اِنَّ الَّذينَ آمَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ اُولئِكَ هُمْ خَيْرُ البَريَّةِ؛[سوره بينه ، آيه ۷]
۱ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لاَِهْلِهِ وَاَنَا خَيْرُكُمْ لاَِهْلى ما اَكْرَمَ النِّساءَ اِلاّ كَريمٌ وَ لااَهانَهُنَّ اِلاّ لَئيمٌ؛
بهترين شما كسى است كه براى خانواده خود بهتر باشد و من از همه شما براى خانواده ام بهترم، زنان را گرامى نمى دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمى كند،مگر شخص پَست و بى مقدار.[نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۰]
۲ پيامبر صلي الله عليه و آله:شَرُّ النّاسِ الضَّيِّقُ عَلى اَهْلِهِ، قالوا يا رَسُولَ اللّه ِ وَ كَيْفَ يَكُونُ ضَيِّقاعَلى اَهْلِهِ قالَ: الرَّجُلُ اِذا دَخَلَ بَيْتَهُ خَشَعَتِ امْرَأَتُهُ وَ هَرَبَ وَلَدُهُ وَ فَرَّ فَاِذا خَرَجَضَحِكَتِ امْرَأَتُهُ وَ اسْتَأْنَسَ اَهْلُ بَيْتِهِ؛
بدترين مردم كسى است كه بر خانواده اش سخت گير باشد. گفتند اى رسول خدا!سخت گيرى بر خانواده چگونه است؟ فرمودند: مرد وقتى وارد خانه شود، همسرش از اوهراسان و فرزندان از او گريزان شده، فرار كنند و چون بيرون رود همسرش شاد گردد وخانواده اش با يكديگر انس گيرند.[مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج ۸، ص ۲۵]
۳ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُكُمْ مَنْ يُرْجى خَيْرُهُ وَ يُؤْمَنُ شَرُّهُ؛
بهترين شما كسى است كه به خيرش اميدوار و از شرّش در امان باشند.[نهج الفصاحه، ح۱۵۲۶]
۴ پيامبر صلي الله عليه و آله:شَرُّكُمْ مَنْ لا يُرجى خَيْرُهُ وَ لا يُؤْمَنُ شَرُّهُ؛
بدترين شما كسى است كه به خيرش اميدى نيست و از شرش امانى نباشد.[نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۶]
۵ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُ اِخْوانِكُمْ مَنْ اَهْدى اِلَيْكُمْ عُيوبَكُمْ؛
بهترين برادران شما كسى است كه عيب هايتان را به شما هديه كند.[نهج الفصاحه، ح ۱۵۰۹]
۶ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَعْفو عَنِ الزَّلَّةِ وَ لا يَسْتُرُ الْعَوْرَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه خطا را نمى بخشد و عيب (ديگران) را نمى پوشاند.[غررالحكم، ج۴، ص۱۷۵، ح ۵۷۳۵]
۷ پيامبر صلي الله عليه و آله:خيارُكُمْ اَحْسَنُكُمْ قَضاءً لِلدَّيْنِ؛
بهترين شما كسانى هستند كه قرض خود را بهتر ادا كنند.[نهج الفصاحه، ح ۱۴۷۴]
۸ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَعْتَقِدُ الاَْمانَةَ وَ لا يَجْتَنِبُ الْخيانَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه پايبند به امانت نباشد و از خيانت دورى نكند.[غررالحكم، ج۴، ص۱۷۵، ح ۵۷۳۴]
۹ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُكُمْ مَنْ لَمْ يَتْرُكْ آخِرَتَهُ لِدُنْياهُ وَلا دُنْياهُ لآِخِرَتِهِ وَ لَمْ يَكُنْ كَلاًّعَلَى النّاسِ؛
بهترين شما كسى است كه آخرت خود را براى دنيا و دنياى خود را براى آخرت رهانكند و سربار مردم نباشد.[نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۵]
۱۰ پيامبر صلي الله عليه و آله:يا عَلىُّ، شَرُّ النّاسِ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْياهُ وَ شَرٌّ مِنْ ذلِكَ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْيا غَيْرِهِ؛
