قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به اینکه یکی از پیش نیازهای تبلیغ موفق مخاطب شناسی است، گفت: مبلغان دینی وظیفه مخاطب‌شناسی را به شکل حرفه‌ای و تخصصی برعهده دارند.
به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حریزاوی امروز در نشست بزرگ بانوان مبلغ استان تهران که با محوریت قیام اجتماعی زنان برگزار شد با اشاره به این سخن امیرالمومنین (ع) که می‌فرمایند «رَحِمَ اَللَّهُ اِمْرَءً عِلْمَ مِنْ أَیْنَ وَ فِی أَیْنَ وَ إِلَی أَیْنَ»، اظهار کرد: اگر انسان بتواند نقطه‌ای که اکنون در آن قرار دارد، نقطه‌ای که پیش از این در آن قرار داشت و آینده‌ای که پیش روی او است به خوبی شناسایی و بین این نقاط مسیر حرکت ترسیم کند در انجام رسالت خود توفیق خواهد داشت.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به اینکه یکی از پیش نیازهای تبلیغ موفق مخاطب شناسی است، افزود: مبلغان دینی وظیفه مخاطب‌شناسی را به شکل حرفه‌ای و تخصصی برعهده دارند، نکته مهم این است که مخاطبان این حوزه به دو شکل فرد و جمع هستند.
وی ادامه داد: مبلغان دینی برای مواجه صحیح با فرد به دانشی به نام مخاطب‌شناسی نیاز دارند که ذیل روانشناسی قرار دارد برای مثال افراد به صورت‌های مختلف سمعی، بصری، حسی و… تحت تأثیر قرار می‌گیرند و یا برخی اشخاص دارای شخصیت منطقی و استدلالی هستند، با برخی افراد نیز باید به صورت ترکیبی و با استفاده از تمامی حواس و خصوصیات عقلی مواجه شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حریزاوی عنوان کرد: مبلغان دینی برای برقراری ارتباط با فردی که مخاطب برنامه تبلیغی است به ویژگی‌هایی مانند آراستگی، بیان شیوا، انتخاب صحیح کلمات، قدرت استدلال و برهان، زبان بدن قوی و… نیاز دارند همچنین لازم است در مواجه با فرد یک فضای انس و الفت ایجاد کنند.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی اضافه کرد: درحقیقت مخاطب به میزان رشد شخصیتی که دارد به جامعیت در اظهار نظر و یا عدم جامعیت در بیان نظرات خود دست پیدا می‌کند و این موضوع برای مبلغانی که قصد دارند رابطه فردی با مخاطب را تقویت کنند مهم است بنابراین باید به ابعاد روانشناسی تبلیغی توجه داشته باشند.
وی با تاکید بر اهمیت موضوع جامعه‌شناسی در امر تبلیغ، تصریح کرد: مبلغان دینی باید مخاطب خود را به عنوان عضوی از جامعه و یک عضو مؤثر در یک جمع درنظر بگیرند، در مهم‌ترین موعظه قرآن کریم برای بشر نیز به این موضوع اشاره شده که «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَی وَفُرَادَی» یعنی جمع بر فرد مقدم دانسته شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حریزاوی یادآور شد: بنابراین تبلیغ جمعی بر تبلیغ فردی دارای اولویت است البته این به معنای کم ارزش بودن تبلیغ فردی نیست بلکه مبلغان دینی باید متناسب با محیطی که در آن قرار دارند به تبلیغ فردی یا جمعی بپردازند، در تبلیغ جمعی نیز باید میانگین تفکر آن گروه را کشف کنند که در چنین موقعیتی مشهورات، مسلمات و مقبولات به مبلغان کمک خواهند کرد.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی بیان کرد: نکته مهم این است که مبلغان دینی باید جامعه‌ای را که پیش روی آن‌ها قرار دارد به خوبی بشناسند چراکه بسیاری از ناکامی‌های مبلغان در نداشتن تحلیل صحیح از جامعه است درواقع مبلغان نباید براساس یک ساختار ذهنی که به سایر جوامع و محیط‌ها مربوط است عمل کنند.
وی افزود: اگر یک شیوه تبلیغی در مدارس متوسطه دوره اول موجب کسب توفیق شود لزوماً در محیط دانشگاهی موفق نخواهد بود چراکه در هر محیطی نوع گرایش‌ها، بینش‌ها، کشش‌ها، کنش‌ها و واکنش‌ها متفاوت است همچنین درحال حاضر ما با پدیده‌ای به نام گسل نسلی مواجه هستیم و این موضوع نیز باید در امر تبلیغ درنظر گرفته شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین حریزاوی با بیان اینکه تحلیل‌های وارداتی از نسل جدید قابل قبول نیست، ادامه داد: برای مثال نسل زد و نسل آلفا تحلیل‌های وارداتی از غرب هستند که با جامعه ایران تطبیق ندارند البته ممکن است بین جوانان ایرانی و جوانان سایر کشورها تشابه‌هایی وجود داشته باشد اما تمایزهای جدی نیز در این حوزه وجود دارد برای مثال نوجوان و جوان ایرانی به امور معنوی و مقدس پیابند و علاقه‌مند است.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی عنوان کرد: جامعه ایرانی به سنت‌های خود توجه دارد حتی اگر از برخی سنت‌ها و احکام دینی خود فاصله گرفته باشد و بعضی از عقاید برای او کمرنگ شده باشند اما بخش زیادی از عقاید برای افراد این جامعه دارای احترام هستند برای مثال اگر جوانان ایرانی به برخی احکام دینی عمل نکنند اما به ائمه اطهار (ع) علاقه و اعتقاد دارند و محرم برای آن‌ها محترم است.
