کلیه سورههای قرآن جنبۀ توحیدی دارد و نأکید ولایت خداوند بر انسانهاست دارند که اسماء خداوند در سوره آورده شود، ولی بعضی سورهها از نظر اصول دین جنبه توحیدی آنها بیشتر است و سوره فلق از جمله این سوره هاست، که دارای روح توان توحیدی بیشتری می باشد، زیرا از آیه اول تا آخرین آیه سوره فلق امر به پناه بردن به خداوند پروردگار فلق می باشد، و این بدین معناست که مرجع انسانها در پناه آوردن همه موارد فقط خداوند است.
یک مبحث فلسفی هم در سورههای قرآن دیده می شود که خطابه از وحدت به کثرت است، به این معنی که خداوند به پیامبر وحضرت قرآن را برای همه انسانها و حتی خلایق عرضه می دارد ( بطور مثال جن ها هم از دین حضرت محمد سلام الله علیه بهره مند می شوند.) اگر به سر منشاء هستی نگاه کنیم خداوند با انسانها در این آیات صحبت نموده است و اگر به پیامبر که رسول سلام الله علیه دقت نمائیم ، حضرت رسول از طرف خداوند آیات وحی را به مردم ابلاغ نموده است، هر دو مورد از وحدت به کثرت از نظر فلسفی ارتباط برقرار می شود.
مسئله مهمی دیگری که در دو سوره ناس و فلق تکرار شده است امر خداوند به بندگانش این است که از شرها به خدا پناه ببرند و حرکتی دو طرف اتفاق می افتد به این معنی که از نظر فلسفی کثرت بندگان به وحدت یعنی خدای متعال پناه می آورند. که فلسفه کثرت به وحدت را ممکن می نماید. ( در بعضی از آیات قرآن ارتباط دوطرفِ وحدت به کثرت و کثرت به وحدت بسیار مشهود و تذکر مستقیم نسبت به آن صورت پذیرفته است. )
از نظر تعلیم و تربیّت ضرورت دارد آموزش و پرورش و آموزش عالی و حوزهها و وزارت ارشاد اسلامی و مبلغین دینی به تناسب سن و درک و فهم افراد کارهای تعلیم و تربیتی لازم را در رابطه سورههای قرآنی از جمله سوره فلق انجام شود و از نظر ارتباطات جنبه اجتماعی دارد، ولی فقط در ارتباط با انسانها نیست، شامل ارتباط با موجودات دیگر هم می شود.
شر وجود واقعی دارد، در موجودات عامل شر وجود دارد، به همین دلیل باید به دستورات و رهنمودهای خداوند عمل نمود و در این سوره امر شده به اینکه از شر خلایق به خالق موجودات پناه آورده شود، تا بندگان خداوند در امان عنایات خداوند محافظت شوند.
آیه های سوره فلق تاکید به نیازمندی انسان و خلایق در امور، مختلف به خداوند دارد، از جمله نیاز انسان پناه بردن به خداوند از شر های مختلفی که در خلقت وجود دارد.
شرارتها می تواند در زمانها یا وضعیت خاصی ( مانند ظلمت و جهل ) بیشتر اتفاق بیافتد.
از اساس ترین علت شرارتها می تواند گرفتاری به خصلت بد رذائل اخلاقی مانند حسد باشد، که در این رابطه با انجان رفتارهای تعلیم و تربیّتی و تزکیه نفس باید نفس از متخلص بود به حسد منزه شود.
شرها می تواند از سازوکار خاصی برای تسلط بر انسان برخوردار باشد و به شکلهای مختلف اتفاق بیافتد. ( یا نفوذ جن و هر موجود دیگر بر انسان باشد و یا از سحر و جادو و یا از رفتار ناشی از حسد و یا به شکل دیگر باشد. )
لازم است با تدبّر و مطالعه بیشتر در تفسیر و تحقیقات مربوطه به عمق مطلب و مسائل مربوط بیشتر پرداخته شود.
انسانها چون آگاهی لازم از موضوع شر بدرستی ندارند معمولا دچار مشکل می شوند و در این مسائل یا متحیّر می شوند و یا بی تفاوت و یا دچار ترس و یا از مواجه درست با قضیه ( مغلوب نشدن به شر ) ناامید می شوند.
این مسئله مهم است که بدانیم یکی از راههای خیلی مهم در رابطه با شر پناه بردن به خداوند است و البته در کنارش باید به اندازه و متناسب سن باید بتدریج در رابطه با مسائل آن و چگونگی مواجه شر دانش و آگاهی دینی لازم وجود داشته باشد.
موضوع سوره پناه بردن به خداوند از شر هست و آیات یک تا پنج به هم مربوط می باشند. در ضمن سورهها و آیات دیگری هم هست که پناه بردن به خداوند را یادآوری می نماید و در محفوظ ماندن انسان موثر است که باید در مورد آن تحقیق نمود.
شخصیّت فرد حسود از نظر خداوند و دین و در جامعه سالم قابل قبول نیست و دچار بیماری اخلاقی حسد است و معمولا در جامعه با خصلتهای بد خود را رسوا می نماید و موجب ضربه زدن به خود و دیگران بطور خواسته و ناخواسته می شود و معمولا فرد حسود درونی ناآرام دارد و دارای انژی منفی هست و خصلت حسادت بر سلامت نفس و روح و روان و نگرش خودش و دیگران تاثیر گذار هست و سلامت ارتبطاتش با دیگران را خدشه دار می نماید، به همین دلیل باید نه تنها انسانها از خصلت حسادتی که در درونشان خفته یا بیدار است منزه نمایند بلکه کمک نمایند جامعه از خصلت حسد منزه شود و البته از جمله آسانترین و مطمئن ترین کار ( که خداوند هم به دلیل مؤثر بودنش به آن فرمان داده است ) پناه بردن به خداوند از شر حسادت حسودان است.
پناه بردن به خداوند به این معنی نیست که برای منزه شدن از شرها چه شری که در انسان است و چه شری که در موجودات است نباید تلاش نمود، برخورداری از دانش و اعتقادات اصول و احکام دین و بهره مندی از رهنمودهای فضائل اخلاقی که برای حفظ انسانها و تزکیه نفس و قوی شدن نگرش و اعتقادات در برابر ضعف نفس خود و دیگران، کاری ضروریست و بهره مندی از نفس زکیه و نفس مطمئنه با رضایتمندی خداوند میزان و هماهنگ است و انسانها دارای تقوا ( قوی به رضایتمندی رهنمودهای خداوند و معصومین سلام الله علیه عمل نمودن ) و وراع ( اجتناب از گناه و معصیت ) شوند و دارای خلوص نیّت و نگرش و رفتار باشند ولی در کنار آن ( در کنار تلاشی که برای منزهی موجودات از شر باید صورت پذیرد، ) پناه بردن به خداوند از شرهای موجود ضروری است.