- الرّسول (صلی الله علیه و آله ) مَعَاشِرَ النَّاسِ هَذَا عَلِیٌّ (علیه السلام) أَنْصَرُکُمْ لِی وَ أَحَقُّکُمْ بِی وَ أَقْرَبُکُمْ إِلَیَّ وَ أَعَزُّکُمْ عَلَیَّ وَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ أَنَا عَنْهُ رَاضِیَانِ وَ مَا نَزَلَتْ آیَهًُْ رِضًی إِلَّا فِیهِ وَ مَا خَاطَبَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا إِلَّا بَدَأَ بِهِ وَ لَا نَزَلَتْ آیَهًُْ مَدْحٍ فِی الْقُرْآنِ إِلَّا فِیهِ وَ لَا شَهِدَ اللَّهُ بِالْجَنَّهًِْ فِی هَلْ أَتی عَلَی الْإِنْسانِ إِلَّا لَهُ وَ لَا أَنْزَلَهَا فِی سِوَاهُ وَ لَا مَدَحَ بِهَا غَیْرَهُ. پیامبر (صلی الله علیه و آله ) ای گروه مردم! این مرد" اشاره به امیر المؤمنین حضرت امام علی سلام الله علیه" از همه‌ی شما مرا بیشتر یاری داده است و شایسته‌ترین مردم در رعایت حق خدای عزّوجلّ و من بوده و هست و خدای و من از او خشنودیم و هیچ آیه‌یی که در آن بیان رضایت حق باشد نازل نشده است، مگر اینکه درباره‌ی اوست و خداوند هیچ‌گاه خطاب ای کسانی که گرویده‌اند صادر نفرموده است، مگر اینکه او سر فصل آن خطاب است و خداوند در سوره‌ی هَلْ أَتی گواهی به بهشت نداده است، مگر برای او و آن را در مورد کس دیگری جز او نازل نفرموده است و در آن سوره کسی جز او را نستوده است. بحارالأنوار، ج۳۷، ص۲۱۰/ الیقین، ص۳۵۱
- الباقر (علیه السلام): فِی رِوَایَهًِْ أَبِی‌الْجَارُود عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ أَمْشاجٍ قَالَ مَاءُ الرَّجُلِ وَ مَاءُ الْمَرْأَهًِْ اخْتَلَطَا جَمِیعاً. امام باقر (علیه السلام): در روایت ابوالجارود از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِیهِ، آمده است که: «آب مرد و زن با همدیگر آمیخته شد». بحارالأنوار، ج۵۷، ص۳۷۶/ القمی، ج۲، ص۳۹۸/ نورالثقلین/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۵۷، ص۳۸۴؛
- الصّادق (علیه السلام): عَنْ زُرَارَهًَْ عَنْ حُمْرَانَ‌بْنِ‌أَعْیَنَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً قَالَ عَلَّمَهُ السَّبِیلَ فَإِمَّا آخِذٌ فَهُوَ شَاکِرٌ وَ إِمَّا تَارِکٌ فَهُوَ کَافِرٌ.
امام صادق (علیه السلام): حمران گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند: إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً، پرسیدم، فرمود: «راه را به او یاد داد؛ یا [آن راه را] انتخاب می‌کند؛ پس او شاکر است و یا رها می‌کند، پس او کافر و ناسپاس است». بحارالأنوار، ج۵، ص۳۰۲/ المحاسن، ج۱، ص۲۷۶/ الکافی، ج۲، ص۳۸۴/ نورالثقلین/ البرهان؛ «علمه السبیل» محذوف/ وسایل الشیعهًْ، ج۱، ص۳۱/ وسایل الشیعهًْ، ج۱، ص۳۶/ القمی، ج۲، ص۳۹۸/ نورالثقلین/
- الباقر (علیه السلام): فِی رِوَایَهًِْ أَبِی‌الْجَارُودِ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِینَ فَوُقُوفُهُمْ عَلَی الصِّرَاطِ وَ أَمَّا لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ لِکُلِّ بابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ فَبَلَغَنِی وَ اللَّهُ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ جَعَلَهَا سَبْعَ دَرَکَاتٍ ... وَ السَّادِسَهًُْ هِیَ السَّعِیرُ فِیهَا ثَلَاثُ مِائَهًِْ سُرَادِقٍ مِنْ نَارٍ فِی کُلِّ سُرَادِقٍ ثَلَاثُ مِائَهًِْ قَصْرٍ مِنْ نَارٍ فِی کُلِّ قَصْ-رٍ ثَلَاثُ مِائَهًِْ بَی-ْتٍ مِنْ نَارٍ فِی کُلِّ بَیْ-تٍ ثَلَاثُ مِائَهًِْ لَوْنٍ مِنْ عَذَابِ النَّارِ فِیهَا حَیَّاتٌ مِنْ نَارٍ وَ عَقَارِبُ مِنْ نَارٍ وَ جَوَامِعُ مِنْ نَارٍ وَ سَلَاسِلُ مِنْ نَارٍ وَ أَغْلَالٌ مِنْ نَارٍ وَ هُوَ الَّذِی یَقُولُ اللَّهُ إِنَّا أَعْتَدْنا لِلْکافِرِینَ سَلاسِلَ وَ أَغْلالًا وَ سَعِیراً. امام باقر (علیه السلام) در روایت ابوالجارود از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند: و دوزخ، میعادگاه همه‌ی آنهاست!. (حجر/۴۳) [آمده است که فرمود]: «توقّفشان بر روی [پل] صراط است. و امّا هفت در دارد و برای هر دری، گروه معیّنی از آنها تقسیم شده‌اند!. (حجر/۴۴) [درباره‌ی این آیه] به من رسیده است - و خدا داناتر است - که خداوند جهنّم را هفت طبقه قرار داد؛ و ششم سعیر (شعله‌های سوزان آتش) است؛ در آن سیصد سراپرده از آتش است؛ در هر سراپرده‌ای سیصد قصر از آتش است؛ در هر قصری سیصد خانه از آتش است؛ در هر خانه‌ای سیصد نوع از عذاب آتش است و در آن مارهایی از آتش، عقرب‌هایی از آتش، [مکان‌های] بزرگ از آتش، زنجیرهایی از آتش و غل‌هایی از آتش است و این مطلب همان است که خداوند می‌فرماید: إِنَّا أَعْتَدْنا لِلْکافِرِینَ سَلاسِلَ وَ أَغْلالًا وَ سَعِیراً. بحارالأنوار، ج۸، ص۲۸۹/ القمی، ج۱، ص۳۷۶؛ «عن ابی جعفر (فی قوله ... علی الصراط و أما» محذوف
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): عَنْ مَسْلَمَهًَْ‌بْنِ‌خَالِدٍ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ (علیه السلام) فَوَثَبَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) حَتَّی دَخَلَ عَلَی فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) فَلَمَّا رَأَی مَا بِهِمْ انْکَبَّ عَلَیْهِمْ یَبْکِی وَ قَالَ أَنْتُمْ مُنْذُ ثَلَاثٍ فِیمَا أَرَی وَ أَنَا غَافِلٌ عَنْکُمْ فَهَبَطَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) بِهَذِهِ الْآیَاتِ إِنَّ الْأَبْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً عَیْناً یَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ یُفَجِّرُونَها تَفْجِیراً قَالَ هِیَ عَیْنٌ فِی دَارِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) یُفَجِّرُ إِلَی دُورِ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْمُؤْمِنِینَ. پیامبر (صلی الله علیه و آله): مسلمةبن‌خالد از امام صادق (علیه السلام) و ایشان از پدرش (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) با شتاب برخاست و به خانه‌ی امیرالمؤمنین (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) آمد، و چون آن حال را مشاهده نمود، گریست و فرمود: «شما سه روز است که این وضع را دارید و من غافل از حال شما». پس جبرئیل با این آیات: إِنَّ الْأَبْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً عَیْناً یَشْرَبُ بِها عِبادُ اللهِ یُفَجِّرُونَها تَفْجِیراً نازل شد. این چشمه در خانه‌ی پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌باشد که از آنجا می‌جوشد و و روانه‌ی خانه‌های انبیاء (علیهم السلام) و مؤمنان می‌گردد». بحارالأنوار، ج۳۵، ص۲۴۷/ الأمالی للصدوق، ص۲۶۰/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۱۶۳؛ «تفاوت لفظی»/کشف الغمهًْ، ج۱، ص۳۰۳؛ «تفجر» بدل «یفجر»/ بحارالأنوار، ج۳۵، ص۲۴۰/ بناءالمقالهًْ الفاطمیهًْ، ص۲۳۵/ العمدهًْ، ص۳۴۷
- الحسن (علیه السلام): عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْحَنَفِیَّهًِْ عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) قَال کُلُّ مَا فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ الْأَبْرارَ فَوَ اللَّهِ مَا أَرَادَ بِهِ إِلَّا عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) وَ أَنَا وَ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) لِأَنَّا نَحْنُ أَبْرَارٌ بِآبَائِنَا وَ أُمَّهَاتِنَا وَ قُلُوبُنَا عَلَتْ بِالطَّاعَاتِ وَ الْبِرِّ وَ تَبَرَّأَتْ مِنَ الدُّنْیَا وَ حُبِّهَا وَ أَطَعْنَا اللَّهَ فِی جَمِیعِ فَرَائِضِهِ وَ آمَنَّا بِوَحْدَانِیَّتِهِ وَ صَدَّقْنَا بِرَسُولِهِ. امام حسن (علیه السلام): هرچه در قرآن مجید لفظ إِنَّ الْأَبْرارَ هست به خدا سوگند! جز علیّ‌بن‌ابی‌طالب و فاطمه و من و حسین (علیهم السلام) کسی دیگری را منظور نکرده‌اند. زیرا ما پاکان و نیکان از نظر پدرها و مادرانیم و دل‌های ما شیفته‌ی اطاعت خدا و نیکوکاری است و از دنیا و علاقه به آن بیزار است و در تمام فرایض و واجبات خدا را اطاعت نموده‌ایم و به یکتایی او ایمان داریم و پیامبرش را تصدیق نموده‌ایم. بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳/ المناقب، ج۴، ص۲/ نورالثقلین؛ «مبراهًْ من الدنیا» بدل «تبرأت من الدنیا»
- الصّادق (علیه السلام): یُوفُونَ بِالنَّذْرِ یَعْنِی عَلِیّاً وَ فَاطِمَهًَْ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ (علیهم السلام) وَ جَارِیَتَهُمْ وَ یَخافُونَ یَوْماً کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً یَکُونُ عَابِساً کَلُوحاً. امام صادق (علیه السلام): یُوفُونَ بِالنَّذْرِ مقصود علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام) و کنیز آنها است و وَ یَخافُونَ یَوْماً کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً یعنی عبوس و زشت چهره است. بحارالأنوار، ج۳۵، ص۲۴۰/ الأمالی للصدوق، ص۲۶۰/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۱۶۳
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَسْبَاطٍ عَنْ غَیْرِ وَاحِدٍ مِنْ أَصْحَابِ ابْنِ‌دَأْبٍ قَالَ ... قال یَا عَلِیُّ (علیه السلام) مَا عَمِلْتَ فِی لَیْلَتِکَ قَالَ وَ لِمَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ نَزَلَتْ فِیکَ أَرْبَعَهًُْ مَعَالِیَ قَالَ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی کَانَتْ مَعِی أَرْبَعَهًُْ دَرَاهِمَ فَتَصَدَّقْتُ بِدِرْهَمٍ لَیْلًا وَ بِدِرْهَمٍ نَهَاراً وَ بِدِرْهَمٍ سِرّاً وَ بِدِرْهَمٍ عَلَانِیَهًًْ قَالَ فَإِنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ فِیکَ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ ثُمَّ قَالَ لَهُ فَهَلْ عَمِلْتَ شَیْئاً غَیْرَ هَذَا فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَنْزَلَ عَلَیَّ سَبْعَ عَشْرَهًَْ آیَهًًْ یَتْلُو بَعْضُهَا بَعْضاً مِنْ قَوْلِهِ إِنَّ الْأَبْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً إِلَی قَوْلِهِ إِنَّ هذا کانَ لَکُمْ جَزاءً وَ کانَ سَعْیُکُمْ مَشْکُوراً قَوْلِهِ وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً. پیامبر (صلی الله علیه و آله): ای علی (علیه السلام)! در شبی [که گذشت] چه کاری انجام دادی؟ عرض کرد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! برای چه [می‌پرسی]»؟! فرمود: «درباره‌ی تو چهار مقام بلند نازل شد». عرض کرد: «پدر و مادرم به فدایت! چهار درهم داشتم، درهمی را شب، درهمی را روز، درهمی را در نهان و درهمی را آشکارا صدقه دادم». فرمود: «خداوند درباره‌ی تو نازل فرمود: آنها که اموال خود را، شب و روز، پنهان و آشکار، انفاق می‌کنند، مزدشان نزد پروردگارشان است نه ترسی بر آنهاست، و نه غمگین می‌شوند. (بقره/۲۷۴) سپس به او فرمود: «آیا کاری غیر از این انجام دادی؟ چون خداوند هفده آیه‌ی پی‌درپی بر من نازل کرده است که از آیه: إِنَّ الْأَبْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً تا ... إِنَّ هَذَا کَانَ لَکُمْ جَزَاء وَکَانَ سَعْیُکُم مَّشْکُورًا». بحارالأنوار، ج۴۰، ص۱۰۴
- (الحسن (علیه السلام): یُوفُونَ بِالنَّذْرِ یَعْنِی یُتِمُّونَ الْوَفَاءَ بِه. امام حسن (علیه السلام)- یُوفُونَ بِالنَّذْر یعنی آنان به نذر خود وفا می‌کنند. شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۰۵
- الکاظم (علیه السلام): عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْفُضَیْل عَنْ أَبِی‌الْحَسَنِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یُوفُونَ بِالنَّذْرِ الَّذِی أَخَذَ عَلَیْهِمْ مِنْ وَلَایَتِنَا. امام کاظم (علیه السلام): محمّدبن‌فضیل از امام موسی‌بن‌جعفر (علیه السلام) درباره‌ی این آیه: یُوفُونَ بِالنَّذْرِ، نقل می‌کند که فرمود: «به آن عهد و پیمانی که درخصوص ولایت از آنها گرفته شده، برای خدا وفا می‌کنند (پایبند هستند)».الکافی، ج۱، ص۴۱۳/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۳۱/ نورالثقلین/ البرهان/ الکافی، ج۱، ص۴۳۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۳۸؛ «فی المیثاق» زیادهًْ/ بحارالأنوار، ج۲۶، ص۲۸۲/ بصایرالدرجات، ص۹۰/ نورالثقلین/
