بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
نظریات و رهنمودهای آیات اول تا بیست و یکم سوره معارج کتاب قرآن در عبارتهایِ"( سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ ﴿۱﴾ تقاضا كننده اي تقاضاي عذابي كرد كه واقع شد! (۱) لِلْكَافِرِينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ ﴿۲﴾ اين عذاب مخصوص كافران است، و هيچكس نميتواند آن را دفع كند. (۲) مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ ﴿۳﴾ از سوي خداوند ذي المعارج است (خداوندي كه فرشتگانش بر آسمانها صعود ميكند). (۳ ) تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ ﴿۴﴾ فرشتگان و روح (فرشته مخصوص) به سوي او عروج ميكنند در آن روزي كه مقدارش پنجاه هزار سال است. (۴) فَاصْبِرْ صَبْرًا جَمِيلًا ﴿۵﴾ بنابراين صبر جميل پيشه كن. (۵) إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيدًا ﴿۶﴾ زيرا آنها آن روز را دور ميبينند. (۶ )وَنَرَاهُ قَرِيبًا ﴿۷﴾ و ما آن را نزديك ميبينيم! (۷ ) يَوْمَ تَكُونُ السَّمَاءُ كَالْمُهْلِ ﴿۸﴾ همان روز كه آسمان همچون فلز گداخته ميشود. (۸) وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ ﴿۹﴾ و كوهها مانند پشم رنگين متلاشي خواهد بود. (۹ )وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا ﴿۱۰﴾ و هيچ دوست صميمي سراغ دوستش را نميگيرد! (۱۰) يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذَابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ ﴿۱۱﴾ آنان را به آنها نشان ميدهند (ولي هر كس گرفتار كار خويشتن است) چنان است كه گنهكار دوست ميدارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا كند.(۱۱) وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِيهِ ﴿۱۲﴾ و همسر و برادرش را. (۱۲ ) وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ ﴿۱۳﴾ و قبيله اش كه هميشه از او حمايت ميكردند. (۱۳) وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ يُنْجِيهِ ﴿۱۴﴾ و تمام مردم روي زمين را تا مايه نجاتش شود. (۱۴ )كَلَّا إِنَّهَا لَظَى ﴿۱۵﴾ اما هرگز چنين نيست شعله هاي سوزان آتش است. (۱۵ )نَزَّاعَةً لِلشَّوَى ﴿۱۶﴾ دست و پا و پوست سر را ميكند و ميبرد. (۱۶ ) تَدْعُو مَنْ أَدْبَرَ وَتَوَلَّى ﴿۱۷﴾ و كساني را كه به فرمان خدا پشت كردند صدا ميزند. (۱۷) وَجَمَعَ فَأَوْعَى ﴿۱۸﴾ و آنها كه اموال را جمع و ذخيره كردند. (۱۸ ) إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا ﴿۱۹﴾ انسان حريص و كم طاقت آفريده شده. (۱۹ )إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا ﴿۲۰﴾ هنگامي كه بدي به او رسد بيتابي ميكند. (۲۰ ) وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا ﴿۲۱﴾ و هنگامي كه خوبي به او رسد مانع ديگران ميشود. (۲۱ )"، دلالت دارد بر اینکه: 1- در آیات اول تا آیات هفتم سوره معارج کتاب قرآن در عبارتهای"( سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ ﴿۱﴾ تقاضا كننده اي تقاضاي عذابي كرد كه واقع شد! (۱) لِلْكَافِرِينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ ﴿۲﴾ اين عذاب مخصوص كافران است، و هيچكس نميتواند آن را دفع كند. (۲) مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ ﴿۳﴾ از سوي خداوند ذي المعارج است (خداوندي كه فرشتگانش بر آسمانها صعود ميكند). (۳ ) تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ ﴿۴﴾ فرشتگان و روح (فرشته مخصوص) به سوي او عروج ميكنند در آن روزي كه مقدارش پنجاه هزار سال است. (۴) فَاصْبِرْ صَبْرًا جَمِيلًا ﴿۵﴾ بنابراين صبر جميل پيشه كن. (۵) إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيدًا ﴿۶﴾ زيرا آنها آن روز را دور ميبينند. (۶ )وَنَرَاهُ قَرِيبًا ﴿۷﴾ و ما آن را نزديك ميبينيم! (۷ )"، گواه نظریات فوق است: 1- تقاضا کننده ای تقاضای عذاب از پیامبر خدا نموده است که واقع شده است و این عذاب مخصوص کافران است و کسی نمی تواند آن را دفع نماید. 2- عذاب برای کافران از سوی خداوند ذِالمعارج نازل می شود، (خداوندي كه فرشتگانش در آسمانها صعود ميكند). 3- در روز قیامت فرشتگان و روح (فرشته مخصوص) به سوي خداوند عروج ميكنند. 4- روز قیامت مقدارش پنجاه هزار سال است. 5- خداوند از پیامبرو انسانها می خواهد صبر جميل پيشه نماید، زیرا قیامت حتما بوقوع می پیوندد.6- گر چه بعضی از انسانها از روی کم طاقتی و اطلاع نداشتن روز قیامت را دور می دانند ولی خداوند بخاطری اینکه بر همه مسائل آگاه است و احاطه بر همۀ مسائل دارد، روز قیامت را نزدیک می بیند. 7- نباید انسانها با کم طاقتی و نادانی عذاب از خداوند طلب نمایند و باید در عوض تلاش نمایند با رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند سلام الله علیهم آشنا شوند و از صراط مستقیمِ دینِ خداوند و حجتهای معصوم اطاعت نمایند. 8- لجبازی و رویگردانی با خدا و حجتهای معصوم خداوند سلام الله علیهم درست نمی باشد و باید با مطابقت دادنِ خود به صراط مستقیم دین خداوند تلاش نمود که همیشه آنطور که مورد رضایتِ خداوند است عمل نمود و از خداوند خواست تا در این راه صراط مستقیم دینش انسانها و آنها که باید اطاعتش نمایند را هدایت و یاری نماید. 2- در آیات هشتم تا هیجدهم سوره معارج کتاب قرآن در عبارتهای"( يَوْمَ تَكُونُ السَّمَاءُ كَالْمُهْلِ ﴿۸﴾ همان روز كه آسمان همچون فلز گداخته ميشود. (۸) وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ ﴿۹﴾ و كوهها مانند پشم رنگين متلاشي خواهد بود. (۹ )وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا ﴿۱۰﴾ و هيچ دوست صميمي سراغ دوستش را نميگيرد! (۱۰) يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذَابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ ﴿۱۱﴾ آنان را به آنها نشان ميدهند (ولي هر كس گرفتار كار خويشتن است) چنان است كه گنهكار دوست ميدارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا كند.