برداشتها و پیامها و راهبردهای سوره علق کتاب قرآنِ مالک یومِ الدین

 

* نظریه و رهنمود شروع قرآن با عبارت "( بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ. به نام خداوند رحمتگر مهربان.)"، دلالت دارد بر اینکه 1- شروع خواندن قرآن و شروع کارها با بیان بسم الله الرحمن الرحیم، نشان از اعلام مقصود خواندن قرآن و انجام کار برای خداوند بخشنده و مهربان است. 2- خواندن با اعتقاد عبارت  بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، نشان موحد بودن فرد و معتقد بودن به خداوند بخشنده و مهربان است. 3- خداوند به بندگانش متذکر می شود که حتی اگر متوجه شدند، آیه ای از عذاب بر کارهای بدی که انجام می دهند شامل آنها می گردد ولی باید بدانند خداوند بخشنده و مهربان است و از رحمت و مغفرت خداوند نا امید نباشند و همیشه از کاری که گناه هست به خداوند پناه آورند و از کاری که عذاب شاملش می شود پرهیز نمایند و دیگر انجانش ندهند تا بخشش و رحمت و مهربانی خداوند شامل آنها گردد و از عذاب گناهی که انجام داده اند، نجات یابند. 4- انجام کار بدون رضایت خداوند و انجام دادن کار بدون ذکر و خواندن نام خداوند ممکن است انسان را در ورطه نفوذ شیطان بیاندازد و این موضوع انسان را از بندگی خداوند خالق یکتای بی همتا و مهربان باز دارد و امکان دارد انسان دچار غفلت شود و انسان در ورطه اطاعت از شیطان قرار گیرد و موجب شود که به خطا رفتن و به گناه آلوده شدن انسان و همچنین از رحمت الهی دور شدن انسان، ممکن شود. 5- بزرگان دینی بسیار تاکید دارند که انسانها در ابتدای هر کاری بسم الله الرحمن الرحیم را به زبان بیاورند. ( تا از شر شیطان در امان باشند و تحت عنایات خداوند محفوظ بمانند و خود را در محضر خداوند ببینند و کارشان را به تعالی برای رضایت خداوند انجام دهند. ) 

1- نظریه رهنمود آیه اول سوره علق در عبارت"( اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ ﴿۱﴾ بخوان به نام پروردگارت كه جهان را آفريد. (۱))"، دلالت دارد بر اینکه 1- عبارت آیه اول سوره علق از نظر ادبیات امری می باشد. 2- خداوند در اولین ماموریت به پیامبرش حضرت محمد خاتم الانبیاء امر و درخواست خواندن نام پروردگاری که خالق جهان است نموده است. 2- خواندن و قرائت باید ( به رضایتمندی خداوند ) برای شناخت پروردگاری باشد که پرورش دهنده و خالق انسانهاست و خداوند انسانها را به کسب شناخت نسبت به خالق و پروردگارشان فرا می خواند.  3- خواندن باید با کسب شناخت و معرفت نسبت به پروردگار و خالق انسانها شروع شود.4- خواندن باید منجر به معرفت و شناخت نسبت به خالق هستی بخش و پروردگار جهانیان شود. 5- علم معرفت الله بر سایر علوم برتری دارد و باید مراحل کسب علوم همراه با معرفت الهی توأم و همراه باشد. 6- همواره مطالعات و خواندن کتابها برای انسانها باید برای شناخت خداوند و رهنمودها و معارف الهی همراه باشد. 7- اولین مدیر و استاد و معلم و بنیانگذار تعلیم و تربیّت خداوند است.8- در آیه اول سوره علق به علم قرائت و سخن گفتن و پرورش دادن و خلقت انسان اشاره شده است. 9- آیه یک سوره علق کتاب قرآن معرف صفات رب بودن (پروردگاری) و خالقی خداوند می باشد. 10- آیاتی از سوره علق اولین آیاتی وحی می باشد که بر پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه نازل شده است و در واقع حضرت محمد سلام الله علیه با نزول آیاتی از سوره علق از طرف خداوند به پیامبری و دعوت انسانها مبعوث شده اند.

