۱ - تامین نیاز بشر

خداوند متعال در قرآن کریم در آیات فراوانی منابع مهم تامین نیازها و حوائج بشر را معرفی می‌کند، لکن پیش از آنکه به آن آیات بپردازیم، خوبست که بدانیم در قرآن کریم، اولین منبع تامین نیاز بشر، بهشت ، معرفی شده است چنانکه خداوند متعال به حضرت آدم (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «ای آدم تو و همسرت در بهشت مسکن گزین و از هر آنچه که می‌خواهید میل کنید».

و نیز می‌فرماید: «همانا برای توست که هرگز در آن گرسنه و برهنه نمی‌شوی و در آن تشنه نمی‌شوی و حرارت آفتاب آزارت نمی‌دهد».

۲ - تامین معاش بشر

اما پس از اخراج حضرت آدم (علیه‌السّلام) و استقرار او بر روی زمین خداوند متعال در آیات فراوانی، زمین، را مهمترین و ارزشمندترین منبع اقتصادی و تامین معاش بشر معرفی می‌کند.

بعنوان مثال به دو نمونه از آن اشاره می‌کنیم:
۱. «ما تسلط و مالکیت و حکومت بر زمین را برای شما قرار دادیم و انواع وسایل زندگی را برای شما فراهم ساختیم اما کمتر شکر گذاری می‌کنید».

۲. «و زمین را گستردیم و در آن کوه‌های ثابتی افکندیم و از هر گیاه موزونی در آن رویاندیم و برای شما انواع وسائل زندگی در آن قرار دادیم و همچنین برای کسانی که شما نمی‌توانید به آن‌ها روزی دهید».

از تامل و دقت در آیات اقتصادی قرآن کریم به این نتیجه می‌رسیم که خداوند متعال منابع اقتصادی و تامین معاش بشر را، دو گونه، معرفی می‌کند:

یکشنبه، 31 فروردین 1404 - 11:15 ادامه مطلب نظر بدهید 19

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام

شرحی بر انشراح سوره مطففین کتاب قرآن

(خداوند مالک و روشنگر و هدایتگر دینِ انسانها می باشد)

سوره ۸۳: المطففين - جزء ۳۰ - ترجمه انصاریان

اعوذبالله من اشیطان رجیم

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان

وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ ﴿۱﴾ وای بر کم فروشان! (۱)

الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ ﴿۲﴾ آنان که چون از مردم کالایی را با پیمانه و وزن می ستانند، تمام و کامل می ستانند، (۲)

وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ ﴿۳﴾ و چون برای آنان پیمانه و وزن کنند، کم می دهند. (۳)

أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ ﴿۴﴾ آیا اینان یقین ندارند که حتماً بر انگیخته می شوند؟ (۴)

لِيَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿۵﴾ برای روزی بزرگ، (۵)

يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۶﴾ روزی که مردم در برابر پروردگار جهانیان به پا می ایستند. (۶)

كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ ﴿۷﴾ این چنین نیست که می پندارند [در آن روز] یقیناً پرونده بدکاران در سجّین است. (۷)

یکشنبه، 31 فروردین 1404 - 11:12 ادامه مطلب نظر بدهید 29

هنگام خواندن صيغه معامله بايد دو طرف قصد انشاء داشته باشند يعني مقصودشان از گفتن دو جمله خريد و فروش باشد، همچنين در جايي كه داد و ستد عملي جانشين صيغه لفظي مي‌شود بايد قصد انشاء وجود داشته باشد، ضمناً شخصيت‌هاي حقيقي و حقوقي، هر دو مالك مي‌شوند و مي‌توانند طرفین معامله واقع گردند؛ بنابراين هر مؤسسه خيريه يا انتفاعي كه تأسيس گردد و داراي شخصيت حقوقي شود، با اشخاص حقيقي از اين نظر تفاوت نمي‌كند.

سه شنبه، 26 فروردین 1404 - 11:23 ادامه مطلب نظر بدهید 8

در روایت آمده است، اگر انسان خود را اجیر دیگران قرار دهد، رزق و روزی خویشتن را محدود کرده است. آیا این روایت، شامل کارمندان و کارگران فعلی هم خواهد شد؟ در منابع حدیثی، در باب کراهت استخدام و اجیر شدن برای دیگران در فعالیت‌های اقتصادی روایتی با این عنوان وارد شده

سه شنبه، 26 فروردین 1404 - 11:21 ادامه مطلب نظر بدهید 8

۱ - ممنوعیت زیان رسانی گواه

 

اگر لا یضار در آیه ۲۸۲ سوره بقره فعل معلوم باشد ممنوعیت زیان رسانی گواه و نویسنده بر طرفین تجارت استفاده می‌شود :
... واشهدوا اذا تبایعتم ولایضار کاتب ولا شهید وان تفعلوا فانه فسوق بکم... «.هر گاه داد و ستد کردید گواه بگیرید. و هیچ نویسنده و گواهی نباید زیان ببیند(یا زیان بزند؛ اگر فعل «لایضار» معلوم باشد)، و اگر چنین کنید، از نافرمانی شما خواهد بود. و از خدا پروا کنید، و خدا (بدین گونه) به شما آموزش می‌دهد، و خدا به هر چیزی داناست.»