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): رُوِّینَا عَنْ جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَهَی عَنِ النَّذْرِ لِغَیْرِ اللَّهِ وَ نَهَی عَنِ النَّذْرِ فِی مَعْصِیَهًِْ أَوْ قَطِیعَهًِْ الرَّحِمِ. پیامبر (صلی الله علیه و آله): رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از نذرکردن برای غیر خدا نهی فرمود و از نذر در معصیت یا قطع رحم نهی فرمود.دعایم الإسلام، ج۲، ص۱۰۰
- أمیرالمؤمنین (علیه السلام): یَا عِبَادَ اللَّهِ إِنَّ بَعْدَ الْبَعْثِ مَا هُوَ أَشَدُّ مِنَ الْقَبْرِ یَوْمَ یَشِیبُ فِیهِ الصَّغِیرُ وَ یَسْکَرُ فِیهِ الْکَبِیرُ وَ یَسْقُطُ فِیهِ الْجَنِینُ وَ تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَهًٍْ عَمَّا أَرْضَعَتْ یَوْمٌ عَبُوسٌ قَمْطَرِیرٌ یَوْمَ کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً إِنَّ فَزَعَ ذَلِکَ الْیَوْمِ لَیُرْهِبُ الْمَلَائِکَهًَْ الَّذِینَ لَا ذَنْبَ لَهُمْ وَ تَرْعُدُ مِنْهُ السَّبْعُ الشِّدَادُ وَ الْجِبَالُ الْأَوْتَادُ وَ الْأَرْضُ الْمِهَادُ وَ تَنْشَقُّ السَّمَاء. امام علی (علیه السلام): بندگان خدا! همانا پس از برانگیخته‌شدن از قبر با چیزی روبرو هستید که از (عذاب) قبر دشوارتر است، و آن روزی است که خردسال در آن روز پیر شود و بزرگسال و به مستی و بیهوشی درآید، و کودکان نارس در جنین بیفتند، و هر زن شیردهی از کودک شیرخوارش غافل گردد، روزی که چهره درهم کشیده، و اخم برهم بسته، روزی که شرّ آن در همه‌جا پخش است، همانا ترس آن روز فرشتگانی را که گناهی ندارند به هراس اندازد، و آسمان‌های هفتگانه و کوه‌های استوار و زمین گسترده و گاهوار از بیم آن بلرزه افتند، و آسمان بشکافد. بحارالأنوار، ج۷، ص۱۰۳/ بحارالأنوار، ج۷۴، ص۳۹۰؛ «و تنشق السماء» محذوف
- العسکری (علیه السلام)- السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ سَیِّدَ الْوَصِیِّینَ وَ أَوَّلَ الْعَابِدِینَ وَ أَزْهَدَ الزَّاهِدِینَ وَ رَحْمَهًُْ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ وَ صَلَوَاتُهُ وَ تَحِیَّاتُهُ أَنْتَ مُطْعِمُ الطَّعَامِ عَلی حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً لِوَجْهِ اللَّهِ لَا تُرِیدُ مِنْهُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً. امام عسکری (علیه السلام): سلام بر تو ای امیرمؤمنان (علیه السلام)، سرور جانشینان پیامبران، اوّلین عبادت کنندگان و زاهدترین زاهدان و رحمت خداوند، برکت‌هایش، درودش و الطافش (بر تو باد). تو اطعام‌کننده غذا هستی و غذای [خود] را با اینکه به آن علاقه [و نیاز] دارند، به «مستمند»و «یتیم» و «اسیر» اطعام می‌کنند. به خاطر خدا [اطعام می‌کنی]، و هیچ پاداش و سپاسی از آنها نمی‌خواهی. بحارالأنوار، ج۹۷، ص۳۶۴
- الصّادق (علیه السلام): عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ کُنَّا عِنْدَ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) وَ مَعَنَا بَعْضُ أَصْحَابِ الْأَمْوَالِ فَذَکَرُوا الزَّکَاهًَْ فَقَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) إِنَّ الزَّکَاهًَْ لَیْسَ یُحْمَدُ بِهَا صَاحِبُهَا وَ إِنَّمَا هُوَ شَیْءٌ ظَاهِرٌ إِنَّمَا حَقَنَ بِهَا دَمَهُ وَ سُمِّیَ بِهَا مُسْلِماً وَ لَوْ لَمْ یُؤَدِّهَا لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاهًٌْ وَ إِنَّ عَلَیْکُمْ فِی أَمْوَالِکُمْ غَیْرَ الزَّکَاهًِْ فَقُلْتُ أَصْلَحَکَ اللَّهُ وَ مَا عَلَیْنَا فِی أَمْوَالِنَا غَیْرُ الزَّکَاهًِْ ... قُلْتُ لَهُ وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً قَالَ لَیْسَ مِنَ الزَّکَاهًِْ. امام صادق (علیه السلام): ابوبصیر گوید: نزد امام صادق (علیه السلام) بودیم و بعضی از ثروتمندان نیز در میان ما بودند که سخن از زکات به میان آمد، فرمود: «زکات چیزی نیست که زکات‌دهنده بدان ستایش شود، بلکه وظیفه‌ای رسمی است؛ که خون او به وسیله‌ی آن حفظ می‌شود، و با پرداخت آن، شخص «مسلمان» نامیده می‌شود، و اگر آن را نپردازد، نمازش پذیرفته نیست. و بدانید که در اموال شما حقّی اداکردنی جز زکات نیز هست ... گفتم: منظور از این آیه چیست: وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً فرمود: «این زکات نیست». الکافی، ج۳، ص۴۹۹/ وسایل الشیعهًْ، ج۹، ص۴۷/ نورالثقلین.
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): خَیْرُکُمْ مَنْ أَطْعَمَ الطَّعَامَ وَ أَفْشَی السَّلَامَ وَ صَلَّی وَ النَّاسُ نِیَامٌ. پیامبر (صلی الله علیه و آله): بهترین شما کسی می‌باشد که اطعام دهد و سلام را بلند ادا کند و نماز بخواند با اینکه مردم در خوابند. الکافی، ج۴، ص۵۰/ نورالثقلین
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): مَا مِنْ مُسْلِمٍ أَطْعَمَ مُسْلِماً عَلَی جُوعٍ إِلَّا أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ ثِمَارِ الْجَنَّهًِْ وَ مَا مِنْ مُسْلِمٍ کَسَا أَخَاهُ عَلَی عُرْیٍ إِلَّا کَسَاهُ اللَّهُ مِنْ خُضْرِ الْجَنَّهًِْ وَ مَنْ سَقَی مُسْلِماً عَلَی ظَمَإٍ سَقَاهُ اللَّهُ مِنَ الرَّحِیقِ. پیامبر (صلی الله علیه و آله): هر مسلمانی که مسلمان برهنه را بپوشاند خداوند از پارچه‌های سبز بهشت به او می‌پوشاند. و هر مسلمانی که مسلمان گرسنه را سیر کند خداوند روز رستاخیز از میوه‌های بهشت به او می‌چشاند و هر مسلمانی که مسلمان تشنه‌ای را سیراب کند خداوند روز قیامت شربت به او بنوشاند. نورالثقلین
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): رُوِّینَا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنَّهُ قَالَ: إِذَا وُضِعَتْ مَوَائِدُ آلِ مُحَمَّدِ حَفَّتْ بِهَا الْمَلَائِکَهًُْ یُقَدِّسُونَ اللَّهَ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لَهُمْ وَ لِمَنْ أَکَلَ طَعَامَهُمْ وَ کَانَ بَعْضُهُمْ (علیهم السلام) إِذَا حَضَرَ طَعَامَهُ أَحَدٌ قَالَ کُلْ یَا عَبْدَ اللَّهِ وَ تَبَرَّکْ بِهِ. وقتی سفره های آل محمّد (علیهم السلام) گسترده شود، فرشتگان آن را احاطه می‌کنند و خدا را تقدیس می‌کنند و برای آنها و برای کسی که غذایشان را خورده استغفار می‌کنند و بعضی از آنها هنگامی‌که کسی کنار غذایش حاضر می‌شد، می‌فرمود: «بخور ای بنده‌ی خدا و از آن برکت بگیر». دعایم الإسلام، ج۲، ص۱۰۴
