روز اهدای خون

تاریخ روز جهانی اهدای خون

هر سال روز ۱۴ ژوئن روز جهانی اهدای خون نامیده می‌شود، ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰ برابر با ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ است.

تاریخچه روز جهانی اهدای خون

سازمان بهداشت جهانی، جامعه بین‌المللی انتقال خون، انجمن بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر و اتحادیه بین‌المللی سازمان‌های اهداکنندگان خون به اتفاق از سال ۲۰۰۴ میلادی (۱۳۸۳) ،۱۴ ژوئن را روز جهانی اهداکننده خون نامگذاری کردند و از همه کشورها خواستند در این روز برای بزرگداشت اهداکنندگان برنامه‌ریزی نمایند. این روز به مناسبت سالروز تولد کارل لنداشتاینر کاشف گروه‌های خونی و برنده جایزه نوبل در سال ۱۹۳۰ انتخاب شد.

شعار روز جهانی اهدای خون

روز جهانی اهدا خون هرسال یک مضمون و درون مایه و شعار دارد، «خون سالم برای همه» موضوع روز اهدای خون در سال ۲۰۱۹ و «برای شخص دیگری در آنجا باشید» موضوع روز اهدای خون در سال ۲۰۱۸ بود.

شعار روز جهانی اهدای خون ۲۰۲۰

مضمون و درون مایه روز اهدای خون در سال ۲۰۲۰ «خون سالم، نجات بخش زندگی» و شعار روز اهدای خون ۲۰۲۰ عبارت است از «اهدا خون برای جهانی سالم تر»

اهدای خون چیست؟

اهدای خون هنگامی رخ می‌دهد که یک فرد سالم به طور داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز انتقال خون هدیه می‌کند. خون اهدا شده پس از انجام آزمایش‌های غربالگری و تأیید سلامتی به منظور تهیه فراورده‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد، یا از طریق بانک خون مراکز درمانی به افراد دیگر تزریق می‌شود.

شرایط اهدای خون

• حداقل سن ۱۸ سال تمام و حداکثر ۶۰ سال (اهداکنندگان مستمر تا ۶۵)
• حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم
• فواصل اهدا خون هر ۸ هفته یک بار مشروط به آنکه تعداد دفعات آن در طول یکسال برای آقایان از ۴ بار و برای خانم‌ها از ۳ بار تجاوز ننماید.
• همراه داشتن اصل کارت شناسایی (شناسنامه، گواهینامه، گذرنامه و برای اهداکنندگان بار اول کارت ملی الزامی است)
• در صورت وجود سابقه موارد زیر حتماً پزشک انتقال خون را در جریان قرار دهید:
  • آلرژی‌ها: تب یونجه و....
  • مصرف دارو
  • سابقه بیماری‌های قلبی و عروقی ریوی کلیوی کبدی
  • سابقه تزریق خون و فرآورده‌های آن
  • سابقه غش صرع تشنج
  • سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی
  • سابقه اعمال جراحی
  • سابقه رفتارهای پر خطر مثل تماس جنسی خارج از چارچوب خانواده
  • سابقه خال‌کوبی، حجامت و تتو
  • سابقه زردی یا یرقان در خود و خانواده
  • مسافرت به مناطق آندمی مالاریا

مراحل اهدای خون

۱- ثبت نام در سیستم که شامل ثبت مشخصات فردی است.

۲- غربالگری پزشکی که شامل مصاحبه پزشک و انجام معاینات ساده (اندازه‌گیری وزن، فشار خون، نبض و درجه حرارت بدن) با هدف تأیید صلاحیت پزشکی اهداکننده برای اهدای خون است. در این مرحله پرسش‌هایی از طرف پزشک، در مورد تاریخچه پزشکی مطرح می‌شود که پاسخگویی دقیق و صحیح به این سوالات، منجر به ارتقای سلامت خون‌های اهدایی و حفظ سلامت خود فرد اهداکننده، در حین اهدای خون خواهد گردید.

۳- آزمایش غلظت خون که با نظر پزشک مستقر در واحد اهدای خون، آزمایشات ساده‌ای برای اندازه‌گیری هموگلوبین خون و غلظت آن انجام می‌گیرد.

۴- خود حذفی که در این مرحله فرد از طریق مطالعه جزوات ویژه خود حذفی و راهنمایی‌های پزشک معاینه، از مواردی که سلامت خون و فرآورده‌های خونی را به خطر می‌اندازد مطلع خواهد شد تا در صورت هرگونه شکی در مورد سلامت خونش، از اهدای خون انصراف نماید.

۵- خون‌گیری که شامل استریل کردن ناحیه چین آرنج، ورود سوزن خون‌گیری، دریافت خون و خارج کردم سوزن است. کل مرحله خون‌گیری از زمان خوابیدن روی تخت تا خارج کردن سوزن خون‌گیری، حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد.

۶- نیرو بخشی که شامل دقایقی استراحت همراه با مراقبت کادر پزشکی از اهداکننده و پذیرایی مختصر با آب میوه و شیرینی است.

مقدار اهدای خون

حجم خون جمع‌آوری شده در اکثر کشورها، ۴۵۰ میلی لیتر یعنی کمتر از ۱۰ درصد حجم کل خون است (یک فرد بالغ به طور متوسط ۵/۴ تا ۵/۵ لیتر خون دارد). در بعضی کشورها ۲۵۰ میلی لیتر خون گرفته می‌شود. بدن انسان مایع از دست رفته را بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت جبران می‌کند. گاهی این زمان تا ۳۶ ساعت هم طول می‌کشد میزان گلبول قرمز خون از دست رفته ظرف مدت ۳ هفته جایگزین می‌شود و میزان آهن خون طی مدت ۸ هفته جایگزین می‌شود.