2-  نظریه رهنمود آیه دوم سوره علق در عبارت"( خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ﴿۲﴾ همان كس كه ‏انسان را از خون بسته‏ اي خلق كرد. (۲) )"، دلالت دارد بر اینکه 1- انسان از علق ( خون بسته ) خلق شده است. ( منظور انسانی هست که از نسل حضرت آدم و هوا می باشد.) 2- انسان از نسل انسان می باشد و در اینجا فرضیه هائی که مبنی بر این است که انسان تکامل یافته شده حیوان است و از نسل حیوان است، کاملا رد شده است. 3- قدرت نمائی خداوند در معجزه آفرینش که از علق ( خون بسته )، به تعالی انسانی دارای توانمندیهای خاص آفریده است. 4- ذکر خلقت انسان یادآور عبارتهای تبارک الله احسن الخالقین و تبارک الله رب العالمین می باشد و خداوند سزاوار تحسین و ستایش از قدرت نمائی متعالی می باشد که در رابطه با آفرینش با عظمت انسانها و مخلوقات داشته است.5- خداوند با علم و آگاهی و دانش و بینش فوق العاده و شگفت انگیز و با اعجاز انسانها را آفریده است. 6- انسانها مخلوقات خداوندی علیم و حکیم و غدیر می باشند و خداوند توانمندیهای علمی و حکمتی بی نهایت متعالی و منزه از عیب و نقص دارد. 7- انسانها باید نسبت به آفرینش خود و توانمندیهای پروردگار در خلقت انسان عالم باشند. 8- انسانها باید بدانند که موجودیت مبدإ و مراحل و مقصد و مقصود هستی انسانها همواره با علم و دانشِ حکیمانه و توانمندیها و تاثیرگذاریهای خالق و مالک و رب یکتای بی همتا، حیات ِ ارزشمند میابد و به تعالی و به کمالات و منزهی می تواند میزان شود، پس همیشه ارتباط خود را آگاهانه و عالمانه با خداوند حفظ نمایند و از خدواند کمک بخواهند و سپاسگزار عنایات و رحمتها و یاری خداوند باشند. 9- در آیه دوم سوره علق کتاب قرآن به علوم خلقت بدن انسان اشاره شده است. 10- آیه دوم سوره علق کتاب قرآن معرف توانمندیهای صفات خالقی و قادری و غدیری و علم و حکمت خداوند می باشد.

3-  نظریه رهنمود آیه سوم سوره علق در عبارت"( اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ ﴿۳﴾ بخوان كه پروردگارت از همه بزرگوارتر است. (۳))"، دلالت دارد بر اینکه 1- خداوند،  انسان ( پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه بطور اختصاصی و همه انسانها بطور عموم)، را در آیه سوم سوره علق امر به خواندن صفات پروردگاری (رب) و بزرگواری و کرامتِ( اکرم) خود، فرا خوانده است. 2- خداوند خواندن صفات الهی و شناخت کسب نمودن بندگان نسبت به خود را دوست دارد و کاری پسندیده و لازمی برای انسانها می داند. 3- اولین درخواست خداوند از پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه خواندن سخن گفتن در رابطه با صفات الهی می باشد تا انسان ها را متوجه صفات متعالی خود نماید تا انسانها همواره به پرورش  متعالی خود توجه و همّت لازم را داشته باشند. ( توجه و همت انسانها در به تعالی رساندن نفس و منزه نمودن نفس و تقویت نفس زکیه و مطمئنه، پرداختن و تعالی عقل، قدرت اندیشه، تدبیر، روح، فطرت پاک و همچنین کمالات و پرداختن به منزه نموده خلق و خو و پرداختن به تعالی فضائل اخلاقی و بصیرتی و شعوری و معرفتی و ادب و ذهن و... می باشد. ) 4- انسان مخلوق خداوندی می باشد که هم دارای توانمندی و تاثیرگذاری پرورش حکیمانه و متعالی می باشد و هم دارای کمالات فضیلتهای بزرگوارانه می باشد. 5- آیه سوم سوره علق کتاب قرآن به علم قرائت و خواندن و سخن گفتن و پرورش دهندگی و فضیلت اخلاقی کرامت اشاره دارد. 6- آیه سوم سوره علق کتاب قرآن معرف صفات رب ( پروردگاری) و اکرام ( کرامت و بزرگواری و بخشندگی) خداوند است.

