بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
شرحی بر انشراح نظریات و رهنمودهای سوره قارعه کتاب قرآن
سوره ۱۰۱: القارعة - جزء ۳۰ - ترجمه فولادوند
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الْقَارِعَةُ ﴿۱﴾ كوبنده (۱)
مَا الْقَارِعَةُ ﴿۲﴾ چيست كوبنده (۲)
وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ ﴿۳﴾ و تو چه دانى كه كوبنده چيست (۳)
يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ ﴿۴﴾ روزى كه مردم چون پروانه[هاى] پراكنده گردند (۴)
وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ ﴿۵﴾ و كوه ها مانند پشم زده شده رنگين شود (۵)
فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ ﴿۶﴾ اما هر كه سنجيده هايش سنگين برآيد (۶)
فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ ﴿۷﴾ پس وى در زندگى خوشى خواهد بود (۷)
وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ ﴿۸﴾ و اما هر كه سنجيده هايش سبك بر آيد (۸)
فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ ﴿۹﴾ پس جايش هاويه باشد (۹)
وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِيَهْ ﴿۱۰﴾ و تو چه دانى كه آن چيست (۱۰)
نَارٌ حَامِيَةٌ ﴿۱۱﴾ آتشى است سوزنده (۱۱)
(اطلاعات عمومی سوره قارعه):
101 ـ قارعه ـ مكي ـ 11 آيه ـ 36 كلمه ـ 150 حرف
(معنی):كوبنده.
(علت نامگذاري):در سه آيه اول سوره يكي از نامهاي قيامت ذكر شده است(قارعه)كه پيام هشدار دهنده و اخطار آميز و سازنده اي را در بر دارد اشاره به حادثه قيامت است كه تمام كرات آسمان و جهان آفرينش را در هم كوبيده ويران مي كند. آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 131 – جعفر شيخ الاسلامي.
(مأخذ نامگذاري):سوره قارعه به معني كوبنده- يكي از نامهاي قيامت است مأخذ نامگذاري آيه اول است. دانستنيهاي قرآن – ص 184 – مصطفي اسرار.
(نامهاي ديگر):ندارد.
(ترتيب جمع آوري و نزول سوره قارعه):
به ترتيب جمع آوري،صد و يكمين سوره است.
به ترتيب نزول،بيست و نهمين سوره است كه بعد از سوره«قريش»و قبل از سوره«قيامت»نازل شده است.
(ترتيب آغاز و پايان سوره قارعه):
آغاز:«اَلْقارِعَهُ ما الْقارِعَهُ».
پايان:«نارٌ حامِيَتٌه». آشنايي با سوره هاي قرآن – ص 131 – جعفر شيخ الاسلامي.
(محتواي سوره قارعه):
- معاد و مقدمات آن.
- تعبيرات كوبنده و بياني تكان دهنده و انذار و هشدارهايي صريح و روشن(كوبنده دلها با ترس و وحشت و كوبنده دشمنان خدا با عذاب).
- تقسيم انسانها به دو گروه:گروهي كه اعمالشان در ميزان عدل الهي سنگين است و پاداششان زندگي رضايت بخش در جوار رحمت حق گروه ديگر كه اعمالشان سبك و كم وزن است و سرنوشتشان آتش داغ و سوزان جهنم است.
- اين سوره به طور كلي از معاد و مقدمات آن سخن مي گويد و به پاداش درستكاران و عذاب بدكاران اشاره مي كند. دانستنيهاي قرآن – ص 66 – مصطفي اسرار.
پیامها و راهبرد و راهکارهای شرحی بر انشراح نظریات رهنمودهای سوره قارعه کتاب قرآن
- نظریه آیه ( بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، به نام خداوند رحمتگر مهربان )، دلالت دارد بر اینکه کارها را باید به نام خالق هستی بخش که نامش الله هست و صفاتش رحمانیت و رحیمیت ( بخشندگی و مهربانیست)، شروع نمود.
