مواضع دولت ترامپ در آمریکا نشان می دهد که این کشور همچنان بر نگاه قلدرمابانه باقی مانده و از دیگر سو، تجربه اقدامات اروپا نیز طی این سال ها نشان داده که به هیچ یک از تعهدات خود پایبند نیست.
به گزارش مشرق، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای عصر دیروز شنبه ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۳ در دیدار سران قوا و جمع زیادی از کارگزاران و مدیران رده‌های مختلف کشور، در موضوع سیاست خارجی و دیپلماسی با ابراز خرسندی از فعال بودن وزارت امور خارجه و تأکید بر گسترش تعامل با همسایگان و دیگر کشورها، گفتند: بعضی دولتها و شخصیت‌های قلدر خارجی اصرار به مذاکره می‌کنند در حالی که هدف آنها از مذاکره حل مسائل نیست بلکه از مذاکره به دنبال تحکّم و تحمیل مسائل مورد نظرشان هستند که اگر طرف مقابل قبول کرد چه بهتر، اما اگر قبول نکرد، جنجال راه بیاندازند و او را به ترک مذاکره متهم کنند.
ایشان هدف طرف مقابل از تکرار مذاکره را ایجاد فشار در افکار عمومی دانستند و گفتند: می‌خواهند در افکار عمومی تردید ایجاد کنند که چرا با وجود اعلام آمادگی آنها برای مذاکره، ما حاضر به مذاکره نیستیم در حالی که هدف آنها مذاکره نیست بلکه تحکّم و تحمیل است.
(۱۴۰۳/۱۲/۱۸)
هنگامی که توافق «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام در تیرماه ۱۳۹۴ طی مذاکره فشرده ۲۰ ماهه گروه موسوم به ۱+۵ با جمهوری اسلامی ایران و در یک مسیر دوازده ساله به نتیجه رسید، باردیگر جهان شاهد اعتماد دوباره به مسیر دیپلماسی و مذاکره بود، اما در شب ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، «دونالد ترامپ» رییس جمهوری وقت آمریکا پس از ماهها رایزنی با متحدان اروپایی اعلام کرد که آمریکا از توافق برجام خارج خواهد شد.
درهمان زمان بسیاری از تحلیلگران حوزه بین الملل براین نکته تاکید داشتند که آمریکای ترامپ با خروج از بسیاری دیگر از معاهدات مهم جهانی دیگر مانند توافقنامه آب و هوایی پاریس و توافقنامه آسیا – پاسیفیک، به عاملی برای گسترش شکاف های عمیق جهانی تبدیل شده است.
در دوران پساخروج ترامپ از برجام، با وجود اینکه اروپا بخش مهمی از این توافق بود و با وجود وعده‌های مختلف به هیچ کدام از تعهدات برجامی خود عمل نکرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در همان زمان و آخرین دیدار با رئیس‌جمهور و دولت دوازدهم فرمودند: در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد و آنها کمک نمی‌کنند و هرجا که بتوانند ضربه خواهند زد و اگر جایی هم ضربه نمی‌زنند به این دلیل است که نمی‌توانند.
۱۴۰۰/۶/۵)
حتی در دوران جو بایدن رئیس جمهوری سابق آمریکا نیز که جمهوری اسلامی بر فرصت مذاکره و احیای برجام با هدف رفع تحریم ها تاکید داشت به نحوی که از ژانویه۲۰۲۱میلادی مذاکرات مربوط به احیای برجام آغاز گردید و پس از ۶ دور مذاکره در دولت حسن روحانی بخش دیگری از این مذاکرات در دولت شهید سید ابراهیم رئیسی و از طریق وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای یعنی علی باقری کنی پیگیری گردید که در نهایت در شهریور ۱۴۰۱، سندی موسوم به «سند سپتامبر» تهیه شد اما در نهایت پس از شهریور ۱۴۰۱ این مذاکرات بار دیگر با خلف وعده و بدعهدی اروپایی ها متوقف گردید.
با روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان، رویکرد مذاکره برای رفع تحریم ها بار دیگر در دستورکار دولت چهاردهم قرار گرفت.
دولت چهاردهم که از همان ابتدا مذاکره را به عنوان یکی از رویکردهای محوری خود با توجه به سه اصل عزت، حکمت و مصلحت انتخاب کرد.
جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده که آماده دستیابی به یک توافق پایدار و تضمین‌شده است که تمامی تحریم‌های غیرقانونی را لغو کند و از باقی‌ماندن هرگونه اهرم فشار علیه ایران جلوگیری شود.
