اصول دین. توحید
مهر | فرهنگی و هنری | شنبه، 08 دی 1403 - 16:30
جلد اول کتاب «امید ناب؛ شرح فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی» توسط انتشارات سروش به چاپ چهارم رسید.
خلاصه خبر
به گزارش خبرگزاری مهر، جلد اول کتاب «امید ناب؛ شرح فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی» شامل مجموعه سخنرانی‌های آیت‌الله علی احمدی‌میانجی به‌تازگی توسط انتشارات سروش به چاپ چهارم رسیده است.
«امید ناب؛ شرح فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی» شامل متن سخنرانی‌های آیت‌الله احمدی‌میانجی در شرح و تفسیر این‌دعای امام علی بن الحسین (ع) است.
مهر | دین و اندیشه | پنجشنبه، 29 آذر 1403 - 08:58
مراتب عالیه ارزش‌های اخلاقی همه به توحید برمی‌گردد، اگر روح توحید در آن نباشد ارزش‌های اخلاقی دینی در حدّ ارزش‌های اخلاقی سکولار تنزّل می‌کند.
خلاصه خبر
بروز ایمان نیز در این ساحت‌ها چیزی نیست جز تقوا.
در این راستا حضرت علی (ع) می‌فرماید: «اعیونی بورع واجتهاد و سداد» سعی کنید تقوا و ورع داشته باشید.
قال مولانا امیرالمؤمنین؛ صلوات الله و سلامه علیه فی وصف شیعته: «… قَانِعٌ بِالَّذِی قُدِّرَ لَهُ؛ لَا یَجْمَحُ بِهِ الْغَیْظُ، وَ لَا یَغْلِبُهُ الْهَوَی، وَ لَا یَقْهَرُهُ الشُّح…»: به آنچه برایش مقدَّر شده قانع است.
خشم، شهوت و بخل، سه ریشه مفاسد
سایر اوصاف از فروع این مطلب است، از جمله سه وصف أخیر: لَا یَجْمَحُ بِهِ الْغَیْظُ، وَ لَا یَغْلِبُهُ الْهَوَی، وَ لَا یَقْهَرُهُ الشُّح.
شحّ یک بخل ثابت درونی و عمیق است.
قرآن کریم در دو آیه، تعبیر عجیبی دارد: «وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون» کسانی رستگار هستند که از بخل نجات پیدا کرده باشند.
دلش نمی‌خواهد مالش را خرج کند و یا به کسی بدهد.
ویژگی مفهوم قناعت این است که مورد آن فقط نعمت‌هاست، اما در مورد مصیبت‌ها، مفهوم صبر بکار می‌رود.
مقصود از «الّذِی قُدِّرَ لَه»؛ نعمت‌هایی است که خدا برایش مقدَّر کرده است.
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است
اللّٰهُمَّ يَا مَلاذَ اللَّائِذِينَ، وَيَا مَعَاذَ الْعَائِذِينَ، وَيَا مُنْجِىَ الْهَالِكِينَ، وَيَا عَاصِمَ الْبَائِسِينَ، وَيَا رَاحِمَ الْمَساكِينِ، وَيَا مُجِيبَ الْمُضْطَرِّينَ، وَيَا كَنْزَ الْمُفْتَقِرِينَ، وَيَا جابِرَ الْمُنْكَسِرِينَ ، وَيَا مَأْوَى الْمُنْقَطِعِينَ، وَيَا نَاصِرَ الْمُسْتَضْعَفِينَ، وَيَا مُجِيرَ الْخائِفِينَ، وَيَا مُغِيثَ الْمَكْرُوبِينَ، وَيَا حِصْنَ اللَّاجِينَ، إِنْ لَمْ أَعُذْ بِعِزَّتِكَ فَبِمَنْ أَعُوذُ ؟ وَ إِنْ لَمْ أَلُذْ بِقُدْرَتِكَ فَبِمَنْ أَلُوذُ ؟
خدایا، ای پشتیبان پناه‌جویان و ای پناه پناهندگان و ای رهایی بخش هلاک شدگان و ای نگهدار بینوایان و ای مهرورز بی‌چیزان و ای اجابت کننده درماندگان و ای گنجینه تهیدستان و ای جبران کننده شکست خوردگان و ای جایگاه آوارگان و ای یاور ناتوان‌شمردگان و ای پناه‌دهنده ترسیدگان و ای غمگسار غم‌زدگان و ای دژ پناهندگان، اگر به عزّتت پناه نیاورم پس به که پناه برم و اگر به قدرتت پناهنده نشوم، به که پناهنده شوم؟ گناهان وادارم ساخته که به دامان گذشتت چنگ زنم و خطاها محتاجم کرده که از تو خواهم، درهای چشم‌پوشی‌ات را بر من بگشایی؛
ای كه بر سنگلاخ زندگی دستم را گرفتی تا بر تيك تاك زمان پردۀ افكارم را پهن نمايم و چون سايبانی به پهنای آسمان شكوفه های باغ بهاران را از سوزش آفتاب در امان دارم، لطافت گلبرگهايم را در وزيدن نسيم محبّت بر شبنم عاطفه از تبّسم دوستی تو دارم و بر جريان رودی كه به دريای عشق وصل می شود، دستان پر از شكوفه وجودرا، با دلی پر تپش نثار قدومت می نمايم، تا رويش جوانه های مهر را هميشه در سايبان لطف تو داشته باشم.
خدايا زيبايی با تو شروع شد و راه يافتگان با ياد تو سر بلند نمايند و زيبا سروش شوند، آنانکه زيبا نگريستند و زيبا زيستند و زيبا ره يافتند و بر عرش زيبائيها آن همه خوبی و زيبائی را در تو ديدند. آن همه گفتنيها با تو جلا يافت و آن همه رفتار به زيور خواست تو زيبنده گشت و اين همه يعنی با همۀ خوبيها آميختن و با همۀ شوكت نشست و برخاست كردن و بر درگاه تو سجده كردن، ای خدای مهربان، تو به وادی انسانها شكوه اوج گرفتن بخشيدی.
پس ای خداوند بخشندۀ مهربان بر همۀ بندگانت روزی حلال ارزانی دار و آنان را بندگانی شاكر و ساعی قرار ده، تا تلاش نمايند و نعمتهای فراوان تو را در راه اعتلای انسانيت صرف نمايند.
حال غريبي است خدايا، از زمزم عشق تو پيمانۀ طهورا خوردن و نمردن! خدایا اين همان سّر ازليست، كه از آغاز سرودی، اين همان سرّ رمزياسين و طه ها و تين و زيتون است. اين سرهمان مشعرالحرام زمين است؟!، اين سرهمان وادی نوراست، در سرزمين طور؟! اين سرهمان بارش نور خدا است بر سينا و ياسين وجود، تا ای خالق هستی بخش ای مالک آفرینش، بندگانت بانورت، در تو، حل شوند؟! اين سر همان نشستن با نور منور تقدیر تدبیر حکیمانه علم لایتناهی خداوند بلندمرتبه است، که بر جان و قلب و خِرد مسيح و خضر و مهدي زمان"س" و آنان كه در سرزمين تور جودِ پروردگار جهانیان، حضور یافته اند، فرود آمد تا سرزمين وجودشان را پر از گوهرهاي جودِ خود نمايد؟
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
به لطافت روح آنگاه كه در لوح لطف تو می آرامد، ای خداوند مهربان، ما همه ذرهای ناچيزی از بيكران بزرگیِ هستی بخش تو هستيم که با چشم حقيقت تورا می بينم كه ما را چنان گرامی داشته ای كه غرق در الطاف و نعمتهایت شده ایم و با این وجود از تو غافليم، از تو می خواهیم چنان نمائی که همواره به عبادت تومشغول باشیم، كه شناخت تو و شناخت حجتهایت و تفکر در آفریده هایت و اطاعت از رهنمودهایت و جلب رضایتت و خدمت به بندگان تو نيز همانا عبادت است و تو بر جريدۀ عالم سخن عشق نوشتی تا آدميان پرده های جهل را عقب زده و ديده به نور تو روشن نمايند و تو زيباترين سرود عشقی و ما مدهوش آن همه زيبايی در بستر رحمت تو آرميده ايم و چه بگويم آنگاه كه نوری از تو هائل بر گرد وجود می گردد و تو زيباترين سخن عشق می شوی و تو
بهار پر از راز نهفته است، انسان هم خود بهار است و پر از راز نهفته، اگر بدانیم رازِ بهارِ انسان را، آنگاه می توانیم دریابیم قدرِ عطرِ نسیمِ نگاهِ مهربانِ خداوند را.
