خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه؛ چند سالی است که صندلی‌های دانشگاه‌ها خالی می‌ماند و نظام آموزش عالی تصمیم گرفته است که با تعریف مراحل تکمیل ظرفیت این ظرفیت‌های خالی را تکمیل کند.
در تازه‌ترین مصوبه جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در اول دی ماه ۱۴۰۳ مصوب شد که برای ظرفیت‌های خالی مانده آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ پذیرش دانشجو در نوبت بهمن ماه ۱۴۰۳ صورت پذیرد.
به این ترتیب دانشجویانی که در کنکور سراسری هم پذیرفته شده‌اند می‌توانند رشته‌های بدون آزمون را قبول کنند و در عین حال داوطلبانی که در هیچ کنکوری شرکت نکرده‌اند نیز می‌توانند با اطلاع از ضوابط شرکت در این مدل پذیرش رشته مورد علاقه خود را صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی انتخاب کنند.
نگاهی اجمالی به دفترچه راهنمای انتخاب رشته مرحله تکمیل ظرفیت رشته محل‌های پذیرش صرفاً با سوابق تحصیلی سراسری (نوبت بهمن ماه سال ۱۴۰۳) نشان می‌دهد که ظرفیتی معادل یک چهارم پذیرش رشته‌های با آزمون کنکور سراسری در دانشگاه‌ها خالی است.
ظرفیت نهایی در پذیرش تکمیل ظرفیت نوبت بهمن ماه تعداد ۱۶۶ هزار و ۷۶۸ نفر است و ۱۷۲ نفر در بخش‌های ویژه از جمله کاردانی سهمیه مناطق محروم و مناطق زلزله زده، سیل زده و متقاضیان بومی جنوب استان کرمان پذیرفته می‌شوند بررسی‌ها نشان می‌دهد ظرفیت نهایی در پذیرش تکمیل ظرفیت نوبت بهمن ماه تعداد ۱۶۶ هزار و ۷۶۸ نفر است و همچنین ۱۷۲ نفر در بخش‌های ویژه از جمله کاردانی سهمیه مناطق محروم و مناطق زلزله زده، سیل زده و متقاضیان بومی جنوب استان کرمان پذیرفته می‌شوند.
عدم تمایل به ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها به مرز هشدار رسیده تا حدی که از میان حدود یک میلیون و ۱۸۰ هزار نفر داوطلب شرکت کننده در کنکور سراسری ۱۴۰۳ تعداد یک میلیون و ۳۰ هزار و ۵۱۵ نفر مجاز به انتخاب رشته شدند و در نهایت حدود ۶۵۰ هزار نفر فرم انتخاب رشته خود را در رشته‌های با آزمون تکمیل کردند و از میان آنها تعداد ۵۰۰ هزار ۷۹۰ نفر پذیرفته شدند.
همین وضعیت در رشته‌های بدون آزمون به مراتب در وضعیت بدتری قرار دارد.
همزمان با انتخاب رشته کنکور سراسری، انتخاب رشته‌های بدون آزمون هم انجام شد و در آن بخش نیز حدود ۸۵ هزار نفر انتخاب رشته کردند، این در حالی بود که ظرفیت رشته‌های بدون آزمون بیش از ۳۰۰ هزار نفر بود، از همین رو با خالی ماندن حدود ۱۶۶ هزار صندلی دوباره مرحله تکمیل ظرفیت اجرا شد.
نکته مهم در پذیرش دانشجو برای تکمیل ظرفیت‌های خالی مانده سال ۱۴۰۳ این است که ظرفیت اصلی به دوره‌های پیام نور و غیرانتفاعی اختصاص دارد و دانشگاه‌های بزرگ سهمی در این نوع پذیرش ندارند و بخش عمده ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های بزرگ با رشته‌های با آزمون تکمیل شده است.