- نظریات آیات اول تا دهم سوره قارعه کتاب قرآن (الْقَارِعَةُ ﴿۱﴾ كوبنده (۱) مَا الْقَارِعَةُ ﴿۲﴾ چيست كوبنده (۲) وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ ﴿۳﴾ و تو چه دانى كه كوبنده چيست (۳) يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ ﴿۴﴾ روزى كه مردم چون پروانه[هاى] پراكنده گردند (۴) وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ ﴿۵﴾ و كوه ها مانند پشم زده شده رنگين شود (۵) فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ ﴿۶﴾ اما هر كه سنجيده هايش سنگين برآيد (۶) فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ ﴿۷﴾ پس وى در زندگى خوشى خواهد بود (۷) وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ ﴿۸﴾ و اما هر كه سنجيده هايش سبك بر آيد (۸) فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ ﴿۹﴾ پس جايش هاويه باشد (۹) وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِيَهْ ﴿۱۰﴾ و تو چه دانى كه آن چيست (۱۰) نَارٌ حَامِيَةٌ ﴿۱۱﴾ آتشى است سوزنده (۱۱))، دلالت دارد بر اینکه از جمله پیامها و راهبردها و راهکارهای سوره قارعه عبارت است از: 1-2- آیات سوره قارعه در قرآن در مورد نظریات آخر و عاقبت دنیا و معادِ اعمال انسانها می باشد که وعده داده شده است، قیامتِ اعمالِ انسانها حتما واقع می شود. 2-2- روزی که در آخر عمر دنیا آمدنش بسیار حتمی و کوبنده می باشد، ( کوبنده به معنای اینکه با اتفاقات بسیار تکان دهنده، انسانها به خودشان می آیند، مانند صدای کوبیده شدن کوه، بقدری کوبیدن محکم واقع می شود که کوه به آن عظمت و بزرگی مانند پشم زده می شود و مردم از هراس و ترس مانند پروانه ها پراکنده می شوند.) 3-2- در روز معاد و قیامت هر فردی که رفتارهای خداپسندانه بیشتری داشته باشد، پس او پیروز و خوشحال خواهد بود و زندگی خوبی خواهد داشت. 4-2- در روز معاد و قیامت هر فردی که رفتارهای خداپسندانه اش سبک و کم باشد، مکانش هاویه آتش سوزنده جهنم خواهد بود. 5-2- دو نشانه از نشانه هاي قيامت؟ «يَوْمَ يَكُونُ النّاسُ كَالْفَراشِ الْمَبْعوْثِ.وَ تَكُونُ الجِبالُ كَالْعَهْنِ الْمَنْفُوشِ» (روزي كه مردم همانند پروانه ها به هر سو پراكنده شوند و كوهها (از شدت زلزله آن روز)، مانند پشم زده شده متلاشي شود).
- انسانها باید در دنیا بیاموزند که باید به رضایتمندی خداوند عمل نمایند، تا در روز معاد اعمال، عملشان مورد پسند خداوند واقع شوند و زندگی آخرتشان، زندگی مطلوب باشد.
- باید همه تحت ولایت خداوند و امامان معصوم سلام الله علیهم زندگی نمایند و قوانین و روابط اجتماعی و حاکمیتی و همه ساختارها و سازوکارهای حاکمیت و اجتماع باید بر اساس رضایتمندی خداوند میزان باشند تا هم زندگی دنیوی و هم زندگی اخروی خداپسندانه و مطلوب باشد.
- روز قیامت که از طرف خداوند وعده داد شده است، غیر قابل انکار هست و معاد باوری می تواند در تعالی و سلامت رفتاری تاثیرگذار باشد.
- (فضيلت خواندن سوره قارعه در نظریات بزرگان دین عبارت است از:
1- امام باقر(ع)فرمود:«كسي كه سوره قارعه را بخواند خداوند متعال او را از فتنه(دجال)و ايمان آوردن به او حفظ مي كند و او را در قيامت از بدی جهنم دور مي دارد ان شاء الله». مجمع البيان، جلد 10 ص 530
2- در تفسير مجمع البيان:حضرت باقر(ع)فرموده:هر كه سوره القارعه را بخواند خدا او را از فتنه و تباهكاري دجال«لقب مردي است گمراه كننده كه در آخر الزمان ظاهر و هويدا شود»، به اينكه به او ايمان آورد و از چرك و زرداب دوزخ ر روز قيامت ايمن گرداند. - ثواب الاعمال، ص125
- دعا متناسب سوره قارعه:
خداوندا! بندگان را به نور و علم و حکمتت در صراط مستقیم همیشه هدایت، نما تا دچار گمراهی و انحرافات نگردند.
بارالها! آن چنان کن که بندگانت به تعالی و رضایتمندی تو آنقدر خوب عمل نمایند، تا هم تو از آنان راضی و خشنود باشی و هم آنان از تو راضی و خشنود باشند.
خداوندا! بندگانت طاقت صدای وحشت آفرین پاشیده شدن کوهها و رعب زلزله را ندارند، چنان کن که قیامت و معاد بدون وحشت و رعب از راه برسد و همه بندگانت در حالی وارد محشر شوند که ذکر تو را با آوای زیبای عشقت بسرایند و همه مطمئن از الطاف هدایتت که شامل حالشان شده در وقت حساب و کتاب در محضرت حاضر شوند.
خداوندا! انسانها به امید بخشش و هدایتت روزگار می گذرانند و طالب هدایت همیشگی تو می باشند، گر چه نتوانند آنچنان که تو می خواهی باشند، ولی تو ای خداوند بزرگ و صاحب توان بی نهایت به عنایات عالیت همواره انسانها را به منزهی و تعالی رشد و شناخت حق از باطل برسان و همواره آنان را در انجام کار حکیمانه و نیکو تحت ولایت خودت و حجتهای معصومت موفق دار و در ظهور امام همه خوبیها به الطاف عمیمت تعجیل بفرما. امین یا رب العالمین به حرمت محمدٍ و آله طاهرین و به برکت صلوات برمحمد و آل محمد اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم