سید عبدالحسین دستغیب
| سید عبدالحسین دستغیب شیرازی
|
|
|---|---|
 |
|
| زادروز | ۱۸ آذر ۱۲۹۲ش |
| زادگاه | - شیراز |
| درگذشت | ۲۰ آذر ۱۳۶۰ش |
| آرامگاه | مرقد میر سید محمد(ع) |
| محل زندگی | شیراز |
| منصب | امام جمعه شیراز، نماینده امام خمینی در استان فارس |
| آثار | گناهان کبیره، قلب سلیم، داستان‌های شگفت،... |
سید عبدالحسین دستغیب شیرازی (۱۲۹۲-۱۳۶۰ش) مجتهد شیعه، شهید محراب، امام جمعه شیراز . شهرت او بیشتر به سبب درس اخلاق و کتابهای فراوان اخلاقی او است. گناهان کبیره، قلب سلیم، داستان‌های شگفت از جمله آثار سید عبدالحسین دستغیب است. او در مبارزات انقلاب اسلامی نقش فعالی داشت و پس از انقلاب به امامت جمعه شیراز منصوب شد. در آذر ۱۳۶۰ش، پس از اقامه نماز جمعه در یک حمله تروریستی انتحاری توسط یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق مشهور به منافقین به شهادت رسید وسومین شهید محراب نام گرفت.
محتویات
ولادت و نسب
عبد الحسین دستغیب در ۱۰ محرم ۱۳۳۲ق(۱۸ آذر ۱۲۹۲ش)[۱] در خانواده‌ای روحانی در شیراز به دنیا آمد. خاندان دستغیب از سادات حسینی هستند که آن‌ها را سادات حسنی حسینی نیز گفته‌اند. پدرش محمدتقی و پدربزرگش سید هدایت الله از علما و مجتهدان استان فارس بودند.[۲]
تحصیلات
عبدالحسین تحصیلات مقدماتی را نزد پدر آموخت. پس از درگذشت پدرش سرپرستی مادر، سه خواهر و دو برادر کوچک‌تر را بر عهده گرفت و در مدرسه خان شیراز نزد کسانی چون ملا احمد دارابی و آیت الله علی اکبر ارسنجانی به تحصیل ادامه داد.[۳] دستغیب در بیست سالگی اقامه نماز جماعت مسجد باقرخان، در محله بازار مرغ شیراز را بر عهده گرفت. در دوره حکومت رضا شاه (۱۳۰۴-۱۳۲۰ش) برای حفظ لباس روحانیتش به ناچار در امتحان طلاب علوم دینیه –که اداره معارف برگزار کرده بود- شرکت نمود و با قبولی در امتحان، لباسش را حفظ کرد. چندی بعد به بهانه سخنان تحریک‌آمیز و مخالفت‌هایش به زندان افتاد و میان ترک وطن یا کنار نهادن لباس روحانیت مخیر شد، در نتیجه در ۱۳۱۴ش به نجف رفت. در نجف نزد استادانی چون محمد کاظم شیرازی و سید ابوالحسن اصفهانی به ادامه تحصیل در مراتب عالی پرداخت[۴] و پس از سقوط حکومت رضاشاه به توصیه استادش محمدکاظم شیرازی، به شیراز بازگشت.[۵]
فعالیتهای اجتماعی
دستغیب پس از این در کنار برگزاری مجالس وعظ و سخنرانی، تدریس و تألیف، به امور عام‌المنفعه‌ای چون تأسیس و بازسازی مساجد و مدارس از جمله مسجد جامع عتیق شیراز و مدرسه علمیه حکیم پرداخت.[۶]
مبارزات پیش از انقلاب
وی که خطیب مسجد جامع عتیق بود، طی چند دهه فعالیتش در پیش از انقلاب اسلامی، از اوضاع اجتماعی ایران و رواج مظاهر غیردینی در کشور انتقاد می‌کرد. او پس از آغاز برنامه انقلاب سفید در اوایل دهه ۱۳۴۰ش، به پیروی از علما و مراجع تقلید به لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی اعتراض کرد. اعتراض به حکومت پهلوی در به رسمیت شناختن اسرائیل نیز یکی دیگر از مخالفت‌های او بود.[۷]
مواضع انقلابی وی موجب گردید که چند بار دستگیر و زندانی شود.[۸] ساواک در ۱۳۵۲ش دستغیب را به سبب ایراد سخنرانی‌های تند ممنوع المنبر کرد[۹] مخالفت وی با برگزاری مراسم جشن هنر شیراز در ۱۳۵۶ و واکنش تند او به مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات در ۱۹ دی ۱۳۵۶، نمونه‌ای از مواضع وی است.[۱۰]