(استفاده فوق مبتنی بر این است که فعل «لایضار» معلوم باشد.)
 

۲ - ممنوعیت زیان رساندن به گواه

زیان رساندن به گواه و نویسنده در تجارت ممنوعیت است:
... الا ان تکون تجـرة... ولایضار کاتب ولا شهید وان تفعلوا فانه فسوق بکم... «و برای اینکه دچار شک نشوید (به احتیاط) نزدیکتر است، مگر آنکه داد و ستدی نقدی باشد که آن را میان خود (دست به دست) برگزار می‌کنید؛ در این صورت، بر شما گناهی نیست که آن را ننویسید. و (در هر حال) هر گاه داد و ستد کردید گواه بگیرید. و هیچ نویسنده و گواهی نباید زیان ببیند، و اگر چنین کنید، از نافرمانی شما خواهد بود. و از خدا پروا کنید، و خدا (بدین گونه) به شما آموزش می‌دهد، و خدا به هر چیزی داناست.»

(مبنای مطلب یاد شده این است که «کاتب»، نایب فاعل «لایضار» باشد.)

سه شنبه، 26 فروردین 1404 - 11:14 ادامه مطلب نظر بدهید 8

حدیث (1) پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم:

 الْبَيِّعَانِ بِالْخِيَارِ مَا لَمْ يَفْتَرِقَا فَإِنْ صَدَقَا وَ بَيَّنَا بُورِكَ لَهُمَا فِي بَيْعِهِمَا وَ إِنْ كَتَمَا وَ كَذَبَا مُحِقَ بَرَكَةُ بَيْعِهِمَا

خريدار و فروشنده، تا از يكديگر جدا نشده ‏اند، اختيار [فسخ معامله را] دارند. اگر راست بگويند و [عيب را] آشكار بگويند، داد و ستد براى هر دو، بركت خواهد داشت، و اگر [عيب را] بپوشانند و دروغ بگويند بركت دادوستدشان خواهد رفت.

مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل  ج 13 ، ص 298 ، ح 15410

حدیث (2) امام باقر علیه السلام یا امام صادق علیه السلام:

أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الرَّجُلِ يَتَقَبَّلُ بِالْعَمَلِ فَلَا يَعْمَلُ فِيهِ وَ يَدْفَعُهُ إِلَى آخَرَ فَيَرْبَحُ فِيهِ قَالَ لَا إِلَّا أَنْ يَكُونَ قَدْ عَمِلَ فِيهِ شَيْئا

فردى كارى را بر مى ‏دارد ؛ اما خودش آن را انجام نمى ‏دهد ؛ بلكه به ديگرى وا مى‏ گذارد و در اين ميان سود مى ‏برد. فرمود: نه، مگر آن كه خودش نيز مقدارى از آن كار را انجام دهد.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 273 و 274 ، ح 1

حدیث (3) پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم:

 مَنْ ظَلَمَ أَجِيراً أَجْرَهُ أَحْبَطَ اللَّهُ عَمَلَهُ وَ حَرَّمَ عَلَيْهِ رِيحَ الْجَنَّةِ وَ إِنَّ رِيحَهَا لَيُوجَدُ مِنْ مَسِيرَةِ خَمْسِمِائَةِ عَام‏

كسى كه مزدِ اجيرى را كم دهد ، خداوند عملش را باطل مى‏ گرداند و بوى بهشت را كه از مسافت پانصد ساله به مشام مى‏ رسد، بر وى حرام مى‏ كند.

من لا یحضر الفقیه ج 4 ، ص 12 ، ح 4968 {شبیه این حدیث در امالی(صدوق) ص 427 ، ح 1 }

سه شنبه، 26 فروردین 1404 - 10:57 ادامه مطلب نظر بدهید 6

.اَلْحَمْدُ للهِ الَّذي خَلَقَ... لَهُمُ [للعباد] النَّهارَ... لِ... يَسْرَحُوا فِي أَرْضِهِ، طَلَبا لِما فيهِ؛۸

۰.سپاس خداوندى را كه براى بندگانش روز را آفريد تا در زمين گردش كنند و آنچه را در آن است طلب نمايند.

۹

امام صادق عليه‌السلام:

۰.ضَمِنتُ لِمَنِ اقتَصَدَ أن لا يَفتَقِرَ ؛۹

۰.من براى كسى كه ميانه‌روى كند، ضمانت مى‌كنم كه فقير نشود.

۱۰

پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:

۰.خَلَقَ اللّهُ عز و جل التَّوانِيَ والكَسَلَ، فَزَوَّجَهُما فَوُلِدَ بَينَهُمَا الفاقَةُ؛۱۰

۰.خداوند سستى و تنبلى را آفريد و ميان آن دو را پيوند داد؛ پس از آن دو، فقر زاده شد.

۱.۱. الكافى ۳ /۵۶۸/۶.

