پیامها و راهبردها و راهکارها نظریات سوره انسان کتاب قرآن

 

 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

1. نظریات آیات اول تا سوم سوره انسان در کتاب قرآن در عبارتهای" هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئًا مَذْكُورًا ﴿۱﴾ آيا چنين نيست كه زماني طولاني بر انسان گذشت كه چيز قابل ذكري نبود؟! (۱)إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا ﴿۲﴾ ما انسان را از نطفه مختلطي آفريديم، و او را مي‏آزمائيم (لذا) او را شنوا و بينا قرار داديم. (۲) إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا ﴿۳﴾ ما راه را به او نشان داديم، خواه شاكر باشد (و پذيرا گردد) يا كفران كند. (۳))"، دلالت دارد بر اینکه: 1- خداوند انسان را به تأمل در رابطه با زمانی که بر او گذشته است در آیه اول سوره انسان با طرح پرسشی که " آيا چنين نيست كه زماني طولاني بر انسان گذشت كه چيز قابل ذكري نبود؟! " دعوت نموده است. 2- زمانی که بر انسانها می گذرد با اینکه برای انسانها زمان زیادی می باشد ولی از نظر خداوند زمان زیاد و قابل ذکر و عنوان نمودن نیست زیرا خداوند شاهد زمانهای بسیار طولانی می باشد. 3- خداوند نطفه انسان را از را از آبی ضعیف از مرد و زن قرار داده است "( آیه دوم سوره انسان مربوط به نطفه پدر و مادر است که بعد از پیوند زناشوئی فرزند دار می شوند. )"  و خداوند انسان بوجود آمده را مورد آزمایش قرار داده است، برای همین انسان را شنوا و بینا آفریده است تا انسانها با شنیدن و دیدن پی به قدرت و عظمت آفرینش خداوند ببرند و به هدفمند بودن جهان آگاه شوند و قدر شناس و سپاسگزار نعمتهای خداوند باشند و از خداوند و حجتهای خداوند " چهارده معصوم سلام الله علیهم" اطاعت کامل داشته باشند. ( منظور از چهارده معصوم سلام الله علیهم حضرت محمد سلام الله علیه و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و دوازده امام سلام الله علیهم که اولینشان حضرت امام علی سلام الله علیه و آخرینشان قائم آل محمد حضرت محمد بن حسن عسکری مهدی موعود سلام الله علیهم می باشند.) 4- خداوند با فرستادن پیامبران بخصوص آخرین پیامبر حضرت محمد سلام الله علیه و امامان معصوم سلام الله علیهم حجت را بر انسانها تمام نموده است و راه حق را بر انسانها نشان داده است، حال اگر انسانها با بهره مندی از نظریات و رهنمودهای کتاب آسمانی قرآن و همچنین چهارده معصوم سلام الله علیهم که بزرگان جهان می باشند، اطاعت خداوند و چهارده معصوم سلام الله علیهم نمایند شاکر و قدرشناس و سپاسگزار بوده اند و اگر از کتاب قرآن و چهارده معصوم غافل شوند و خود را محروم نگهدارند نسبت به رهنمودها و آیات و حجتهای خداوند کُفر ورزیده اند و کافر و ناسپاس بوده اند، پس چه بهتر که انسانها به خوبی با نظریات خداوند و چهارده معصوم سلام الله علیهم آشنا شوند و با قدر شناسی و اطاعت از خداوند شاکر نعمت بزرگ ولایت خداوند و حجتهای معصوم خداوند باشند. 5- موضوع آیات اول تا سوم سوره انسان، در رابطه با مسائل خلقت و زمان و دین پذیری انسان و ولایت خداوند می باشد و از نظر اصول دین اسلام مربوط به اصول توحید و نبوت و امامت می باشد.