نکته دیگر این است که تعداد مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی چندین برابر تعداد دانشگاه‌های دولتی هر استانی است و از همین رو هم ظرفیت‌های بسیاری از این مراکز خالی مانده است.
بررسی ظرفیت این مرحله از پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور نشان می‌دهد که گروه‌های علوم انسانی و علوم ریاضی و فنی به ترتیب دارای بیشترین ظرفیت خالی مانده‌اند و برخلاف اینکه پیش از این ظرفیت رشته‌های گروه هنر همواره در زمان کنکور سراسری تکمیل می‌شد اما گروه هنر نیز ظرفیت خالی مانده، پیدا کرده است.
ظرفیت رشته‌های بدون آزمون در میان گروه‌های آزمایشی ۵۸ درصد به گروه علوم انسانی، ۲۵ درصد به گروه علوم ریاضی و فنی، ۹ درصد به گروه علوم تجربی، ۵ درصد به گروه زبان‌های خارجی و ۳ درصد به گروه هنر اختصاص دارد.
ظرفیت رشته‌های بدون آزمون در پذیرش نوبت بهمن ماه ۱۴۰۳ به تفکیک گروه‌ها و دوره‌ها
گروه آزمایشی کل ظرفیت روزانه نوبت دوم پیام نور غیرانتفاعی مجازی مجازی غیرانتفاعی پردیس خودگردان علوم انسانی ۹۶۵۰۷ ۶۰۳ ۱۳۰ ۵۹۳۶۹ ۳۵۳۲۱ ۲۳ ۱۰۴۴ ۱۷ علوم ریاضی و فنی ۴۱۷۲۷ ۲۰۱۵ ۵۹۶ ۱۲۳۴۵ ۲۶۴۷۰ ۱۱۲ ۹۸ ۹۱ علوم تجربی ۱۵۰۰۹ ۲۸۶۰ ۷۶۱ ۸۳۱۸ ۳۰۵۰ - - ۲۰ زبان‌های خارجی ۷۷۹۲ ۲۱۰ ۲۶ ۴۶۰۷ ۲۸۷۹ - ۵۹ ۱۱ هنر ۵۷۳۳ ۷۵ ۴۸ ۱۵۳۹ ۴۰۷۱ - - -
در میان بررسی بیشتر تکمیل ظرفیت رشته‌های بدون آزمون این نکته به چشم می‌خورد که پیش از این رقابت اصلی کنکور به گفته دست اندرکاران این حوزه بیشتر در میان رشته‌های پرطرفدار بود و این نکته همواره مورد تاکید بود که داوطلبان واقعی در دانشگاه‌های بزرگ بر سر صندلی رشته‌های پرطرفدار سه گروه اصلی انسانی، ریاضی و تجربی رقابت می‌کنند اما حالا در میان رشته‌هایی که برای آنها ظرفیت خالی دیده می‌شود این رشته‌ها نیز وجود دارند.
حقوق، روانشناسی و مدیریت بازرگانی و حسابداری در گروه علوم انسانی، مهندسی برق، مهندسی کامپیوتر، مهندسی صنایع، مهندسی معماری و مهندسی عمران در گروه علوم ریاضی و فنی، شیمی و زیست شناسی در گروه علوم تجربی با ظرفیت‌هایی بالای هزار نفر جزء رشته‌هایی با ظرفیت خالی هستند.
