تعبیر "حیات طیبه" در قرآن مجید تنها در سوره نحل آیه 97 آمده است.

در این آیه می خوانیم: " مَنْ عَمِلَ صلِحاً مِّن ذَکرٍ أَوْ أُنثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَوةً طیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسنِ مَا کانُوا یَعْمَلُون َ‏‏" یعنی: هر کس عمل صالح انجام دهد در حالی که مومن است، خواه مرد باشد یا زن، به او حیات پاکیزه می بخشیم و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام دادند، خواهیم داد.

بخش عمده ای از روایاتی که این تعبیر در آنها به کار رفته است، مربوط به تفسیر همین آیه و یا ذکر دعاهایی است که در آنها از خداوند "حیات طیبه"  درخواست شده است. از اینرو تفاسیر قرآن کریم بهترین منبع درباره اطلاعات مربوط به "حیات طیبه" هستند که می توان به تفاسیر نمونه، المیزان و مجمع البیان ذیل آیه 97 سوره نحل اشاره کرد.

به طور خلاصه از این آیه و روایات و تفاسیر ذیل آن، چند نکته قابل برداشت است:

1- شرط برخورداری از حیات طیبه:

آنچنانکه آیه مذکور صراحت دارد، ایمان و عمل صالح دو رکن اصلی برای برخورداری از این نعمت هستند؛ دو رکنی که در بسیاری از آیات قرآن کنار یکدیگر ذکر شده اند و از همدیگر قابل تفکیک نیستند.

البته باید توجه داشت که عمل صالح آن چنان مفهوم وسیع و گسترده ای دارد که تمام فعالیتهای مثبت و مفید و سازنده را در همه زمینه های علمی، فرهنگی و سیاسی، اقتصادی، نظامی و مانند آن شامل می شود.

2- بر اساس منطق اسلام و قرآن، زن و مرد با وجود تفاوتهایی که از نظر جسم و روح دارند از جهت شخصیت انسانی و مقامشان در پیشگاه خداوند کاملا برابرند و معیاری که بر شخصیت آنها حکومت می کند، یک معیار بیش نیست یعنی ایمان و عمل صالح. (من عمل صالحا من ذکر و انثی و هو مومن ... )

3- درباره اینکه مراد از "حیات طیبه"  و زندگی پاک و پاکیزه چیست، در روایات و تفاسیر، مصادیق متعددی نام برده شده است مثل:

الف- قناعت و رضا دادن به مصیب.

در نهج البلاغه آمده که از حضرت علی (ع) پرسیدند، منظور از آیه " فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَوةً طیِّبَةً " چیست؟ حضرت فرمود: قناعت. [1]

ب- رزق روزانه

ج- عبادت توام با روزی حلال

د- توفیق بر اطاعت از فرمان خدا

هـ- روزی حلال

البته باید توجه داشت که موارد فوق تنها بعضی از مصادیق روشن "حیات طیبه" هستند چرا که این تعبیر در آیه بصورت مطلق آمده است. در نتیجه "حیات طیبه" مفهوم وسیع و گسترده ای دارد که همه این موارد و غیر آنها را در بر می گرد. حیات طیبه یعنی زندگی پاکیزه از انواع آلودگیها، ظلمها، خیانتها، عداوتها و دشمنی ها، اسارتها و ذلتها، انواع نگرانیها و هر چیزی که آب زلال زندگی را در کام انسان ناگوار می سازد. نتیجه این پاکیزگی، تحقق جامعه ای قرین با آرامش، امنیت، رفاه، صلح ، محبت، دوستی، تعاون و مفاهیم سازنده انسانی خواهد بود. جامعه ای که از نابسامانی ها و درد و رنجهایی که بر اثر استکبار، ظلم، طغیان، بت پرستی و انحصار طلبی بوجود می آید، در امان است.

دل کسی که از "حیات طیبه " برخوردار است، تنها به خداوند تعلق دارد؛ تنها قرب به او را می خواهد و تنها از خشم و دوری از او، هراسان است. از دنیای فانی رو گردان است و مدبر واقعی همه امور را خداوند متعال می داند، در نتیجه شیطان و هوای نفس در او راه نخواهد داشت.

چنین انسانی در وجود خدا چنان شوق و کمال و نیرو و غربت و لذت و سروری می باید که قابل توصیف نیست. و این است پادااش ایمان و عمل صالح.