 

2. نظریات آیات چهارم تا ششم سوره انسان در کتاب قرآن در عبارتهای"( إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ سَلَاسِلَ وَأَغْلَالًا وَسَعِيرًا ﴿۴﴾ ما براي كافران زنجيرها و غلها و شعله‏ هاي سوزان آماده كرده‏ ايم. (۴) إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا ﴿۵﴾ ابرار (نيكان) از جامي مي‏نوشند كه با عطر خوشي آميخته است. (۵)عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا ﴿۶﴾ از چشمه‏ اي كه بندگان خاص خدا از آن مي‏نوشند، و از هر جا بخواهند آنرا جاري مي‏سازند! (۶))"، دلالت دارد بر اینکه: 1- خداوند با آیات نذیر و بشیر اراده نموده است که انسانها را از کجرویها بازدارد و به تعالی به کمالات هدایت نماید. 2- سرنوشت منکران و کافران به رهنمودهای خداوند در دنیای بعد از این دنیا جهنم است که دارای زنجيرها و غلها و شعله‏ هاي سوزان می باشد. 3- سرنوشت مؤمنان به آیات و رهنمودهای خداوند که به ابرار معرفی شده اند بهشت است و از جامي مي‏نوشند كه با عطر خوشي آميخته است و از چشمه‏ اي می نوشند، كه بندگان خاص خدا از آن مي‏نوشند، و از هر جا بخواهند آنرا جاري مي‏سازند! 4- دو سرنوشت جهنم برای کافران و بهشت برای ابرار و مؤمنان و متقیان و بندگان خاص خداوند در انتظار دنیای بعد از دنیای کنونی در انتظار انسانها می باشد که بر اثر کفر به آیات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند و همچنین در جهت مقابل ایمان و رعایت تقوا به آیات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند بوجود می آید. 5- آیات چهارم  تا ششم سوره انسان در رابطه با قیامت سرنوشت کافران و مؤمنان و ابرار و متقیان و بندگان خاص خداوند است و مربوط به اصل معاد از اصول دین اسلام می باشد.

 

3. نظریات آیات هفتم تا یازدهم سوره انسان در کتاب قرآن در عبارتهایِ"(يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا ﴿۷﴾ آنها به نذر خود وفا مي‏كنند، و از روزي كه عذابش گسترده است مي‏ترسند. (۷) وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا ﴿۸﴾ و غذاي (خود) را با اينكه به آن علاقه (و نياز) دارند به مسكين و يتيم و اسير مي‏دهند. (۸) إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا ﴿۹﴾ (و مي‏گويند) ما شما را براي خدا اطعام مي‏كنيم و، هيچ پاداش و تشكري از شما نمي‏خواهيم. (۹) إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا ﴿۱۰﴾ ما از پروردگارمان خائفيم در آن روز كه عبوس و شديد است. (۱۰) فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْيَوْمِ وَلَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَسُرُورًا ﴿۱۱﴾ از اين رو خداوند آنها را از شر آن روز( قیامت) نگه مي‏دارد و از آنها استقبال مي‏كند در حالي كه شادمان و مسرورند. (۱۱))"، دلالت دارد بر اینکه 1- آیه هفتم تا یازدهم سوره انسان مربوط به روایتی از مسائلی که در خانواده امیرالمؤمنین حضرت امام علی سلام الله علیه پیش آمده است، می باشد. شأن نزول این سوره از امام باقر علیه السلام روایت شده است: امام حسن و امام حسین علیهم السلام در دوران کودکی بیمار شدند پیامبر صلی الله علیه و اله وسلم از آنها عیادت کرد و به امام علی علیه السلام فرمود: ای ابالحسن اگر برای فرزندانت نذری کنی خداوند به ایشان عافیت می بخشد. امام علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها و فضه نذر کردند که سه روز روزه بگیرند تا بیماری حسنین شفا یابد. در روز اول هنگام افطار مسکینی به در خانه آمد و تقاضای غذا کرد. ایشان غذای خود را به او دادند. روز دوم هنگام افطاریتیم و اسیری به در خانه آمدند و آنها غذای خود را به آنها دادند. روز بیست و پنجم ماه ذی الحجه بود که سوره هل أتی بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نازل شد. مناقب آل ابی طالب، ج3، ص149  2- خداوند به دلیل اینکه حضرت علی سلام الله علیه و خانواده اش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و فضه خادمشان سلام الله علیها نذرشان را عمل نمودند و از غذائی که دوست داشتند به دیگران ( مسکین و یتیم و اسیر )، دادند و این کار را برای خداوند انجام دادند و از آنان تشکر و پاداشی انتظار نداشتند. 3- به دلیل آنکه خانواده امیرالمؤمنین سلام الله علیهم در نذری که انجام دادند به تقوای الهی عمل نمودند و از شر روز قیامت به خداوند پناه بردند و خداوند آنان را از بندگان خاص خود و از اَبرار قرار داد، خداوند آنان را از شرهای روز قیامت در امان خود محفوظ نگاه می دارد و در قیامت در حالی که حضرت امیرالمؤمنین و خانواده محترمش سلام الله علیهم شادمان و مسرورند، خداوند از آنان استقبال می نماید. 4- موضوع آیات هفتم تا یازدهم سوره انسان در رابطه با نذر حضرت امیرالمؤمنین سلام الله علیه و خانواده محترمشان و به جا آوردن نذر و رفتار سخاوتمندانه و انفاقشان می باشد و از نظر اصول دین در رابطه با اصل توحید و امامت و معاد می باشد.

 

4. نظریات آیات دوازدهم تا بیست و دوم سوره انسان در کتاب قرآن در عبارتهایِ"(  وَجَزَاهُمْ بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِيرًا ﴿۱۲﴾ خداوند در برابر شكيبائي آنان، بهشت و لباسهاي حرير بهشتي را به آنها پاداش مي‏دهد. (۱۲) مُتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ لَا يَرَوْنَ فِيهَا شَمْسًا وَلَا زَمْهَرِيرًا ﴿۱۳﴾ اين در حالي است كه بر تختهاي زيبا تكيه كرده‏ اند، نه آفتاب را در آنجا مي‏بينند، نه سرما را. (۱۳) وَدَانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلَالُهَا وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِيلًا ﴿۱۴﴾ و در حالي است كه سايه‏ هاي آن (درختان بهشتي) بر آنها فرو افتاده، و چيدن ميوه‏ هايش بسيار آسان است. (۱۴) وَيُطَافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَأَكْوَابٍ كَانَتْ قَوَارِيرَا ﴿۱۵﴾ و در گرداگرد آنها ظرفهائي از نقره، و قدحهائي بلورين مي‏گردانند (مملو از بهترين غذاها و نوشيدني ها) (۱۵) قَوَارِيرَ مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوهَا تَقْدِيرًا ﴿۱۶﴾ ظرفهاي بلوريني از نقره! كه آنها را به اندازه لازم آماده كرده‏ اند. (۱۶) وَيُسْقَوْنَ فِيهَا كَأْسًا كَانَ مِزَاجُهَا زَنْجَبِيلًا ﴿۱۷﴾ و در آنجا از جامهائي سيراب مي‏شوند كه لبريز از شراب طهوري است كه با زنجبيل آميخته است. (۱۷) عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّى سَلْسَبِيلًا ﴿۱۸﴾ از چشمه‏ اي در بهشت كه نامش سلسبيل است. (۱۸) وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَنْثُورًا ﴿۱۹﴾ و بر گرد آنها نوجواناني جاوداني (براي پذيرائي) مي‏گردند كه هر گاه آنها را ببيني گمان مي‏كني مرواريد پراكنده‏ اند! (۱۹) وَإِذَا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيمًا وَمُلْكًا كَبِيرًا ﴿۲۰﴾ و هنگامي كه آنجا را ببيني نعمتها و ملك عظيمي را مي‏بيني! (۲۰) عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُنْدُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا ﴿۲۱﴾ بر اندام آنها (بهشتيان) لباسهائي است از حرير نازك سبز رنگ، و از ديباي ضخيم و با دستبندهائي از نقره تزيين شده‏ اند، و پروردگارشان شراب طهور به آنها مي‏نوشاند! (۲۱) إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً وَكَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُورًا ﴿۲۲﴾ اين جزاي شما است و سعي و تلاش شما مورد قدرداني است. (۲۲))"، دلالت دارد بر اینکه: 1- خداوند در برابر انفاقی که خانوادۀ حضرت امیرالمؤمنین امام علی سلام الله علیه به تعالی بعد از هر وعده روزه انجام دادند و از آنچه دوست داشتند که از آن بهره مند شوند به مسکین و فقیر و اسیر در راه خداوند انفاق نمودند خداوند پاداشهای فوق را در عوض به آنها در قیامت عطا می نماید: 2 – از جمله عطایای خداوند در بهشت به خانواده امیرالمؤمنین سلام الله علیهم که به نذر خود به تعالی و سخاوت و بی منت و انفاق به کمالات عمل نمودند، عبارت است از: 1- بهشت و لباسهاي حرير بهشتي را به آنها پاداش مي‏دهد. 2- این در حالیست که بر تختهاي زيبا تكيه كرده‏ اند، نه آفتاب را در آنجا مي‏بينند، نه سرما را.3- و در حالي است كه سايه‏ هاي آن (درختان بهشتي) بر آنها فرو افتاده، و چيدن ميوه‏ هايش بسيار آسان است. 4- و در گرداگرد آنها ظرفهائي از نقره، و قدحهائي بلورين مي‏گردانند (مملو از بهترين غذاها و نوشيدني ها) 5- ظرفهاي بلوريني از نقره! كه آنها را به اندازه لازم آماده كرده‏ اند. 6- و در آنجا از جامهائي سيراب مي‏شوند كه لبريز از شراب طهوري است كه با زنجبيل آميخته است. 7- از چشمه‏ اي در بهشت كه نامش سلسبيل است. 8- و بر گرد آنها نوجواناني جاوداني (براي پذيرائي) مي‏گردند كه هر گاه آنها را ببيني گمان مي‏كني مرواريد پراكنده‏ اند! 9- و هنگامي كه آنجا را ببيني نعمتها و ملك عظيمي را مي‏بيني! 10- بر اندام آنها (بهشتيان) لباسهائي است از حرير نازك سبز رنگ، و از ديباي ضخيم و با دستبندهائي از نقره تزيين شده‏ اند، و پروردگارشان شراب طهور به آنها مي‏نوشاند! 11- به آنها خطاب شود: اين جزاي شما است و سعي و تلاش شما مورد قدرداني است. 2- موضوع آیات دوازدهم تا بیست و دوم سوره انسان در رابطه با پاداش ایثار و انفاق و عمل به نذری ست که حضرت امیرالمؤمنین امام علی سلام الله علیه و خانواده محترمش انجام داده اند می باشد و از نظر اصول دین در رابطه با اصل توحید و امامت و عدل و معاد می باشد.