رشته‌هایی با ظرفیت بیش از هزار نفر در مرحله تکمیل ظرفیت پذیرش بدون آزمون بهمن ماه ۱۴۰۳
مقطع کارشناسی ظرفیت (نفر) حسابداری ۸۸۶۱ مدیریت بازرگانی ۸۵۵۸ مدیریت دولتی ۵۷۱۴ مهندسی کامپیوتر ۵۵۰۸ روانشناسی ۴۵۹۷ مدیریت صنعتی ۴۳۳۷ حقوق ۴۳۰۷ مترجمی زبان انگلیسی ۴۳۰۰ فقه و مبانی حقوق اسلامی ۳۸۲۲ مهندسی صنایع و سیستم‌ها ۳۷۱۵ علوم ورزشی ۳۶۷۸ مهندسی معماری ۳۶۳۷ مهندسی عمران ۳۵۹۷ مدیریت مالی ۳۵۴۵ مدیریت امور بانکی ۳۴۰۱ مهندسی برق ۲۹۵۰ مشاوره ۲۸۵۸ مددکاری اجتماعی ۲۸۴۰ مدیریت کسب و کار ۲۳۲۶ جامعه شناسی ۲۲۶۸ علوم تربیتی ۲۲۰۰ اقتصاد ۲۱۴۷ زیست شناسی سلولی و مولکولی ۲۱۲۲ گردشگری ۲۰۵۷ مهندسی مکانیک ۱۹۷۲ زبان و ادبیات فارسی ۱۸۳۵ شیمی کاربردی ۱۷۵۶ علوم سیاسی ۱۶۴۵ مهندسی شهرسازی ۱۶۱۵ زبان و ادبیات انگلیسی ۱۵۹۰ علوم قرآن و حدیث ۱۵۰۲ مدیریت بیمه ۱۴۷۳ آموزش زبان انگلیسی ۱۴۶۳ شیمی محض ۱۳۴۲ مهندسی پزشکی ۱۳۰۰ جغرافیا ۱۲۱۸ علوم کامپیوتر ۱۲۱۲ زمین شناسی ۱۰۴۹ ریاضیات و کاربردها ۱۰۳۰ تاریخ ۱۰۱۵ روابط عمومی ۱۰۰۹ مقطع کاردانی ظرفیت (نفر) کاردانی حسابداری ۴۷۶۵ کاردانی معماری ۲۴۱۸ کاردانی مدیریت صنعتی کاربردی ۱۹۸۹ کاردانی امور بانکی ۱۵۷۰ کاردانی امور مالی و مالیاتی ۱۳۵۴ کاردان فنی الکترونیک ۱۲۲۶
در میان رشته‌ها هم البته رشته‌هایی هستند که تعداد کمی ظرفیت دارند.
کمترین ظرفیت به رشته‌های بانکداری اسلامی با ۲ نفر، ایران شناسی با ۹ نفر و مهندسی خط و سازه‌های ریلی با ۱۰ نفر اختصاص دارد.
همچنین در بخش کاردانی کمترین ظرفیت با ۱۸ نفر متعلق به کاردانی تکنولوژی مرتع و آبخیزداری است.
رشته‌هایی با ظرفیت کمتر از ۲۰ نفر در مرحله تکمیل ظرفیت پذیرش بدون آزمون بهمن ماه ۱۴۰۳
مقطع کارشناسی ظرفیت (نفر) بانکداری اسلامی ۲ ایران شناسی ۹ مهندسی خط و سازه‌های ریلی ۱۰ آهنگسازی ۱۵ علوم ارتباطات اجتماعی ۱۶ زبان و ادبیات کردی ۱۶ معارف اسلامی و ادیان ۱۸ طراحی و چاپ پارچه ۱۸ علوم آزمایشگاهی دامپزشکی ۱۸ معارف اسلامی و تاریخ ۱۹ معارف اسلامی و علوم سیاسی ۱۹ مقطع کاردانی ظرفیت (نفر) کاردانی تکنولوژی مرتع و آبخیزداری ۱۸
همچنین بررسی شرایط گروه‌های آزمایشی پنجگانه علوم انسانی، علوم تجربی، علوم ریاضی و فنی، زبان‌های خارجی و هنر نشان می‌دهد که بخش اصلی ظرفیت‌های این گروه‌ها به دوره‌های پیام نور و غیرانتفاعی اختصاص دارد و پس از آن بخش کمی به دوره‌های روزانه و نوبت دوم و کمترین سهم به دوره‌های مجازی اختصاص یافته است.