4- نظریه رهنمود آیه چهارم سوره علق در عبارت"( الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ ﴿۴﴾ همان كسي كه به وسيله قلم تعليم نمود. (۴))"، دلالت دارد بر اینکه 1- خداوند بوسیله قلم نوشتن را تعلیم داده است. 2- اولین کسی که به انسانها نوشتن را تعلیم داده است خداوند است. 3- خداوند از طریق پیامبران نوشتن را به انسان تعلیم داده است. 4- اولین معلم انسانها خداوند است. 5- خداوند از روی محبت و احسان انسان را نوشتن آموخته است و خداوند نوشتن انسان ( برای رضایتمندی خدا )، را دوست دارد و کاری پسندیده و لازم می داند. 6- همواره انسانها باید هم از ترویج دین توسط پیامبر اکرم حضرت محمد و حجتهای معصوم خداوند امامان بزرگوار سلام الله علیهم و علما و دانشمندان و مراجع دینی بهره مند شوند و به شناخت و رشدی برسند که از خود به تناسب سن اثری در مورد معرفی خداوند و ترویج معارف الهی از خود باقی گذارند. 7- آیه چهارم سوره علق به علم تعلیم و وسیله نوشتن و نوشتن اشاره دارد.  8- بنیانگذار اصلی مدرسه و دانشگاه و حوزهها و تعلیم و تربیت و فرهنگ سازی و تبلیغات و تهیه محتوای رسانه ها و مطبوعات و کتابها خداوند است. 7- آیه چهارم سوره علق کتاب قران معرف صفات عالم و حکیم بودن خداوند می باشد و بیانگر تعلیم دادن خداوند به پیامبران و معصومین سلام الله علیهم و انسانها می باشد.

5- نظریه رهنمود آیه پنجم سوره علق در عبارت"( عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ ﴿۵﴾ و به انسان آنچه را نمي‏دانست ياد داد. (۵))"، دلالت دارد بر اینکه 1- خداوند از روی احسان و محبتش به انسانها آنچه را نمی دانسته تعلیم داده است. 2- خداوند به طرق مختلف از جمله مامور نمودن پیامبران و معصومین سلام الله علیهم، انسانها را از دانش و علومی که بر آن آگاهی و دانائی نداشته اند، آگاه نموده است و علوم را به انسانها تعلیم داده است.  2- معلم اول انسانها خداوند دانا و حکیم است. 3- خداوند دانشمند و عالم متعالی است و سرچشمۀ علوم از علم خداوند است.  4- خداوند اراده نموده است که انسانها آگاه و عالم باشند و خداوند دانائی ( برای رضایتمندی خداوند)، را دوست دارد و همت و تلاش برای کسب دانائی و علم را، پسندیده ولازم می داند. 5- خداوند به علوم احاطه دارد و نسبت به علم تعلیم و تربیت عالم است. 6- آیه پنجم سوره علق کتاب قران معرف صفات علیم ( دانا و عالم) و حکیم و غدیر خداوند می باشد.

