائت نماید ، و بعد بر شخصی که از او می ترسد وارد شود ، از آنچه می ترسد در امان خواهد بود. تفسیرالبرهان، سید هاشم بحرانی، جلد5، صفحه725
35- امام صادق(ع) فرمودند: اگر (سوره زلزال) بر ظرف جدیدی نوشته شود و بیماری که لرزش دارد به آن بنگرد ، به اذن خدا تا سه روز دیگر بهبود می یابد. تفسیرالبرهان، سید هاشم بحرانی، جلد5، صفحه725
- دعای متناسب بر مطالب شرحی بر انشراح سوره زلزال
خداوندا! بر محمد و آل محمد پیوسته درود فرست و به انسانها توفیق تدبر در سورههای قرآن و خواندن سوره زلزال در نمازهای مستحبی عطا فرما.
پروردگارا! به الطاف عمیمت، چنان نما که بندگانت با انجام کارهای نیکو و انجام فرائض به تعالی و پرهیز از کارهای حرام و ناپسند رضایت و خشنودی شما را بجویند و لحظه ای به خود غافل نشوند و همیشه خود را در محضر خداوند ببینند و همیشه مطیع فرمانها و رهنمودها و خواست خداوند و چهارده معصوم سلام الله علیهم باشند و همیشه به کمالات بندگی خداوند نمایند و به کمالات یاری امام زمان سلام الله علیهم نمایند.
خداوندا بر محمد و آل محمد پیوسته درود فرست و همه بندگانت را از دعا خواندن و راز و نیاز کردن با خودت و همچنین خواندن سورههای قرآن، بخصوص سوره زلزال در نمازهای مستحبی غافل ننما، تا همواره توجهشان به شما ای خداوند بزرگوار باشد و نیات و گفتار و رفتارشان بر اساس برنامه ها و دستورهای خداوند به تعالی میزان باشد.
پروردگارا به الطاف عمیمت، چنان نما که بندگانت همه قبل از آن زمان که نشانه های قیامت مشهود شود مورد شفاعت پیامبران و امامان معصوم سلام الله علیهم و شهدا و آنانکه خود آنان را برای شفاعت برگزیده ای مورد شفاعتت قرار گرفته باشند، تا در زمان مشهود شدن نشانه های قیامت در آسانسور الطاف و مرحمت یاریت به محشر قیامت به سلامت و بدون دغدغه و نگرانی با آرامش وارد شوند.
خداوندا بر محمد و آل محمد پیوسته درود فرست و آنچنان کن که بندگانت به منزهیت و نورت از عیبهای و نقصها منزه شوند و مورد آمرزش خاص شما ای خداوند بزرگ و جلیل القدر قرار گیرند و همچنان به تعالی و رشد علمت و حکمتت و نور و مرحمتت توان اسماء الحسنی و اسماء اعظمت همیشه به منزهی از عیبها و نقصها به رشد و تعالی در صراط مستقیم به عنایات شما ای خداوند متعال محافظت شوند و بندگانت لحظه ای از صراط مستقیم فاصله نگیرند و همیشه سپاسگزار و شاکر آمرزش و نعمتهای بیمنتهایتت باشند.
گل افشان گل محمدی