در این میان برخی رشته‌های وزارت بهداشت از جمله کاردانی‌های «بهداشت حرفه ای»، «بهداشت عمومی گرایش بهداشت خانواده» و «بهداشت عمومی گرایش مبارزه با بیماری ها» نیز با ظرفیت حدود یکی و دو نفر جزو ظرفیت‌های خالی مانده هستند و از آنجایی که این رشته‌ها پذیرش متفاوت و با تعهدات خاص دارند قابل توجه است که افراد بومی هم ظرفیت این رشته‌ها را تکمیل نکرده‌اند.
از سوی دیگر نیز استان‌های برخوردار از جمله استان‌های مازندران، اصفهان و فارس دارای بیشترین ظرفیت خالی در میان رشته‌های بدون آزمون پذیرش بهمن ماه ۱۴۰۳ هستند.
در این میان کمترین ظرفیت مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد است.
ظرفیت استان‌های کشور در پذیرش رشته‌های بدون آزمون نوبت بهمن ماه ۱۴۰۳
استان ظرفیت (نفر) کهگیلویه و بویراحمد ۱۵۷۹ چهارمحال و بختیاری ۱۷۵۸ لرستان ۱۹۵۵ کردستان ۲۰۴۵ اردبیل ۲۱۸۱ البرز ۲۴۴۰ ایلام ۲۵۲۴ خراسان شمالی ۲۶۰۹ خراسان جنوبی ۲۶۲۰ هرمزگان ۲۷۱۵ کرمانشاه ۲۹۲۸ مرکزی ۳۱۰۷ زنجان ۳۲۴۲ همدان ۳۲۵۳ بوشهر ۳۴۱۰ سیستان و بلوچستان ۳۶۵۸ قم ۳۶۵۹ گیلان ۴۴۰۸ یزد ۴۸۸۱ گلستان ۵۱۶۸ سمنان ۵۷۳۵ آذربایجان غربی ۶۱۲۰ کرمان ۶۵۳۵ قزوین ۶۵۳۶ آذربایجان شرقی ۷۰۴۹ خوزستان ۷۹۳۹ تهران ۹۴۹۵ خراسان رضوی ۹۹۷۵ فارس ۱۳۸۹۴ اصفهان ۱۶۱۶۰ مازندران ۱۷۱۹۰
در رشته محل‌های بدون آزمون و پذیرش صرفاً با سوابق تحصیلی ملاک پذیرش متقاضیان شاخه نظری، معدل کتبی دیپلم و متقاضیان شاخه فنی و حرفه‌ای و یا کاردانش، معدل کل دیپلم آنان با توجه به ضریب تاثیر اعمال سوابق تحصیلی مندرج در دفترچه راهنما تعریف شده است و متقاضی می‌تواند بدون توجه به نوع مدرک دیپلم و از تمامی گروه‌های تحصیلی نسبت به انتخاب رشته اقدام کند.
شرایط و ضوابط ثبت نام و انتخاب رشته در این مرحله از پذیرش در رشته‌های تحصیلی دوره‌های مختلف تحصیلی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی برای سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ همانند سایر ضوابط پذیرش است و داوطلبان می‌توانند با مطالعه دفترچه راهنما تا ساعت ۲۴ امروز دوشنبه ۲۴ دی ماه ۱۴۰۳ تعداد ۱۵۰ کدرشته را انتخاب کنند.
به نظر می‌رسد عدم تمایل به تحصیل در میان داوطلبان کنکور به مرحله‌ای رسیده است که نظام آموزش عالی باید تدابیری برای آن بیاندیشد و طرحی نو در اندازد که این تعداد مراکز آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی و یا دانشگاه پیام نور و مراکز فنی حرفه‌ای که با نام دانشگاه مهارت شناخته می‌شوند و متولی اصلی دوره‌های کاردانی هستند، بتوانند به اندازه هزینه‌های خود درآمد از پذیرش دانشجو داشته باشند.