امام حسین ( ع ) فرزند دوم امام علی ( ع ) ( پسر عموی پیامبر و امام اول شیعیان ) و حضرت فاطمه (س ) ( دخت گرامی پیامبر ) و نوه ی حضرت محمد(ص) است.
امام حسین ( ع ) امام سوم شیعیان و برادر امام حسن ( ع ) است که پس از ایشان به امامت رسیدند.
او از خاندان بنی هاشم و از قبیله قریش است و حضرت زینب(س) و ام کلثوم از خواهران ایشان هستند.به مناسبت میلاد ایشان با بهجت السادات معاون افشاری استاد عالی حوزه علمیه به گفتگو پرداختیم.
نگاه به زندگی از منظر امام حسین (ع) چگونه بود؟
پاسخ را باید در سخن حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام جست آنجا که بیان می‌فرماید: «لِیَرْغَبَ اَلْمُؤْمِنُ فِی لِقَاءِ اَللَّهِ مُحِقّاً فَإِنِّی لاَ أَرَى اَلْمَوْتَ إِلاَّ اَلْحَیَاةَ وَ لاَ اَلْحَیَاةَ مَعَ اَلظَّالِمِینَ إِلاَّ بَرَماً إِنَّ اَلنَّاسَ عَبِیدُ اَلدُّنْیَا وَ اَلدِّینُ لَعْقٌ عَلَى أَلْسِنَتِهِمْ یَحُوطُونَهُ مَا دَرَّتْ مَعَایِشُهُمْ فَإِذَا مُحِّصُوا بِالْبَلاَءِ قَلَّ اَلدَّیَّانُونَ؛[4] باید مؤمن دل به دیدار پروردگار خود ببندد در حالى که طالب حق است.
من مرگ را جز حیات و زندگى نمى‌بینم و زنده ماندن با ستمگران را جز بدبختى نمی‌بینم.
مردم بنده دنیایند و دین بر سر زبان‌هاى آنها آویزان است، آن را مى‌چرخانند بر محور زندگى خود، وقتى به وسیله بلا آزمایش شدند دین‌داران کم خواهند بود.»
(مجلسی،بحار الانوار،ج۷۵،ص۱۶۵)
بنابراین می فهمیم که رسیدن به لقای خداوند وکسب رضایت او بوده زیرا با وجود این هدف مسیرهای پیش رو ی انسان روشن شده و با دلی راحت تر گام برمی دارد.
رابطه امام حسین(ع) با سایر برادران وخواهرانش چگونه بود؟
خداوند متعال، رسول خدا(ص) و اهل بیت(ع) او را برای اهل عالم، به ویژه پیروانشان، به عنوان الگو آفریده است.
مسلمانان جهان وظیفه دارند در تمام شئونات زندگی اعم از فردی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و غیره به آنان اقتدا نمایند.یکی از مسائلی که کمتر به آن توجه شده، روابط عاطفی معصومان (ع) با اعضای خانواده و بستگان درجه اول و روابط عاطفی متقابل آنان با معصوم (ع) است.پس از شهادت امیرمؤمنان (علیه‌السّلام)، امام حسین (علیه‌السّلام) با برادرش امام حسن (علیه‌السّلام) بیعت کرد.
ایشان چه در ایام خلافت امام حسن (علیه‌السّلام) و چه در دوران امامت آن حضرت، همواره همراه و یار و یاور امام حسن (علیه‌السّلام) در امور خلافت و امامت بود.
افزون بر این، امام حسین (علیه‌السّلام) احترام ویژه‌ای برای برادر و امام خود قائل بود، به طوری که در یک کلام می‌توان گفت که ایشان در پیروی و تکریم از امام حسن (علیه‌السّلام) کار را به سرانجام رسانده بود.امام حسین (علیه‌السّلام) در همه حال، پیوسته جانب برادر را رعایت می‌کرد و خود را تابع سیاست‌های ایشان و مطیع اوامر او می‌دانست.
(تاریخ طبری،ج۵،ص۱۶۵) حضرت زینب (س) مهر و محبت و عاطفه را از مادرش آموخته است و پس از شهادت مادر (س) روابط عمیقی با پدر و دو برادر خود دارد.
این روابط عاطفی بعد از شهادت امام مجتبی (ع) نسبت به امام حسین (ع) تنها بازمانده اصحاب کساء (ع) به اوج خود می‌رسد و بیش‌ترین تجلی را در واقعه عاشورا دارد.