وی اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمان فتنه حجاب درخصوص افراد بی حجاب فرمودند «برخی از این افراد اهل تضرع هستند» و این موضوع از واقعیت‌های جامعه امروز محسوب می‌شود یعنی جامعه درحال دگردیسی است اما همچنان برخی سنت‌ها و ارزش‌ها باقی است که نشان می‌دهد مبلغان باید در تبلیغ به دنبال «کَلِمَةٍ سَوَاءٍ» باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حریزاوی با اشاره به آیه شریفه «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ»، عنوان کرد: این آیه شریفه راه نجات تبلیغ است چراکه شرایط امروز جامعه ایرانی از شرایط جامعه مشرک زمان پیامبر اکرم (ص) بدتر نیست و خداوند متعال در این آیه مبارکه به پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید به دنبال ایجاد گفتمان مشترک باشد.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی اضافه کرد: پیدا کردن گفتمان مشترک امروز نیز راه نجات تبلیغ است بنابراین مبلغان باید با نسل جدید گفتمان مشترک پیدا کنند برای مثال در دوره‌های مختلف این گفتمان مشترک عدالت‌خواهی، آزادی‌خواهی، زیبایی خواهی و… است و مبلغ موفق فردی است که با حضور در محیط تبلیغی این گفتمان مشترک را پیدا کند.
وی با اشاره به در پیش بودن دومین مرحله انتخابات ریاست جمهوری، تصریح کرد: در روایتی از امام علی (ع) آمده است «النّاسُ ثَلاثَةٌ: عالِمٌ ربّانیٌّ و مُتَعَلِّمٌ علی سَبیلِ نَجاةٍ و هَمَجٌ رَعاعٌ» و براساس این حدیث جامعه شامل سه طیف سیاه، سفید و خاکستری است اما با توجه به شرایط زندگی امروز اگر یک مجتهد دینی و جامعه‌شناس فاکتورهای جزئی و امروزی مانند زیست مجازی را درنظر بگیرد طیف‌های موجود در جامعه گسترش پیدا خواهند کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حریزاوی یادآور شد: براساس مطالعات دقیقی که در سازمان تبلیغات اسلامی انجام شد جامعه ایرانی در یک نگرش ساده و متناسب با عامل زیست مجازی به چهار طیف تقسیم شد، در یک مطالعه دقیق‌تر به هفت طیف و در یک مطالعه بسیار دقیق که از هوش مصنوعی نیز کمک گرفته شد جامعه ایرانی به ۳۸ طیف تقسیم شده است.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی بیان کرد: اگر سه طیف سیاه، سفید و خاکستری در یک جامعه کنار گذاشته شود و تنها تقسیم‌بندی ساده ذکر شده که حاصل آن وجود چهار طیف شامل مقید به معنای دین‌دار، غیر مقید، داشتن زیست مجازی و نداشتن زیست مجازی در جامعه ایرانی بود درنظر گرفته شود در پدیده‌ای مانند انتخابات برای افزایش مشارکت مردم باید گروه هدف به درستی شناسایی شود.
وی با اشاره به این نکته که چهار طیف ذکر شده به صورت مساوی در جامعه ایرانی حضور ندارند و مثلاً طیف غیر مقید بسیار محدود است، افزود: با این وجود اگر جامعه ۸۰ میلیون نفری ایران به چهار طیف ۲۰ میلیون نفری تقسیم شود جهت جذب مشارکت مخاطب در انتخابات باید به سمت طیفی حرکت کنیم که قدرت اقناع و بعث آن را در اختیار داریم که این افراد نیز شامل دو گروه می‌شوند؛ گروه اول مقیدین دارای زیست مجازی که عمده آن‌ها در فاصله سنی ۲۰ الی ۴۵ سال هستند، گروه دوم نیز مقیدین بی علاقه به زیست مجازی که سن ۴۵ تا ۷۰ سال دارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حریزاوی ادامه داد: طیف غیر مقید به دو نام خاکستری و نارنجی نامگذاری شده‌اند؛ قشر خاکستری درواقع افراد سرگردانی هستند که با مختصر وزش بادی تکان می‌خورند و تغییر موضع می‌دهند، قشر نارنجی نیز اشخاصی هستند که ناامید شده‌اند و سقف مشارکت این دو گروه در انتخابات گذشته ۱۱ درصد بوده است بنابراین در زمانی که فرصت برای افزایش مشارکت در انتخابات اندک است سرمایه‌گذاری روی این اقشار تأثیرگذاری چندانی ندارد.
قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی عنوان کرد: مقیدین گروهی هستند که باید در زمان باقی مانده تا انتخابات مورد توجه جدی قرار بگیرند تا میزان مشارکت آن‌ها در انتخابات افزایش پیدا کند و در این زمینه هر دو گروه مقیدین اهل زیست مجازی و مقیدینی که اهل زیست مجازی نیستند اهمیت بالایی دارند.
وی اضافه کرد: اتفاق عجیبی که درخصوص جامعه مقید اهل زیست مجازی که انقلاب اسلامی و رهبری را قبول دارند و به کشور خود علاقه‌مند هستند رخ داده این است که برخی از این افراد در انتخابات دور اول ریاست جمهوری پای صندوق‌های رأی حضور پیدا نکرده‌اند چون فکر می‌کنند رأی آن‌ها در سرنوشت کشور تأثیرگذار نیست و این امر یکی از عجایب انتخابات امسال به شمار می‌آید.
حجت‌الاسلام والمسلمین حریزاوی تصریح کرد: افراد مقید و اهل زیست مجازی که در انتخابات مشارکت نمی‌کنند یعنی نسبت به مشارکت سیاسی انگیزه پایینی دارند و می‌توان با به کار بردن اندکی استدلال در این افراد انگیزه ایجاد کرد تا برای مشارکت در انتخابات پای صندوق‌های رأی حاضر شوند.