به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله جوادی آملی در پیام تصویری به افتتاحیه همایش ملی معنویت و علوم اسلامی که به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و قطب‌های فکری و فرهنگی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد ضمن قدردانی از دست اندرکاران این همایش گفت: پیوند معنویت و علوم انسانی محور این همایش و نشست است، علوم تجربی یک موضوع و مبادی و یک مسائلی دارد که میزان آن را منطق تشکیل می‌دهد، هر علم استدلالی یک موضوعی دارد که درباره عوارض و اعراض ذاتی او بحث می‌شود و یک سلسله مبادی تصوری و تصدیقیه دارد که زیربنای حل مسائل آن علم است و یک سلسله مسائلی دارد که در پرتو این مبادی حل می‌شود.
استاد درس خارج حوزه علمیه ابراز داشت: راه حل برای استدلالی ها منطق است، منطق صوری، صغری و کبری و قیاس و استقرایی دارد که به آن میزان می‌گویند و اگر دانشوری بخواهد محصول علمش را با بیان ارائه کند، این منطق می‌خواهد و یا گذشته از آن منطق صرف و نحو می‌طلبد.
وی ادامه داد: برای فکر کردن، منطق لازم است و برای گفتن و نوشتن نحو و صرف لازم است.
ادبیات میزان گفتن و نوشتن و منطق میزان فکر کردن است، موضوع و مبادی و مسائل هم جز عناصر محوری هر علم می‌باشد.
علوم انسانی گذشته از موضوع و مبادی و مسائل، یک میزان علم حصولی به نام منطق و یک میزان گفتاری و نوشتاری به نام صرف و نحو و دستور زبان فارسی دارد.
این مرجع تقلید جهان تشیع با طرح این پرسش که سهم معنویت درباره علوم چیست، اظهار کرد: علم یک وقت علم حصولی برای ذهن نتیجه به بار می‌آورد و در اینجا منطق کافی است، اما آیا رهاورد علم در جان انسان اثر می‌گذارد یا خیر، میزانی دارد که آن میزان نه منطق است و نه دستور زبان، بلکه علوم انسانی یک یافتن لازم است و این یافتن میزانی دارد، میزان یافتن، منطق و دستور زبان فارسی نیست.
مفسر قرآن کریم افزود: کسانی که در علوم ربانی تلاش و کوشش می‌کنند برای این یافتن میزانی را معرفی کرده اند و آن طهارت و تقوای روح است، درجات فرشته شدن است.
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: معنویت میزان عالم شدن است.
علوم انسانی اگر با این میزان همراه نباشد نتیجه نمی‌دهد.
نگاه به ملکوت ترازو می‌خواهد و منطق و صرف ونحو میزان این ملکوت نیست، نشاط درونی و فرشته شدن و مناجات و سحرخوانی را معنویت تأمین می‌کند و این معنویت میزان علوم ربانی است.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه از میدان انقلاب جدا نشویم، خاطرنشان کرد: بیان نورانی امیرالمومنین (ع) می‌فرماید که میدان انقلاب را فراموش نکنید، این میدان انقلاب کجاست، حضرت در نهج البلاغه فرمودند که اهل بیت میدان انقلاب می‌باشند و نباید از آن‌ها جدا شد.
اهتمام حوزه به معنویت پژوهی یک ضرورت است
آیت الله علیرضا اعرافی با اشاره به ضرورت معنویت در دنیای معاصر اظهار داشت: شاید روزگاری مقوله معنویت و دانش و علوم مرتبط با آن در ضمن مباحث دیگر مورد توجه قرار می‌گرفت و پرداخت مستقیم به آن ضرورت نداشت، اما در دنیای معاصر این مقوله جایگاهی بزرگی پیدا کرده و اهتمام حوزه به آن یک ضرورت است.
وی گفت: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و قطب اخلاق، خانواده و سبک زندگی و نهادهای دیگری که به این موضوع پرداختند، حقیقتاً وارد یک قلمرو لازم، ضروری و راهبردی شده اند و باید تقدیر و تشکر کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه تصریح کرد: یک الگویی از بحث و تحقیق در بسیاری از موضوعات وجود دارد که راهنمای بسیار خوبی برای واکاوی دقیق یک موضوع می‌باشد و آن الگو، این است که یک موضوع را از چهار پنج منظر از عام به خاص بررسی و مورد بحث قرار دهیم تا زوایای بسیار دقیق و نظریه اسلامی در آن موضوع آشکار شود.
وی افزود: بنده این الگو را در مهدویت در سخنرانی‌های مختلف پیاده کرده ام.
در موضوعات اصیل و پایدار انسانی با یک نگاه کلان و عام بررسی کرده سپس در نگاه دینی به صورت علم در مرحله سوم در مرحله خاص تر و ادیان توحیدی و ابراهیمی و سپس در مرحله اسلام به معنای فرامذهبی و در مرحله پنجم در سطح اندیشه شیعی و مکتب اهل بیت می‌سنجیم.