 

5. نظریات آیات بیست و سوم تا بیست و ششم سوره انسان کتاب قرآن در عبارتهایِ"( إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنْزِيلًا ﴿۲۳﴾ مسلما ما قرآن را بر تو نازل كرديم. (۲۳) فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ كَفُورًا ﴿۲۴﴾ پس در (تبليغ و اجراي) حكم پروردگارت شكيبا باش، و از هيچ گنهكار و كافري از آنان اطاعت مكن. (۲۴) وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا ﴿۲۵﴾ و نام پروردگارت را هر صبح و شام به ياد آور. (۲۵) وَمِنَ اللَّيْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَسَبِّحْهُ لَيْلًا طَوِيلًا ﴿۲۶﴾ و در شبانگاه براي او سجده كن، و مقداري طولاني از شب، او را تسبيح گوي. (۲۶) دلالت دارد بر اینکه: 1- خداوند کتاب قرآن را بر پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه نازل نموده است و خداوند به پیامبر خود رهنمودها و دستورات عبادی و تعلیم و تربیّتی در رابطه با چگونگی عباداتش و چگونگی انجام رسالتش امر نموده است. 2- حضرت محمد سلام الله علیه در انجام مأموریّت خداوند امر و هدایت به شکیبائی و صبر شده است و احکام خداوند را آنطور که خداوند از او خواسته است انجام می داده است و به امر خداوند حضرت محمد سلام الله علیه از گنهکاران و کافران اطاعت نمی کرده است. 3- به امر خداوند حضرت محمد سلام الله علیه هر صبح و شب ذکر خداوند می گفته است. 4- به امر خداوند حضرت محمد سلام الله علیه مقداری از شب را به سجده و ذکر و تسبیح خداوند می پرداخته است. 5- موضوع آیات بیست و سوم تا بیست و ششم سوره انسان در رابطه با خداوند و چگونگی عبادتها و رسالتهای پیامبر اسلام و نزول قرآن بر پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه می باشد و از نظر اصول دین به اصل توحید و نبوت مربوط می شود.