6- نظریه رهنمود آیه ششم سوره علق در عبارت كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَى ﴿۶﴾ چنين نيست كه انسان حقشناس باشد مسلما طغيان مي‏كند. (۶))"، دلالت دارد بر اینکه 1- با وجود عنایات خداوند انسان قدردان و حق شناس نبوده و جاهلانه از خواست و هدایتها و رهنمودهای خداوند طغیان وسرکشی نموده است. 2- عللی در انسان وجود دارد که به سرکشی و طغیان انسان منجر می شود، پس باید بگونه ای تعلیم و تربیت انسانها عالمانه و حساب شده صورت پذیرد که به سرکشی انسانها منجر نشود. 3- باید عللی که به سرکشی انسانها منجر می شود شناسائی شود و موجودیت انسانی که سرکشی و طغیان در برابر خداوند می نماید شناسائی شود و راهبردها و راهکارهای تاثیرگذاری تعلیم و تربیتی الهی در طرحها و برنامه های متنوع که همواره موجب می شود، انسان سرکشی ننماید در سیر تعلیم و تربیت و تبیلغ و فرهنگ سازی لحاظ شود و تمام اموراتی که به تعالی رساندن انسانها مؤثر است بکار گرفته شود. 4- با توجه به اینکه به جز پیامبران و امامان معصوم سلام الله علیهم، انسانهائی هستند که به رضایتمندی خداوند بندگی خداوند نموده اند و همواره از تعلیم و تربیت خداپسندانه ای برخوردار بوده اند، تعالی سیر تعلیم و تربیت متعالی و منزه نمودن نفس و نگرش و تعالی ایستادگی و مقاومت آگاهانه و تربیت یافته در برابر اشکالات گمراه کننده و مخرب و رذائل و جهالتها و رشد نیافتگیهای تاثیرگذار بیانگر،  ضرورت توجه به پژوهش و آگاهی و تحقیق در رابطه با نفوس انسانها و مسائل داخلی و بیرونی تاثیرگذار به انسانها و پرداختن به تدابیر و سیاستگذاریها ی متعالی به مسائل تعلیم و تربیّتی و فرهنگ سازی و تبلیغاتی تاثیرگذار بر انسانها باید به شایستگی و دقت لازم همواره در سنین مختلف صورت پذیرد. 5- بعضی عیبها و نقصها از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود و بعضی نقصها و عیبها در درون انسانها وجود دارند و بعضی از عیبها و نقصها از انسانی به انسان دیگر منتقل می شوند، که چگونگی پرداختن به اصلاح و منزهی و رشد و تعالی خداپسندانه نیازمن همت متعالی و عالمانه و حکیمان می باشد. 6- تفاوتها فردی و قشرها در ابعاد و وجوه از مسائل مهم دیگر انسانها می باشد، که باید به موضوعات چگونگی پرداختن به انسانها بطوری که در برابر خواست خداوند و پیامبر و حجت خداوند منکر خواست و دین خداوند نشوند، در سیر تحولات و رشد و گذشت سنین انسانها باید عالمانه و به تعالی رضایتمندی خداوند بدان پرداخته شود. 7- همواره انسانها باید از خداوند متعال بخواهند که آنگونه باشند که به رضایتمندی خداوند می باشد و از خداوند تقاضا نمایند و دعا نمایند که خداوند انسانها را به منزهی رشد و کمالات و فضائل دانائی و اعتقادات درست بگونه ای به  تعالی برساند که همواره در صراط مستقیم هدایت شوند و در صراط مستقیم همواره محافظت شوند و به کمالات اطاعت امر خداوند و حجتهای معصوم خداوند بنمایند و به کمالات بندگی خدا نمایند و به کمالات حجت خداوند را یاری نمایند.

7- نظریه رهنمود آیه هفتم سوره علق در عبارت"( أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى ﴿۷﴾ به خاطر اينكه خود را بينياز مي‏بيند! (۷))"، دلالت دارد بر اینکه 1- یکی از آفتهای انسانها این است که بر اثر عواملی چون عدم شناخت درست از خود و خالق و پیامبران و حجتهای معصوم خداوند و رذائلی چون تکبر و غرور نابجا و جهالتها خود را بی نیاز از اطاعت از خواست خداوند و حجت معصوم خداوند می دانند. 2- بی نیاز دانستن انسانها از یاری و هدایت و محافظت خداوند و ضرورت پرداختن به خواست خداوند موجب می شود که انسانها نسبت به خداوند و خواست خداوند طغیانگر و سرکش شوند. 3- با توجه به تذکر آیات یک تا پنج سوره علق کتاب قرآن، خواندن و نوشتن و  دانائی و عالم به معارف دین خداوند و خلقت انسان و آفرینش، انسان را در برابر خداوند خاضع و خاشع و نرم می نماید و موجب می شود که انسانها در برابر خواست و هدایت خداوند طغیان و سرکشی ننمایند. 4- انسانها همواره نیازمند عنایات و هدایتها خداوند هستند و جهل داشتن نسبت به قدرت و صفات متعالی خداوند و آفرینش انسانها و اعتقادات و رهنمودهای جامع دینی باعث طغیان و سرکشی از خواست و هدایت و رهنمودهای خداوند می شود، به همین دلیل است که کسانی که به نفع زودگذر دنیوی آنها نیست که انسانها به تعالی باشند معمولا با راه انداختن جنگها و ترویج خدعه ها و نیرنگها و تهاجم فرهنگی و سرگرم نگه داشتن ملتها برای ایجاد غفلت در آنها و وضعیتی که منجر به جهل و نادانی و استضعاف شود تلاش دارند انسانها نسبت به معارف الهی جاهل باشند و رغبت به رو آوردن به باطل داشته باشند. 5- انسانها  با علم و آگاهی و کسب معارف الهی می توانند از رحمت و نعمتها و عنایات خداوند بیشتر بهره مند شوند و همواره سپاسگزار و قدرشناس مقدرات خداوند باشند و خداوند را با خلوص و آگاهانه عبادت و اطاعت می نمایند.