خدایا در لحظات تراوش مهربانیهایت پر طراوت نما هستی وجود را، ای آنکه به مهر آفریدی جهانی را، پر از قدر مطلق، رازهای قدر مطلقت را با تحقق سورۀ قدر و عینیت یافتن سوره کوثر و حمد و نصر و آیات هشتاد و هشتادویک سوره اسراء، تعبیر نما و آیات زندگی حیات طیبه و آیات احسن تقویم آفرینش را با تحقق آیات ظهور عالیترین وجود عالی سوره هستی منتظران تحقق قدر خوبیهایت را به سر منزل مقصود موفق و پیروز رسان تا به تعالی تفسیر شود لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم، تبارک الله احسن الخالقین، تبارک الله رب العالمین، تبارک الله احسن التقویم، ماشاء الله، الله اکبر، افوض امری الی الله، انّ الله بصیرا بالعباد. حسبناالله نعم الوکیل نعم المولی و نعم النصیر تا تابش آیات نور پر مهرت با ظهور خوبیها و امام خوبیها و پایان باطل و برقراری حکومت عدل و فضلت و حکومت بر حق قائم آل محمد، جهانیان را برای همیشه فرا گیرد.
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي دِفَاعِ كَيْدِ الْأَعْدَاءِ ، وَ رَدَّ بَأْسِهِمْ
نيايش چهل و نهم دعاي آن حضرت است در دور ساختن مكر دشمنان و بازگرداندن قهر ايشان.
﴿1﴾ إِلَهِي هَدَيْتَنِي فَلَهَوْتُ ، وَ وَعَظْتَ فَقَسَوْتُ ، وَ أَبْلَيْتَ الْجَمِيلَ فَعَصَيْتُ ، ثُمَّ عَرَفْتُ مَا أَصْدَرْتَ إِذْ عَرَّفْتَنِيهِ ، فَاسْتَغْفَرْتُ فَأَقَلْتَ ، فَعُدْتُ فَسَتَرْتَ ، فَلَكَ إِلَهِي الْحَمْدُ .
(1) اى خداى من، تو مرا هدايت كردى و من به لهو و غفلت روى آوردم. پندم دادى و من سخت دلى نمودم. نعمتهاى نيكويم دادى و من نافرمانى كردم. آنگاه آنچه مرا از آن منع كرده بودى به من شناسانيدى و من شناختم و آمرزش طلبيدم و تو گناه من بخشيدى. زان سپس من بار ديگر به گناه بازگشتم و تو اغماض كردى. پس حمد باد تو را اى خداوند من.
﴿2﴾ تَقَحَّمْتُ أَوْدِيَةَ الْهَلَاكِ ، وَ حَلَلْتُ شِعَابَ تَلَفٍ ، تَعَرَّضْتُ فِيهَا لِسَطَوَاتِكَ وَ بِحُلُولِهَا عُقُوبَاتِكَ .
(2) خود را در واديهاى هلاكت درافكندم و به دره‌هاى تلف درآمدم و در آن احوال، با سطوت و قهر تو، با عذابها و عقوبتهاى تو روياروى شدم.
﴿3﴾ وَ وَسِيلَتِي إِلَيْكَ التَّوْحِيدُ ، وَ ذَرِيعَتِي أَنِّي لَمْ أُشْرِكْ بِكَ شَيْئاً ، وَ لَمْ أَتَّخِذْ مَعَكَ إِلَهاً ، وَ قَدْ فَرَرْتُ إِلَيْكَ بِنَفْسِي ، وَ إِلَيْكَ مَفَرُّ الْمُسي‌ءِ ، وَ مَفْزَعُ الْمُضَيِّعِ لِحَظِّ نَفْسِهِ الْمُلْتَجِىِ .