اى على، بدترين مردم كسى است كه آخرت خود را به دنياى خود بفروشد و بدتر از اوكسى است كه آخرت خود را به دنياى ديگرى بفروشد.[بحارالأنوار، ج ۷۷، ص ۴۶، ح ۳]
۱۱ پيامبر صلي الله عليه و آله:خيارُ اُمَّتى مَنْ دَعا اِلَى اللّه ِ تَعالى وَحَبَّبَ عِبادَهُ اِلَيْهِ؛
بهترين امت من كسانى هستند كه مردم را به سوى خدا دعوت و بندگانش را محبوباو كنند (با اطاعت از امر و نهى خداوند محبت او بدست مى آيد).[نهج الفصاحه، ح ۱۴۷۱]
۱۲ پيامبر صلي الله عليه و آله:يا عَلىُّ شَرُّ النّاسِ مَنِ اتَّهَمَ اللّه َ فى قَضائِهِ؛
اى على، بدترين مردم كسانى هستند كه خداوند را در قضا و قدرش (به بى عدالتى)متهم كنند.[الفقيه، ج ۴، ص ۳۶۳، ح۳]
۱۳ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُ الرِّجالِ مِنْ اُمَّتِىَ الَّذينَ لايَتَطاوَلونَ عَلى اَهْليهِمْ وَ يَحِنّونَ عَلَيْهِمْوَ لا يَظْلِمونَهُمْ؛
بهترين مردان امت من كسانى هستند كه نسبت به خانواده خود خشن نباشند،اهانت نكنند، دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نكنند.[مكارم الاخلاق، ص ۲۱۶]
۱۴ پيامبر صلي الله عليه و آله:شَرُّ النّاسِ مَنْ اَكْرَمَهُ النّاسُ اتِّقاءَ شَرِّهِ؛
بدترين مردم كسى است كه ديگران از ترس شرش به او احترام بگذارند.[مكارم الاخلاق، ص ۴۳۳]
۱۵ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرآنَ وَ عَلَّمَهُ؛
بهترين شما كسى است كه قرآن بياموزد و آموزش دهد.[نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۴]
۱۶ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ يَخْشَى النّاسَ فى رَبِّهِ وَ لا يَخْشى رَبَّهُ فِى النّاسِ؛
بدترين مردم كسانى هستند كه در اطاعت از خدا از مردم بترسند ولى در اطاعت ازمردم از خدا نترسند.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۴۰]
۱۷ پيامبر صلي الله عليه و آله:اِنَّ مِنْ خَيْرِ نِسائِكُمْ الْوَلودَ الْوَدودَ السَّتيرَةَ الْعَفيفَةَ الْعَزيزَةَ فى اَهْلِهَاالذَّليلَةَ مَعَ بَعْلِهَا الْمُتَبَرِّجَةَ مَعَ زَوْجِهَا الْحَصانَ مَعَ غَيْرِهِ الَّتى تَسْمَعُ قَوْلَهُ وَ تُطيعُ اَمْرَهُوَ اِذا خَلا بِها بَذَلَتْ لَهُ ما اَرادَ مِنْها؛
بهترين زنان شما، زنى است زايا، بسيار مهربان، باحجاب، پاكدامن، در ميانخويشاوندان خود عزيز و در برابر شوهرش متواضع باشد، خودش را براى شوهرشبيارايد و از ديگران حفظ كند، از شوهرش حرف شنوى داشته باشد و امر او را اطاعتنمايد و در خلوت خواسته شوهرش را برآورده نمايد.[من لايحضره الفقيه، ج۳، ص ۳۸۹،ح ۴۳۷۶]
۱۸ پيامبر صلي الله عليه و آله:مِنْ شَرِّ نِسائِكُمْ؛ الذَّليلَةُ فى اَهْلِهَا، العَزيزَةُ مَعَ بَعلِهَا، العَقيمُ الحَقُودُالَّتى لا تَتَوَرَّعُ عَن قَبيحٍ، المُتَبَرِّجَةُ اِذا غابَ عَنْها زَوْجُها، الحِصانُ مَعَهُ اِذا حَضَرَ، الَّتىلا تَسمَعُ قَولَهُ، وَ لا تُطيعُ اَمْرَهُ، فَاِذا خَلابِها تَمَنَّعَتْ تَمَنُّعَ الصَّعْبَةِ عِندَ رُكُوبِها، وَ لاتَقْبَلُ لَهُ عُذرا وَ لا تَغْفِرُ لَهُ ذَنْبا؛
از بدترين زنان شما، زنى است كه در ميان خويشاوندان خود، خوار و در برابر شوهرخود سرسخت باشد، نازا و كينه توز بوده، از زشتى ها دورى نكند، در غياب شوهرشزينت خود را نمايش دهد ولى در حضور او از اين كار خوددارى كند، از شوهرشحرف شنوى نداشته باشد و امر او را اطاعت نكند، در خلوت با او چون شترى سركشبهره ندهد و هيچ عذرى را از شوهرش نپذيرد و هيچ خطايى را از او نبخشد.[من لا يحضره الفقيه، ج ۳، ص ۳۹۱،ح ۴۳۷۶]
