از بدهكار شدن دوري كن؛ زيرا بدهکاری عیب انسان دین‌دار است.

پیامبر خدا (ص) وسائل‌الشيعه، ج‌۱۸، ص۳۱۵

پیامبر خدا (ص) فرمودند: «به خدا پناه مى‏‌برم از کفر و قرض.» یاران ایشان پرسیدند: «آیا قرض را در کنار کفر قرار می‌‏دهید؟» فرمودند: «بله.» (وسائل‌الشیعه، ج18، ص317)

هم‌نشینی کفر با قرض به معنای این نیست که هر شخصی قرض کند، کافر است و احکام فقهی کافر بر او جاری ‌شود؛ بلکه نشان می‌دهد انسان مؤمن با عنایت به رزاقیت خداوند متعال و استعدادهایی که خداوند به او هدیه داده، تا جای ممکن از قرض گرفتن دوری می‌کند و با اعتماد به خداوند و تلاش خود، درآمد به دست می‌آورد و به نیازهایش پاسخ می‌دهد.

پیامبر خدا (ص) فرمودند: «از بدهکار شدن دوری کن؛ زیرا بدهکاری عیب انسان دین‌دار است.» (وسائل‌الشیعه، ج‌18، ص315)

 با این همه، اگر راهی جز قرض گرفتن نداشتید، احکام زیر را مدنظر قرار دهید:

1. قرض گرفتن بدون احتیاج، مکروه است و با افزایش نیاز، کراهت آن کاهش می‌یابد؛ تا جایی که برای اموری مانند حفظ جان یا آبرو، کراهت آن از بین می‌رود و واجب می‌شود.
2. اگر در قرض شرط شود مبلغی بیشتر از آنچه قرض گرفته شده بازپرداخت شود، رباست. ربا گناه بزرگی است و بر اساس آیات قرآن، جنگ با خداست.
   همچنین اگر شرط شود علاوه بر بازپرداخت قرض، کار یا خدمتی ارائه شود، مانند رنگ‌آمیزی دیوار خانه، تعمیر اثاثیه، ختم قرآن برای شادی روح درگذشتگان یا اهدای تلفن همراه، باز هم ربا به حساب می‌آید.
   در قرض، شرط هیچ‌گونه مبلغ، کار و به طور کلی، هیچ زیاده‌ای نباید بر مبلغ قرض گذاشته شود.
3. گاهی با توافق قرض‌دهنده و قرض‌گیرنده، برای بدهی سررسید تعیین می‌شود که به آن بدهی مدت‌دار نیز می‌گویند. برای مثال، بدهی باید دو ماه آینده پس داده شود. این امکان نیز وجود دارد که برای قرض، سررسید مشخص نشود. در این حالت، هر گاه قرض‌دهنده پول خود را مطالبه کرد، باید به او پس داده شود. به عبارت دیگر، اگر قرض مدت‌دار باشد، طلبکار نمی‌تواند پیش از آن مدت، طلبش را درخواست کند و اگر مدت‌دار نباشد، طلبکار هر وقت بخواهد می‌تواند طلبش را درخواست کند.
4. مبلغ، طرفین، شروط و در صورت مدت‌دار بودن قرض، زمان بازپرداخت آن را بنویسید و دو شاهد آن را امضا کنند. طولانی‌ترین آیۀ قرآن (آیۀ 282 سورۀ بقره) دربارۀ این موضوع مهم است.
5. تمام بدهی‌های شخص با مرگ او حال می‌شود؛ یعنی سررسید آن به زمان کنونی تبدیل می‌شود. برای مثال، علی آقا باید سه ماه آینده پنج میلیون تومان به آقای محمدی بپردازد. وقتی علی آقا از دنیا برود، آقای محمدی اجازه دارد بدهی پنج میلیون تومانی سه ماه آینده‌اش را الان مطالبه کند.
6. شخصی که قرض می‌کند، باید پیش از قرض به فکر بازپرداخت آن باشد. برای مثال، بداند در آینده مالی خواهد داشت که با آن قرضش را بپردازد یا شخصی را داشته باشد که پس از او بدهی‌اش را بپردازد (روایت امام صادق (ع)، تهذیب‌الاحکام، ج6، صص185 تا 383).
   همیشه پیش از قرض گرفتن باید به فکر این باشیم که از چه محلی و چگونه می‌خواهیم آن را بازپرداخت کنیم.
7. https://www.fintelligence.ir/Blog/Detail/B4673E14/%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D8%B1%D8%B6-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86