احکام دین. نماز
نماز غفلیه یکی از نمازهای مستحبی معروف است که ما بین نماز مغرب و عشا خوانده می شود، این نماز دو رکعت دارد. کلمه غفیله از ماده غفلت است، به همین دلیل به این نماز غفیله می گویند، چون این نماز در ساعت غفلت یعنی بین مغرب و عشا خوانده می شود؛ چون در این ساعت شیطان سعی می کند، بندگان را از یاد خدا و فضیلت وصف ناپذیر نافله غافل کند. این نماز برای برآورده شدن حاجات و آمرزش گناهان تاثیر بسیار زیادی دارد.
رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
«تَنْفِلوُا فِی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ خَفیفَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَ الْکَرامَةِ. قیلَ یا رسُول اللّه وَ مَا ساعَةُ الْغَفْلَةِ؟ قالَ: بَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالعِشاء؛»
نماز مستحب به جا آورید در ساعت غفلت. اگرچه این نماز دو رکعتی خـفیف [و آسان] باشد؛ چرا که همین دو رکعت نماز [شما را] وارد بهشت می کند. پرسیده شد ای رسول خدا! ساعت غفلت چه هنگامی است؟ فرمود: بین مغرب و عشا است.
شاید یکی از دلایل توصیه به اقامه نماز غفیله و ثواب آن، این است که: حضرت یونس علیه السلام یک لحظه غفلت کرد و از قوم خود جدا شد و سرنوشت او با دریا و ماهی پیوند خورد و در شکم ماهی پس از انابه به درگاه خدای سبحان نجات پیدا کرد و شاید تأکید رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر این نماز، به لحاظ غفلت های کوچک و بزرگی باشد که ما هر روز مرتکب می شویم. تا ما هم از ظلمت های ظاهری و باطنی نجات پیدا کنیم.
کیفیت خواندن نماز غفیله
فضیلت نماز شب
امام صادق (ع) فرمود: نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیکو و انسان را خوشبو می کند، نماز شب رزق را زیاد و قرض را ادا می کند و اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلاء می دهد.[1]
پیامبر عظیم الشأن اسلام فرمود: نماز شب وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائکه[2]
امام صادق (ع) فرمود:در خانه هایی که نماز شب خوانده می شود و قرآن تلاوت می گردد،آن خانهه ها نزد آسمانیان همچون ستاره ها درخشانند.[3]
نماز شب سنت و روش پیامبران و نور معرفت و ریشه ایمان می باشد. نماز شب بدن را آرامش می دهد و شیطان را خشمگین می کند سلاحی بر علیه دشمنان و وسیله ای است برای اجابت دعا و قبول شدن اعمال، نماز شب روزی انسان را توسعه می دهد شفیع بین ملک الموت و نمازگزار می شود، چراغ و فرش قبر و جواب (دو فرشته) منکر و نکیر می باشد. در قبر تا قیامت مونس و زائر نمازگزار خواهد بود نماز بر سرش سایه می افکند، تاجی برسرش و لباسی بر بدنش می گردد، نور پیش رویش حائل بین او و آتش دوزخ خواهد بود، برای مؤمن حجتی است نزد خدا و وسیله سنگین شدن میزان اعمال و حکم عبور بر صراط و کلید بهشت می باشد زیرا نماز تکبیر است و حمد و ستایش و تسبیح و تمجید و تقدیس و تعظیم و قرائت و دعا و البته بهترین اعمال خواندن نماز در اول وقت آن است. (بحار ج 87 ص 153، بحار الأنوار ج 87 ص 161)
کیفیت نماز شب
نماز شب مجموعاً یازده رکعت است:
۱. هشت رکعت آن، که دو رکعت، دو رکعت، مانند نماز صبح خوانده می شود و چهار دو رکعتی آن به نیت نماز شب می باشد.
در میان نمازهای مستحبی به نوافل روزانه که البته نماز شب هم از آن ها محسوب می شود، تاکید فراوان شده است.