- الصّادق (علیه السلام): رَوَی الصَّدُوقُ (رحمة الله علیه) فِی مَجَالِسِهِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ یَذْکُرُ فِیهِ سَبَبَ نُزُولِ سُورَهًِْ هَلْ‌أَتَی فِی أَصْحَابِ الْکِسَاءِ (علیه السلام): وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ یَقُولُ عَلَی شَهْوَتِهِمْ لِلطَّعَامِ وَ إِیثَارِهِمْ لَهُ مِسْکِیناً مِنْ مَسَاکِینِ الْمُسْلِمِینَ وَ یَتِیماً مِنْ یَتَامَی الْمُسْلِمِینَ وَ أَسِیراً مِنْ أُسَارَی الْمُشْرِکِینَ. امام صادق (علیه السلام): وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ یعنی با داشتن نیاز نسبت به آن، آن را به مسکینی از مساکین مسلمان و یتیمی از مسلمان و اسیری از اسرای مشرکان می‌بخشند. بحارالأنوار، ج۳۵، ص۲۴۰/ بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲۲۶/ الأمالی للصدوق، ص۲۶۰/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۱۶۳/ نورالثقلین
- الکاظم (علیه السلام): عَنْ مُعَمَّرِ‌بْنِ‌خَلَّادٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ (علیه السلام) قَالَ: یَنْبَغِی لِلرَّجُلِ أَنْ یُوَسِّعَ عَلَی عِیَالِهِ کَیْلَا یَتَمَنَّوْا مَوْتَهُ وَ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً قَالَ الْأَسِیرُ عِیَالُ الرَّجُلِ یَنْبَغِی لِلرَّجُلِ إِذَا زِیدَ فِی النِّعْمَهًِْ أَنْ یَزِیدَ أُسَرَاءَهُ فِی السَّعَهًِْ عَلَیْهِمْ ثُمَّ قَالَ إِنَّ فُلَاناً أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِنِعْمَهًٍْ فَمَنَعَهَا أُسَرَاءَهُ وَ جَعَلَهَا عِنْدَ فُلَانٍ فَذَهَبَ اللَّهُ بِهَا قَالَ مُعَمَّرٌ وَ کَانَ فُلَانٌ حَاضِراً. امام کاظم (علیه السلام): معمّربن‌خلّاد از امام کاظم (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: «مرد باید نسبت به خانواده‌ی خویش بخشنده باشد که آرزوی مرگ وی را نکنند». و این آیه را تلاوت نمود: وَ یُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَی حُبِّهِ مِسْکِینًا وَ یَتِیمًا وَ أَسِیرًا، منظور از اسیر، خانواده‌ی مرد هستند. اگر رزق و روزی مردی افزون گشت، لازم است که در حقّ خانواده خویش بخشنده باشد. سپس فرمود: «خداوند رزق و روزی فلان شخص را زیاد کرد، ولی آن شخص نسبت به خانواده‌ی خویش بخشنده نبود؛ پس خداوند رزق و روزی را از وی گرفت و به دیگری بخشید». فلان شخص در همان لحظه حاضر بود. الکافی، ج۴، ص۱۱/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۱، ص۵۴۰؛ «ثم قال ان فلانا انعم الله ... الی آخر» محذوف/ نورالثقلین.
- الصّادق (علیه السلام): الأَسِیرُ یُطْعَمُ وَ إِنْ کَانَ یُقَدَّمُ لِلْقَتْلِ وَ قَالَ إِنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) کَانَ یُطْعِمُ مَنْ خُلِّدَ فِی السِّجْنِ مِنْ بَیْتِ مَالِ الْمُسْلِمِینَ. امام صادق (علیه السلام): باید به اسیر غذا داد هرچند او را برای کشتن آماده کرده‌اند، علی (علیه السلام) از بیت المال مسلمانان به زندانیان ابدی غذا می‌داد. تهذیب الأحکام، ج۶، ص۱۵۳/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۵، ص۹۲
- الصّادق (علیه السلام): وَ اللَّهِ مَا قَالُوا هَذَا لَهُمْ وَ لَکِنَّهُمْ أَضْمَرُوهُ فِی أَنْفُسِهِمْ فَأَخْبَرَ اللَّهُ بِإِضْمَارِهِمْ یَقُولُونَ لَا نُرِیدُ جَزَاءً تُکَافُونَنَا بِهِ وَ لَا شُکُوراً تُثْنُونَ عَلَیْنَا بِهِ وَ لَکِنْ إِنَّمَا أَطْعَمْنَاکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ وَ طَلَبِ ثَوَابِه. امام صادق (علیه السلام): به خدا این جمله را برای آنها به زبان نیاوردند ولی در دل گرفتند و خدا از آن خبر داد. گویند: «چیزی در عوض از شما نمی‌خواهیم و نمی‌خواهیم که قدردانی کنید. تنها برای رضای خدا به شما اطعام کردیم و ثواب او را خواهیم». بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲۲۶/ نورالثقلین/ بحارالأنوار، ج۳۵، ص۲۴۰/ الأمالی للصدوق، ص۲۶۰/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۱۶۳
- الکاظم (علیه السلام): أَمَا إِنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) لَمْ یَقُلْ فِی مَوْضِعٍ إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللهِ لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً وَ لَکِنَّ اللَّهَ عَلِمَ مِنْ قَلْبِهِ أَنَّمَا أَطْعَمَ لِلَّهِ فَأَخْبَرَهُ بِمَا یَعْلَمُ مِنْ قَلْبِهِ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْطِقَ بِه. امام کاظم (علیه السلام): علی (علیه السلام) در هیچ کجا نگفت که ما شما را به خاطر خدا اطعام می‌کنیم، وهیچ پاداش و سپاسی از شما نمی‌خواهیم. ولی خداوند عزّوجلّ از پیش میدانست که او برای خدای عزّوجلّ این کار را انجام داده است، پس بدون آنکه علی (علیه السلام) نیّت خویش را بر زبان بیاورد، او را از نیّت درونیاش باخبر ساخت. بحارالأنوار، ج۴۰، ص۱۰۴/ البرهان
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ وَ حُشِرَ النَّاسُ فِی الْمَحْشَرِ وَجَدْتُمْ عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) یَتَلَأْلَأُ نُوراً کَالْکَوْکَبِ الدُّرِّیِّ. پیامبر (صلی الله علیه و آله): وقتی روز قیامت مردم در محشر بر انگیخته می‌شوند، علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) را می‌یابید که نور درخشانی مانند ستاره درخشان است. بحارالأنوار، ج۳۹، ص۲۲۸
- الباقر (علیه السلام): وَ عَنْ أَبِی‌حَمْزَهًَْ‌الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِیراً قَالَ بِمَا صَبَرُوا عَلَی الْفَقْرِ وَ مَصَائِبِ الدُّنْیَا. امام باقر (علیه السلام): ابوحمزه‌ثمالی از امام باقر (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِیراً این برای جماعتی است که بر فقر و مصائب دنیا صبر کردند. بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۸۶/ کشف الغمهًْ، ج۲، ص۱۳۲