آیت الله اعرافی اظهار داشت: اگر بسیاری از موضوعات را در این ساختار بریزیم، از عام به خاص نقاط اشتراک این لایه‌ها مشخص می‌شود و نهایتاً به نقطه پایانی که دیدگاه ما است و در صدد تبیین و تقریر آن هستیم، خواهد رسید و این الگو ساختاری است که به بحث جهت دهی می‌دهد.
وی با بیان سطح اول معنویت گفت: در معنویت یک عام کلی وجود دارد، حتی آن مشرک هم نمی‌تواند به کلی معنویت را رها کند، چه بسا یه شمه ای از آن را در هنر بروز دهد و در لایه‌هایی از زندگی و فعالیت‌هایش معنویت را جاری کند، و سطح اول معنویت و با نگاه عام ملحدان و منکران را هم در بر می‌گیرد.
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به معنویت در مکتب و ادیان تصریح کرد: حتی نحله هایی که اخروی نبوده و خدای ابراهیمی را هم قبول ندارند، معنویت در این سطح را در حوزه دینی خود دارند.
وی افزود: معنویت یک حس دارای استقلال ذاتی در درون آدمی است اما با وجود استقلالش شعاعی دارد که بر اضلاع دیگر هم پرتو می‌افکند، در حالی که هویت مستقل دارد اما نقش مقسمی و روحی هم دارد که در کالبد اضلاع دیگر شخصیت هم پرتو افکنی می‌کند.
آیت الله اعرافی با بیان این که برای اجرای درختواره رشته و گرایش‌ها از دفتر تبلیغات اسلامی استمداد می‌طلبیم، اظهار داشت: بایستی گفتمانی بسازیم که تمام مؤسسات در تولید محتوا و متن نقش ایفا کنند؛ این نشست‌ها می‌تواند پشتوانه‌ای برای توسعه مرزهای علوم اسلامی و تنوع بخشی به گرایش‌ها و رویکردهای علوم اسلامی از جمله حوزه معنویت باشد.
انسان در مکاتب غربی به بن بست‌های علمی و نظری برخورد کرده است
حجت الاسلام و المسلمین مهدی علیزاده رئیس همایش ملی معنویت و علوم اسلامی با اشاره به اهمیت معنویت در دنیای معاصر گفت: انسان در مکاتب غربی به بن بست‌های علمی و نظری برخورد کرده است.
وی افزود: لذا مدتی است که شاهد بازگشت به عرصه معنویت در دنیا می‌باشیم، همزمان با رونق گرفتن این تقاضا عرضه‌های متنوع و متعددی را در چهارگوشه دنیا شاهدیم و این شده است که امروز بازار مکاره‌ای از گفتمان‌های معنوی را همه جا ببینیم و حتی سرریز آن به جهان اسلام و کشور اسلامی ما سر درآورده است.
وی ادامه داد: در چنین زمانه‌ای طبیعتاً بحث اندیشمندانه و محققانه و ژرف اندیشی در باب چیستی، چرایی و چگونگی معنویت اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند و لازم است که به این مقوله اهتمام خاص صورت بگیرد.
رئیس همایش ملی معنویت و علوم اسلامی بیان کرد: در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و قطب اخلاق، خانواده و سبک زندگی دفتر تبلیغات اسلامی سعی شده گام مؤثری در این زمینه برداریم و سلسله همایش‌هایی را طراحی کرده ایم که اولین حلقه آن بحث معنویت و علوم اسلامی است.
حجت الاسلام و المسلمین علیزاده با اشاره به اهداف و راهبردهای مستقیم و غیرمستقیم همایش اذعان کرد: اولین راهبرد اهمیت دادن به رشد ایجابی تفکر و مواجهه با جریان‌های معنویت خواه و دومین راهبرد این است که نقطه عزیمت را اندیشه بلند و اصیل اسلامی قرار بدهیم.
وی با تأکید بر اینکه کمک به جهت دهی پرسش، ایجاد ادبیات مشترک، هدایت صحیح جریان اطلاعات، زمینه سازی برای دستیابی به معنویت کاربردی، توجه به قلمرومعنویت پژوهی و دانش‌های همجوار، از اهداف همایش است، اظهار داشت: توجه به مطالعات چند رشته‌ای و بین رشته‌ای، ظرفیت سنجی علوم اسلامی، شناسایی گفتمان‌ها و رویکردهای معنوی و غیرمعنوی در علوم اسلامی، کشف ابعاد عملی و نظری معنویت پژهی، امکان سنجی طراحی و پیگیری معنویت به مثابه یک دانش مستقل نیز از دیگر اهدافی است که باید پیگیری و دنبال شود.
از آثار همایش ملی «معنویت و علوم اسلامی» رونمایی شد
در آئین افتتاحیه همایش ملی «معنویت و علوم اسلامی» که با حضور آیت الله اعرافی «مدیر حوزه‌های علمیه» برگزار شد، از کتب و لوح فشرده مربوط به این همایش با عناوین مجموعه مقالات، مجموعه نشست‌ها و چکیده مقالات همایش مذکور رونمایی شد.
این همایش از ۲۵ تا ۲۷ آبان ماه ۱۴۰۰ به همت پژوهشکده اخلاق و معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار می‌شود.