روز بین المللی استاندارد هر سال در ۱۴ اکتبر با هدف شناخت مردم از ویژگی ها و فواید استاندارد بر کالای مصرفی گرامی داشته می شود،
به گزارش ایمنا استاندارد، از اصول علم و فن آوری است که در پیشرفت صنعت و اقتصاد نقش به‌سزایی دارد. استاندارد قواعد، مقررات و نظام‌هایی مبتنی بر نتایج علمی، فناوری و تجربه‌های بشری است که به منظور ایجاد هماهنگی، وحدت رویه، افزایش میزان تفاهم، تسهیل ارتباطات، توسعه صنعت، صرفه‌جویی در اقتصاد ملی و حفظ سلامت و ایمنی عمومی به کار می‌رود.
تاریخ روز جهانی استاندارد
از سال ۱۹۷۰ در تقویم جهانی هرسال ۱۴ اکتبر روز جهانی استاندارد خوانده می‌شود، ۱۴ اکتبر سال ۲۰۲۰ .
شعار روز جهانی استاندارد ۲۰۲۰
هر سال یک شعار و درون مایه برای روز جهانی استاندارد تعیین می‌شود این شعار در سال ۲۰۲۰ «حفاظت از کره زمین با استانداردها» است.
تاریخچه سازمان بین‌المللی استاندارد
پیشنهاد تشکیل سازمان بین‌المللی استاندارد در چهاردهم اکتبر سال ۱۹۴۷ در نشست رؤسای مؤسسه‌های استاندارد بیست و پنج کشور در لندن ارائه شد و مقر این ساز مان در ژنو است.
مؤسسه استاندارد ایران
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران یا مؤسسه ملی استاندارد ایران نام رسمی ارگانی است که وظیفه تهیه استانداردها را برای کالاهای گوناگون بر عهده دارد و این آرم استاندارد را برای کالاها صادر می‌کند. نام انگلیسی این سازمان به صورت Institute of Standard and Industrial Research of Iran است که اگر حروف اول این کلمات را کنار هم بگذاریم به عبارت ISIRIمی‌رسیم و البته یک علامت معروف که هرروز بارها و بارها آن را می‌بینیم و به آن اعتماد می‌کنیم. طراح این علامت، مرحوم “مرتضی ممیز” یکی از مشهورترین گرافیست‌های ایرانی است.
تاریخچه مؤسسه استاندارد در ایران
در ایران برای اولین بار با تصویب قانون اوزان و مقیاس‌ها در سال ۱۳۰۴ شمسی، تشکیلات سازمانی که بعداً به مؤسسه مستقل استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور تغییر شکل داد، پایه‌ریزی شد. در سال‌های ۱۳۲۴ و ۱۳۳۲ به دلیل اهمیت نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی این سازمان به صورت یک اداره در وزارت بازرگانی تکمیل شد و در ادامه با تصویب قانون «تأسیس مؤسسه استاندارد ایران» مؤسسه به صورت مستقل شروع به فعالیت کرد. ایران در سال ۱۳۳۹ رسماً به عضویت سازمان بین‌المللی استاندارد پذیرفته شد.
استاندارد چیست؟
شاید نتوان تعریف خیلی دقیق و صحیحی از استاندارد ارائه کرد، ولی به‌طور کلی می‌توان این‌گونه عنوان کرد که استاندارد آزمایش‌ها و مطالعات گذشته برای نتیجه‌گیری و استفاده در آینده است، در طول تاریخ همواره معیارهای استاندارد تغییر می‌کند و هیچ‌گاه یکسان نیست. به عبارت دیگر هر دوره‌ای استاندارد خود را می‌طلبد.
از دید اجتماعی آنچه بر پایه قرارداد، سنت، یا قانون، نمونه‌ای برای سرمشق به کار می‌رود و اجرای آن مورد پذیرش همه می‌شود استاندارد گفته می‌شود. از دید فنی، وضع قوانین و مقررات برای تعیین کیفیت و مشخصات مطلوب یک کالا یا خدمات را استاندارد می‌گویند. استانداردها دارای چهار محور کاملاً مجزا، یعنی «ماهیت محصولات»، «امور مدیریتی»، «ارزیابی و انطباق‌ها» و «مسئولیت‌های اجتماعی» هستند.
همچنین داشتن نظم و معیار و تعیین اندازه و مهم‌تر از آن رعایت حدود و اندازه‌ها برای حفظ کیفیت زندگی اجتماعی و حتی زندگی شخصی بسیار ضروری و مفید است. در امور اجتماعی و اقتصادی و بویژه امور صنعتی به این اندازه استاندارد می‌گویند.
