نظریات و رهنمودهای علمی حضرت امام حسن عسکری سلام الله علیه در رابطه با علوم انسانی

عَلاماتُ المُؤمِنِ خَمسٌ: صَلاةُ إحْدَی وخَمسِینَ، وزِیارَةُ الأربَعِینَ، والتَّخَتُّمُ فی الیَمِینِ وتَعفِیرُ الجَبِینِ، والجَهرُ بِبِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ.

Five things are signs of a believer`s: 51 rak`ahs of prayer (obligatory and recommended in night and day), Zīāratu `Arba`īn, wearing ring in the right hand, prostrating on soil, and saying bismilah loudly.

کسی که پارسایی خوی او، بخشندگی طبیعت او و برد‌باری منش او باشد، دوستانش زیاد شوند.

مَنْ کانَ الوَرَعُ سَجِیَّتَهُ وَالکَرَمُ طَبِیعَتَهُ وَالحِلْمُ خَلَّتَهُ، کَثُرَ صَدِیقُهُ.

Those who are scrupulously pious by attribute, generous by personality and lenient by nature will win many friends.

( روزه واجب شد) تا توانگر درد گرسنگى را بچشد و در نتيجه، به نيازمند كمک كند.

لَمّا سُئِلَ عَن عِلَّةِ وُجُوبِ الصَّوْمِ ـ: لِیَجِدَ الغَنِيُّ مَسَّ الجُوعِ؛ فَیَمُنَّ عَلَی الفَقیرِ.

That the rich may experience the pain of hunger and bestow his generosity thereby upon the poor.

همانا خداوند متعال، حجّت و خليفه خود را براي بندگانش الگو و دليلي روشن قرار داد، همچنين خداوند حجّت خود را ممتاز گرداند و به تمام لغت ها و اصطلاحات قبائل و اقوام آشنا ساخت و أنساب همه را مي شناسد و از نهايت عمر انسان ها و موجودات و نيز جريات و حادثه ها آگاهي كامل دارد و چنانچه اين امتياز وجود نمي داشت، بين حجّت خدا و بين ديگران فرقي نبود.

إنَّ اللهَ تَبارَكَ وَ تَعالي بَيَّنَ حُجَّتَهُ مِنْ سائِرِ خَلْقِهِ بِكُلِّ شَيء، وَ يُعْطِيهِ اللُّغاتِ، وَمَعْرِفَةَ الاْنْسابِ وَالاْجالِ وَالْحَوادِثِ، وَلَوْلا ذلِكَ لَمْ يَكُنْ بَيْنَ الْحُجَّةِ وَالْمَحْجُوحِ فَرْقٌ.

هرکه برادر خود را پنهانى اندرز دهد ، او را آراسته است و هر که در برابر دیگران موعظه ‏اش کند ، او را لکّه‏دار کرده‏است .

مَن وَعَظَ أخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ ، ومَن وَعَظَهُ عَلانِیَةً فَقَد شانَهُ ؛

گشاده دستي اندازه اي دارد كه اگر از آن بگذرد، اسراف به شمار مي‌آيد.

إنَّ للسَّخاءِ مِقداراً فَإنْ زادَ عليه فهوَ سَرف.

اظهار شادی نزد غمدیده، از بی ادبی است.

لَیسَ مِنَ الاَدَبِ اِظهارِ الفَرَح عِندَ المَحزونِ؛

عبادت در زياد انجام دادن نماز و روزه نيست، بلكه عبادت تفكر و انديشه بسيار در قدرت بي منتهاي پروردگار و آفريده هاي اوست.

لَيسَت العِبادَةُ كثرةُ الصّيامِ و الصّلوةِ و انّما العبادَةُ كثرةُ التّفكُّر في امرِ الله.

همانا شما انسانها در مهلت كوتاهى به سر مى برید كه مدّت آن محاسبه شده و معیّن است و مرگ، ناگهان می رسد و آدمی را در می رباید. هركس (در این عالم ) شرو بدی بکارد ، لاجرم ( در آخرت ) ندامت و پشیمانی درو خواهد کرد.

إنَّكُمْ فى آجالِ مَنْقُوصَة وَأیّام مَعْدُودَة، وَالْمَوْتُ یَأتی بَغْتَةً، مَنْ یَزْرَعُ شَرّاً یَحْصَدُ نِدامَةً

با دوست و دشمن خوش گفتار و خوش برخورد باشيد، امّا با دوستان مؤمن به عنوان يك وظيفه كه بايد هميشه نسبت به يكديگر با چهره اي شاداب برخورد نمايند، امّا نسبت به مخالفين به جهت مدارا و جذب به اسلام و احكام آن.

قُولُوا لِلنّاسِ حُسْناً، مُؤْمِنُهُمْ وَ مُخالِفُهُمْ، أمَّا الْمُؤْمِنُونَ فَيَبْسِطُ لَهُمْ وَجْهَهُ، وَ أمَّا الْمُخالِفُونَ فَيُكَلِّمُهُمْ بِالْمُداراةِ لاِجْتِذابِهِمْ إلَي الاْيِمانِ.

مدارا و سازش با دشمنان خدا ـ و دشمنان اهل بيت (عليهم السلام) در حال تقيّه ـ بهتر است از هر نوع صدقه اي كه انسان براي خود بپردازد.

إنَّ مُداراةَ أَعْداءِاللهِ مِنْ أفْضَلِ صَدَقَةِ الْمَرْءِ عَلي نَفْسِهِ و إخْوانِهِ.

نيكوئي شكل و قيافه، يك نوع زيبائي و جمال در ظاهر انسان پديدار است و نيكو بودن عقل و درايت، يك نوع زيبائي و جمال دروني انسان مي باشد.

حُسْنُ الصُّورَةِ جَمالٌ ظاهِرٌ، وَ حُسْنُ الْعَقْلِ جَمالٌ باطِنٌ.

كسي كه در مقابل مردم بي باك باشد و رعايت مسائل اخلاقي و حقوق مردم را نكند، تقواي الهي را نيز رعايت نمي كند.

مَنْ لَمْ يَتَّقِ وُجُوهَ النّاسِ لَمْ يَتَّقِ اللهَ.

يكي از نشانه هاي تواضع و فروتني آن است كه به هركس برخورد نمائي سلام كني و در هنگام ورود به مجلس هر كجا، جا بود بنشيني ـ نه آن كه به زور و زحمت براي ديگران جائي را براي خود باز كني ـ..

مِنَ التَّواضُعِ السَّلامُ عَلي كُلِّ مَنْ تَمُرُّ بِهِ، وَ الْجُلُوسُ دُونَ شَرَفِ الْمَجْلِسِ.

گستاخي فرزند بر پدرش در خردسالي، به نافرماني او در بزرگسالي مي انجامد.

جُرأَةُ الوَلَدِ عَلَي وَالِدِهِ في صِغَرِهِ تَدعُو إِلي العُقُوقِ في کبَرِهِ.