(۱۱) وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِيهِ ﴿۱۲﴾ و همسر و برادرش را. (۱۲ ) وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ ﴿۱۳﴾ و قبيله اش كه هميشه از او حمايت ميكردند. (۱۳) وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ يُنْجِيهِ ﴿۱۴﴾ و تمام مردم روي زمين را تا مايه نجاتش شود. (۱۴ )كَلَّا إِنَّهَا لَظَى ﴿۱۵﴾ اما هرگز چنين نيست شعله هاي سوزان آتش است. (۱۵ )نَزَّاعَةً لِلشَّوَى ﴿۱۶﴾ دست و پا و پوست سر را ميكند و ميبرد. (۱۶ ) تَدْعُو مَنْ أَدْبَرَ وَتَوَلَّى ﴿۱۷﴾ و كساني را كه به فرمان خدا پشت كردند صدا ميزند. (۱۷) وَجَمَعَ فَأَوْعَى ﴿۱۸﴾ و آنها كه اموال را جمع و ذخيره كردند. (۱۸)"، گواه نظریات فوق است: 1- از جمله نشانه های قیامت عبارت است از الف - در روز قیامت آسمان همچون فلز گداخته می شود. ب- كوهها مانند پشم رنگين متلاشي خواهد بود. ت- هيچ دوست صميمي سراغ دوستش را نميگيرد! ث- دوستان همدیگر را نشان می دهند ولی هر کس گرفتار کار خویشتن است. ج- چنان وضعی در روز قیامت بر انسانها حاکم است که گنهکار مایل است که دوستانش و فرزندانش و همسر و برادرش و قبیله اش که همیشه او را یاری می دادند و تمام مردم زمین فدائی او شوند تا او از عذاب جهنم نجات یابد، اما در آن زمان این چنین اتفاقی ممکن نیست. ح- شعله هاي سوزان آتش منتظر گناهکارنیست که توبه نکرده اند و جبران کار اشتباه خود ننموده اند و شعله هاي سوزان آتش دست و پا و پوست سر را ميكند و ميبرد و شعله هاي سوزان آتش كساني را كه به فرمان خدا پشت كردند و آنها كه اموال را جمع و ذخيره كردند و انفاق نکردند، را صدا ميزند. 3- آیات نوزدهم تا بیست و یکم سوره معارج کتاب قرآن در عبارتهایِ"( إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا ﴿۱۹﴾ انسان حريص و كم طاقت آفريده شده. (۱۹ )إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا ﴿۲۰﴾ هنگامي كه بدي به او رسد بيتابي ميكند. (۲۰ )وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا ﴿۲۱﴾ و هنگامي كه خوبي به او رسد مانع ديگران ميشود. (۲۱ )"، گواه نظریات فوق است: 1- انسان دارای سه ویژگی است: الف- انسان حريص و كم طاقت آفريده شده. ب- هنگامي كه بدي به او رسد بيتابي ميكند. ت- هنگامي كه خوبي به او رسد مانع ديگران ميشود. 2- انسان باید به رُشدی برسد که بیتابی ننماید و حریص و کم طاقت نباشد و وقتی در ناز و نعمت و سلامت و برخورداری است، در راه خداوند انفاق نماید و به فکر دیگران هم باشد، ( در انفاق اصراف ننماید و حریص هم نباشد و انسانها را در زمانی که در مشقّت هستند به اندازۀ توان خود یاری دهد. ) 3- آیات اول تا بیست و یکم در رابطه با ویژگیهای روز قیامت و عذاب الهی برای کافران و در مورد ویژگیهای انسان است و از نظر اصول اعتقادی و احکام دین به اصول توحید و نبوت و معاد مربوط می شود و از نظر احکام در مورد حکم امربه معروف و نهی از منکر است.