برای آشنایی خوانندگان با این نوافل، تعداد رکعات و وقت انجام آن ها را یادآور می شویم.
نافله صبح: دو رکعت قبل از نماز صبح
نافله ظهر: هشت رکعت (چهار تا دو رکعت) بعد از اذان و قبل از نماز ظهر؛ (البته وقت نافله ظهر محدود است که برای آشنایی، می توانید وقت دقیق آن را در رساله های توضیح المسائل بیابید. اما اگر در اول وقت اذان ظهر شروع به نافله کنیم، تمام این هشت رکعت در وقت خود واقع می شود).
نافله عصر: هشت رکعت (چهار تا دو رکعت)، که مابین نماز ظهر و عصر خوانده می شود. (نافله عصر هم وقت خاصی دارد که در رساله های توضیح المسائل نوشته شده، اما اگر بعد از نوافل ظهر و نماز ظهر، بدون فاصله زیاد مشغول نوافل عصر شویم، همه آن ها در وقت خود واقع می شود).
نکته: در روزهای جمعه، به هر یک از نافله های ظهر و عصر دو رکعت اضافه می شود؛ یعنی هر کدام پنج تا دو رکعتی بجا آورده می شوند.
نافله مغرب: چهار رکعت(دو نماز دو رکعتی) است که بعد از نماز مغرب خوانده می شود.
نافله عشاء: دو رکعت است که بعد از نماز عشا به صورت نشسته بجا آورده می شود و نمی شود آن را ایستاده خواند.
نوافل شب:
کیفیت آن: نماز شب یازده رکعت است که به سه قسمت تقسیم می شود:
نمازهای مستحبی دارای احکام و شرایطی هستند که در این جا تنها گزیده ای از مهم ترین آنها ارائه شده است:
1. تمام نمازهای مستحبی به صورت دو رکعتی خوانده می شوند، مگر نماز وتر در نافله شب، که یک رکعت است، و نماز اعرابی، که به صورت یک دو رکعتی و دو چهار رکعتی خوانده می شود.[1]
2. در نمازهای مستحبی غیر از چند نماز، خواندن سوره واجب نیست.[2]
3. شکستن نمازهای مستحبی حتی از روی اختیار جایز است.[3]
4. زیاد کردن رکن (مانند رکوع) از روی سهو نمازهای مستحبی را باطل نمی کند.[4]
5. در نماز مستحب شک میان رکعت اول و دوم، نماز را باطل نمی کند و نمازگزار می توان بنا بر هر کدام بگذارد.[5]
6. نمازهای نافله را می شود نشسته خواند، ولی بهتر است که دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند.[6]
7. نافله ظهر و عصر را در سفر نباید خواند، ولی نافله عشاء را به این نیت که شاید مطلوب باشد می تواند به جا آورد.[7]
8. برای نمازهای واجب، بهتر است انسان به مسجد برود، ولی در باره نوافل چنین دستوری نیست.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: هرگاه در زندگیت دچار تنگی معیشت و کسادی شدی، حاجتت را به خدا عرضه کن و نماز استغفار را ترک نکن. نماز استغفار دو رکعت است و در هر دو رکعت، چنین عمل کن:
در هر رکعت، یک بار حمد، و یک بار سوره قدر را بخوان
بعد از خواندن این دو سوره، 15 بار فقط بگو: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ»
سپس در رکوع، 10 بار فقط بگو: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ»
بعد از بلند شدن از رکوع، 10 بار بگو: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ»
در هر دو سجده، 10 بار فقط بگو: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ»
بعد از هر دو سجده، 10 بار بگو: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ»؛ [1]
طریقه خواندن نماز توبه
مهر | دین و اندیشه | جمعه، 30 آبان 1404 - 18:46
قم - نماز طلب باران به امامت آیتالله سید مهدی میرباقری، عصر جمعه ۳۰ در صحن جامع مهدوی آستان مقدس مسجد جمکران اقامه شد.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار مهر، مراسم اقامه نماز معنوی استقاء با هدف طلب رحمت و نزول باران، عصر روز جمعه ۳۰ آبان ماه ۱۴۰۴ در آستان مقدس مسجد مقدس جمکران برگزار شد.