اما دولت ترامپ به جای بهره گیری از چنین فرصتی، تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران را افزایش داد و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان نیز در آخرین نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرزی اتمی(۱۵ اسفند) با صدور بیانیه ای، ادعاهای سیاسی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تکرار کرده و با متهم کردن تهران به تشدید تنش، مدعی شدند: «زمان به نفع ایران نیست.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان روز گذشته خود در دیدار با کارگزاران نظام، با اشاره به اعلامیه سه کشور اروپایی مبنی بر عمل نکردن ایران به تعهدات هسته‌ای خود در برجام، خاطرنشان کردند: باید از آنها سؤال شود مگر شما به تعهدات خود در برجام عمل کردید؟
آنها از روز اول به تعهد خود عمل نکردند و پس از خروج آمریکا از برجام نیز با وجود قول‌هایی که برای جبران آن دادند، دو بار زیر قول خود زدند.
رهبر انقلاب بدعهدی اروپایی‌ها و در عین حال متهم کردن ایران به تخلف را نشانه بی‌چشم و رویی بی‌حد آنها دانستند و افزودند: دولت وقت یک سال آن وضعیت را تحمل کرد و سپس مجلس شورای اسلامی وارد میدان شد و مصوبه‌ای گذراند که راهی نیز جز این وجود نداشت و اکنون هم در مقابل حرف زور و زورگویی راهی دیگر وجود ندارد.
رئیس جمهور نیز طی سخنانی در سفر به شهرستان های غرب استان تهران با تاکید بر اینکه نباید از تحریم‌ها بترسیم، گفت: برخی آقایان می‌گویند که هیچ راهی نداریم بجز اینکه با اینها (آمریکایی‌ها) گفت‌وگو کنیم، ما که نگفتیم گفت‌وگو نمی‌کنیم ولی قرار نیست در مقابل قلدرها سرخم کنیم.
قرار نیست با افرادی که زنان و کودکان را زیر بمباران‌های خود مدفون می‌کنند و دم از حقوق بشر می‌زنند، گفت‌وگو کنیم.
آنها بگویند که شما نباید موشک و اسلحه داشته باشید که هر وقت دلشان خواست ما را بمباران کنند و نتوانیم از خودمان دفاع کنیم.
مسعود پزشکیان تصریح کرد:تمام تحریم‌ها را تشدید کرده‌اند و حال می‌گویند که بیایید با هم صحبت کنیم، اول ثابت کن که اهل گفت‌وگو هستی بعد می‌توانیم با هم صحبت کنیم اما اینها بدین معنا نیست که ما برای تامین آب و نان و معیشت و زندگی خود گرفتار شویم، باید دست به دست هم دهیم تا بحران‌ها را پشت سر بگذاریم و کشور را به چشم‌انداز مورد نظر رهبر معظم انقلاب برسانیم.
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در این زمینه تاکید دارد که فشار حداکثری یک تجربه شکست خورده است و امتحان مجددا آن هم به شکست دیگر منجر خواهد شد.
ایران پیش از این در قالب هشت دور مذاکرات در وین برای احیای برجام شرکت کرد و حداکثر انعطاف‌پذیری و تعهد خود را در حفظ این توافق نشان داد اما دولت‌های اروپایی و آمریکا به جای بهره‌برداری از فرصت موجود، با یک محاسبه غلط روند دیپلماسی را به بن‌بست کشاندند.
در واقع این ترامپ و دولت آمریکا بود که از برجام خارج شد و اروپایی ها به ویژه سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه نیز نشان دادند که از اراده واقعی برای تصمیم گیری بدون اجازه آمریکا و انجام تعهدات برخوردار نیستند.
آمریکای ترامپ را می توان نمونه ای عیان و نمادی از قلدری بین المللی این کشور در جهان دانست؛ آمریکایی که به راحتی از توافقات و پیمان های بین المللی خارج می شود، به تعهدات خود عمل نمی کند، مداخله در مناطق و کشورهای دیگر را به رسمیت می شناسد و از تروریسم دولتی حمایت می کند.
همچنین راستی آزمایی ها از عملکرد اروپایی ها به ویژه سه کشور مهم اروپایی نشان می دهد که با وجود برخی اختلافات با دولت ترامپ، این سه کشور در بیشتر موارد در کنار آمریکا حرکت می کنند.
پس مساله امروز ما گفت‌وگو کردن یا پرهیز از گفت‌وگو نیست.
موضوع اصلی تعیین و توافق درباره منافع ملی، سپس افزایش قدرت ملی است.
همانطور که رهبر انقلاب اسلامی در سخنان روز شنبه خود تاکید داشتند: مساله آنها فقط مساله هسته‌ای نیست، بلکه مذاکره برای آنها راه و مسیری برای طرح توقعات جدید از جمله در زمینه امکانات دفاعی و توانایی‌های بین‌المللی و بیان انتظاراتی از این قبیل است که فلان کار را نکنید، با فلان کس دیدار نکنید، برد موشک را از فلان قدر بیشتر نکنید که قطعاً این موارد از طرف ایران پذیرفته و برآورده نمی‌شود.
(۱۴۰۳/۱۲/۱۸)