۲۶ ژوئن برابر با پنج تیرماه توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری ابراز عزم سیاسی ملت‌ها در امر مبارزه با پدیده خانمان سوز مواد مخدر، کنترل آن و انجام اقدامات بین‌المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر است.
به گزارش ایمنا، اعتیاد به عنوان یک آسیب اجتماعی عوارض جسمی و روانی بسیاری دارد و از مهمترین مشکلات اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی به شمار می‌رود. عوارض ناشی از اعتیاد باعث رکود اجتماعی در زمینههای مختلف می‌شود و تهدیدی جدی برای سلامت جامعه است. اگر علل گرایش افراد به مواد مخدر بررسی و برطرف نشود، درمان جسمی و روانی نیز نتیجه بخش نخواهد بود. ریشه کن کردن اعتیاد به طور کامل امکان پذیر نیست ولی می‌توان با تلاش و تدبیر آن را کنترل کرد و با ارتقا سطح آگاهی افراد جامعه باعث پیشگیری از اعتیاد شد.
تاریخچه روز جهانی مبارزه با مواد مخدر
در تاریخ ۱۷ تا ۲۶ ژوئن سال ۱۹۸۷ کنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در شهر وین تشکیل شد. کشورهای شرکت کننده در این کنفرانس سندی به نام C.M.O را تصویب کردند که خط مشی همه جانبه اقدامات لازم جهت کنترل مواد مخدر را از سوی کشورهای شرکت کننده مشخص می‌کرد و این کشورها را متعهد کرد تا فعالیت‌های بین‌المللی در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر را به طور جدی انجام دهند. این سند در چهار فصل تنظیم شد و در آن حدود ۳۵ مورد از اقدامات عملی در زمینه مبارزه با مواد مخدر، جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و کنترل اعتیاد در جوامع ذکر شد.
این موارد شامل ارزیابی میزان مصرف، ریشه کنی مزارع غیر مجاز خشخاش، نقش رسانه‌ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع و معالجه آنان، نابودی شبکه‌های عمده قاچاق مواد مخدر، پیشگیری از طریق آموزش، همکاری‌های حقوقی کشورها است. از آنجا که این سند در روز ۲۶ ژوئن برابر با با کسب اکثریت آرا کشورهای شرکت کننده در کنفرانس تصویب شد، این روز را به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نامگذاری کردند.
هدف روز جهانی مبارزه با مواد مخدر
این روز با هدف کنترل مواد مخدر و ابراز عزم سیاسی ملت‌ها در امر مبارزه با آن، تقویت همکاری و اقدام جهانی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر و آشنایی قشر جوان با آسیب‌های اعتیاد به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نامگذاری شد.
شعار روز جهانی مبارزه با مواد مخدر ۱۴۰۰
هر سال به مناسبت روز جهانی مبارزه با مواد مخدر شعار ویژه ای انتخاب می‌شود و پیرو آن شعار، اقدامات و فعالیت‌های لازم برای مقابله با مواد مخدر و اعتیاد در سال پیش رو برنامه‌ریزی و سازماندهی می‌شود. «شعار حقایق درباره مواد مخدر را به اشتراک بگذاریم، تا زندگی‌ها را نجات دهیم» برای سال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) انتخاب شده است.
هفته مبارزه با مواد مخدر ۱۴۰۰
حمید صرامی، مدیرکل دفتر آموزش و تحقیقات ستاد مبارزه با مواد مخدر، روز شمار هفته مبارزه با مواد مخدر سال ۱۴۰۰ را به شرح زیر بیان کرد:
- جمعه ۰۴/۰۴/۱۴۰۰ «یاریگران زندگی- مبانی دینی و معنویت- پیشگیری از اعتیاد»
- شنبه ۰۵/۰۴/۱۴۰۰ «یاریگران زندگی- همکاری‌های فرابخشی و بین‌المللی- پیشگیری از اعتیاد»
- یکشنبه ۰۶/۰۴/۱۴۰۰ «یاریگران زندگی- خانواده و محیط‌های آموزشی – پیشگیری از اعتیاد»
- دوشنبه ۰۷/۰۴/۱۴۰۰ «یاریگران زندگی- درمان‌های نوین و حمایت اجتماعی- پیشگیری از اعتیاد»
- سه شنبه ۰۸/۰۴/۱۴۰۰ «یاریگران زندگی- دیپلماسی مواد مخدر- پیشگیری از اعتیاد»
- چهارشنبه ۰۹/۰۴/۱۴۰۰ «یاریگران زندگی- مشارکت اجتماعی- پیشگیری از اعتیاد»
- پنجشنبه ۱۰/۰۴/۱۴۰۰« یاریگران زندگی- فعالیت‌های جایگزین- پیشگیری از اعتیاد»
مراسم روز جهانی مبارزه با مواد مخدر
در سالروز جهانی مبارزه با مواد مخدر در تمامی جوامع بین‌المللی مراسم‌های مختلفی با هدف مبارزه با مواد مخدر و پیشگیری از اعتیاد، درمان افراد گرفتار شده به بیماری اعتیاد و توانمند سازی و نگهداری افراد بهبود یافته برگزار می‌شود. در ایران نیز این مراسم هر ساله با عنوان «مبارزه، ایثار و شهادت» و با حضور مسئولان سازمان‌های فعال در عرصه کنترل مواد مخدر، نمایندگان آژانس‌های سازمان ملل متحد و جوامع بین‌الملل برپا می‌شود.