8- نظریه رهنمود آیه هشتم سوره علق در عبارت"( إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى ﴿۸﴾ مسلما بازگشت همه به سوي پروردگار تو است. (۸))"، دلالت دارد بر اینکه 1- مطمئناً بازگشت همه انسانها بسوی پروردگار انسانها خواهد بود. 2-  نظریات و رهنمودهای سوره علق از نظر اعتقادی به مبحث توحید نظری و عملی و معاد پرداخته است. 3-  رجوع انسان بعد از مرگ بسوی خالق یکتای بی همتائی که انسان را پرورش داده است. 4- انسان باید از رهنمودها و نظریات دینی و اعتقادی باور داشته باشد و اطاعت نماید زیرا خداوند خالق و مالک و صاحب و پروردگار انسانها می باشد و انسانها همواره در محضر خداوند هستند و رجوع انسانها بسوی اوست. 5- انسان باید بندگی پروردگاری نماید که رجوع او بعد از مرگ بسوی او می باشد، پس نظام تعلیم و تربیت و تبلیغ دین و فرهنگ سازی و همچنین قانونگذاری و سیاستگزاری و اجرائیات و قضائیه و ساختارها و سازوکارها و بسترهای رشد و نگرشها و عوامل تاثیرگذار باید بر اساس رهنمودها و نظریات دین خداوند ( اسلام، آیات قرآن و رهنمودها و نظریات معصومین سلام الله علیهم) بنا گذاشته شود و معماری نظام اسلامی باید به تعالی اصوا و مبانی نگرش الهی استوار باشد.

9. نظریه رهنمود آیه نهم تا هیجدهم سوره علق در عبارتهای"( أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَى ﴿۹﴾ به من خبر ده آيا كسي كه نهي مي‏كند (۹) عَبْدًا إِذَا صَلَّى ﴿۱۰﴾ بنده‏ اي را به هنگامي كه نماز مي‏خواند (آيا مستحق عذاب الهي نيست)؟ (۱۰)أَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَى ﴿۱۱﴾ به من خبر ده اگر اين بنده بر طريق هدايت باشد، (۱۱)أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى ﴿۱۲﴾ يا مردم را به تقوا دستور دهد (آيا نهي كردن او سزاوار است ؟). (۱۲) أَرَأَيْتَ إِنْ كَذَّبَ وَتَوَلَّى ﴿۱۳﴾ به من خبر ده اگر (اين طغيانگر) تكذيب حق كند و به آن پشت نمايد (چه سرنوشت دردناكي خواهد داشت ؟). (۱۳) أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى ﴿۱۴﴾ آيا او نمي‏داند كه خداوند همه اعمالش را مي‏بيند؟! (۱۴) كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ ﴿۱۵﴾ چنان نيست كه او خيال مي‏كند اگر دست از كار خود بر ندارد ناصيه‏ اش (موي پيش سرش) را گرفته (و به سوي عذاب مي‏كشانيم). (۱۵) نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ ﴿۱۶﴾ همان ناصيه دروغگوي خطا كار! (۱۶) فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ ﴿۱۷﴾ سپس هر كه را مي‏خواهد صدا بزند (تا ياريش كند). (۱۷) سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ ﴿۱۸﴾ ما هم به زودي ماءموران دوزخ را صدا مي‏زنيم! (۱۸))" و ، دلالت دارد بر اینکه 1- موضوع رهنمودهای عبارتهای نهم تا هیجدهم سوره علق کتاب قرآن، در رابطه با رفتار واقعی فرد (ابوسفیان)  هست، که پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه را وقت نماز آزار می داده و سعی می نموده که حضرت محمد سلام الله علیه را از نماز باز دارد. 2- حضرت محمد سلام الله علیه در درجه اول بنده و مطیع خداوند می باشد و در درجه دوم پیامبر خداوند می باشد. 3- انسانها باید آگاه باشند به اینکه انسانی که