2- نظریات و رهنمودهای آیات بیست و دوم تا سی و پنجم سوره معارج کتاب قرآن در عبارتهایِ"( إِلَّا الْمُصَلِّينَ ﴿۲۲﴾ مگر نمازگزاران. (۲۲) الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ ﴿۲۳﴾ آنها كه نمازها را مرتبا بجا ميآورند. (۲۳) وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ ﴿۲۴﴾ و آنها كه در اموالشان حق معلومي است.(۲۴)لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ ﴿۲۵﴾ براي تقاضا كنندگان و محرومان. (۲۵ )وَالَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ ﴿۲۶﴾ و آنها كه به روز جزا ايمان دارند. (۲۶ )وَالَّذِينَ هُمْ مِنْ عَذَابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ ﴿۲۷﴾ و آنها كه از عذاب پروردگارشان بيمناكند. (۲۷) إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَيْرُ مَأْمُونٍ ﴿۲۸﴾ چرا كه هيچگاه خود را از عذاب پروردگار در امان نميبينند. (۲۸ )وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ ﴿۲۹﴾ و آنها كه دامان خويش را از بيعفتي حفظ ميكنند. (۲۹ )إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ ﴿۳۰﴾ و آميزش جنسي جز با همسران و كنيزان (كه در حكم همسرند) ندارند ولي در بهره گيري از اينها مورد سرزنش نخواهند بود. (۳۰ )فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْعَادُونَ ﴿۳۱﴾ و هر كس ماوراء اين را طلب كند متجاوز است. (۳۱ )وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ ﴿۳۲﴾ و آنها كه امانتها و عهد خود را رعايت ميكنند. (۳۲) وَالَّذِينَ هُمْ بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ ﴿۳۳﴾ و آنها كه قيام به اداي شهادت حق مينمايند. (۳۳ )وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ ﴿۳۴﴾ و آنها كه بر نماز مواظبت دارند. (۳۴ )أُولَئِكَ فِي جَنَّاتٍ مُكْرَمُونَ ﴿۳۵﴾ اين افراد در باغهاي بهشتي گراميند. (۳۵ ) دلالت دارد بر اینکه: 1- انسانهائی در روز قیامت نجات می یابند و در باغهای بهشت گرامیند که دارای خصوصیّات فوق باشند: الف- نمازگزاران (آنها كه نمازها را مرتبا بجا ميآورند.). ب- و آنها كه در اموالشان حق معلومي (براي تقاضا كنندگان و محرومان ) است. ج- و آنها كه به روز جزا ايمان دارند. ح- و آنها كه از عذاب پروردگارشان بيمناكند. (چرا كه هيچگاه خود را از عذاب پروردگار در امان نميبينند.) خ- و آنها كه دامان خويش را از بيعفتي حفظ ميكنند. (آميزش جنسي جز با همسران و كنيزان (كه در حكم همسرند) ندارند ولي در بهره گيري از اينها مورد سرزنش نخواهند بود. و هر كس ماوراء اين را طلب كند متجاوز است.) خ- و آنها كه امانتها و عهد خود را رعايت ميكنند. د- و آنها كه قيام به اداي شهادت حق مينمايند. ذ- و آنها كه بر نماز مواظبت دارند. 2- خداوند با آیات نورش نسبت به چگونگی بهشتی شدن و جهنمی نشدن انسانها روشنگری نموده است و آیات حق بسیار روشن و اضح هست. 3- نمازگزار بودن و مرتب نمازخواندن و مواظبت در مورد نماز نمودن در کنار به روز جزا و به خدا ایمان داشتن و از نافرمانی خدا ترسیدن و از مال خود در راه خدا انفاق نمودن و عفیف بودن و به دستور و رهنمود خداوند عمل نمودن و متجاوز نبودن از جمله دستورات خداوند است که در بهشتی شدن انسانها مؤثر است. 3- موضوع آیات بیست و دوم تا سی و پنجم سوره معارج در رابطه با ویژگیهای مأمنان و بهشتیان است و از نظر اصول دین و احکام دین به اصول توحید و معاد مربوط می باشد و از نظر احکام دین به احکام امربه معروف و نهی از منکر و احکام نماز خمس و زکات و احکام زندگی مربوط می شود.