- الرّضا (علیه السلام): إِنَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ آیَتَانِ مِنْ آیَاتِ اللَّهِ - یَجْرِیَانِ بِأَمْرِهِ مُطِیعَانِ لَهُ، ضَوْؤُهُمَا مِنْ نُورِ عَرْشِهِ وَ حَرُّهُمَا مِنْ جَهَنَّمَ فَإِذَا کَانَتِ الْقِیَامَهًُْ عَادَ إِلَی الْعَرْشِ نُورُهُمَا - وَ عَادَ إِلَی النَّارِ حَرُّهُمَا فَلَا یَکُونُ شَمْسٌ وَ لَا قَمَر. امام رضا (علیه السلام): خورشید و ماه، دو موجود از آفریده‌های خداوند هستند که به دستور او در گردشند و از او اطاعت می‌کنند. نور آنها از نور عرش و حرارت آن دو از حرارت جهنّم است. روز قیامت نور آن دو به عرش برمی‌گردد و حرارت آنها به آتش جهنّم. و دیگر خورشید و ماهی نخواهد بود. القمی، ج۲، ص۳۴۳/ نورالثقلین
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): وَ الْأَنْهَارُ تَجْرِی مِنْ تَحْتِ مَسَاکِنِهِمْ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ وَ الثِّمَارُ دَانِیَهًٌْ مِنْهُمْ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ دانِیَةً عَلَیْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِیلًا مِنْ قُرْبِهَا مِنْهُمْ یَتَنَاوَلُ الْمُؤْمِنُ مِنَ النَّوْعِ الَّذِی یَشْتَهِیهِ مِنَ الثِّمَارِ بِفِیهِ وَ هُوَ مُتَّکِئٌ وَ إِنَّ الْأَنْوَاعَ مِنَ الْفَاکِهَهًِْ لَیَقُلْنَ لِوَلِیِّ اللَّهِ یَا وَلِیَّ اللَّهِ کُلْنِی قَبْلَ أَنْ تَأْکُلَ هَذَا قَبْلِی. پیامبر (صلی الله علیه و آله): جویبارها از زیر اتاق‌های نشیمن آنها روانند و این است مفهوم سخن پروردگار که می‌فرماید: تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ، وَ دانِیَةً عَلَیْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِیلًا، از فرط نزدیکی مؤمن هر میوه‌ای را که می‌خواهد می‌تواند همان‌طورکه تکیه داده با دهانش بگیرد، و هر نوع میوه به ولیّ خدا می‌گوید: «ای دوست خدا! مرا بخور پیش از آنکه آن یکی را بخوری». الکافی، ج۸، ص۹۹/ بحارالأنوار، ج۸، ص۱۵۹/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۲۳/ نورالثقلین؛ «بتفاوت»
- الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌إِسْحَاقَ‌الْمَدَنِیِّ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ إِنَّ رَسُولَ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) سُئِل ... قال إِذَا أُدْخِلَ الْمُؤْمِنُ إِلَی مَنَازِلِهِ فِی الْجَنَّهًِْ وَ وُضِعَ عَلَی رَأْسِهِ تَاجُ الْمُلْکِ وَ الْکَرَامَهًِْ أُلْبِسَ حُلَلَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّهًِْ وَ الْیَاقُوتِ ... ثُمَّ یَبْعَثُ اللَّهُ إِلَیْهِ أَلْفَ مَلَکٍ یُهَنِّئُونَهُ بِالْجَنَّهًِْ وَ یُزَوِّجُونَهُ بِالْحَوْرَاءِ قَالَ فَیَنْتَهُونَ إِلَی أَوَّلِ بَابٍ مِنْ جِنَانِهِ فَیَقُولُونَ لِلْمَلَکِ الْمُوَکَّلِ بِأَبْوَابِ جِنَانِهِ اسْتَأْذِنْ لَنَا عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ بَعَثَنَا إِلَیْهِ نُهَنِّئُهُ فَیَقُولُ لَهُمُ الْمَلَکُ حَتَّی أَقُولَ لِلْحَاجِبِ فَیُعْلِمَهُ مَکَانَکُمْ قَالَ فَیَدْخُلُ الْمَلَکُ إِلَی الْحَاجِبِ وَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْحَاجِبِ ثَلَاثُ جِنَانٍ حَتَّی یَنْتَهِیَ إِلَی أَوَّلِ بَابٍ فَیَقُولَ لِلْحَاجِبِ إِنَّ عَلَی بَابِ الْعَرْصَهًِْ أَلْفَ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمْ رَبُّ الْعَالَمِینَ لِیُهَنِّئُوا وَلِیَّ اللَّهِ وَ قَدْ سَأَلُونِی أَنْ آذَنَ لَهُمْ عَلَیْهِ فَیَقُولُ الْحَاجِبُ إِنَّهُ لَیَعْظُمُ عَلَیَّ أَنْ أَسْتَأْذِنَ لِأَحَدٍ عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ وَ هُوَ مَعَ زَوْجَتِهِ الْحَوْرَاءِ قَالَ وَ بَیْنَ الْحَاجِبِ وَ بَیْنَ وَلِیِّ اللَّهِ جَنَّتَانِ قَالَ فَیَدْخُلُ الْحَاجِبُ إِلَی الْقَیِّمِ فَیَقُولُ لَهُ إِنَّ عَلَی بَابِ الْعَرْصَهًِْ أَلْفَ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمْ رَبُّ الْعِزَّهًِْ یُهَنِّئُونَ وَلِیَّ اللَّهِ فَاسْتَأْذِنْ فَیَتَقَدَّمُ الْقَیِّمُ إِلَی الْخُدَّامِ فَیَقُولُ لَهُمْ إِنَّ رُسُلَ الْجَبَّارِ عَلَی بَابِ الْعَرْصَهًِْ وَ هُمْ أَلْفُ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمُ اللَّهُ یُهَنِّئُونَ وَلِیَّ اللَّهِ فَأَعْلِمُوهُ بِمَکَانِهِمْ قَالَ فَیُعْلِمُونَهُ فَیُؤْذَنُ لِلْمَلَائِکَهًِْ فَیَدْخُلُونَ عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ وَ هُوَ فِی الْغُرْفَهًِْ وَ لَهَا أَلْفُ بَابٍ وَ عَلَی کُلِّ بَابٍ مِنْ أَبْوَابِهَا مَلَکٌ مُوَکَّلٌ بِهِ فَإِذَا أُذِنَ لِلْمَلَائِکَهًِْ بِالدُّخُولِ عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ فَتَحَ کُلُّ مَلَکٍ بَابَهُ الْمُوَکَّلَ بِهِ قَالَ فَیُدْخِلُ الْقَیِّمُ کُلَّ مَلَکٍ مِنْ بَابٍ مِنْ أَبْوَابِ الْغُرْفَهًِْ قَالَ فَیُبَلِّغُونَهُ رِسَالَهًَْ الْجَبَّارِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْمَلائِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ بابٍ مِنْ أَبْوَابِ الْغُرْفَةِ سَلامٌ عَلَیْکُمْ إِلَی آخِرِ الْآیَهًِْ قَالَ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ إِذا رَأَیْتَ ثَمَّ رَأَیْتَ نَعِیماً وَ مُلْکاً کَبِیراً یَعْنِی بِذَلِکَ وَلِیَّ اللَّهِ وَ مَا هُوَ فِیهِ مِنَ الْکَرَامَهًِْ وَ النَّعِیمِ وَ الْمُلْکِ الْعَظِیمِ الْکَبِیرِ إِنَّ الْمَلَائِکَهًَْ مِنْ رُسُلِ اللَّهِ عَزَّ ذِکْرُهُ یَسْتَأْذِنُونَ عَلَیْهِ فَلَا یَدْخُلُونَ عَلَیْهِ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَذَلِکَ الْمُلْکُ الْعَظِیمُ الْکَبِیر. پیامبر (صلی الله علیه و آله)- محمّدبن‌اسحاق مدنی از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: ... هنگامی‌که