نظریات و رهنمودهای بزرگان جهان ائمه معصومین سلام الله علیهم در رابطه با توکل به خداوند در انجام کارها

امام صادق عليه السلام :

 عَجِبتُ لِمَن فَزِعَ مِن أربَعٍ كيفَ لا يَفزَعُ إلى أربَعٍ ؟ ! عَجِبتُ لِمَن خاف كيفَ لا يَفزَعُ إلى قولِهِ عَزَّ و جلَّ : «حَسْبُنا اللّه ُ و نِعمَ الوَكيلُ» (آل عمران،173)  ! فإنّي سَمِعتُ اللّه َ جلَّ جلالُهُ يقولُ بِعَقِبِها : «فانقَلَبوا بِنِعمَةٍ مِنَ اللّه ِ و فَضلٍ لَم يَمسَسْهُم سُوءٌ» (آل عمران،174) و عَجِبتُ لِمَنِ اغتَمَّ كيفَ لا يَفزَعُ إلى قولِهِ عَزَّ و جلَّ : «لا إلهَ إلاّ أنتَ سُبحانَكَ إنّي كُنتُ مِنَ الظَّالِمِينَ» (انبیاء،87) فإنّي سَمِعتُ اللّه َ عَزَّ و جلَّ يقولُ بِعَقِبِها : «فاسْتَجَبْنا لَهُ و نَجَّيناهُ مِنَ الغَمِّ و كَذلكَ نُنْجِي المُؤْمِنينَ» (انبیا،88).و عَجِبتُ لمَن مُكِرَ بهِ كيفَ لا يَفزَعُ إلى قولِهِ : «وَ أُفَوِّضُ أمرِي إلَى اللّه ِ إنَّ اللّه َ بَصيرٌ بالعِبادِ» (غافر،44)فإنّي سَمِعتُ اللّه َ جلَّ و تَقَدَّسَ يقولُ بِعَقِبِها : «فَوَقاهُ اللّه ُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا» (غافر،45).و عَجِبتُ لِمَن أرادَ الدنيا و زينَتَها كيفَ لا يَفزَعُ إلى قولِهِ تباركَ و تعالى : «ما شاءَ اللّه ُ لا قُوَّةَ إلاّ باللّه ِ»(کهف،39).فإنّي سَمِعتُ اللّه َ عزَّ اسمُهُ يقولُ بعَقِبِها : «إنْ تَرَنِ أنا أقلَّ مِنكَ مالاً وَ وَلَدا * فعَسَى رَبِّي أنْ يُؤْتِيَنِ خَيرا مِن جَنَّتِكَ» .(کهف،40)و عسى مُوجِبَةٌ

در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى هراسد، اما چگونه به چهار چيز پناه نمى برد! در شگفتم از كسى كه مى ترسد، اما چرا به اين سخن خداوند عزّ و جلّ پناه نمى برد: «خداوند ما را بس است و او چه نيكو كارگزارى است»؟ زيرا شنيدم كه خداوند جلّ جَلالُه به دنبال اين آيه مى فرمايد: «پس با نعمت و بخششى از جانب خدا، [از ميدان نبرد ]بازگشتند، در حالى كه هيچ آسيبى به آنها نرسيده بود». و در شگفتم از كسى كه اندوهگين مى شود، اما چرا به اين سخن خداوند عزّ و جلّ پناه نمى برد: «معبودى جز تو نيست، منزّهى تو، راستى كه من از ستمكاران بودم»؟ زيرا شنيدم كه خداوند عزّ و جلّ به دنبال آن مى فرمايد: «پس [دعاى ]او را برآورده كرديم و او را از اندوه رهانيديم و مؤمنان را چنين نجات مى دهيم»و در شگفتم از كسى كه به او نيرنگ زده مى شود، اما چرا به اين سخن خداوند پناه نمى برد: «و كارم را به خدا مى سپارم، همانا خداوند به [حال ]بندگان بيناست»؟ زيرا شنيدم كه خداوند جلّ و تَقَدَّسَ به دنبال آن مى فرمايد: «پس، خداوند او را از عواقب سوء آنچه نيرنگ مى كردند، حفظ نمود»و در شگفتم از كسى كه خواهان دنيا و زيب و زيور آن است، چرا به اين سخن خداوند تبارك و تعالى پناه نمى برد: «آنچه خدا خواهد، نيرويى جز به [قدرت] خدا نيست»؟ زيرا شنيدم كه خداوند عزّ اسمه به دنبال آن مى فرمايد: «اگر مرا از حيث مال و فرزند كمتر از خود مى بينى، اميد است كه پروردگارم بهتر از باغ تو به من عطا فرمايد». اميد در اينجا مفيد ايجاب و قطعيت است.