مانع نماز خواندن و عبادت و اطاعت از دستورات خداوند شود، به راه صراط مستقیم نمی باشد و اعمالش از روی تقوا و رضایتمندی خداوند نمی باشد. 4- انسانی که به تقوا و رضایتمندی خداوند عمل می نماید و به راه درست و هدایت خداوند و صراط مستقیم است مانع انجام فرائض دینی و نماز و اطاعت از رهنمودهای خداوند نمی شود. 5- آگاه باشید به اینکه انسانها در محضر خداوند هستند و خداوند از اعمال آنان آگاه و داناست و انسانی که تکذیب کننده دین خداوند است، باید همه بدانند که خداوند بر همه کارهایش عالم و آگاه هست گر چه انسانی که دین خداوند را تکذیب می کند و مانع و مزاحم انجام فرائض و بندگی خداوند می شود، غافل باشد و خود نداند که خداوند بر کارهایش عالم و آگاه هست. 6- آیات نهم تا هیجدهم سوره علق کتاب قرآن، هشدار و انذار و بازدارنده انسان از رفتار و راه خطا، از طرف خداوند است. ( آیات انذار خداوند بر اساس محبت خداوند و مهربانی خداوند می باشد که برای پیشگیری از انحرافات و خطاها و جهنمی شدن انسانهاست و همچنین آیات انذار قرآن بر اساس ترغیب انسانها به اطاعت رهنمودهای خداوند و بهرهمندی از دین اسلام و ولایت و رهبری و هدایت خداوند می باشد.  7- انسانی که اطاعت از دین و رهنمودهای خالق یکتای بی همتا را تکذیب می نماید و مانع انجام دستورات خداوند می گردد و روی از دین خداوند بر می گرداند باید بداند که اگر از راه اشتباهش دست برندارد و توبه ننماید، عاقبت طغیان ( و سرکشی او از اطاعت دستورات و رهنمودهای خداوند)، عذاب الهی می باشد. 8- عذاب الهی انسانی که دین خداوند را تکذیب نماید و دستورات و رهنمودهای خداوند را اطاعت ننماید، در قیامت در جهنم با عذابهائی مواجه می شود که از جمله عبارت است از اینکه: الف-  به شدت موی جلوی سر خطا کار دروغگویِ تکذیب کننده دین خداوند  گرفته می شود و به سوی دوزخ کشانده می شود. ب- انسان تکذیب کننده دین خداوند و خطاکاری که مانع رهنمودهای دین خداوند می شود، اگر بخواهد از خود دفاعی نماید و اراده نماید که کسانی که همراهیش نموده اند را فرا خواند که کمکش نمایند، خداوند هم به مأموران دوزخ دستور می دهد که او را در آتش جهنم بیاندازند. ت- انسانی که دین خداوند را تکذیب می نماید و مانع انجام فرائض دینی می شود، در قیامت و معاد نتیجه اعمال خود را خواهد دید و حتی دوستان و نزدیکانش هم نمی توانند او را یاری دهند. ج- جهنم نتیجه اعمال بد انسانها که بر اثر طغیان و سرکشی از بندگی نمودنِ خداوند است، می باشد. 9- هدف و تدبیر خداوند در تذکر آیات نهم تا هیجدهم سوره علق که جزء آیات انذار هست، هدایت بندگان و بازدارندگی آنها از تکرار رفتار اشتباه و نشان دادن عاقبت تکذیب آیات و رهنمودهای خداوند می باشد و روشنگری در رابطه با عاقبت و سرنوشت دردناک، انکار رهنمودهای دین خدا و مانع تراشی برای انجام فرائض دینی می باشد و عاقبت تلخِ مقابله و درگیری با پیامبر خداوند حضرت محمد و حجتهای معصوم سلام الله علیهم (که توسط انسانهای جاهلِ نسبت به وظائف اخلاقی و انسانی در بندگی خداوند صورت می گیرد)، می باشد. 10- باید با بهره مندی از حلم و علم و حکمت الهی، علتهای انکار دین و مقابله با دین، شناسائی شود و برای برطرف شدن آن در جهان برنامه و طرحهای خداپسندانه اجرا شود. 11- پیامبر اکرم حضرت محمد و حجتهای معصوم امامان بزرگوار سلام الله علیهم برای ترویج دین خدا و بندگی خدا در برابر منکران و تکذیب کنندگان دین سختیهای زیادی را به رضایتمندی خداوند تحمل نمودند اما به تعالی ثابت قدم و استوار امر خداوند را اطاعت نمودند و با توکل به خداوند و اعتماد به خداوند، پایداری نمودند و اعمال دینی را آنطور که خداوند انتظار داشت، به رضایتمندی خداوند انجام دادند. 