اصول دین امامت
تسنیم | فرهنگی و هنری | چهارشنبه، 05 مهر 1402 - 17:15
منظور خداوند از حبل الله چیست که فرمود به آن اعتصام داشته باشید و اختلاف نکنید تا پراکنده نشوید؟
خلاصه خبر
آیه103 آل‌عمران از این ویژگی اینطور سخن می‌گوید «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا»؛ این آیه معمولاً در بحث وحدت و تقریب مذاهب مطرح می‌شود، در حالی که شاید بتوان گفت پایین‌ترین نازله معنایی باشد و یا بهتر است بگوییم باید به دنبال مصادیق حبل الله بود که در ادامه توضیحاتی ارائه می‌شود.
در اینجا سؤال پیش می‌آید که منظور خداوند از حبل‌الله چیست که فرمود به آن اعتصام داشته باشید و اختلاف نکنید تا پراکنده نشوید؟
بنابراین پیامبر صلی الله علیه و آله اگر حبل الله هستند، اهل بیت نیز حبل الله هستند و مسلمانان و مؤمنین با تمسک به آنان از تفرقه رهایی می‌یابند.
(شواهد التنزیل، ج 1، ص130) ابن حجر از ثعلبى در تفسیرش از امام صادق علیه‌السلام نقل کرده که فرمود: «ما حبل الله هستیم که خداوند فرمود: وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِیعاً وَلا تَفَرَّقُوا»؛ ما فرزندان امامان هدایت و چراغ‌هاى در ظلمتیم، (صواعق المحرقة، ص 90) قندوزى به سندش از ابن عباس نقل کرده که گفت: ما نزد پیامبر صلى الله علیه و آله بودیم که مردى اعرابى وارد شد و عرض کرد: اى رسول خدا، از شما شنیدم که فرمودید: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ»، ریسمان خدا که باید به آن چنگ بزنیم چیست؟
خود امیرالمؤمنین علیه‌السلام طی خطبه‌ای فرمود «...
أَنَا حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِینُ وَ أَنَا عُرْوَةُ اللَّهِ الْوُثْقَى»؛ یعنی من حبل الله متین و من ریسمان محکم و مورد اعتماد خداوند هستم.
امام صادق علیه‌السلام نیز فرمود «نَحْنُ حَبْلُ اللَّهِ- الَّذِی قَالَ اللَّهُ:وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً»؛ یعنی ما ریسمان خداوند هستیم که خداوند فرمود وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً.
بنابراین لازمه اعتصام به حبل الله اهل بیت وحی، ابتدا ایمان به ایشان و بعد تبعیت از مسیر ایشان است.
حضرت زهرا سلام‌الله علیها فرمود «وَ طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ وَ إِمَامَتَنَا أَمَاناً لِلْفُرْقَةِ»؛ یعنی اطاعت از اوامر ما سبب نظام ملت و امامت ما سبب ایمنی از اختلاف و پراکندگی است.
امام رضا علیه‌السلام نیز فرمود «إِنَّ الْإِمَامَةَ زِمَامُ الدِّینِ وَ نِظَامُ الْمُسْلِمِینَ وَ صَلَاحُ الدُّنْیَا وَ عِزُّ الْمُؤْمِنِین»؛ یعنی امامت، زمام دین و سبب نظام مسلمانان و نیز صلاح دنیا و عزت مؤمنان است.