( الخصال : ۲۱۸/۴۳)

امام رضا عليه السلام :

الإيمانُ أربَعةُ أركانٍ : التَّوكُّلُ علَى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ ، و الرِّضا بقَضائهِ ، و التَّسليمُ لِأمرِ اللّه ِ ، و التَّفويضُ إلَى اللّه ِ ، قال عَبدٌ صالِحٌ : «و أُفَوِّضُ أمرِي إلَى اللّه ِ اِنَّ اللّه َ بَصير بِالعِباد فَوَقاهُ اللّه ُ سَيّئاتِ ما مَكَروا» .
 ايمان چهار ركن دارد: توكّل بر خداوند عزّ و جلّ ، خشنودى از قضاى او، تسليم در برابر امر خدا و وا گذاشتن كارها به خدا. بنده اى صالح گفته است: «و كارم را به خدا مى سپارم. خداست كه به [حال ]بندگان ، بيناست پس خداوند او را از عواقب سوء آنچه نيرنگ مى كردند حفظ نمود».

( بحار الأنوار : ۷۱/۱۳۵/۱۳ )

ثمرات وا گذاشتن كارها به خدا

امام على عليه السلام :

مَن فَوَّضَ أمرَهُ إلَى اللّه ِ سَدَّدَهُ .
هر كس كار خود را به خدا وا گذارد، خداوند كار او را به سامان آورد.

( غرر الحكم : ۸۰۷۰ )

امام حسن عليه السلام : 

مَنِ اتَّكَلَ على حُسنِ الاختيارِ مِن اللّه ِ لَهُ ، لم يَتَمَنَّ أنّهُ في غيرِ الحالِ التي اختارَها اللّه ُ لَهُ .
كسى كه به حُسنِ انتخاب خدا براى خود تكيه كند، جز حالتى را كه خدا برايش گزينش كرده است حال ديگرى براى خويش آرزو نكند.

( تحف العقول : ۲۳۴ )

امام باقر عليه السلام ـ در سفارش به جابر بن يزيد جعفى ـ فرمود :

تَخَلَّصْ إلى راحَةِ النفسِ بصِحَّةِ التَّفويضِ .
با تفويضِ درست، به آسايش نفْس دست پيدا كن.

( تحف العقول : ۲۸۵ )

مصباح الشريعة ـ در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده است ـ :

 المُفَوِّضُ أمرَهُ إلَى اللّه ِ في راحَةِ الأبَدِ و العَيشِ الدائمِ الرَّغَدِ ، و المُفوِّضُ حقّا هُو العالي عن كُلِّ هِمَّةٍ دُونَ اللّه ِ ، كقَولِ أميرِ المؤمنينَ عليِّ بنِ أبي طالبٍ عليه السلام نَظما :

 كسى كه كار خود را به خدا وا گذارد، در آسايش جاودان و زندگى اى هميشه خوش است. و وا گذارنده حقيقى كسى است كه از هر خواهش و خواسته اى جز خدا دست شويد. همچون اين سخن منظوم امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام :

میزان الحکمه،جلد نهم.