12- از اصول مسلمانی اطاعت امر از رهنمودها و دستوراتِ خداوند می باشد و نه تنها نباید تحت تاثیر حرفها و فشارهای جاهلان و منکران دین، در انجام فرائض دینی و بندگی خداوند سست و متزلزل شد، بلکه با استقامت و پایداری ، باید خواست خداوند را به تعالی محقق نمود. 13- انسانها باید در رابطه با خواسته های غیر شرعی که در رابطه با عدم انجام فرائض دین و همچنین اطاعت خواست خداوند و رهنمودهای خدا و معصومین سلام الله علیهم می باشد، باید هوشیار و با بصیرت باشند و به رضایتمندی خداوند عمل نمایند.
10. نظریه رهنمود آیه نوزدهم سوره علق در عبارت"( كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ﴿۱۹﴾ چنان نيست كه او مي‏پندارد، هرگز او را اطاعت مكن و سجده نما و تقرب جوي. (۱۹))"، دلالت دارد بر اینکه 1- نگرش و تفکر و گفتار و رفتار تکذیب کنندگان و روبرگردانان از دین خداوند و مانع تراشان انجام فرائض و وظائف دینی، از نظر خداوند صحیح و مورد تأئید نیست. 2- خداوند از پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه می خواهد که در برابر اذیت و آزار و مانع تراشی گمراهان و خطاکاران و تکذیب کنندگان اعمال دینی مقامت نماید.  3- خداوند از پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه می خواهد که در برابر خواست تکذیب کنندگان رهنمودها و دستورات خداوند و مانع تراشان انجام اعمال دینی ایستادگی نماید و از آنها اطاعت ننماید. 3- خداوند از پیامبرش حضرت محمد سلام الله علیه می خواهد که خداوند را سجده نماید و از خداوند اطاعت نماید. 4- باید انسانها به منزهی و رشدی برسند که به رضایتمندی خداوند به تعالی بندگی خداوند نمایند و باید در برابر تکبر و جهالتها و رذالتهای منکران دین، بتوانند به تعالی رضایتمندی خداوند عمل نمایند. 5- انسان با اطاعت از خداوند و سجده نمودن برای خداوند و اطاعت از رهنمودهای خداوند ( واطاعت از پیامبر خداوند حضرت محمد و حجتهای معصوم امامان معصوم سلام الله علیهم )، به خداوند تقرب پیدا می نماید و نزدیک می شود. 6- نباید اذیت و آزار منکران انسان را دچار تزلزل از اطاعت خداوند نماید. 7- باید انسانها در اطاعت از دستورات و رهنمودهای خداوند استوار و پایدار بود. 8- ارزشمندیِ انجام فرائض و رهنمودها و دستورات دینِ خداوند،  ارزشِ استواری و پایداری و مقاومت در برابر سختیها و مشقاتِ خواست ناصحیح و غیر معقول منکران و مقابله کنندگان دین را دارد. 9- انجام فرائض و رهنمودهای دین توسط انسانها، بخصوص توسط بزرگان دین در ماندگاری اسلام و ترویج فرائض و رهنمودهای دینی مؤثر است. 10- پایداری در انجام فرائض و رهنمودهای دینی در تعالی و تقویت شخصیّت و زندگی انسانها و کمالات بندگی خداوند  مؤثر است و باید آگاه باشند.
11. گل افشان گل محمدی