3- نظریات و رهنمودهای آیات سی و ششم تا چهل و چهارم سوره معارج کتاب قرآن در عبارتهایِ"( فَمَالِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ ﴿۳۶﴾ اين كافران را چه ميشود كه با سرعت نزد تو ميآيند. (۳۶ ) عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ ﴿۳۷﴾ از راست و چپ، گروه گروه (طمع بهشت دارند)! (۳۷ )أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ ﴿۳۸﴾ آيا هر يك از آنها طمع دارد كه در بهشت پر نعمت الهي وارد شود؟ (۳۸ )كَلَّا إِنَّا خَلَقْنَاهُمْ مِمَّا يَعْلَمُونَ ﴿۳۹﴾ هرگز چنين نيست، ما آنها را از آنچه خودشان ميدانند آفريده ايم! (۳۹ ) فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ ﴿۴۰﴾ سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها كه ما قادريم. (۴۰ ) عَلَى أَنْ نُبَدِّلَ خَيْرًا مِنْهُمْ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ ﴿۴۱﴾ بر اينكه جاي آنها را به كساني بدهيم كه از آنها بهترند، و ما هرگز مغلوب نخواهيم شد. (۴۱) فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَيَلْعَبُوا حَتَّى يُلَاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ ﴿۴۲﴾ آنها را به حال خود واگذار تا در باطل خود فرو روند، و بازي كنند، تا زماني كه روز موعود خود را ملاقات نمايند. (۴۲ ) يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ سِرَاعًا كَأَنَّهُمْ إِلَى نُصُبٍ يُوفِضُونَ ﴿۴۳﴾ همان روز كه از قبرها به سرعت خارج ميشوند، گوئي به سوي بتهايشان ميدوند! (۴۳ )خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذَلِكَ الْيَوْمُ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ ﴿۴۴﴾ در حالي كه چشمهاي آنها از شدت وحشت به زير افتاده، و پرده اي از ذلت و خواري آنها را پوشانده است (و به آنها گفته ميشود) اين همان روزي است كه به شما وعده داده ميشد. (۴۴ )"، دلالت دارد براینکه: 1- بعضی انسانهای طمعکار کافر راغب بودند که با وجود اینکه به رهنمودهای خداوند عمل نمی کنند و کافر بودند باز بهشتی شوند و فکر می کردند هر طور که می خواهند رفتار نمایند و در قیامت هم خداوند آنها را بهشتی نماید و اصرار داشتند که پیامبر خدا سلام الله علیه هم خواسته نامشروع و نادرست آنها را تائید نماید و طمع داشتند تا در بهشت پر نعمت وارد شوند و در دنیای دیگر بدون اینکه به رهنمودهای خدا عمل نموده باشند از نعمتهائی که مؤمنان واقعی برخوردارند، برخوردار شوند، با اینکه طمعکاران کافر می دانستند که خداوند آنها را از خاک آفریده است. 2- خداوند که پروردگار مشرقها و مغربها می باشد قادر است به جای انسانهای کافر انسانهائی که از آنها بهترند و به آیات خداوند مؤمن هستند، خلق نماید و جانشین آنها نماید و خداوند هرگز مغلوب نمی شود و خداوند پیروز است. 3- لازم است کافران از کُفر خود دست بردارند و طمع بیهوده نداشته باشند وگرنه خداوند آنها را به خود واگذار می نماید تا سزای اعمال خود را در قیامت مشاهده نمایند. 4- خداوند به پیامبر خود می فرماید: آنها را به حال خود واگذار تا در باطل خود فرو روند، و بازي كنند، تا زماني كه خود روز موعود را ملاقات نمايند. 5- در قیامت از قبرها به سرعت خارج ميشوند، گوئي به سوي بتهايشان ميدوند! در حالي كه چشمهاي آنها از شدت وحشت به زير افتاده، و پرده اي از ذلت و خواري آنها را پوشانده است (و به آنها گفته ميشود) اين همان روزي است كه به شما وعده داده ميشد. 6- انسانها نباید به رهنمودهای خداوند کافر باشند، خداوند برای نجات انسانها آیات و رهنمودهای خود را توسط پیامبرش حضرت محمد سلام الله علیه برای انسانها فرستاده است و قرآن کتاب دوست داشتنی بزرگیست که خدا رهنمودها و فرامینش را برای نجات انسانها از کُفر و نفاق و شِرک و جهنمی شدن نازل نموده است. 7- نباید انسانها و آنها که باید از رهنمودهای دین خدا اطاعت نمایند از رهنمودهای قرآن بی اطلاع باشند و باید به موقع انسانها از رهنمودهای قرآن متناسب سن اطلاع داشته باشند. 8- موضوع آیات سی و ششم و چهل و چهارم در مورد اعمال انسانهای کافر و عاقبت آنان است و از نظر اصول دین و احکام دین به اصل توحید و نبوت و معاد مربوط می شود و از نظر احکام به حکم امربه معروف و نهی از منکر مربوط می شود و سوره معارج جزء سورههای انذار و بشارت کتاب قرآن است.
گل افشان گل محمدی