مؤمن به منازل خود در بهشت درآید تاج ملک و کرامت بر سر او نهاده شود و حلّه‌های طلاباف و نقره‌باف و مزیّن به یاقوت به تن کند... سپس خداوند هزار فرشته به سوی او می‌فرستد تا او را به بهشت تبریک گویند و آن حوریه را زوج او کنند. پس به نخستین در بستان‌های او رسند و به فرشته دربان این بستان‌ها گویند از ولیّ خدا برای ما اجازه بگیر، زیرا خدا ما را فرستاده تا به او تهنیت گوییم. فرشته بدیشان می‌گوید: تا من به دربان بگویم و او وی را از محلّ شما آگاه گرداند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: آن فرشته نزد دربان می‌رود درحالی‌که میان آنها سه بستان فاصله است تا به در اوّل می‌رسد و به دربان می‌گوید: «بر در باغ هزار فرشته هستند که خداوند جهانیان ایشان را فرستاده تا به ولیّ خدا تبریک گویند و از من خواسته‌اند از او برای ایشان اجازه بگیرم» و دربان می‌گوید: «بر من گران است از ولیّ خدا که با همسر حوریّه خود است برای کسی اجازه گیرم». پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: میان این دربان و دوست خدا دو بستان فاصله است. دربان نزد پیشکار او می‌رود و به او می‌گوید: «بر در باغ هزار فرشته‌اند که خداوند آنها را برای تبریک به ولیّ خدا فرستاده پس برای ایشان اجازه شرفیابی بگیر». پیشکار نزد خدمتکاران مخصوص می‌رود و به آنها می‌گوید: «هزار فرش-ته که فرستادگان خداوند جبّارند بر در باغ انتظار می‌کشند تا به ولیّ خدا خجسته باد گویند، پس حضور آنها را به آگاهی او برسانید». حضور آنها را به آگاهی او می‌رسانند و او به فرشتگان اذن ورود می‌دهد و بدین ترتیب آنها بر ولیّ خدا وارد می‌شوند درحالی‌که او در غرفه خود است و این غرفه هزار در دارد که بر هر یک از این درها فرشته‌ای گمارده شده است و ناگاه به فرشته‌ها اجازه ورود داده می‌شود که نزد ولیّ خدا روند و هر فرشته‌ای دری را که به آن گمارده شده بگشاید. پیشکار هر فرشته را از یک در این غرفه وارد می‌کند و آنها پیام خداوند جبّار را بدو می‌رسانند و این است مفهوم سخن پروردگار که: وَ الْملَئکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیهْم مِّن کلُ‌ِّ بَاب، سَلَامٌ عَلَیْکمُ بِمَا صَبرَْتمُ‌ْ فَنِعْمَ عُقْبیَ الدَّار؛ و فرشتگان از هر دری بر آنان وارد می‌گردند. [و به آنان می‌گویند]: سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان! چه نیکوست سرانجام آن سرا [ی جاویدان]!. (رعد/۲۴-۲۳) و نیز قول خداوند عزّوجلّ: وَ إِذا رَأَیْتَ ثَمَّ رَأَیْتَ نَعیماً وَ مُلْکاً کَبیراً همین است، یعنی ولیّ خدا و ارجمندی و نعمت‌ها و ملک پهناور او چنین است. راستی که فرشته‌ها که پیامبر از طرف خداوند عزّ ذکره هستند برای ورود بر او اجازه می‌خواهند و جز با اجازه نزد او نمی‌روند و این است ملک بزرگ و با شکوه. الکافی، ج۸، ص۹۷/ بحارالأنوار، ج۸، ص۱۵۹/ نورالثقلین؛ «بتفاوت لفظی»/ بحارالأنوار، ج۸، ص۱۲۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۲۳
- الصّادق (علیه السلام)- قال هِشَامُ‌بْنُ‌الْحَکَمِ: سَأَلَ الزِّنْدِیقُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فَقَال ... قَالَ فَکَیْفَ یُنَعَّمُ أَهْلُ الْجَنَّهًِْ بِمَا فِیهَا مِنَ النَّعِیمِ وَ مَا مِنْهُمْ أَحَدٌ إِلَّا وَ قَدِ افْتَقَدَ ابْنَهُ أَوْ أَبَاهُ أَوْ حَمِیمَهُ أَوْ أُمَّهُ فَإِذَا افْتَقَدُوهُمْ فِی الْجَنَّهًِْ لَمْ یَشْکُوا فِی مَصِیرِهِمْ إِلَی النَّارِ فَمَا یَصْنَعُ بِالنَّعِیمِ مَنْ یَعْلَمُ أَنَّ حَمِیمَهُ فِی النَّارِ یُعَذَّبُ قَالَ (علیه السلام) إِنَّ أَهْلَ الْعِلْمِ قَالُوا إِنَّهُمْ یُنْسَوْنَ ذِکْرَهُمْ وَ قَالَ بَعْضُهُمُ انْتَظَرُوا قُدُومَهُمْ وَ رَجَوْا أَنْ یَکُونُوا بَیْنَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ فِی أَصْحَابِ الْأَعْرَاف. امام صادق (علیه السلام): هشام‌بن‌حکم گوید: زندیقی از امام صادق (علیه السلام) پرسید: «... نحوه‌ی استفاده بهشتیان از نعمات آنجا چگونه است، با اینکه غالبشان فاقد پسر یا پدر یا رفیق یا مادر خود شده، و فقدانشان فقط حاکی از این است که همه‌ی مفقودین در دوزخند، پس با نعمات چه کند آنکه از حال رفیقش در جهنّم و عذاب با خبر است»؟!. فرمود: «أهل علم گفته‌اند: أهل بهشت یاد آنان را فراموش می‌کنند، و برخی دیگر گفته‌اند: چشم به راه آنان می‌باشند، و امید آن دارند که از جمله أهل اعراف؛ میان دوزخ و بهشت باشند». بحارالأنوار، ج۸، ص۱۳۶/ نورالثقلین
- الباقر (علیه السلام): وَ إِذا رَأَیْتَ ثَمَّ رَأَیْتَ نَعِیماً وَ مُلْکاً کَبِیراً یَعْنِی بِذَلِکَ وَلِیَّ اللَّهِ وَ مَا هُوَ فِیهِ مِنَ الْکَرَامَهًِْ - وَ النَّعِیمِ وَ الْمُلْکِ الْعَظِیمِ - وَ إِنَّ الْمَلَائِکَهًَْ مِنْ رُسُلِ الْجَبَّارِ لَیَسْتَأْذِنُونَ عَلَیْهِ - فَلَا یَدْخُلُونَ عَلَیْهِ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَذَلِکَ الْمُلْکُ الْعَظِیمُ وَ الْأَنْهَارُ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا. امام باقر (علیه السلام): وَ إِذَا رَأَیْتَ ثَمَّ رَأَیْتَ نَعِیمًا وَ مُلْکًا کَبِیرًا منظور، ولیّ خداست و آن همه کرامت و بزرگواری و نعمت‌ها و پاداش عظیم و باشکوهی که در اختیار دارد. فرشتگان که از جانب خداوند تبارک‌وتعالی میآیند برای ورود نزد او از وی اجازه می‌گیرند و تنها درصورتی که به آنها اجازه دهد بر وی وارد می‌شوند. القمی، ج۲، ص۲۴۸