اقدامات ایران در زمینه مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد
امروزه اعتیاد یکی از مهمترین دغدغه و آسیب‌های اجتماعی در اکثر کشورهاست و هر ساله مبلغ زیادی در راستای کنترل اعتیاد و قاچاق مواد مخدر هزینه می‌شود. در ایران ۲۴ دستگاه و سازمان مختلف برای مهار این بلای خانمان سوز تلاش می‌کنند، همچنین برای حفاظت از مرزهای کشور، اقدام به احداث هزاران کیلومتر جاده، چندین پاسگاه مرزی، برجک و دیدهبانی و حفر چندین کیلومتر کانال شده است.
پیشینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر در ایران
در ابتدا با رهنمودهای امام خمینی (ره)، مبارزه با قاچاق مواد مخدر در قالب کمیته‌های انقلاب اسلامی آغاز شد. با تشکیل ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال ۱۳۶۷ مبارزه با قاچاق مواد مخدر رسماً آغاز شد. بعد از آن با تصویب قانون جدید مبارزه با مواد مخدر در سال ۱۳۶۸، به تدریج این مبارزه شکل سازمان یافته به خود گرفت و با همکاری نیروهای انتظامی این نهاد هماهنگی لازم را در زمینه ادامه این مبارزه انجام می‌دهد.
تاریخچه مواد مخدر در جهان
برخی اسناد موجود حاکی از آن است که حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد بشر با مواد مخدر آشنا شده است. « لین» دانشمند اهل روم بود که برای اولین بار شیره غلیظ خشخاش را به نام اپیوم عرضه کرد. اپیوم به معنی شیره و از ریشه "OPOS " است که از کلمه " AHIPENA " گرفته شده و بنا به تلفظ‌های دیگر " اٌفیون " یا " هپیون " نیز خوانده می‌شود.
تاریخچه مواد مخدر در ایران
از زمانی که دولت‌های استکباری از جمله انگلیس در ارکان دولت ایران نفوذ کردند، به گسترش مواد مخدر در کشور پرداختند و نتیجه این شد که حتی برخی از شاهان کشور نیز دچار اعتیاد شدند. با آغاز حکومت قاجار در راستای سیاست انگلیس، به قدری تریاک کشی در ایران گسترش یافت که کاشت خشخاش را ترویج دادند و به تریاک کشی رسمیت بخشیدند. برای اولین بار نیز در زمان حکومت پهلوی هروئین به کشور وارد شد و از این زمان بود که جوانان کشورمان به طور جدی در معرض یکی از مهمترین توطئه‌های قدرتمندان (مواد مخدر) قرار گرفتند.
پیشگیری از اعتیاد
برای پیشگیری از اعتیاد راه‌ها و روش‌های زیادی با توجه به عوامل مختلف می‌توان به کار گرفت. برخی از راهکارهای کلی در این زمینه عبارتند از:
- ارتقا آموزش و دانش همگانی و استفاده درست از رسانه‌ها برای آگاهی دادن به مردم در مورد خطرات مواد مخدر
- تبدیل تهدیدات فضای مجازی به فرصت‌های مثبت و سازنده
- برنامه‌ریزی نهادها و مسئولین کشوری، مسئولیت پذیری و مشارکت اجتماعی برای مبارزه با مواد مخدر
- توجه به کودکان و نوجوانان و نیازهای آنان با افزایش حمایت و سرمایه گذاری مؤثر برای رفاه خانواده‌ها
- جلوگیری از دستیابی آسان به مواد مخدر
- جلوگیری از قاچاق مواد مخدر
- همکاری و تلاش همه جانبه خانواده‌ها، مدارس، جوامع مدنی، مذهبی و سازمان‌ها برای پاک سازی جوامع از مواد مخدر
- تلاش سازمان‌ها و نهادهای غیر دولتی در راستای باز توانی مصرف کنندگان مواد مخدر