با مروری بر گزارش‌های تاریخی و روایی نشان داده شد که این روابط عاطفی، صرف احساسات زنانه نبوده و توأم با عقلانیت بوده؛ چنان‌که از القاب ایشان عقیله و عاقله است (نک: محمدزاده مزینان، ص۲۲۲)
همچنین می‌توان به عکس العمل امام در برابر محمد حنفیه اشاره کرد.
به هنگام حرکت از مدینه، محمد حنفیه خدمت امام علیه‌السّلام آمده پیشنهاد حرکت از شهری به شهر دیگر برای در امان ماندن از خطرات فراروی امام علیه‌السّلام به دلیل امتناع از بیعت می‌دهد.
امام علیه‌السّلام در برخورد با این رفتار برادر خود می‌فرماید:
یا اخی جزاک الله خیرا لقد نصحت و اشرت بالصواب وانا عازم علی الخروج الی مکه...
؛ برادرم،خدا جزای خیر دهد تو را که خیرخواهی نمودی و به نظر صلاح خود اشاره کردی اما من عازم مکه هستم.(مقتل خوارزمی،ج۱،ص۱۸۸)
جایگاه امام حسین (ع)در نزد اهل سنت به چه صورت است؟
امام حسین (ع) هم امام شیعیان و هم امام اهل سنت است و یکی از منابع وحدت مسلمانان به شمار می رود و همچنین از احترام و ارزش بالایی نزد اهل سنت برخوردار است.این مطلب را ابن تیمیه نقل کرده است: "هر کس که حسین (ع) را به قتل رسانده یا در قتل ایشان کمکی کرده است، یا به این اقدام راضی بوده است، لعنت خدا و ملائکه و همه انسان ها بر او باد." (مجموع فتاوی4/487).از رسول خدا(ص) نقل شده است که فرمود: «من احب الحسن و الحسین فقد احبنی و من ابغضهما فقد ابغضنی»؛ هر که حسن و حسین را دوست داشته باشد در حقیقت مرا دوست دارد و هر که با آنان دشمنی کند در حقیقت با من دشمنی کرده است.(سنن ابن ماجه،ج۱،ص۱۵)
ازدواج امام حسین(ع) به چه صورت بود؟
درباره ي ازدواج حسين بن علي ـ عليه السّلام ـ با شهربانو اظهار نظرهاي زيادي شده؛مشهور آن است كه وي دختر يزدگرد سوم آخرين پادشاه ايران بوده است و در زمان خلافت عمر اسير شد و به نكاح امام حسين(ع) در آمد و امام زين‌العابدين از او متولد شد.اينكه شهربانو در چه سالي ديده به جهان گشوده و در چه سني به همسري حسين بن علي ـ عليه السّلام ـ درآمده و پس از آن چند سال با آن حضرت زندگي كرده است؛مورخان و محدّثان نظر قاطعي را ثبت نكرده‌اند.در اين موردمرحوم شهيد مطهري[خدمات متقابل ایران واسلام ،ص۹۷ تا ۱۲۲] ومرحوم دکتر سيد جعفرشهيدي[زندگانی علی بن الحسین (ع)،ص۷تا۲۷] باوري مخالف نظر مشهور دارند،اما باتوجه به نظر دانشمندان بزرگي چون شيخ مفيد که درنقل مطالب با دقت کم نظيري عمل نموده ،مادر امام سجاد(ع) شهربانو مي باشد.
سبک زندگی وتربیت فرزندان امام حسین(ع) چگونه بود؟
از مهم ترین مباحثی که در اسلام مطرح شده است ،شیوه رفتار با همسران و فرزندان است.
سبک زندگی امام حسین(ع) با مولفه هایی همچون: آراستگی، صله رحم، حسن خلق، خوش رفتاری، ساده زیستی و تمکین و وفاداری نسبت به همسر، تربیت فرزند، مهارت ارتباط کلامی، اصلاح خود، تفریح، کنترل خشم، مرگ آگاهی، تاب آوری و مانند آن، می تواند الگوی بهبود روابط زوجین و فرزندپروری شایسته آنان شود و نیز مایه دوام یک زندگی مشترک پویا و در نهایت جامعه ای توانمند واقع گردد.