سه شنبه، 26 فروردین 1404 - 10:03 ادامه مطلب نظر بدهید 6

آهن ربا، ذره آهن را هر کجا که باشد، به سمت خود می کشد. اگر یک مقدار پنبه را از کنار یک آهن ربا عبور دهید، آهن ربا کششی نسبت به پنبه ندارد، اما اگر مقداری خرده آهن را درون پنبه قرار دهیم، در این حالت پنبه به سمت آهن ربا کشیده شده و جذب آن می شود. در این جا خود پنبه جذب نمی شود، بلکه براده های آهنی که با خود آهن ربا هم جنس هستند، به سمت آن کشیده می شوند.

معصیت ها مثل آهن ربا و لقمه حرام مانند ذرات آهن است، وقتی که انسان در وجودش لقمه حرام نباشد، می تواند از کنار معصیت ها عبور کند و خود را نگه دارد. اما وقتی که لقمه حرامی را خورد، از کنار معصیت که می گذرد مجذوب آن می شود، این خاصیت درونی نان و لقمه حرام است. اما لقمه صد درصد حلال که انسان کار صحیح درستی را انجام داده است و اجرت طیّب و صحیح و طاهری را در مقابل آن به انسان داده اند- که البته این کم پیدا می شود- وقتی که این لقمه را انسان مصرف می کند، از کنار عبادات که می گذرد، عبادات او را جذب می کنند، از کنار امامزاده که می گذرد، به زیارت آن میل و گرایش پیدا می کند. میل و گرایش به مسجد و روضه و تربت شهدا پیدا می کند و این جزء خاصیت و ذات لقمه ای است که از همه جهت حلال باشد. هنگامی که انسان آن را مصرف می کند در انسان نوری را ایجاد می کند.

چهارشنبه، 06 فروردین 1404 - 01:36 ادامه مطلب نظر بدهید 8

عمل نیکوی "قرض دادن"، از امور مستحبی است که در قرآن و اسلام بسیار بر آن تاکید شده است به طوری که در چهارده آیه از سوره های مختلف قرآن این موضوع مطرح شده است. «قرض» در لغت به معنای «وام» است که در قرآن مجید نیز به آن اشاره شده است. بهترین نوع قرض، قرض الحسنه یا همان وام نیکو است که قرآن برای آن شرایطی قائل شده است:

چهارشنبه ۱۹ تیر ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۲۰

1.قرض الحسنه باید در دست افرادی قرار گیرد که محتاج هستند

2.با اخلاص همراه باشد

3. بدون منّت و آزار باشد

روایات و آیات موجود در مورد این عمل نیک، بیان می کنند که قرض "حسن"، نه تنها به حل بسیاری از گرفتاری های مردم کمک می کند، بلکه یک رفتار ارزشی و مؤثر در خودسازی و شکوفایی فردی و اجتماعی است. درست در نقطه مقابل آن قرض "ربوی" که نابودکننده روح ایثار، برادری، برابری و بسیاری از فضایل انسانی است.

در سوره ‏های مختلفی از جمله تغابن، مائده، حدید، بقره، مزمل و ... به آیاتی برخورد می کنیم که همگی درباره اهمیت قرض و فضیلت آن هستند.

سوره تغابن آیات 17و 18:

«إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا یُضَاعِفْهُ لَکُمْ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ شَکُورٌ حَلِیمٌ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ؛ اگر به خدا وام نیکو بدهید، آن را برای شما چند برابر می‏کند و شما را می‏آمرزد و خدا، سپاس‏گزار، بردبار، دانای نهان و آشکار، عزیز و استوار است»

سوره حدید آیه 18

یکشنبه، 03 فروردین 1404 - 03:37 ادامه مطلب نظر بدهید 5

گاهی قصد داریم کالایی بخریم یا از خدمتی استفاده کنیم، اما پولش را نداریم! در این مواقع چه باید کرد؟ اولین و بهترین پیشنهاد سواد مالی این است: از این هزینه صرف‌نظر کن تا وقتی که به اندازۀ خرید این کالا یا خدمت پول‌هایت را جمع کرده باشی؛ سپس هزینه کن.

گاهی این هزینه اجتناب‌ناپذیر و ضروری است، مانند هزینۀ درمان. در این صورت، می‌شود از صندوق اضطراری استفاده کرد و پس از گشایش، مبلغ را به صندوق بازگرداند. در نهایت، اگر صندوق اضطراری نیز خالی بود، چاره‌ای جز قرض گرفتن نیست.

در موقعیت‌های غیراضطراری، سواد مالی به گرفتن قرض توصیه نمی‌کند. آموزه‌های اسلامی نیز قرض گرفتن را ناپسند می‌دانند. بله؛ قرض دادن پسندیده است، اما قرض گرفتن، نه. در روایات، معصومین (ع) انسان‌ها را از قرض گرفتن باز داشته و پیامدهای نامطلوب آن را بیان کرده‌اند: رنج و اندوه، خواری، گرفتاری، پیری چهره، سرگردانی ذهن، بی‌خوابی، بلای بزرگ، موجب ننگ و از بین برندۀ دین.

یکشنبه، 03 فروردین 1404 - 03:35 ادامه مطلب نظر بدهید 5