«پایه مان» برابر واژه استاندارد به معنای آنچه باید در کارها و امور به عنوان پایه و اساس قرار بگیرد و بماند. این واژه به فرهنگستان زبان ایران پیشنهاد شده است.
انواع استاندارد
استانداردها بر اساس گستردگی دامنه تحت پوشش، دارای پنج سطح زیر هستند:
- استاندارد کارخانه‌ای: توسط یک کارخانه برای استفاده در همان واحد تدوین می‌شود. البته گاهی کارخانه‌ها، شرکت‌ها یا تشکیلاتی که در یک زمینه خاص فعالیت می‌کنند از طریق ایجاد یک جامعه یا انجمن، استانداردهای خاص خود را تدوین می‌کنند. مانند انجمن جوشکاری آمریکا (AWS)
- استاندارد ملی: توسط مؤسسه استاندارد در یک کشور، با توجه به تمام شرایط خاص همان کشور، مانند: اقتصادی، اجتماعی، علمی و فنی تهیه می‌شود.
- استانداردهای منطقه‌ای: توسط کشورهای عضو یک پیمان منطقه‌ای خاص تهیه می‌شود مانند: کمیته استاندارد اروپایی.
- استاندارد بین‌المللی: توسط سازمان‌های مربوط به منظور قابلیت استفاده بین‌المللی تهیه می‌شوند. مانند: استانداردهای تهیه شده توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ایزو)، کمیسیون الکتروتکنیک بین‌المللی (IEC) یا اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)
استاندارد اروپا
این استاندارد که با عبارت مخفف CE نشان داده می‌شود و این نشان، گویای مطابقت محصول با مقررات جامعه اروپا در خصوص ایمنی، سلامت و حفاظت مصرف‌کننده و محیط‌زیست است. هدف اصلی استاندارد، مطابقت محصول با الزامات اساسی مقررات جامعه اروپاست و اجازه می‌دهد که محصولات به‌طور آزاد در بازار اتحادیه اروپا عرضه شوند و به مسئولان گمرک‌ها و مقامات مربوطه هم اجازه می‌دهد محصولات غیر منطبق را از بازار اتحادیه اروپا جمع‌آوری کنند.
استاندارد آمریکا
مؤسسه ملی استاندارد یا (ANSI (American NationalStandards Institute یک مؤسسه خصوصی غیرانتفاعی است که بر نحوه استانداردهایی که برای محصولات، خدمات، روندها، سیستم‌ها و کار کارمندان صادر می‌شود، نظارت می‌کند. یکی دیگر از کارهای این مؤسسه این است که استانداردهای آمریکا را با استانداردهای جهانی تطبیق می‌دهد تا از آن‌ها به‌صورت جهانی و در سطحی وسیع‌تر نیز بتوان استفاده کرد.
استاندارد ایزو
مؤسسه بین‌المللی استانداردسازی ایزو (International Standard Organization) یک سازمان بین‌المللی متشکل از نهادهای ملی استاندارد است. تعداد این نهادها بیش از ۱۴۰ عدد است که هر یک از آن‌ها متعلق به یک کشور هستند. مجموع فعالیت‌های ایزو قراردادهای بین‌المللی است که به‌عنوان استانداردهای بین‌المللی انتشار پیدا می‌کند.
استاندارد TUV
یکی از معتبرترین استانداردهای دنیا متعلق به سازمانی است در آلمان که روی سلامتی کالاهای صنعتی ارائه شده از جانب شرکت‌های مختلف نظارت دارد تا استانداردهای ارائه شده برای سلامت انسان و محیط‌زیست را تأمین کنند. این سازمان به‌عنوان یک مشاور مستقل بر سلامت کارکرد کالاها یا محصولاتی مانند محصولات کشاورزی، دودزایی وسایل نقلیه، استاندارد ساخت موتور خودروهای سنگین و سبک و تأسیسات انرژی را نظارت دارد.
استاندارد حلال
این استاندارد مختص کشورهای اسلامی و مسلمانان جهان است. از نام این استاندارد مشخص است که بیشترین کاربرد آن برای مواد غذایی است و نشان می‌دهد که مسلمانان می‌توانند ماده غذایی را که از چنین استانداردی برخوردار است، مصرف کنند.
در سال ۲۰۰۴ استاندارد غذای حلال تدوین و در سال ۲۰۰۶ بنگاه توسعه صنعت حلال (HDC)برای هماهنگی و یکپارچه شدن توسعه صنعت حلال مالزی تأسیس شد.