این مراسم عبادی–معنوی با حضور مؤمنان و عاشقان اهل بیت (ع) و به امامت آیتالله سید مهدی میرباقری عضو مجلس خبرگان رهبری در صحن جامع امام مهدی (عج) اقامه شد.
اقامه نماز استسقاء از جمله سنتهای اسلامی برای طلب باران و رحمت الهی است که همیشه با استقبال مردم مؤمن همراه بوده و فضای معنوی ویژهای را رقم میزند.
توبه مردم از گناهان خود و دست به دعا برداشتن و به صورت دسته جمعی از دیگر شرایط اقامه نماز باران است.
طلب رحمت الهی از طریق خواندن نماز باران از خداوند، یک درس توحیدی است که ذات مقدس پروردگار و خواست او را ورای هر چیزی دانسته و از گرداننده جهان هستی طلب باران میکند. این نماز توصیه ای است دینی که از زمان پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله) و معصومین رواج داشته و نسل به نسل تا بدین زمان انتقال پیدا کرده است. زمانی که بارش رحمت الهی قطع گردد و در پی آن زمین نیز چشمه ها و قنات های پر آبش را از مخلوقات منع نماید و خشکسالی زمین را فراگیرد، برای نزول رحمت الهی و بارش باران، نماز استسقاء یا باران می خوانیم. با ما همراه باشید تا با نحوه خواندن نماز باران و احکام و مستحبات آن آشنا شویم.
دلایل خشکسالی و نباریدن باران
جدای از بحث دستکاری طبیعت توسط انسان، که روز به روز و با پیشرفت تکنولوژی خرابکاری های گسترده تری در سطح طبیعت بوجود می آید. در احادیث و روایات دلایل مختلفی برای عدم نزول باران ذکر شده که در ذیل به آن می پردازیم.
- خشم و غضب الهی: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) میفرماید: زمانی که خداوند بر امتی غضب نماید و عذاب بر آنان نفرستد، نرخها گران می شود و همچنین عمرها کوتاه میگردد، تجار سود نمی کنند و درختها میوه نمی دهند و نهرها پر آب نمی شود و باران از مردم قطع میشود و اشرار برآنان تسلط می یابند.[۱]
- ظلم حاکمان: امام رضا(علیه السلام) فرموده اند که هرگاه حاکمان دروغ بگویند، باران، بند مى آید و هرگاه سلطان ستم کند، دولت، سست و بى اعتبار مى شود و هرگاه زکات داده نشود، چارپایان، بمیرند.[۲]
- شیوع گناه و فساد : طبق احادیث و روایات: کفران نعمت، شیوع گناه، کم فروشی و احتکار، ظلم و حیله، ترک امر به معروف و نهی از منکر و … نیز میتواند سبب قطع باران می شود.
در میان فرائض دینی «نماز» همواره مورد تاکید بوده و همانا ستون دین است. در این مجال به صورت روزانه چهل حدیث نماز که از کتاب «چهل حدیث نماز در کلام امام امیرالمومنین علی علیه السلام» به اهتمام «غلامرضا راه پیما» اقتباس شده را منتشر کرده و در اختیار مخاطبان نوید شاهد قرار می دهیم. امید است مطالعه این احادیث بستری برای اُنس بیشتر و متعالی تر با نماز که همانا میعادگاه روزانه به خداست، باشد.
حدیث روز اول:
امام علی علیه السلام:
اُوصیکُمْ بِالصَّلاةِ وَ حِفْظِها، فَاِنَّها خَیْرُالْعَمَلِ وَ هِىَ عَمُودُ دینِکُمْ.
«شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش مى کنم زیرا نماز برترین عمل و اساس دین شماست.»