۱۹ پيامبر صلي الله عليه و آله:اِنَّ مِنْ خَيْرِ رِجالِكُمُ التَّقِىُّ النَّقِىُّ السَّمِحُ الْكَفَّيْنِ النَّقىُّ الطَّرَفَيْنِ البَرُّبِوالِدَيْهِ وَلا يُلْجِى ءُ عِيالَهُ اِلى غَيْرِهِ؛
به درستى كه از بهترين مردان شما كسى است كه با تقوا، پاك، با سخاوت، حلال زاده،حلال خور، پاكدامن، پرهيزگار از ناسزاگويى باشد و به پدر و مادر خود نيكى كند وخانواده خود را به پناه ديگرى نفرستد.[كافى، ج ۲، ص ۵۷، ح ۷]
۲۰ پيامبر صلي الله عليه و آله:شَرُّ النّاسِ الظّانُّونَ وَ شَرُّ الظّانِّينَ المُتَجَسِّسونَ وَ شَرُّ الْمُتَجَسِّسينَالقَوّالونَ وَ شَرُّ القَوّالينَ الهَتّاكونَ؛
بدترين مردم، بدگمانانند و بدترين بدگمانان تجسس كنندگانند و بدترين تجسسكنندگان بازگو كنندگانند و بدترين بازگو كنندگان پرده درانند.[مستدرك الوسائل، ج ۹، ص ۱۴۷، ح ۱۵]
۲۱ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُكُمْ مَنْ اَطابَ الْكَلامَ وَاَطْعَمَ الطَّعامَ وَ صَلّى بِاللَّيلِ وَالنّاسُ نيامٌ؛
بهترين شما كسى است كه خوش زبان باشد، به ديگران طعام بدهد و هنگامى كهمردم در خوابند نماز (شب) بخواند.[عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۷۱]
۲۲ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ يَبْتَغِى الْغَوائِلَ لِلنّاسِ؛
بدترين مردم كسى است كه بدخواه ديگران باشد.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۴۱]
۲۳ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُ اَهْلِ الدُّنْيا وَ اَهْلِ الآْخِرَةِ اَخْلاقا مَنْ يَعْفو عَمَّنْ ظَلَمَهُ وَ مَنْ يُعْطىمَنْ حَرَمَهُ وَ مَنْ يَصِلُ مَنْ قَطَعَهُ مِنْ ذَوى اَرْحامِهِ وَ اَهْلِ وِلايَتِهِ؛
بهترين اهل دنيا و آخرت از نظر اخلاق كسى است كه اگر كسى به او ستم كرده،عفوش نمايد و به كسى كه محرومش نموده عطا كند و با خويشاوندان و دوستانش كه باوى قطع رابطه كرده اند، رابطه برقرار كند.[مستدرك الوسائل، ج ۹، ص ۱۰،ح ۱۰۰۵۲]
۲۴ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَقْبَلُ الْعُذرَ وَ لا يُقيلُ الذَّنْبَ؛
بدترين مردم كسى است كه عذر را نمى پذيرد و گناه را نمى بخشد.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۶۵، ح ۵۶۸۵]
۲۵ امام على عليه السلام:خَيْرُ هذِهِ الاُْمَّةِ النَّمَطُ الاَْوْسَطُ؛
بهترين اين امت، ميانه روها هستند.[بحارالأنوار، ج ۴، ص ۴۱، ح ۱۸]
۲۶ پيامبر صلي الله عليه و آله:اِنَّ شَرَّ النّاسِ عِنْدَ اللّه ِ تَعالى يَوْمَ القيامَةِ عالِمٌ لا يَنْتَفِعُ بِعِلْمِهِ؛
بدترين مردم نزد خداوند در روز قيامت عالمى است كه از علم خود بهره نگيرد.[امالى، الطوسى، ص ۵۲۷]
۲۷ امام على عليه السلام:خَيْرُ النّاسِ مَنْ كافى عَلَى الْقَبيحِ بِالْجَميلِ؛
بهترين مردم كسى است كه در برابر بدى، خوبى نمايد.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۸، ح ۵۷۵۰]
۲۸ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ كافى عَلَى الْجَميلِ بِالْقَبيحِ؛
بدترين مردم كسى است كه در برابر خوبى، بدى نمايد.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۸، ح ۵۷۵۰]
۲۹ امام على عليه السلام:خَيْرُ العِبادِ مَنْ اِذا اَحْسَنَ اسْتَبْشَرَ وَ اِذا اَساءَ اسْتَغْفَرَ؛
بهترين بندگان خدا كسى است كه اگر كار نيك انجام دهد شاد شود و اگر بدى نمايد،آمرزش طلبد.[غررالحكم، ج ۳، ص ۴۳۳، ح ۵۰۱۹]
