ویژگی اهل بیت برای نجات انسان‌ها از مهلکه‌های دنیا

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صلوات شعبانیه یکی از ادعیه منسوب به امام سجاد علیه السلام است.
آنچه در صلوات شعبانیه آمده، بیشتر تأکید بر جایگاه اهل‌بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله ائمه علیهم‌السلام است.
اهل‌بیت، گنجینه علم، محل رفت‌وآمد فرشتگان، جایگاه رسالت الهی و محل نزول وحی هستند.
در فرازی از این مناجات می‌خوانیم "اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصِینِ وَ غِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکِینِ وَ مَلْجَإِ الْهارِبِینَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمِینَ." یعنی خدایا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، پناهگاه محکم و فریادرس بیچارگان درمانده و پناه گریختگان و دستاویز استوار برای چنگ‌اندازان.
در عبارت اول این فراز اهل بیت علیهم‌السلام با تعبیر "کهف حصین" یاد شده‌اند.
کهف در لغت به معنای غار و پناهگاه است.
این مفهوم دارای ریشه‌ای قرآنی و برگرفته از داستان "اصحاب کهف" است.
عبارت "حصین" به معنای استواری و استحکام بالا و صفت مشبهه است و زمانی که به اسم مکانی تعلق می‌گیرد، به معنای جای محکم و استوار به کار می‌رود؛ بنابراین "کهف حصین" یعنی کوهی بسیار استوار است که برای فرد حصن و امنیت فراهم می‌کند.
در عبارت دوم این فراز، ائمه با عنوان "غِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکِینِ" یاد شده‌اند.
غیاث از الغَوْث‏ به معنای یاری‌کننده است.
مضطرّ هم به معنای فردی است که به شدت در اضطرار افتاده و مستکین از مصدر اسْتکَانَة و به معنای فروتن و خوار است؛ همچنان که در آیه76 سوره مؤمنون می‌خوانیم «فَمَا اسْتَکانُوا لِرَبِّهِمْ وَ ما یَتَضَرَّعُونَ‏» یعنی به پروردگارشان منقاد و خاضع نشدند و ناله نکردند.
با این تعریف، اهل بیت علیهم‌السلام یاری‌کننده افرادی هستند که از شدت اضطرار دچار شکستگی و زبونی شده‌اند.
در عبارت بعدی اهل عترت را با عنوان " مَلْجَإِ الْهارِبِینَ" یاد می‌کنیم.
ملجأ یعنی پناهگاهی که که افراد به واسطه سختی‌ها و مصائب به آنجا پناه می‌برند.
"لاجی" در ادبیات روز عرب به فردی می‌گویند که از کشور خود به علل سیاسى و غیره می‌‏گریزد و به کشور دیگرى پناهنده می‌‏شود.
(فرهنگ ابجدى، ص 123) هارب به معنای فرد گریزان است.
در ادبیات عرب، وقتی می‌گویند "هرب‏ الرجل" یعنی فردی که با ترس و لرز یا بدون ترس کوشید و فرار کرد و از آن سرزمین دور شد.
می‌توان نتیجه گرفت " مَلْجَإِ الْهارِبِینَ" یعنی ائمه علیهم‌السلام پناهگاه و ملجأ شیعیان و محبانی هستند که از شدت مصائب و یا پستی‌های دنیا به حریم مقدس ایشان پناهنده شدند.
در فراز آخر یعنی اهل بیت در جایگاه "عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمِینَ" هستند.
عصمت از ریشه "عَصم" به معنای حفظ و نگهداری است.
اعتصام از همین ریشه مشتق شده که به معنای در آویختن و دست یازیدن‏ است؛ بنابراین عصمت معتصمین یعنی ائمه، نگهدارنده آن دسته از مؤمنینی هستند که به ریسمان ایشان چنگ زدند.
منابع:
لغت‌نامه‌های مفردات راغب،‌ فرهنگ ابجدی، قاموس قرآن
انتهای‌پیام/