(3) بار خدايا، رهتوشه‌ى من براى رسيدن به تو، اعتقاد من به يكتايى توست و دستاويز من اينكه هيچ چيز در خدايى با تو شريك نساخته‌ام و كسى را جز تو به خدايى نگرفته‌ام و اينك خود در تو گريخته‌ام، زيرا خطاكاران را جز تو فرار گاهى نيست و براى پناهنده‌اى كه بهره‌ى خويش تباه كرده است جز تو پناهگاهى نيست.
چهار ذکر الهی در چهار حالت بحرانی
حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) فرموده است: در شگفتم برای کسی که از چهار چیز بیم دارد، چگونه به چهار کلمه پناه نمی برد!
۱- در شگفتم برای کسی که ترس بر او غلبه کرده، چگونه به ذکر «حسبنا الله و نعم الوکیل» (سوره مباركه آل عمران آیه ۱۷۱) پناه نمی برد. در صورتی که خداوند به دنبال ذکر یاد شده فرموده است: پس (آن کسانی که به عزم جهاد خارج گشتند، و تخویف شیاطین در آنها اثر نکرد و به ذکر فوق تمسک جسند) همراه با نعمتی از جانب خداوند (عافیت) و چیزی زاید بر آن (سود در تجارت) بازگشتند، و هیچگونه بدی به آنان نرسید.
۲- در شگفتم برای کسی که اندوهگین است چگونه به ذکر «لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین*» (سوره مباركه انبیاء آیه ۸۷) پناه نمی برد. زیرا خداوند به دنبال این ذکر فرموده است: «پس ما یونس را در اثر تمسک به ذکر یاد شده، از اندوه نجات دادیم و همین گونه مومنین را نجات می بخشیم.» (سوره انبیاء آیه ۸۸)
۳- در شگفتم برای کسی که مورد مکر و حیله واقع شده، چگونه به ذکر «افوض امری الی الله، ان الله بصیر بالعباد» (سوره مباركه غافر آیه ۴۴) ... پناه نمی برد. زیرا خداوند به دنبال ذکر فوق فرموده است: «پس خداوند (موسی را در اثر ذکر یاد شده) از شر و مکر فرعونیان مصون داشت.» (سوره غافر آیه ۴۵)
۴- در شگفتم برای کسی که طالب دنیا و زیباییهای دنیاست چگونه به ذکر «ماشاءالله لاحول و لاقوة الا بالله» (سوره مباركه كهف آيه 39) پناه نمی برد، زیرا خداوند بعد از ذکر یاد شده فرموده است: «مردی که فاقد نعمتهای دنیوی بود، خطاب به مردی که از نعمتها برخوردار بود) فرمود: اگر تو مرا به مال و فرزند، کمتر از خود می دانی امید است خداوند مرا بهتر از باغ تو بدهد.»
نویسندگان:
منبع: نشریه پاسدار اسلام 1386 شماره 311
حوزه های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
«یا أیها الذین آمنوا اذکروا نعمة اللّه علیکم إذ همّ قومٌ أن یبسطوا إلیکم أیدیهم فکفّ ایدیهم عنکم و اتقوا الله و على الله فلیتوکل المؤمنون»( سوره مائده، آیه 11)
اى مؤمنان به یاد آورید نعمتى را که خدا به شما داد، أنگاه که گروهى ( از دشمنان) قصد داشتند دست به سوى شما دراز کنند (وشما را از بین ببرند) اما خدا دست آنان را از شما بازداشت. پس تقوا داشته باشید و از خدا بترسید و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند.
از ظاهر آیه معلوم مىشود مقصود از افرادى که به شما مؤمنین حمله کردند و خدا شر آنها را از شما دور ساخت، یک فرد نیست بلکه جمعى از افراد است زیرا تأکید دارد با کلمه " قوم ". اگر تنها صیغه جمع آورده بود ممکن بود فردى را مشخصاً مد نظر دارد ولى صیغه جمع آورده است مانند آیه ولایت که به صیغه جمع آمده ولى تنها امیرالمؤمنین علیه السلام را مورد عنایت قرار داده است زیرا او را با وصف " یقیمون الصلاة ویؤتون الزکاة و هم راکعون " توصیف نموده و این وصف بر احدى منطبق نمى شود جز بر أمیرالمؤمنین علیهالسلام و خاصّه و عامّه بر این اجماع نظر دارند.