نظریات و رهنمودهای بزرگان جهان دانشمندان و عالمان ائمه معصومین سلام الله علیهم در رابطه با پرهيز از كوتاهى در كار

امام على عليه السلام :

التَّفريطُ مُصيبَةُ القادِرِ .

كوتاهى كردن، مصيبت شخص توانا [بر انجام كار] است.

امام على عليه السلام :

ثَمَرةُ التَّفريطِ النَّدامَةُ ، و ثَمَرةُ الحَزمِ السَّلامَةُ

نتيجه كوتاهى در كار، پشيمانى است و نتيجه دور انديشى، سالم ماندن [از خسارت و دريغ].

امام على عليه السلام :

اِحذَرُوا التَّفريطَ ؛ فإنّهُ يُوجِبُ المَلامَةَ

از كوتاهى كردن بپرهيزيد كه آن موجب سرزنش است.

امام على عليه السلام :

إيّاكُم و التَّفريطَ ؛ فَتَقَعَ الحَسرَةُ حينَ لا تَنفَعُ الحَسرَةُ

زنهار از كوتاهى كردن؛ زيرا كوتاهى كردن حسرت به بار مى آورد، آن گاه كه حسرت سودى ندارد.

امام على عليه السلام :

إنّ اللّه َ سبحانَهُ جَعَلَ الطاعَةَ غَنيمَةَ الأكياسِ عِندَ تَفريطِ العَجَزَةِ

خداوند سبحان طاعت [از خود ]را غنيمتى قرار داده است كه در هنگام كوتاهىِ نا توانان [از به دست آوردن آن ]زيركان آن را از آنِ خود مى كنند.

امام على عليه السلام ـ در وصف اهل ذكر ـ فرمود:

فَلَو مَثَّلتَهُم لِعَقلِكَ في مَقاوِمِهِمُ المَحمودَةِ ، و مَجالِسِهِمُ المَشهودَةِ ، و قد نَشَرُوا دَواوينَ أعمالِهِم ، و فَرَغُوا لِمُحاسَبَةِ أنفُسِهِم على كُلِّ صَغيرَةٍ و كَبيرَةٍ اُمِرُوا بها فَقَصَّرُوا عَنها ، أو نُهُوا عَنها فَفَرَّطُوا فيها !

آنان را در آن مقامات پسنديده و منزلتهايى كه مشهود [فرشتگانِ مقرّب ]است در ذهن خود مجسّم كن كه چسان كار نامه هايشان را گشوده اند و براى هر كار خُرد و كلانى كه بدان فرمان داده شده اند ، امّا در انجام آنها كوتاهى ورزيدند، يا از آن نهى شدند، امّا در ترك آنها كوتاهى كردند، از خود حساب مى كشند.

امام على عليه السلام :

مَن حَلُمَ لم يُفَرِّطْ في أمرِهِ ، و عاشَ في الناسِ حَميدا

كسى كه بردبار (خردمند) باشد، در كار خود كوتاهى نكند و در ميان مردم با خوشنامى زندگى كند.

امام على عليه السلام :

الجَنَّةُ غايَةُ السابِقينَ ، و النارُ غايَةُ المُفَرِّطِينَ

بهشت، خط پايان پيشتازان است و آتش، فرجام واماندگان.

امام صادق عليه السلام :

مَن فَرَّطَ تَوَرَّطَ

هر كه كوتاهى كند در پرتگاه افتد.

امام صادق عليه السلام :

ثلاثةٌ مَن فَرَّطَ فيهِنَّ كانَ مَحروما : استِماحَةُ جَوادٍ ، و مُصاحَبَةُ عالِمٍ ، و استِمالَةُ سُلطانٍ

سه چيز است كه هر كس در آنها كوتاهى ورزد ناكام ماند: درخواست از بخشنده، همنشينى با دانشمند و استمالت سلطان.

امام رضا عليه السلام :

التَّفريطُ مُصيبَةُ ذَوِي القُدرَةِ

كوتاهى كردن، مصيبت توانايان است.

امام هادى عليه السلام :

اُذكُرْ حَسَراتِ التَّفريطِ بأخذِ تَقديمِ الحَزمِ

افسوسهاى ناشى از كوتاهى نمودن در كار را به ياد آر و دورانديشى را در پيش گير .

نهى از افراط و تفريط

امام على عليه السلام :

لا تَرَى الجاهِلَ إلاّ مُفْرِطا أو مُفَرِّطا .

نادان را نبينى، مگر افراطگر يا تفريطگر.

امام على عليه السلام :

لقد عُلِّقَ بِنِياطِ هذا الإنسانِ بَضعَةٌ هي أعجَبُ ما فيهِ : و ذلكَ القلبُ ، و ذلكَ أنَّ لَهُ مَوادَّ مِن الحِكمَةِ و أضدادا مِن خِلافِها ، فإن سَنَحَ لَهُ الرَّجاءُ أذَلَّهُ الطَّمَعُ ، و إن هاجَ بهِ الطَّمَعُ أهلَكَهُ الحِرصُ ، و إن مَلكَهُ اليَأسُ قَتَلَهُ الأسَفُ ··· و إن أفرَطَ بهِ الشِّبَعُ كَظَّتهُ البِطنَةُ ، فَكُلُّ تَقصيرٍ بهِ مُضِرٌّ ، و كُلُّ إفراطٍ لَهُ مُفسِدٌ

به رگى از رگهاى بدن اين انسان گوشت پاره اى آويخته كه شگفت انگيزترين عضو اوست و آن قلب است؛ زيرا كه در آن مايه هاى حكمت و مايه هاى ضد حكمت وجود دارد. به طورى كه اگر اميد و آرزو به آن [قلب ]دست دهد، طمع خوارش گرداند و اگر طمع آن را به هيجان آورد، حرص نابودش كند و اگر نوميدى بر آن تسلّط يابد، افسوس و اندوه او را بكشد··· و اگر در سيرى افراط كند، پُرىِ شكم او را بيازارد. پس، هر تفريطى به او زيان زند و هر افراطى او را تباه گرداند.

امام على عليه السلام :

سَيَهلِكُ فِيَّ صِنفانِ: مُحِبٌّ مُفرِطٌ يَذهَبُ بهِ الحُبُّ إلى غَيرِ الحَقِّ ، و مُبغِضٌ مُفرِطٌ يَذهَبُ بهِ البُغضُ إلى غيرِ الحَقِّ ، و خَيرُ الناسِ فِيَّ حالاً النَّمَطُ الأوسَطُ فَالْزَمُوهُ

بزودى درباره من دو گروه هلاك شوند: دوستدار افراطى كه دوستى ، او را به ناحق كشاند و دشمن افراطى كه دشمنى ، او را به ناحق بَرَد. و بهترين حالت مردم درباره من راه ميانه است. پس اين راه را در پيش گيريد.

میزان الحکمه،جلد نهم.