قالَ الإمامُ أبُو مُحَمَّد الْحَسَنِ الْعَسْکَرى (علیه السلام) :
إنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالى بَیَّنَ حُجَّتَهُ مِنْ سائِرِ خَلْقِهِ بِکُلِّ شَىْء، وَ یُعْطِیهِ اللُّغاتِ، وَمَعْرِفَهَ الاْنْسابِ وَالاْجالِ وَالْحَوادِثِ، وَلَوْلا ذلِکَ لَمْ یَکُنْ بَیْنَ الْحُجَّهِ وَالْمَحْجُوحِ فَرْقٌ.(اصول کافى: ج ۱، ص ۵۱۹، ح ۱۱٫)
حضرت امام حسن عسکری( علیه السلام) فرمود: همانا خداوند متعال، حجّت و خلیفه خود را براى بندگانش الگو و دلیلى روشن قرار داد، همچنین خداوند حجّت خود را ممتاز گرداند و به تمام لغت ها و اصطلاحات قبائل و اقوام آشنا ساخت و أنساب همه را مى شناسد و از نهایت عمر انسان ها و موجودات و نیز جریات و حادثه ها آگاهى کامل دارد و چنانچه این امتیاز وجود نمى داشت، بین حجّت خدا و بین دیگران فرقى نبود.
١ـ «پیامبرگرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:
المَهدِی طاووسُ أَهلِ الجَنَّةِ.
مهدی(ع) طاووس اهل بهشت است. (الشِّهاب فی‌الحِکَمِ و الآداب، ص ١٦)
٢ـ «پیامبرگرامی اسلام (صلی‌الله علیه و آله و سلم)»:
افضلُ اَعمالٍ اُمّتی اِنتظارُ الفَرَج.
افضل اعمال امت من انتظار فَرَج و ظهور امام زمان علیه‌السلام است. (الشِّهاب فی‌الحِکَم و الآداب، ص ١٦)
٣ـ «حضرت مهدی(عج)»:
اَکثِروا الدُّعاءَ بِتَعجِیل الفَرَجِ فَاِنَّ ذلِکَ فَرَجُکُم.
برای تعجیل در ظهور من زیاد دعا کنید که خود فَرَج و نجات شما است. (کمال‌الدین، ج ٢، ص ٤٨٥)
حضرت مهدی(ع):
اَنَا خاتِمُ الأوصیاءِ وَ بی یدفَعُ اللهُ البَلاءَ عَن اَهلی و شیعَتی.
من ختم‌کنندة راه اوصیا هستم و به وسیلة من خدا بلاها را از اهل بیت من و شیعیانم دفع می‌نماید. (غیبت شیخ طوسی، ص ٢٤٦)
حضرت مهدی(ع):
إنّا غَیرُ مُهمِلینَ لِمُراعاتِکُم ولا ناسین لِذِکرِکُم و لَولا ذلِکَ لَنَزلَ بِکُم اللّأْواءُ وَاصطَلَکُمُ الأَعداءُ.
ما در رعایت حال شما هیچ کوتاهی نمی‌کنیم و یاد شما را از خاطر نمی‌بریم وگرنه محنت و دشواریها شما را فرا می‌گرفت و دشمنان شما را از بُن و ریشه قلع و قمع می‌ساختند. (بحار، ج ٥٣، ص ٧٢)
«امام جعفرصادق (علیه‌السلام)»:
المُنتَظِرُ لِلثّانی عَشَر کَالشّاهِرِ سَیفَهُ بَینَ یدَی رُسولِ الله صلی‌الله علیه و آله یذُبُّ عَنهُ.
کسی که در انتظار امام دوازدهمین خود به سر می‌برد همانند کسی است که در رکاب رسول خدا(صلی‌الله علیه و آله و سلم) شمشیر کشیده و از آن حضرت دفاع می‌نماید. (کمال‌الدین، ص ٦٤٧)
«حضرت مهدی(ع)»:
اِنّی اَمانٌ لِأَهلِ اِلأرضِ کما أَنَّ النُّجومَ اَمانٌ لِأَهلِ السّماء.
من برای اهل زمین أمن و أمانم همان گونه که ستارگان آسمان أمن و أمان اهل آسمانند. (بحار، ج ٧٨، ص ٣٨)
«حضرت مهدی(عج)»:
فَاِنّا یحیطُ عِلمُنا بِأَنبائِکُم و لایعزُبُ عَنّا شَیءٌ مِن اَخبارکُم.
ما از اوضاع شما کاملاً باخبریم و هیچ چیز از احوال شما بر ما پوشیده نیست. (بحار، ج ٥٣، ص ١٧٥)