نماز توبه از جمله دستوراتی است که در مفاتیح الجنان در یکشنبه های ماه ذی القعده آورده شده است؛ این نماز دارای آثار و برکات بسیاری است شاید که یکی از دلایل پر اثر بودن آن این است که دستور آن بسیار کامل و جامع و ترکیبی از طهارت غسل و وضو و نماز و اذکار است. اصل این دستور از دو لبان مبارک حضرت رسول اکرم (ص) نقل شده است و در کتاب اقبال الاعمال سید ابن طاووس جلد یک صفحه 308 آمده است. بدین شرح که:
رسول خدا (ص) در روز یکشنبه ماه ذی القعده فرمود:
ای مردم! کدام یک از شما می خواهید توبه کنید؟
گفتند: رسول خدا! همه ما میخواهیم توبه کنیم.
پیامبر فرمودند: غسل کرده، وضو بگیرید و چهار رکعت نماز به جا آورید.
در هر رکعت یکبار فاتحة الکتاب (سوره حمد) و سه بار قل هو الله و یک بار معوذتین (فلق و ناس) بخوانید .
آنگاه هفتاد بار استغفار نموده (استغفروالله و اتوب الیه) و در پایان یکبار « لاحولَ و لا قُوّةَ الّا بِالله العلیِّ العَظیم» بگویید، سپس بگویید:
« یا عَزیزُ یا غَفّارُ اِغفِر لي ذُنوبي و ذُنوبَ جَميعِ المُؤمنينَ و المُؤمنات فَإِنَّهُ لايَغفِرُ الذُّنوبَ إلّا أَنت »
آنگاه فرمود: بنده ای از امت من چنین عملی را انجام نمیدهد مگر اینکه از آسمان به او ندا می رسد: ای بنده خدا! عمل از نو شروع کن که توبه ات قبول و گناهانت آمرزیده شد.
فرشته ای دیگر از زیر عرش ندا می کند : ای بنده ! مبارک باد بر تو و بر خانواده و خاندانت.
منادی دیگری صدا میزند: روز قیامت ، دشمنانت را از تو راضی می نمایند.
دیگری ندا می کند: ای بنده! با ایمان از دنیا میروی. دینت از تو گرفته نشده و قبر تو وسیع و نورانی خواهد شد.
منادی دیگری صدا میزند: پدر و مادرت راضی می شوند، گرچه خشمگین باشند. پدر و مادر تو و خاندانت بخشیده شده و در دنیا و آخرت خوش رزق خواهی بود.
جبرئیل ندا می کند: من با فرشته مرگ پیش تو آمده و به او دستور میدهم که با تو خوش رفتار بوده، به خاطر مرگ آسیبی به تو نرسانیده و به نرمی روح از بدنت خارج نماید.
گفتند: ای رسول خدا! اگر کسی در زمان دیگری چنین بگوید چطور؟
آن حضرت فرمود:
چیزهایی را که گفتم برای او نیز خواهد بود. جبرئیل این مطالب را در شب معراج به من گفت.
سفارش به خواندن در طول سال
در ادامه خوب است بذانید که علما و عرفای بسیاری من جمله میرزا جواد آقای ملکی تبریزی در المراقبات و یا علامه سید ابوالحسن حافظیان در کتاب حافظ اسرار یا آیت الله شیخ محمد بهاری همدانی در «تذکرة المتقین»، تاکید و توصیه به خواندن این نماز کرده اند؛ لیکن نکته طلایی این دستور همانطور که در پایان حدیث پیامبر اکرم صل الله علیه و آله آمده است؛ این است که این نماز فقط مخصوص ماه ذی القعده نیست و می توان در تمام ایام سال به این دستور اهتمام ورزید و به آن عمل کرد و حتی چله برای آن گرفت و از آثار و برکات بسیار آن بهره برد. لیکن در نسخ مختلف در نحوه انجام اذکار، اینکه بعد از 4 رکعت این اذکار گفته شود و یا بعد از هر دو رکعت اختلاف است.
نگارنده این سطور دستور جامع این نماز را طبق دستور مفایتح الجنان (بعد از چهار رکعت اذکار گفته شود) مجرب کرده است و به آثار آن معترف است لیکن محبین و دوستان بسیاری نیز روش دوم را برگزیده اند و آن نیز موثر بوده است. در نهایت ما دستور جامع تر را مطالب کتاب تحف القلوب برای شما نقل می کنیم.
روش اول (روش تحف العقول) :
ابتدا غسل انجام میدهید؛ به نیت غسل توبه.دستور بدین شرح است:
- سپس وضو میگیرید
- 4 رکعت نماز توبه به جا میآورید به صورت دو نماز دو رکعتی و در هر رکعت یک بار حمد و سه بار قل هوالله و یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس و بعد از هر دو رکعت این اذکار را بگوید:
- هفتاد بار استغفار کند. مثلا بگوید: استغفروالله و اتوب الیه
- یک بار بگوید: لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم
- سپس بگوید: « یا عَزیزُ یا غَفّارُ اِغفِر لي ذُنوبي و ذُنوبَ جَميعِ المُؤمنينَ و المُؤمنات فَإِنَّهُ لايَغفِرُ الذُّنوبَ إلّا أَنت »
روش دوم (مجرب شده توسط نگارنده):
ابتدا غسل انجام می دهید به نیت غسل توبه و سپس اینطور عمل می فرمایید:
- سپس وضو میگیرید
- چهار رکعت نماز توبه به جا میآورید به صورت دو نماز دو رکعتی و در هر رکعت یک بار حمد و سه بار قل هوالله و یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس و بعد از هر اینکه چهار رکعت را خواندید این اذکار را بگوید:
- هفتاد بار استغفار کند. مثلا بگوید: استغفروالله و اتوب الیه
- یک بار بگوید: لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم
- سپس هفت بار بگوید: « یا عَزیزُ یا غَفّارُ اِغفِر لي ذُنوبي و ذُنوبَ جَميعِ المُؤمنينَ و المُؤمنات فَإِنَّهُ لايَغفِرُ الذُّنوبَ إلّا أَنت »
نکات و احکام (مشترک برای هر دو روش)
این نماز احکام و نکاتی دارد که لازم است مو به مو رعایت شود تا اثر آن مشاهده شود؛ و اگر کسی دستور را ناقص و بدون ملاحظه به این نکات انجام داد و جواب نگرفت جز خود را ملامت نکند. نکات و احکام این نماز به این شرح است:
- برای این نماز غسل شرط است. بعد از غسل، وضو لازم است؛ یعنی وضو و غسل جزو واجبات این نماز است و با هر غسل فقط یک نماز توبه می شود خواند. تنها بعد از اینکه غسل واجب و توبه با هم انجام شود می توان نماز را خواند.