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): عَنْ عَوْفِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ‌الْأَزْدِیِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِذَا أَرَادَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَبْضَ رُوحِ الْمُؤْمِنِ قَالَ یَا مَلَکَ الْمَوْتِ انْطَلِقْ أَنْتَ وَ أَعْوَانُکَ إِلَی عَبْدِی فَطَالَ مَا نَصَبَ نَفْسَهُ مِنْ أَجْلِی فَأْتِنِی بِرُوحِهِ لِأُرِیحَهُ عِنْدِی فَیَأْتِیهِ مَلَکُ الْمَوْتِ بِوَجْهٍ حَسَنٍ وَ ثِیَابٍ طَاهِرَهًٍْ وَ رِیحٍ طَیِّبَهًٍْ ... فَیَبْسُطُ صَحِیفَتَهُ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ هُوَ یُنَادِی هاؤُمُ اقْرَؤُا کِتابِیَهْ إِنِّی ظَنَنْتُ أَنِّی مُلاقٍ حِسابِیَهْ فَهُوَ فِی عِیشَةٍ راضِیَةٍ فَإِذَا انْتَهَی إِلَی بَابِ الْجَنَّهًِْ قِیلَ لَهُ هَاتِ الْجَوَازَ قَالَ هَذَا جَوَازِی مَکْتُوبٌ فِیهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ هَذَا جَوَازٌ جَائِزٌ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ لِفُلَانِ‌بْنِ‌فُلَانٍ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ فَیُنَادِی مُنَادٍ یَسْمَعُ أَهْلُ الْجَمْعِ کُلُّهُمْ أَلَا إِنَّ فُلَانَ‌بْنَ‌فُلَانٍ قَدْ سَعِدَ سَعَادَهًًْ لَا یَشْقَی بَعْدَهَا أَبَداً قَالَ فَیَدْخُلُ فَإِذَا هُوَ بِشَجَرَهًٍْ ذَاتِ ظِلٍّ مَمْدُودٍ وَ ماءٍ مَسْکُوبٍ وَ ثِمَارٍ مُهْدَلَهًٍْ یَخْرُجُ مِنْ سَاقِهَا عَیْنَانِ تَجْرِیَانِ فَیَنْطَلِقُ إِلَی إِحْدَاهُمَا فَیَغْتَسِلُ مِنْهَا فَیَخْرُجُ عَلَیْهِ نَضْرَهًُْ النَّعِیمِ ثُمَّ یَشْرَبُ مِنَ الْأُخْرَی فَلَا یَکُونُ فِی بَطْنِهِ مَغْصٌ وَ لَا مَرَضٌ وَ لَا دَاءٌ أَبَداً وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً. پیامبر (صلی الله علیه و آله): از امام صادق (علیه السلام) روایت است که فرمود: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده است: هنگامی‌که خدای تبارک‌وتعالی بخواهد جان مؤمن را بگیرد، می‌فرماید: «ای فرشته‌ی مرگ! تو و یارانت به‌سوی بنده‌ی من بروید که خسته‌کردن خودش به خاطر من طولانی شد. سپس روحش را برایم بیاور تا آن را نزد خود آسایش دهم». فرشته‌ی مرگ با چهره‌ای نیکو، لباس پاکیزه و بوی خوش نزد او می‌آید... پرونده‌ی عملش را برای مردان و زنان مؤمن می‌گستراند و فریاد می‌زند: [ای اهل محشر]! نامه‌ی اعمال مرا بگیرید و بخوانید! من یقین داشتم که [قیامتی در کار است و] به حساب اعمالم می‌رسم»! او در یک زندگی "کاملًا" رضایتبخش قرار خواهد داشت. (حاقه/۲۱-۱۹) او در یک زندگی کاملا رضایتبخش قرار خواهد داشت. وقتی به در بهشت برسد به او گفته شود: «مجوّز [ورود به بهشت] را بده». می‌گوید: «این مجوّز من است که در آن نوشته شده است: به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان. این مجوّزی نافذ از خداوند عزیز حکیم برای فلانی فرزند فلانی است [و این مجوّز] از طرف پروردگار جهانیان است». سپس ندادهنده‌ای فریاد می‌زند و همه‌ی جماعت می‌شنوند: «آگاه باشید! فلانی فرزند فلانی سعادتمند شده سعادتی که بعد از آن هرگز بدبخت نمی‌شود». وارد بهشت می‌شود و ناگهان در کنار درختی با سایه کشیده و گسترده، و در کنار آبشارها، و میوه‌هایی آویزان قرار می‌گیرد و از ساقه‌ی آن درخت دو چشمه همیشه جاری بیرون می‌آید. به‌سوی یکی از آنها می‌رود و با آب آن غسل می‌کند و بر او شادابی نعمت ظاهر می‌شود. سپس از دیگری می‌خورد و هرگز در درونش دل درد، بیماری و درد پیدا نمی‌شود و این معنای سخن خداوند است که می‌فرماید: وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً. بحارالأنوار، ج۸، ص۲۱۱/ الاختصاص، ص۳۴۹
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِینَ إِلَی الرَّحْمنِ وَفْداً فَقَالَ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) إِنَّ الْوَفْدَ لَا یَکُونُونَ إِلَّا رُکْبَاناً أُولَئِکَ رِجَالٌ اتَّقَوُا اللَّهَ فَأَحَبَّهُمُ اللَّهُ وَ اخْتَصَّهُمْ وَ رَضِیَ أَعْمَالَهُمْ فَسَمَّاهُمُ الْمُتَّقِینَ ثُمَّ قَالَ لَهُ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) أَمَا وَ الَّذِی فَلَقَ الْحَبَّهًَْ وَ بَرَأَ النَّسَمَهًَْ إِنَّهُمْ لَیَخْرُجُونَ مِنْ قُبُورِهِمْ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَهًَْ لَتَسْتَقْبِلُهُمْ بِنُوقٍ مِنْ نُوقِ الْعِزِّ عَلَیْهَا رَحَائِلُ الذَّهَبِ مُکَلَّلَهًًْ بِالدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ وَ جَلَائِلُهَا الْإِسْتَبْرَقُ وَ السُّنْدُسُ وَ خُطُمُهَا جَدْلُ الْأُرْجُوَانِ تَطِیرُ بِهِمْ إِلَی الْمَحْشَرِ مَعَ کُلِّ رَجُلٍ مِنْهُمْ أَلْفُ مَلَکٍ مِنْ قُدَّامِهِ وَ عَنْ یَمِینِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ یَزُفُّونَهُمْ زَفّاً حَتَّی یَنْتَهُوا بِهِمْ إِلَی بَابِ الْجَنَّهًِْ الْأَعْظَمِ وَ عَلَی بَابِ الْجَنَّهًِْ شَجَرَهًٌْ إِنَّ الْوَرَقَهًَْ مِنْهَا لَیَسْتَظِلُّ تَحْتَهَا أَلْفُ رَجُلٍ مِنَ النَّاسِ وَ عَنْ یَمِینِ الشَّجَرَهًِْ عَیْنٌ مُطَهِّرَهًٌْ مُزَکِّیَهًٌْ قَالَ فَیُسْقَوْنَ مِنْهَا شَرْبَهًًْ فَیُطَهِّرُ اللَّهُ بِهَا قُلُوبَهُمْ مِنَ الْحَسَدِ وَ یُسْقِطُ مِنْ أَبْشَارِهِمُ الشَّعْرَ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً مِنْ تِلْکَ الْعَیْنِ الْمُطَهِّرَهًِْ قَالَ ثُمَّ یَنْصَرِفُونَ إِلَی عَیْنٍ أُخْرَی عَنْ یَسَارِ الشَّجَرَهًِْ فَیَغْتَسِلُونَ فِیهَا وَ هِیَ عَیْنُ الْحَیَاهًِْ فَلَا یَمُوتُونَ أَبَداً. پیامبر (صلی الله علیه و آله): امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: علی (علیه السلام) از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی آیه: در آن روز که پرهیزگاران را دسته جمعی به‌سوی خداوند رحمان [و پاداش‌های او] محشور می‌کنیم. (مریم/۸۵) پرسید؛ فرمود: «وفد نمی‌باشد مگر سواره؛ آنان مردانی هستند که تقوای الهی پیشه کردند و خدا آنان را دوست می‌دارد و آنان را جدا کرده و از اعمالشان راضی گشته و آنان را متّقین نامیده است». سپس فرمود: «ای علی! آگاه باش! قسم به کسی که دانه را شکافت و انسان را آفرید، آنان از قبرهایشان بیرون می آیند درحالی‌که سفیدی صورتهایشان مثل سفیدی برف است و بر آنان لباس‌هایی است که سفیدی آن مثل سفیدی شیر است و نعلین‌هایی به پا دارند که بند آن از لؤلؤی درخشان است». و در حدیث دیگری فرمود: «فرشتگان با ناقه‌هایی بهشتی به دیدار آنها میآیند که زین‌هایی از طلا دارند که با مروارید و یاقوت مزیّن شده است و پالانهایی از حریر و پرنیان دارند و طناب بینی آنها بافته‌هایی