حمله شیمیایی به حلبچه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

 

 

حمله شیمیایی به حلبچه
بخشی از جنگ ایران و عراق عملیات ظفر ۷
یک بمب واقعی که در بمباران حلبچه به کار رفت. امروزه بقایای این بمب به عنوان گلدانی در بنای یادبود قربانیان حلبچه به کار می‌رود
زمان ۲۵ اسفند ماه ۱۳۶۶ مکان مختصات: ۳۵°۱۱′ شمالی ۴۵°۵۹′ شرقیحلبچه، کردستان عراق نتیجه کردها و ایرانی‌ها حلبچه را ترک گفتند و پس از آن شهر توسط نیروهای عراقی به اشغال درآمد.
جنگندگان
ایران کردستان عراق	حزب بعث عراق
فرماندهان
	علی حسن المجید
تلفات
بیش از ۱۵هزار نفر کشته و زخمی (اکثراً از غیرنظامیان)

 

بمباران شیمیایی حلبچه (به کردی: کیمیابارانی ھەڵەبجە) در ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ توسط نیروی هوایی حکومت بعث عراق در واکنش به آنچه که همکاری کردها با نیروهای ایرانی و خیانت به صدام حسین نامیده می‌شد، صورت گرفت. این بمباران طلیعه‌ی عملیات گسترده‌ای به‌نام عملیات انفال بود که بر ضد ساکنان مناطق کردنشین عراق انجام گرفت.^[۱][۲] در پی عملیات والفجر 10 و تصرف بخش‌هایی از کردستان عراق بدست نیروهای ایران در اواخر سال ۱۳۶۶ که منجر به استقبال مردم این مناطق از نیروهای ایرانی شد، صدام حسین به پسرعمویش علی حسن المجید معروف به علی شیمیایی، دستور بمباران شیمیایی این مناطق را داد.^[۳] در پی این حمله حدود پنج هزار تن از مردم حلبچه که غیرنظامی بودند کشته شدند.^[۴]

حملهٔ شیمیایی به حلبچه که به کشتار حلبچه یا جمعهٔ خونین هم شناخته می‌شود، یک نسل‌کشی مردم کرد بود که در تاریخ ۱۶ مارس ۱۹۸۸ (برابر با ۲۶ اسفند ماه سال ۱۳۶۶) به وسیلهٔ بمباران شیمیایی توسط نیروهای دولتی عراقی در شهر حلبچهٔ کردستان عراق در طی روزهای پایانی جنگ ایران و عراق اتفاق افتاد.^[۵]

شرح حمله

پیش از حملات شیمیایی، شهر به‌مدت دو روز با بمب‌های متعارف بمباران شد. ظاهراً علی حسن المجید می‌خواسته شیشه ساختمان‌های شهر را بشکند، تا امکان مقاومت در مقابل گازهای سمی به حداقل برسد.^[۶] این حمله 48 ساعت بعد از اینکه آن شهر تحت تصرف نیروهای ایران در آمد، انجام شد.^[۷]

نیروی هوایی عراق از انواع مواد شیمیایی علیه حلبچه استفاده کرد: گازهای اعصاب مانند وی ایکس ، سارین و تابون، و گاز خردل، که از زمان جنگ جهانی اول از آن استفاده شده‌است.^[۶]

همچنین، یک مقام بلند پایهٔ عراقی در فروردین ماه سال ۱۳۶۷ در دیدار خود با خاویر پرز دکوئیار، دبیرکل سازمان ملل، به صورت رسمی اعتراف به استفاده عراق از سلاح شیمیایی می‌نماید.^[۸]

تلفات جانی

این حمله نزدیک به ۳۲۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر^[۳] را کشت و نزدیک به ۷۰۰۰ هزار تا ۱۰۰۰۰ هزار نفر را زخمی کرد که اکثراً از غیرنظامیان بودند؛ صدها تن دیگر بر اثر عواقب، بیماری‌ها و نقص جسم در هنگام تولد در سال‌ها پس از حمله کشته شدند. حادثه‌ای که به صورت رسمی به عنوان نسل‌کشی مردم کرد عراق شناخته شد و هنوز به عنوان بزرگترین حملهٔ شیمیایی مستقیم به یک منطقهٔ شهرنشین در تاریخ باقی‌مانده‌است.^{[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]}

جستارهای وابسته

• استفاده صدام حسین از سلاح‌های شیمیایی
• حمله شیمیایی به گردان فجر بهبهان
• بمباران شیمیایی سردشت

منابع

• «محاکمه همدستان صدام در پرونده انفال از سر گرفته شد». همشهری آنلاین.
•  
• «حلبچه کانون بزرگترین ژینوساید شیمیایی تاریخ». پایگاه اطلاع‌رسانی قربانیان سلاح‌های شیمیایی.^{[پیوند مرده]}
•  
• میخائیل رمضان (۱۳۸۱)، «چهارم»، شبیه صدام، سوره مهر، ص. ۱۶۱، شابک ۹۶۴-۴۷۱-۶۷۸-۷
•  
• «بمباران شیمیایی حلبچه توسط رژیم بعث عراق». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۷ نوامبر ۲۰۱۱.
•  
• «پیام ظریف در سالگرد حمله شیمیایی صدام به حلبچه». دنیای اقتصاد.
•  
• http://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/12/121205_an_saddam_halabja_chemical_weapons.shtml
•  
• Hiltermann, Joost R. (2007). A Poisonous Affair: America, Iraq, and the Gassing of Halabja. Cambridge University Press. p. 195. ISBN 9780521876865.
•  
• «سالروز حمله شیمیایی حزب بعث به مردم بی‌گناه حلبچه/ نسل‌کشی صدام در کردستان عراق». خبرگزاری تقریب.
•  
• "BBC ON THIS DAY | 16 | 1988: Thousands die in Halabja gas attack". BBC News. Archived from the original on 10 February 2018. Retrieved 28 August 2013.
•  
• "Halabja, the massacre the West tried to ignore". The Times. Archived from the original on 28 January 2010. Retrieved 28 August 2013.
•  
• "Kurds look back with fear". BBC News. 22 July 2002. Archived from the original on 11 September 2013. Retrieved 28 August 2013.
•  
• 1988 Kurdish massacre labeled genocide بایگانی‌شده در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, United Press International (UPI), 8 March 2010
•  

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ حمله شیمیایی به حلبچه موجود است.

• شعرهایی دربارهٔ بمباران شیمیایی حلبچه
• خاطرات دمیرتاش؛ فقر، پ.ک.ک و نمایندگی مجلس، کردپرس