۳۰ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ يَرى اَنَّهُ خَيْرُهُمْ؛
بدترين مردم كسى است كه خود را بهتر از ديگران بداند.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۶۸، ح ۵۷۰۱]
۳۱ امام على عليه السلام:خَيْرُ اِخْوانِكَ مَنْ دَعاكَ اِلى صِدْقِ الْمَقالِ بِصِدْقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَكَ اِلىأفْضَلِ الاَْعْمالِ بِحُسْنِ اَعْمالِهِ؛
بهترين برادران (دينى) تو كسى است كه با راستگويى اش تو را به راستگويى وباكردار نيكش تو را به بهترين كارها دعوت كند.[غررالحكم، ج ۳، ص ۴۳۴، ح ۵۰۲۲]
۳۲ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ يَغُشُّ النّاسَ؛
بدترين مردم كسى است كه ديگران را فريب مى دهد.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۶۴، ح ۵۶۷۷]
۳۳ امام على عليه السلام:خَيْرُ النّاسِ عِنْدَ اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ اَقْوَمُهُمْ لِلّهِ بِالطّاعَةِ فيما لَهُ وَ عَلَيْهِوَاَقْوَلُهُمْ بِالْحَقِّ وَ لَوْ كانَ مُرّا فَاِنَّ الحَقَّ بِهِ قامَتِ السَّماواتُ وَالاَْرْضُ؛
بهترين مردم نزد خداى متعال كسانى هستند كه در اطاعت از خدا استوارترند چه بهسودشان باشد چه به ضررشان و حق گو باشند، هر چند تلخ باشد، زيرا كه آسمان ها وزمين براساس حق استوار است.[بحارالأنوار، ج ۳۲، ص ۴۰۱]
۳۴ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ كانَ مُتَتَبِّعا لِعُيوبِ النّاسِ عَمِيّا لِمَعايِبِهِ؛
بدترين مردم كسى است كه در پى عيوب مردم باشد و عيوب خود را نبيند.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۳۹]
۳۵ امام على عليه السلام:خَيْرُ النّاسِ مَنْ اِذا اُعْطِىَ شَكَرَ وَ اِذَا ابْتُلِىَ صَبَرَ وَ اِذا ظُلِمَ غَفَرَ؛
بهترين مردم كسى است كه چون چيزى به او داده شود شكر كند و چنانچه گرفتارشود صبر نمايد و اگر به او ظلم شود درگذرد.[غررالحكم، ج ۳، ص ۴۳۳، ح ۵۰۲۰]
۳۶ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَشْكُرُ النِّعْمَةَ وَ لا يَرْعَى الحُرْمَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه نعمت را شكر نمى كند و حرمت را نگه نمى دارد.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۰، ح ۵۷۰۵]
۳۷ پيامبر صلي الله عليه و آله:خَيْرُ النّاسِ مَنْ نَفَعَ وَ وَصَلَ وَ اَعانَ؛
بهترين مردم كسى است كه مفيد باشد، رابطه برقرار كند و يارى دهد.[مستدرك الوسائل، ج ۱۲، ص ۳۹۰،ح ۱۴۳۷۶]
۳۸ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ يَظْلِمُ النّاسَ؛
بدترين مردم كسى است كه به مردم ظلم مى كند.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۶۴، ح ۵۶۷۶]
۳۹ امام صادق عليه السلام:خَيْرُ النّاسِ قُضاةُ الْحَقِّ؛
بهترين مردم كسانى هستند كه به حق قضاوت كنند.[بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۲۶۶، ح ۲۰]
۴۰ امام على عليه السلام:شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَثِقُ بِاَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ وَ لا يَثِقُ بِهِ اَحَدٌ لِسوءِ فِعْلِهِ؛
بدترين مردم كسى است كه به خاطر بدگمانيش به كسى اعتماد نمى كند و به خاطركردار بدش كسى به او اعتماد نمى نمايد.[غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۸، ح ۵۷۴۸]
پديدآورنده : هادی موحدی