از ارغوان است و افساری از زبرجد دارند. سپس آنان را به سمت صحرای محشر به پرواز در می‌آورند، درحالی‌که همراه هریک از ایشان هزار فرشته است که در جلو و راست و چپ ایشان قرار دارند. این فرشتگان، آنان را احاطه می‌کنند تا اینکه به دروازه‌ی بزرگ بهشت می رسند. بر دروازه‌ی بهشت، درختی است که هزار نفر از سایه یک برگ آن بهره می‌گیرد و در طرف راست آن چشمه‌ای است که پاک می‌کند و مطهّر می‌سازد. پس جرعه‌ای از آن می‌نوشند و خداوند با آن قلب‌هایشان را از حسد پاک می‌کند و موهای صورتشان را می‌زداید. همچنان که خود در قرآن می‌فرماید: وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا یعنی از همان چشمه‌ی پاک کننده، سپس به‌سوی چشمه‌ای دیگر که در طرف چپ درخت واقع است، باز می‌گردند و در آن خود را می‌شویند و این همان چشمه‌ی حیات است که پس از آن دیگر نمی‌میرند». الکافی، ج۸، ص۹۵/ بحارالأنوار، ج۷، ص۱۷۲؛ بتفاوت / نورالثقلین؛ «جذل» بدل «جدل» و «یصرفون» بدل «ینصرفون»/ بحارالأنوار، ج۸، ص۱۵۷/ القمی، ج۲، ص۵۳؛ «بتفاوت»
- الصّادق (علیه السلام): قیل یُطَهِّرُهُمْ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ سِوَی اللَّهِ إِذْ لَا طَاهِرَ مِنْ تَدَنُّسٍ بِشَیْءٍ مِنَ الْأَکْوَانِ إِلَّا اللَّهُ. امام صادق (علیه السلام)- [خداوند با این شراب طهور] آنها را از هرچیزی غیر از خدا پاک می‌کند؛ چون جز خداوند، پاک‌کننده‌ای نیست که از آلودگی به چیزی از هستی پاک گرداند. بحارالأنوار، ج۸، ص۱۱۳/ بحرالعرفان، ج۱۶، ص۲۵۷
- الرّسول (صلی الله علیه و آله): فَیُسْقَوْنَ مِنْهَا شَرْبَهًًْ فَیُطَهِّرُ اللَّهُ بِهَا قُلُوبَهُمْ مِنَ الْحَسَدِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله): آن مردان از آن می‌آشامند و خداوند با آن دل‌هایشان را از حسد پاک می‌گرداند.
الکافی، ج۸، ص۹۵/ بحارالأنوار، ج۷، ص۱۷۲/ نورالثقلین/ بحارالأنوار، ج۸، ص۱۵۷/ القمی، ج۲، ص۵۳
- الصّادق (علیه السلام): فَأَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِمْ هَذِهِ الْآیَهًَْ إِلَی قَوْلِه وَ کانَ سَعْیُکُمْ مَشْکُوراً فِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ هِیَ جَارِیَهًٌْ فِی کُلِ مُؤْمِنٍ فَعَلَ مِثْلَ ذَلِکَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَل. امام صادق (علیه السلام): سخن خداوند متعال: وَ کَانَ سَعْیُکُم مَّشْکُورًاً درباره‌ی امیرالمؤمنین (علیه السلام) است و این آیه بر هر مؤمنی که چنین عملی را با شادابی و رضایت در راه خداوند عزّوجلّ انجام دهد، [صدق می‌کند].القمی، ج۲، ص۳۹۸
- الکاظم (علیه السلام): عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی‌الْحَسَنِ‌الْمَاضِی (علیه السلام) قَال سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عزوجل ... إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزِیلًا قَالَ بِوَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) تَنْزِیلًا قُلْتُ هَذَا تَنْزِیلٌ قَالَ نَعَمْ ذَا تَأْوِیل. امام کاظم (علیه السلام): محمّدبن‌فضیل گوید: به امام کاظم (علیه السلام) عرض کردم: «منظور از این آیه: إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنزِیلًا چیست»؟ فرمود: «به ولایت علی (علیه السلام) نازل کردیم». عرض کردم: «این‌گونه نازل شده است»؟ فرمود: «خیر، بلکه تأویل آیه این‌گونه است». الکافی، ج۱، ص۴۳۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۳۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۲۷؛ «بتفاوت لفظی»/ نورالثقلین/ البرهان؛ «بتفاوت لفظی»
- الکاظم (علیه السلام): إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ بِوَلَایَهًِْ عَلِیٍّ تَنْزِیلًا. امام کاظم (علیه السلام): إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزِیلًا [یعنی] به ولایت علی (علیه السلام). بحرالعرفان، ج۲، ص۲۶۷
- الصّادق (علیه السلام): أَمَرَهُ أَنْ یُصَلِّیَ فِی سَاعَاتٍ مِنَ اللَّیْلِ فَفَعَلَ (صلی الله علیه و آله). امام صادق (علیه السلام): خداوند به پیامبر (صلی الله علیه و آله) دستور داد که در ساعاتی از شب نماز بخواند و او [به این دستور] عمل کرد. مستدرک الوسایل، ج۶، ص۳۲۸/ بحارالأنوار، ج۸۴، ص۱۵۹/ دعایم الإسلام، ج۱، ص۲۱۱
- الکاظم (علیه السلام): عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی‌الْحَسَنِ‌الْمَاضِی (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ... إِنَّ هذِهِ تَذْکِرَةٌ قَالَ الْوَلَایَهًُْ. امام کاظم (علیه السلام): محّدبن‌فضیل گوید: از امام کاظم (علیه السلام) درباره‌ی این سخن خداوند عزّوجلّ إِنَّ هَذِهِ تَذْکِرَةٌ، پرسیدم. فرمود: «منظور، ولایت است». الکافی، ج۱، ص۴۳۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۳۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۲۷/ نورالثقلین.
- العسکری (علیه السلام): قُلُوبُنَا أَوْعِیَهًٌْ لِمَشِیَّهًِْ اللَّهِ فَإِذَا شَاءَ شِئْنَا وَ اللَّهُ یَقُولُ وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ. امام عسکری (علیه السلام): دل‌های ما ظرف مشیّت خداست وقتی او بخواهد ما خواهیم خواست. و [خداوند] در قرآن کریم می‌فرماید: وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ. بحارالأنوار، ج۲۵، ص۳۳۶/ دلایل الإمامهًْ، ص۲۷۳/ الغیبهًْ للطوسی، ص۲۴۶/ نورالثقلین
- الهادی (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ قُلُوبَ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) مَوْرِداً لِإِرَادَتِهِ فَإِذَا شَاءَ اللَّهُ شَیْئاً شَاءُوهُ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ. امام هادی (علیه السلام): خداوند دل‌های ائمّه (علیهم السلام) را محلّ اراده‌ی خود قرار داده اگر خدا چیزی را بخواهد آنها خواهند خواست و این معنی آیه است ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ. بحارالأنوار، ج۲۵، ص۳۷۲/ بصایرالدرجات، ص۵۱۷
تدوین: گل افشان گل محمدی
https://www.farhangyar.ir/fa/post/2724/