یک روزنامهنگار گفت: فراهمسازی بسترهای ارتباطی خاصی در فضای مجازی که نوجوانان در آنها حضور پررنگی داشته باشند، از شروط اصلی برای ترویج و توسعه فرهنگ کتابخوانی در میان نوجوانهاست.
علیالله سلیمی در گفتوگو با خبرنگار مهر درباره اصول کلیدی معرفی مناسب و جذاب کتاب به نوجوانان گفت: نوجوانان در این مرحله سنی حساس، نیازهای مختلفی را همزمان دنبال میکنند که یکی از آنها، مطالعه و کتابخوانی است و برای رسیدن به این هدف، از راهکارهای متعددی بهره میبرند؛ هم خودشان با توجه به شرایط دسترسی و مهارتی که در این زمینه دارند، برای انتخاب کتابهای مورد علاقه و نیاز خود اقدام میکنند و هم از افرادی که در این زمینه تجربه و فعالیت دارند کمک میگیرند.
بنابراین، در بخش معرفی کتاب برای نوجوانان، افرادی موفق هستند که شناخت لازم و کافی از روحیه، نیاز و موقعیت نوجوانان داشته باشند.
او افزود: این شناخت از طرق مختلف به دست میآید که لازمه آن، نزدیکبودن به دنیای نوجوانان است که همپای نیازها و علایق آنها بشود به این گروه سنی پرهیجان کتاب معرفی کرد.
از اصول کلیدی و شاخص در این زمینه، میتوان به حضور اثرگذار در محیطهای زندگی واقعی و مجازی نوجوانان اشاره کرد که در آنها این گروه سنی حضور پررنگ و مستمر دارند.
از محیطهای واقعی مثل خانه و مدرسه و مراکز فرهنگی و اجتماعی و تفریحی گرفته تا دنیای مجازی مانند صفحات شخصی و گروههای مختلف در شبکههای اجتماعی و همچنین رسانههای دیداری و شنیداری که هر کدام بخشی از قلمرو حضور نوجوانان در این مقطع سنی را تشکیل میدهند.
این نویسنده در ادامه بیان کرد: وقتی موقعیت، شرایط و نیاز نوجوانان در هر یک از این محیطها بهدرستی شناسایی و تشخیص داده شود، آنگاه میشود براساس همان موقعیت و نیازها، کتاب مناسب و جذاب را برای نوجوانان معرفی کرد که طبیعتا مورد استقبال هم قرار میگیرد.
سلیمی درخصوص اصولی که بیش از بقیه در ترویج کتاب و کتابخوانی برای نوجوانان به آن بیتوجهی میشود، اینطور توضیح داد: بخش مهمی از غفلت و بیتوجهی، به درکنکردن موقعیت و نیاز نوجوان به کتاب در شرایط و زمانهای مختلف برمیگردد.
یک نوجوان با توجه به هیجانات زودگذر دوره نوجوانی، در فواصل زمانی مختلف و اتفاقاً نزدیک به هم، نیازهای گوناگونی را در خود حس میکند که برای پاسخگویی به آن نیازهای خود به منابع مختلف از جمله کتاب نیاز دارد.
او در توضیح بیشتر این موضوع گفت: مثلا یک نوجوان وقتی در یک مرحله از زندگی خود در این مقطع سنی حساس به شغل خاصی علاقه پیدا میکند، دوست دارد درباره ویژگیها و شرایط آن شغل بیشتر بداند.
اگر فردی بتواند این نیازِ مطالعهای و میل به دانستن را بهموقع تشخیص دهد و متناسب با آن نیاز به آن نوجوان کتاب معرفی کند، مطمئناً مورد استقبال او قرار میگیرد و میتوان گفت نوجوان احساس میکند بهترین هدیه را در زمان مناسب دریافت کرده و با میل و اشتیاق، آن کتاب را مطالعه خواهد کرد.
این مثال را میتوان به موضوعات دیگر هم تعمیم داد.
این روزنامهنگار فرهنگی که بهطور ویژه در حوزه کتاب فعالیت میکند، درباره تأثیر فضای مجازی و ظرفیت آن برای ترویج بهتر کتاب و کتابخوانی در میان نسل امروز عنوان کرد: در فضای مجازی فراهمسازی بسترهای ارتباطی خاصی که نوجوانان در آنها حضور پررنگی داشته باشند، از شروط اصلی برای ترویج و توسعه فرهنگ کتابخوانی در میان نوجوانان است.
در شرایط فعلی، اغلب فعالان و مروجان فرهنگ کتابخوانی در فضاهای مجازی معمولا در بسترهای ارتباطی خاصی فعالیت دارند که مخاطبان اصلی آنها گروههای بزرگسال هستند و حضور نوجوانان در این بسترهای ارتباطی اتفاقی یا گذری است.
او افزود: هرچند نوجوانان خودشان هم گروههای مجازی اختصاصی خود را دارند؛ اما افراد بزرگسال که بهطور تخصصی در زمینه ترویج فرهنگ کتابخوانی فعالیت کنند، معمولا در این گروهها حضور ندارند و در نتیجه، ارتباط لازم برقرار نمیشود.
راهاندازی بسترهای ارتباطی تازه و متفاوت با حضور نوجوانان در فضای مجازی که در آنها، هم به نیازهای تفریحی و سرگرمی این گروه سنی پرهیجان بها داده شود و هم لابهلای این محتواهای سرگرمکننده به ترویج فرهنگ کتابخوانی و معرفی کتابهای متناسب با نیازهای نوجوانان پرداخته شود، از اولویتهای اصلی و مهم در این بخش است.
علیالله سلیمی درباره اهمیت بهرهگیری از عناصر و شرایط زندگی روزمره نوجوانان در مسیر ترویج کتاب و کتابخوانی گفت: زندگی روزمره نوجوانان در فضاها و موقعیتهای گوناگون و اغلب متفاوت که ارتباط مستقیمی با نیازهای اصلی این گروه سنی دارد، خلاصه میشود که برای ترویج بهتر فرهنگ کتاب و کتابخوانی میتوان از ظرفیتهای موجود در فصاهای مختلف که محل تردد و حضور نوجوانان است بهره برد.
بهطور مثال، اغلب نوجوانان برای تماشای مسابقات فوتبال یا سایر رشتههای ورزشی به باشگاهها، کلوپها یا کافههای محلی که جمعِ نوجوانان محل در آن جاها جمع هستند، میروند. معمولا هم بین مسابقات ورزشی، این نوجوانان وقت آزاد دارند و گاهی هم به بطالت میگذرانند.
میشود با استقرار قفسههای کتاب در این مکانها، از این وقتهای آزاد برای مطالعه، هرچند مختصر بهره برد.
البته با کتابهایی که موضوعات آنها برای نوجوانان جلب توجه کند.
او در پایان صحبت خود بیان کرد: این مثال را هم میتوان به موضوعات مختلف مرتبط با زندگی نوجوانان تعمیم داد.
از جمله محیطهای خانوادگی و فضاهای آموزشی که هر یک بخش زیادی از زندگی روزمره نوجوانان را به خود اختصاص دادهاند و کتاب میتواند حلقه ارتباطی بین این فضاها و نوجوانان باشد.