به منظرگاه مدیریتی امام محمد باقر سلام الله علیه خوش آمدید.
مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، 13 خرداد 1404 - 16:23
حجت الاسلام احمدی در یادداشتی نوشت:مرجعیت علمی امام درجامعه اسلامی تا بدانجا بود که جمعی از اندیشمندان از پیروان مذاهب اسلامی او را به دلیل وسعت علمش می‌ستودند و برای تعلیم به نزدش می‌رفتند.
خلاصه خبر
چون پدر که بعد از نهضت خونین و الهی عاشورا، رغم همه تنگناها جبهه فرهنگی و علمی را گشود تا اندیشه و ارزش‌های مکتب اهل بیت علیهم السلام بسط و تعمیق یابد.
انسان‌های اهل اندیشه و فرهیخته زیادی را تربیت و رشد دادند.
چنان‌چه حسب گزارش‌های تاریخی معتبر ۴۶۲ شخصیت فرهیخته علمی و اندیشمند از ملیت‌های مختلف را از شاگردان و تربیت شدگان آن حضرت نام برده‌اند .۱
انبوه روایات در زمینه‌های فقه، اعتقادات، اخلاق و تربیت و دیگر علوم اسلامی که از محدثان شیعه و اهل سنت بر جای مانده، گواه مقام و منزلت و تلاش بی‌وقفه حضرت است.
چون قلمرو پهناور اسلامی آن روز در اوج فرقه گرایی، افراطی‌گرایی و تفریط قرار داشت.
شخصیت‌های بزرگی از اهل فکر و دانش همانند: زُرارِة بن اَعیَن ممتازترین شاگرد امام باقر علیه السلام و از برجسته‌ترین متکلمان، محدثان، فقیهان و از رهبران بزرگ دینی در عراق بود و از تدوین کنندگان مکتب حقوقی شیعه به شمار می‌رود.
ابوبصیر لیث البختری فقیه بزرگ، کمیت اسدی شاعر نامدار و برجسته شیعی و ابوحمزه ثمالی، از فقیهان و محدثان و عارفان بزرگ شیعه، از جمله این ستارگان مدارس فکری و علمی امام هستند.
نگاهی به سیره اخلاقی امام باقر(ع)
مقدمه
سیرة معصومین: بهترین الگوی بازسازی اخلاقی است. ایشان با پرورش صفات و فضائل اخلاقی ناب در گوهر وجودشان، علاوه بر نورانی کردن باطن خود، فضای خانواده و جامعه خویش را از این نورانیت بهره مند کرده اند؛ که می توان شعاع این گسترش برکت را تا روز قیامت، در تمام گستره هستی ترسیم کرد. امام باقر 7 به عنوان پنجمین وجود مطهر از این پاکان، خورشید تابناکی است که هر انسانی خود را در معرض اشعه آن قرار دهد، قطعاً به سعادت ابدی رهنمون می گردد. در این مقاله برآنیم، بخشی از برجستگیهای اخلاقی امام باقر 7 را مرور کنیم.
1. اخلاق فردی
الف. عبادت و پارسایی
امام صادق(ع) می فرماید: «پدرم، امام محمد باقر(ع)، همواره مشغول ذکر خدا بود. هنگام خوردن غذا نیز ذکر خدا می گفت. وقتی با مردم صحبت می کرد، از یاد خدا باز نمی ماند و کلمه «لا اله الا الله» همواره بر زبانش جاری بود. [سحرگاهان] ما را به عبادت و شب زنده داری تا برآمدن آفتاب فرا می خواند. به آن دسته از اعضای خانواده که قرائت قرآن می دانستند، دستور خواندن قرآن می داد و بقیه را به گفتن ذکر خدا سفارش می نمود».[1]
«افلح» خدمتکار امام می گوید: «با محمد بن علی(ع) برای انجام مناسک حج بار سفر بستم. وقتی [به مکه] رسیدیم و امام داخل مسجدالحرام شد و نگاهش به کعبه افتاد، شروع به اشک ریختن کرد. او با صدای بلند می گریست، تا جایی که شگفت زده شدم [که چرا امام معصوم این گونه می گرید.] گفتم: پدر و مادرم به فدایت باد! مردم شما را نگاه می کنند. اگر ممکن است کمی آهسته تر گریه کنید. امام فرمود: وای بر تو! چرا صدایم را به گریه بلند نکنم تا شاید [مورد بخشایش و مهرورزی پروردگار قرار گیرم] و در من نظر لطف کند و فردای رستاخیز به مهربانی و لطفش درآویزم؟
سپس مشغول طواف خانة خدا شد و نزد مقام [ابراهیم] به نماز ایستاد، [هنگامی که نمازش پایان یافت] به سجده رفت و آن هنگام که سر از خاکساری درگاه خدا برداشت، سجده گاهش از اشک، تر شده بود.[2] او در هر شبانه روز یکصد و پنجاه رکعت نماز می گذارد».[3]
امام صادق(ع) در بیان خداترسی پدر بزرگوارش می فرماید: «کَانَ أَبِی یَقُولُ فِی جَوْفِ اللَّیْلِ فِی تَضَرُّعِهِ: أَمَرْتَنِی فَلَمْ أَئْتَمِرْ [آتَمِرْ] وَ نَهَیْتَنِی فَلَمْ أَنْزَجِرْ فَهَا أَنَا ذَا عَبْدُکَ بَیْنَ یَدَیْکَ وَ لَا أَعْتَذِرُ؛[4] پدرم نیمه های شب، با سوز و گداز می گفت؛ [بار الها!] مرا امر کردی، اطاعت نکردم و نهی کردی، باز داشته نشدم، اینک منم، بندة تو، در برابرت و هیچ عذری ندارم.»
پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| به دلیل کلامی و دلیل نقلی ائمه معصومین علیهم السلام بالذات در آنچه مربوط به مقام امامت می شود مشترک اند و در(عصمت، علم غیب، ولایت تکوینی) تفاوتی بین ذوات معصومین نیست ولی بالعرض وبه حسب موقعیت ها، هریک از امامان خصوصیت ویژه ای دارند که امام قبلی وامام بعدی آن را نداردبه همین دلیل امام باقر علیه السلام نسبت به ائمه دیگر، ده خصو صیت ویژه دارد که امامان دیگر آن را ندارند، در هفتم
ذی حجه که مقارن با سالروز شهادت آن حضرت است به تحلیل ده ویژگی می پردازیم
1-(پیشگویی تولد قبل ازتولد)
نخستین ویژگی امام باقرعلیه السلام (پیشگویی ولادتش) توسط رسول الله پنجاه سال قبل ازتولد است، چراکه در روایت آمده است:پیامبر به جابربن عبدالله انصاری فرمود:(اِنّكَ سَتَدْرِكُ يا جابِرُ رَجُلاً مِنْ اَهْلِ بيتي اِسْمُهُ اِسْمِي وَ شمائِلُهُ شَمائِلي، يَبْقَرُ الْعِلْمَ بَقراً فَاِذا لَقِيتُهُ فَأقْرأهُ عَنِي السّلام:بدرستي كه تو بزودي مردي از اهل بيت مرا درك مي كني كه او هم نام من هم سيماي من و شكافنده علم است هر وقت او را ملاقات كردي سلام مرا به او برسان:)
پیشوای پنجم شیعیان، روز جمعه اول ما رجب، سال ۵۷ هجری در مدینه دیده به جهان گشود. دهها سال پیش از تولد وی، نیای بزرگوارش پیامبر اکرم(ص) نام خود «محمد» را برای وی برگزیده و او را به لقب «باقر» ملقب فرمود.
امام باقر(ع)، در میان خاندان پیامبر(ص) نخستین کسی بود که هم پدر و هم مادر وی فاطمی و علوی بودند؛ زیرا پدر او امام زین العابدین (ع) فرزند امام حسین(ع) و مادرش فاطمه (مکنی به ام عبدالله) دختر امام حسن مجتبی(ع) بود که از زنان با فضیلت و دانشمند بنی هاشم به حساب می آمد و امام صادق(ع) او را «صدیقه» لقب داده بود و می فرمود: در خاندان حضرت مجتبی(ع) هیچ زنی به پایه ی فضیلت او نمی رسید.
امام باقر(ع) و پیشگویی پیامبر(ص)
امام محمد باقر (علیه السلام)، پنجمین امام شیعیان، به عنوان "باقرالعلوم" معروف است، به دلیل دانش و آگاهی فراوانش در زمینه‌های مختلف علوم. ایشان به تربیت شاگردان و گسترش دانش اسلامی اهتمام ویژه‌ای داشت و حدیث‌های زیادی از ایشان به یادگار مانده است.
ویژگی‌های بارز حضرت امام محمد باقر (علیه السلام):
-
علم و دانش:
ایشان سرآمد علم و دانش در زمان خود بود و به عنوان "باقرالعلوم" شناخته می‌شد، به این معنا که دانش و معرفت ایشان مانند چشمه‌ای بود که از آن می‌توان به علوم مختلف دست یافت.
-
تربیت شاگردان:
امام محمد باقر (علیه السلام) به تربیت شاگردان و دانش‌پژوهان علاقه‌مند بود و بسیاری از شخصیت‌های برجسته علمی و دینی از شاگردان ایشان بودند.