 

6. نظریات آیات بیست و هفتم تا سی ام سوره انسان کتاب قرآن در عبارتهایِ"( إِنَّ هَؤُلَاءِ يُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَيَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ يَوْمًا ثَقِيلًا ﴿۲۷﴾ آنها زندگي زودگذر دنيا را دوست دارند در حالي كه پشت سر خود روز سخت و سنگيني را رها مي‏كنند. (۲۷)نَحْنُ خَلَقْنَاهُمْ وَشَدَدْنَا أَسْرَهُمْ وَإِذَا شِئْنَا بَدَّلْنَا أَمْثَالَهُمْ تَبْدِيلًا ﴿۲۸﴾ ما آنها را آفريديم و پيوندهاي وجودشان را محكم كرديم، و هر زمان بخواهيم جاي آنان را به گروه ديگري مي‏دهيم. (۲۸)إِنَّ هَذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا ﴿۲۹﴾ اين يك تذكر و ياد آوري است و هر كس بخواهد (با استفاده از آن) راهي به سوي پروردگارش انتخاب مي‏كند. (۲۹)وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا ﴿۳۰﴾ و شما چيزي را نمي‏خواهيد مگر اينكه خدا بخواهد، خداوند عالم و حكيم است. (۳۰))"دلالت دارد بر اینکه 1- بعضی انسانها به خیالشان دنیا برایشان بسیار خوب است در حالی که سختیهای دنیا را پشت سر می گذارند ولی چون به رضایتمندی خداوند عمل نمی کنند و اطاعت امر خداوند نمی کنند و کافر و ظالم هستند در دنیای دیگرنتیجه رضایتبخشی نخواهند گرفت.2- خداوند انسانها را به تعالی و انسجام دستگاههای بدنشان را به تعالی و استحکام به کمالات آفریده است و در میانشان جامعه ای با پیوندهای محکم نیز آفریده است ولی هر وقت اراده نماید می تواند جای آنها را به انسانهای دیگری دهد. 3- خداوند تذکراتش را برای یادآوری و هدایت و روشنگری می دهد تا هر کس به آن آگاه شود و اراده نماید هدایت یابد. 4- خواسته های انسانها به اراده خداوند محقق می شود و خداوند عالم و حکیم است. 5- موضوع آیات بیست و هفت تا سی ام سوره انسان کتاب قرآن در رابطه با انسانها و چگونگی آفرینششان و تعامل و ارتباطشان با خداوند است و از نظر اصول دین به اصول توحید و نبوت و امامت و عدل و معاد مربوط می شود و در رابطه با صفات علیم و حکیم بودن خداوند در چگونگی اداره امور انسانها و هدایت آنها می باشد.
7. نظریات آیه سی و یکم سوره انسان کتاب قرآن در عبارت"( يُدْخِلُ مَنْ يَشَاءُ فِي رَحْمَتِهِ وَالظَّالِمِينَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا ﴿۳۱﴾ هر كس را بخواهد (و شايسته ببيند) در رحمت خود وارد مي‏كند، و براي ظالمان عذاب دردناكي فراهم ساخته است. (۳۱))"دلالت دارد بر اینکه 1- خداوند هر انسانی را که شایسته ببیند در رحمت خودش وارد می نماید ولی ظالمان و کافران را عذابی سخت می دهد، پس باید در این دنیا انسانها به تعالی به گونه ای به آیات و رهنمودهای خداوند توجّه داشته باشند و عمل نمایند که از رحمت خداوند در دو دنیا برخوردار شوند حتّی اگر در دنیای کنونی سختیهائی هم تحمّل نمایند ولی به رضایتمندی خداوند چنان عمل نمایند که خداوند رحمتش را شامل حالشان نماید و انسانها باید تلاش نمایند که ظالم و کافر به آیات و رهنمودهای خداوند نباشند. 2- شایستگیهای انسانها در اطاعت از نظریات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصومش سلام الله علیهم، انسانها را در رحمت خداوند وارد می نماید. 3- موضوع آیۀ سی و یکم سوره انسان در رابطه با رفتار خداوند نسبت به اعمال انسانها می باشد و مربوط به توحید از اصول و مبانی دین اسلام می باشد.

گل افشان گل محمدی

https://www.farhangyar.ir/fa/post/2724/