سوره نبأ از سوره‌های مکی قرآن کریم است که جزء سی‌ام قرآن با آن شروع می‌شود. این سوره هفتاد و هشتمین سوره قرآن و دلیل نامگذاری آن این است که آیه دوم آن از «نباء عظیم» سخن به میان می‌آورد. سوره نبأ به احوال نیکوکاران و گناهکاران درروز قیامت اشاره دارد. از جمله فضیلت‌های خواندن سوره نبأ که در روایات به آن‌ها اشاره شده بهره‌مندی از نعمت‌های بهشتی در روز قیامت و آمرزش گناهان است. از خواص آن نوشته این سوره نیز آمده که برای زیاد شدن نیرو و برطرف کردن دردهای شکم مفید است. در ادامه قصد داریم سوره نبأ را بیشتر معرفی کنیم، با ما باشید.

سوره نبأ چه ویژگی‌هایی دارد؟

«کلمه نبأ به‌معنای خبر یا خبر مفید است» (۱). به سوره نبأ «عم (به معنی از چه چیزی) و تسائل (به معنی از یکدیگر پرسیدن) نیز گفته‌اند؛ چرا که این سوره با عم یتسائلون شروع می‌شود. نام دیگر سوره نبأ معصرات (به معنی ابرهای متراکم) است؛ زیرا این واژه در آیه چهاردهم آن ذکر شده است» (۲). چون «جزء سی‌ام قرآن با سوره نبأ آغاز می‌شود به سوره‌های جزء سی‌ام قرآن «عم جز» گفته می‌شود که در مکتب‌خانه‌های سنتی که به آموزش قرآن می‌پرداختند از آن استفاده می‌نمودند» (۳). سوره نبأ «در ترتیب نزول هشتادمین سوره‌ای است که بر رسول خدا (ص) نازل شده است.» (۴). این«سوره ۴۰ آیه، ۱۷۴ کلمه و ۷۹۷ حرف دارد» (۵). سوره نبأ به «موضوعاتی چون خبر و حادثه بزرگ قیامت، حوادث روز قیامت به‌عنوان روز جزا و عذاب منکران و نعمت برای پرهیزکاران اشاره دارد» (۶).

فضائل خواندن سوره نبأ در روایات

بهره‌مندی از نعمت‌های بهشتی

در روایتی از رسول گرامی اسلام در مورد فضیلت سوره نبأ نقل شده است که «هر کس سوره نبأ را بخواند، خداوند در روز قیامت شراب خنک به او می‌نوشاند» (۸).

آمرزش گناهان

از پیامبر (ص) در روایتی دیگر ذکر شده که «سوره نبأ را یاد بگیرید. اگر می‌دانستید که در این سوره چه برکات و آثاری نهفته است کارهای خود را رها می‌کردید و آن را می‌آموختید و توسط آن به خدا تقرب می‌جستید و خداوند به‌واسطه این سوره گناهان شما را، جز شرک ورزیدن، می‌آمرزد» (۹).

شأن نزول

امام صادق (ع) نیز در مورد فضیلت سوره نبأ فرموده‌اند که «منظور از نبأ عظیم در سوره نبأ ولایت امیرالمؤمنین علی (ع) است» (۱۰).

زمانی که از امام محمد باقر (ع) در مورد تفسیر این سوره سؤال می‌کنند، از قول امام علی (ع) می‌فرمایند که خداوند هیچ آیه‌ای بزرگتر از من و هیچ نبأ عظیمی عظیم‌تر از من ندارد» (۱۱).

آثار قرائت سوره نبأ

در روایات آمده که خواندن سوره نبأ خواص فراوانی دارد که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم.

مشرف شدن به زیارت خانه خدا

امام صادق در روایتی بیان نموده‌اند که «هر کس خواندن سوره نبأ را به مدت یکسال ادامه دهد و هر روز آن را بخواند از سال خارج نمی‌شود، مگر آنکه خانه خدا را زیارت نماید» (۱۲).

بیداری در شب

از امام صادق (ع) نقل است که «هر کس قصد دارد شب بیدار بماند، سوره نبأ را بخواند. همچنین خواندن این سوره برای فردی که می‌خواهد در شب مسافرت کند مفید است و او را از شر دزد و راهزن در امان خواهد داشت» (۱۳).

در امان بودن و زیاد شدن نیرو

در مصباح کفعمی آمده است که «هر فردی سوره نبأ را بر پوست آهو با گلاب و زعفران نوشته و آن را با خود به همراه داشته باشد، خواب او کم و بیداریش زیاد می‌شود و در امان و حفظ خداوند خواهد بود و اگر نوشته سوره نبأ را بر بازوی خود ببندد موجب زیاد شدن نیروی او می‌شود و نوشیدن آب شسته این سوره بیماری‌های شکم را برطرف می‌کند» (۱۴).

سخن پایانی

سوره نبأ یکی از سوره‌های نسبتاً کوچک قرآن کریم است که در روایات منظور از آن را ولایت امیرالمؤمنین علی (ع) دانسته‌اند. آیه ۳۱ به بعد سوره نبأ سرگذشت متقین در قیامت را بیان می‌کند که در روایات منظور از متقین در این آیه را حضرت علی (ع) دانسته‌اند. از جمله فضیلت‌های خواندن سوره نبأ به آثار و برکات فراوان و تقرب جستن به خدا اشاره شده است. از خواص این سوره نیز آمده که برای ایمنی از دزد و راهزن در هنگام مسافرت و بیداری در شب مفید است. با توجه به روایات اگر می‌خواهید به خانه خدا مشرف شوید این سوره را در هر روز بخوانید.

پی‌نوشت

1. راغب اصفهانی، المفردات، ج۱، ص ۷۸۸.
2. خرمشاهی، سوره نبأ، ج۲، ص ۱۲۶۰ ـ ۱۲۶۱.
3. دهخدا، لغت‌نامه، ذیل عم جز.
4. معرفت، آموزش علوم قرآن، ج۱، ص ۱۶۷.
5. خرمشاهی، سوره نبأ، ج۲، ص ۱۲۶۰ ـ ۱۲۶۱.
6. طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص ۱۵۸.
7. طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص ۱۵۰.
8. مجمع‌البیان، ج۱۰، ص ۲۳۷.
9. مستدرک‌الوسائل، ج۴، ص ۳۶۶.
10. بحار‌الانوار، ج۲۴، ص ۳۵۲.
11. تفسیر ابی حمزه ثمالی، ص ۳۵۰.
12. ثواب‌الاعمال، ص ۱۲۱.
13. تفسیر البرهان، ج۵، ص ۵۶۳.
14. المصباح کفعمی، ص ۴۵۹.