نگاهی به علل پذیرش قطعنامه ی 598
جدا از اینکه متن قطعنامه ی 598 تمام خواسته های ایران را بر آورده نمی کرد ولی در هر صورت متنی بود که نسبت به قطعنامه های سابق دقیق تر و مفصل تر بود و ضمنا ترتیبی را در بند ششم برای یافتن عامل شروع جنگ (که بعدها توسط دبیر کل سازمان ملل- خاویر پرز دکوئیار- عامل شروع جنگ را عراق اعلام کرد.) مقرر داشت. با این وجود هر دو کشور دلایل متعدد دیگری را هم برای خاتمه دادن به جنگ داشتند اگرچه برای عراق متن قطعنامه دیگر موضوعیتی نداشت زیرا از یک طرف از اعضای دائم شورای امنیت کامل مطمئن بود که متنی را به ضرر او تصویب نمی کنند و از طرف دیگر شخصا توانی برای ادامه جنگ از لحاظ نظامی و ساختار حاکمیتی نداشت .و در مقابل این ایران بود که سعی داشت را آراء یک طرفه و غیر منصفانه ی شورا را تعدیل نماید.
دلائل پذیرش قطعنامه 598 از سوی عراق و هم پیمانانش:
ارتش عراق پس از عملیات خیبر 1362 در یک روند صعودی، پذیرای شکست شد و سرانجام، در عملیات والفجر 8 در عین ناباوری فاو را از دست داد. اما شکست نظامی در جبهه شلمچه طی عملیات کربلای 5 با هیچ یک از شکست های عراق قابل مقایسه نیست، زیرا این شکست، آن هم در سال هفتم جنگ و در حساس ترین منطقه نبرد، آینده حکومت عراق را در تاریکی فرو برد. به همین دلیل پس از عملیات کربلای 5 امریکا منافع حیاتی خود را در خلیج فارس با خطر جدی مواجه دید و از طریق شورای امنیت سازمان ملل و هماهنگی با اتحاد شوروی در صدد برآمد تا به جنگ ایران و عراق پایان دهد.
تصویب قطعنامه 598 در نشست شورای امنیت ملل متحد، محصول چنین شرایطی بود. از این رو در سال 1366 شاهد ورود رسمی نظام بین الملل در جنگ هستیم. اما از عملکرد امریکا در طی این مدت می توان استنباط کرد، که او به دنبال شکست نظامی ایران نبود، زیرا به طور مسلم این امر، ضمن تغییر توازن معادلات درمنطقه – در ارتباط با روس ها، انقلاب اسلامی را به زخمی ناعلاج برای منافع غرب تبدیل می کرد. لذا برای امریکایی ها شکستن روحیه انقلابی در ایران اصل بوده است، نه شکستن توان فیزیکی که به سرعت قابل ترمیم است. آمریکایی ها با جنگ عراق علیه ایران ،کودتاهای متعدد علیه نظام و عملیات های تروریستی منافقین علیه علما و بزرگان فهمیده بودند که با جنگ نمی توان ایران را نابود کرد و نیاز به ورود به دو عرصه ی :
1- عملیات روانی
2- تهاجم و ناتوی فرهنگی
می باشد. بدین ترتیب در ظرف مدت چند سال ابتدایی پس از جنگ با تصویب سنای آمریکا دهها شبکه ی ماهواره ای فارسی زبان در آمریکا و اروپای شرقی ایجاد شدند و ضمن تبلیغات کاذب علیه ایران به حمایت وطن فروشانه از آمریکا و دشمنان نظام جمهوری اسلامی پرداختند و به ترویج الگوهای جنسی و فاسد غربی روی آوردند. رادیو صدای آمریکا و رادیو فردا از فعال ترین اعضای این شبکه ی براندازی می باشد.
جنگ در سالهای متمادی صدام را از ترس یک کودتای بزرگ به وحشت انداخته بود به نحوی که او تصور می کرد نتوانسته خواسته ی اربابان غربی خود را به نحو احسن برآورده سازد در نتیجه آنها به دنبال تغییر حاکمیت عراق هستند. این تصور صدام باعث شد تا وی در گام اول بسیاری از عناصر سیاسی رابط خود را با شرق و غرب اعدام کند. عبدالرشید مهمترین قربانی ترس صدام از کودتا بود. و ثانیا از جنگی که نتیجه اصلی اش برای دیگران رقم می خورد کناره گیری کند اگر چه او همیشه در فکر فتح تهران بود ولی ادامه ی جنگ برای او مسئله ی بودن یا نبودن را ترسیم می کرد.
دلائل پذیرش قطعنامه 598 از سوی ایران:
مهمترین عوامل در پذیرش قطعنامه 598 از سوی جمهوری اسلامی ایران را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
1- تغییر استراتژی حمایت مستقیم از صدام، تحت پوشش حفظ صلح و امنیت بین‌المللی در خلیج فارس.
2-جلوگیری از معرفی صدام به عنوان چهره صلح طلب در محافل بین المللی.
3- کاربرد وسیع سلاحهای شیمیایی و میکروبی توسط عراق.
4- تهدیدات بین‌المللی.
5- سلب دفاع مشروع از ایران.
6- تغییر روند تحولات در جبهه‌های نبرد.
7- تحریم تسلیحاتی ایران.
بنابراین با توجه به شرایط مذکور برای ایران راهی جز قبول قطعنامه باقی نمانده بود و مسئولان ما با توجه به این معنا توانستند با مانورهای ظریف و هنرمندانه و اتخاذ سیاست نه رد و نه قبول قطعنامه 598، خواست ملت ایران را تا حدودی در طرح اجرایی دبیر کل بگنجانند. زیرا یکسان نگری به بندهای قطعنامه و همین دلیل اجرایی دبیرکل را با صراحت پذیرفت و بعد از آن با تقویت فعالیت دیپلماسی در صحنه سیاسی توانست حقانیت خود را به اثبات برساند و با معرفی رژیم عراق به عنون آغازگر جنگ، مزد تلاشهای خود را از دبیر کل بگیرد.
http://www.aviny.com/article/yadasht/87/04/598.aspx