پس از انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در بهمن ۱۳۵۷، امام خمینی به درخواست اهالی شیراز، دستغیب را به سِمت امامت جمعه آن شهر منصوب کرد. افزون بر آن وی نماینده امام در استان فارس و نیز نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان قانون اساسی بود.[۱۱] موضع اصلی دستغیب پس از انقلاب اسلامی مبتنی بر تبعیت امام خمینی و همراهی با ولایت فقیه بود.[۱۲] دستغیب در موضع سخنران نماز جمعه در تبیین مبانی انقلاب اسلامی و نیز دفاع از جایگاه روحانیت و حکومت اسلامی تأثیرگذار بود.[۱۳]
او در نخستین سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی به افشاگری و مخالفت با گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی به ویژه مجاهدین خلق پرداخت و در ۲۰ آذر ۱۳۶۰ به هنگام رفتن به نماز جمعه در حمله انتحاری یکی از اعضای همین گروه به شهادت رسید.[۱۴] امام خمینی در بیانیه‌ای به مناسبت شهادت دستغیب، وی را معلم اخلاق و مهذب نفوس و متعهد به اسلام و جمهوری اسلامی نامید.[۱۵]
آثار
از دستغیب بیش از دهها جلد کتاب در مباحث مختلف اسلامی و بیشتر در حوزه اخلاق، باقی مانده است. برخی از کتابهای وی مانند گناهان کبیره و معاد در بیش از یک میلیون نسخه به چاپ رسیده است.[۱۶]
تصاویر
-
شهید دستغیب در محضر امام خمینی
-
شهید دستغیب در حال ایراد خطبه‌های نماز جمعه
-
-
گناهان کبیره
-
قلب سلیم
-
داستان‌های شگفت
-
معاد
پانویس
- شریف رازی، ج ۵، ص ۴۴۳؛ سبحانی، ج ۲، ص ۶۰۵:۱۳۲۸
- فسائی، ج ۲، ص ۹۱۴؛ نورمحمدی، ص ۱۸-۲۰؛ دانشنامه ائمه جمعه کشور، ج۱، ص ۳۶۰
- نورمحمدی، ص۲۶-۲۷، ۳۵-۳۶؛ دانشنامه ائمه جمعه کشور، ج۱، ص۳۶۱
- سبحانی، ج۲، ص۶۰۶؛ ربانی خلخالی، ص۵۷۹-۵۸۰؛ نورمحمدی، ص۳۹-۴۲
- محمد هاشم دستغیب، ص۹۵؛ نورمحمدی، ص۵۳
- سودبخش، ص۱۸؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۰، ص۲۱
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۰، ص ۱۱۸، ۱۴۶، ۲۴۸-۲۵۸، ۵۹۰-۶۳۱
- ربانی خلخالی، ص ۵۸۱؛ محمدهاشم دستغیب، ص ۳۸-۳۹، ۴۲
- محمدهاشم دستغیب، ص ۴۳؛ نورمحمدی، ص ۱۰۶
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۰، ص ۴۷۹-۴۹۵؛ محمدهاشم دستغیب، ص ۴۲-۴۳
- امام خمینی، ج ۸، ص ۲۲؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۰، ص ۱۶
- محمدهاشم دستغیب، ص۵۷-۵۹
- عبدالحسین دستغیب، ج ۱، ص ۸۳-۸۶، ۱۲۷، ۱۷۱-۱۷۳، ۲۶۹-۲۷۴، ۳۸۲، ۴۰۱-۴۰۴ و ...
- محمدهاشم دستغیب، ص ۶۱-۶۵؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۰، ص ۱۹-۲۰
- امام خمینی، صحیفه نور، ج ۱۵، ص ۲۵۳-۲۵۵.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۰، ص۲۲.
منابع
- امام خمینی، صحیفه نور، ج۸و ۱۵، تهران ۱۳۶۱ش.
- دانشنامه ائمه جمعه کشور، به اهتمام محمدکاظم مدرسی و میرزا محمد کاظمینی، یزد، ۱۳۸۴.
- عبدالحسین دستغیب، خطبه‌های جمعه، قم، ۱۳۶۳ش.
- همو، گروهک‌ها، شیراز، ۱۳۶۲ش.
- محمدهاشم دستغیب، یادواره شهید حضرت آیت الله حاج سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، شیراز، ۱۳۶۲.
- علی ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یک صد سال اخیر، قم، ۱۴۰۲.
- جعفر سبحانی، سیمای فرزانگان، ج۲، قم، ۱۳۸۰ش.
- محمد سودبخش، یادواره شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب، نبوت، شیراز، ۱۳۶۱ش.
- محمد شریف رازی، گنجینه دانشمندان، تهران، ۱۳۵۲-۱۳۵۴.
- حسن بن حسن فسائی، فارسنامه ناصری، چاپ منصور رستگار فسائی، تهران ۱۳۸۲ش.
- محمدجواد نورمحمدی، شهید دستغیب لاله محراب، تهران ۱۳۸۲ش.
- یادنامه شهید راه نماز آیت الله سید عبدالحسین دستغیب، تهران، دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۶۱ش.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۰.
- نفس مطمئنه: شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب، تهران، وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۷۸ش.