بحارالأنوار: ج 82، ص 209
حدیث روز دوم:
امام علی علیه السلام:
وَ إِنَّهَا لَتَحُتُّ الذُّنُوبَ حَتَّ الْوَرَقِ
«نماز گناهان را مانند ریزش برگ درختان فرو می ریزد.»
(نهج البلاغه، خطبه 199)
حدیث روز سوم:
امام علی علیه السلام:
اَلصّلاةُ حِصْنُ الرَّحْمنِ وَ مَدْحَرَةُ الشَّیطانِ
«نماز قلعه خدای بسیار مهربان و وسیله ای برای دورکردن شیطان است.
(غررالحکم، ج 2، ص 166)
فلسفه واجب بودن نماز
فاطمه زهرا سلام الله علیها :
فَرَضَ اللّه ُ الصَّلاةَ تَنزِیها مِنَ الکِبرِ ؛
حضرت فاطمه علیهاالسلام: خداوند نماز را برای دوری از کبر واجب کرد.
بحار الأنوار، ج 82، ص 209 .
برداشت و راهبردها و کاربردهای رهنمود فلسفه واجب بودن نماز
1. خداوند نماز را برای دوری از کبر فریضه ای واجب نمود.
2. نماز تاثیر زدایش و پاکسازی رذائل اخلاقی دارد.
3. نماز در منزه نمودن انسانها از رذائل مؤثر است.
4. راز و نیاز با خداوند در نماز و اذکاری که در نماز ذکر می شود در ارتقاء وضعیت انسان تاثیرگذار است و انسان را از وضعیت بد رذائل منزه می نماید و به خالص شدن می نماید.
5. خداوند نماز را برنامه ای برای تحول انسانها از اسفل سافلین به احسن تقویم قرار داده است.
6. محققان و پژوهشگران و نویسندگان باید مجموعه هدایتها و رهنمودهای خداوند در قرآن و رهنمودهای چهارده معصوم سلام الله علیهم را در رابطه با فلسفه و تاثیرات و مسائل نماز به عنوان محتوای درسی و غیر درسی متناسب با سن عرضه نمایند تا دانش آموزان و دانشجویان و مردم با اطاعت از رهنمودهای خداوند و معصومین سلام الله علیهم بیشتر توانمندی عمل به آنچه مورد رضایتمندی خداوند است موفق می شوند و بهرهمندی مناسب این تحقیقات در قالبهای مختلف ادبی و مقاله و کتاب و پوستر و بنر و بازیها و فیلمنامه های و فیلم ها و نمایشها می تواند بستر تعالی و رشد و سعادتمندی جامعه را فراهم آورد.
7. نقش آفرینی ترویج رهنمودهای اسلام توسط وزارت ارشاد اسلامی، آموزش عالی و آموزش و پرورش و حوزهها و معاونتهای فرهنگی و تربیّتی، فرهنگسراها مساجد و تبلیغات اسلامی و مبلغین و رسانه ها و مطبوعات بسیار تاثیر گذار است و پرداختن به وجوه و ابعاد مسائل نماز و آموزش مفاهیم عمیق و متعالی آن می تواند جامعه را به انسانهایی پاک از رذائل و برخوردار از مراتب فاضل و متعالی ارتقاء بخشد.
گل افشان گل محمدی
مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، 20 آبان 1404 - 14:58
نماز جمعه صاحب اولین کتاب شعر کودک شد. کتابی رنگارنگ و پرلبخند با عنوان «جمعه چراغونیه» که دنیای شعر را با حالوهوای نماز جمعه ارتباط داده است.
خلاصه خبر
به گزارش خبرگزاری مهر، نماز جمعه صاحب اولین کتاب شعر کودک شد.
کتابی رنگارنگ و پرلبخند با عنوان «جمعه چراغونیه» که دنیای شعر را با حالوهوای نماز جمعه ارتباط داده است.
این کتاب با تصویرسازی خلاقانه خانم زینب نظری، دنیای کودکانه را به یک ظهر جمعه آفتابی و پر از همدلی تبدیل کرده است.