- وضو باید بعد از غسل باشد؛ اگر قبل از غسل وضو داشته باشیم کفایت نمی کند و می بایت مجدد وضو گرفته شود.
- میتوانید مثلا، صبح غسل را بجا آورید و ظهر یا شب یا همان موقع که غسل کردید، نماز چله توبه را بخوانید. مهم این است که اول غسل کنید بعد وضو بگیرید و بعد نماز، حالا هر ساعت که شد فرقی ندارد، ولی ترتیب (یعنی اول انجام غسل توبه، بعد وضو و بعد نماز توبه) باید رعایت شود.
- مدت زمانیکه می شود غسل کرد و نماز را خواند از نماز صبح تا اذان مغرب است و حتی وقت فضیلت این نماز از غروب آفتاب تا اذان مغرب قید شده است. البته برای کسانی است که چله نماز را انجام می دهند؛ برای کسی که یک مرتبه نماز را میخواند همان شرایط غسل باید انجام شود و پیش از نیمه شب شرعی ی=
- بدانید که غسل مستحبی با مبطلات وضو باسل نمی شود و فقط با سه مورد (جماع ، حیض ، نفاس) باطل می گردد.
- اگر غسل واجب مثل غسل جنابت و توبه، باهم انجام بشود بعدش میشود نماز را بعد غسل و بدون وضو خواند. در این مورد مانعی ندارد که بعد از غسل توبه وضو گرفته شود چون همراه با غسل واجب است.(مثلا اگر هم نیت غسل جنابت کردید و هم نیت غسل توبه، تا یکی از مبطلات وضو حادث نشده باشد نباید وضو بگیرید و با همان غسل میتوانید نماز چله توبه را بخوانید، اما اگر یکی از مبطلات وضو حادث شد؛ باید برای خود نماز چله توبه وضو بگیرید.)
- نماز توبه قنوت دارد و در آن می توان هر دعایی کرد.
- برای هفتاد بار استغفار می توان از صیغه های مختلف استغفار استفاده کرد. ساده ترین صیغه استغفار ذکر « استغفرو الله و اتوب الیه » است لیکن می توان از ذکر استغفار کبیر نیز استفاده کرد:
«أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذى لا إِلـهَ إِلاّ هُو الْحَىُّ الْقَیُّومُ ، الرَّحْمنُ الرَّحیمُ بَدیعُ السَّماواتِ وَ الأَرْضِ ، مِنْ جَِمیعِ ظُلْمى وَ جُرْمى و إِسْرافى عَلى نَفْسى وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ»
حتی می توان در پایان نماز اول صیغه ساده را گفت و در پایان نماز دوم استغفار کبیر کرد؛ لیکن اگر حتی استغفار ساده هم ذکر شود مشکلی ندارد. - برای دریافت تمامی آثار و برکات این نماز، بهتر است که این نماز به صورت چله انجام شود یعنی چهل روز پشت سر هم هر روز این نماز خوانده شود. در اینصورت اگر تنها یک روز نماز خوانده نشود چله باطل است. لیکن در صورتیکه توانایی انجام چله این نماز را ندارید هفته ای یک بار یا دوبار حتما این نماز را بخوانید یا اینکه هر بار به حمام رفتید غسل کنید و بعد از آن وضو بگیرید و نماز را بخوانید.
- اگر آب برای کسی ضرر داشته باشد،باید بجای غسل، تیمم بدل از غسلِ نمازِ توبه کند، و سپس اگر بتواند وضو بگیرد، و اگر آنهم را نتواند، تیممِ بدل از وضویِ نمازِ توبه کند.
- خانم ها در ایام عادت نباید این نماز را بخوانند، و ادامه چله را بعد از ایام عادت ادامه دهند. مثلا خانمی 19 روز این نماز را خوانده و بعد به ایام عادت برخورده، خب اینجا متوقف میکند و بعد از پاکی ادامه نماز را شروع میکند تا چهل روزش تکمیل شود.
مخلص کلام و یک درخواست
در انتها از شما برادران و خواهران عزیز تقاضای دعای خیر دارم و اینکه برای تشویق دیگران، منت می گذارید اگر گزارش های خود را از تاثیرات این نماز برای ما در بخش نظرات همین پست ارسال بفرمایید و همچنین می توانید در اینجا گزارش های دیگر کاربران را مشاهده بفرمایید. در صورتیکه سوال یا ابهامی داشتید می توانید با شناسه @ape_support در تلگرام با ما در ارتباط باشید لیکن در پاسخ گرفتن صبور باشید؛ مطمئن باشید ادمین به تمامی پرسش ها پاسخ خواهند داد.
https://portal.bilal.ir/content/82/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D9%88%D8%A8%D9%87