نظریات و رهنمودهای حضرت امام رضا سلام الله علیه در رابطه با علوم انسانی

توضیحات شنیدنی مدیریت بنیاد ام الیتامی خديجة الکبری(س) در برنامه به افق فلسطين
مردم عزیزمان توجه داشته باشید که با کمک های شما، از بيست بهمن ١٤٠٢ تا كنون ، #بدون_وقفه ، هر روز در ۵ تکیه در نقاط مختلف از جنوب تا شمالِ غزّه ، غذای گرم ، طبخ و بین آوارگان و یتیمان توزیع می شود با حمايت خيّرين شير خشك و نان هم توزيع میشود .
در این امر خیر از طریق شماره کارت های زیر و یا درگاه پرداخت اينترنتى سهیم باشید.
شماره کارت های خیریه:
بانک پاسارگاد 5022291329674046بانک ملت6104338926896834 بانک ملی 6037997599838944
جزئیات بیشتر حساب ها https://zil.ink/bonyadkhadijah WWW.KhadijaFoundation.com
باعضويت دركانال خيريه وارسال به ديگران از ياورانِ مظلومانِ غزّه شويد @bonyadkhadijah
بنیاد خیریه ام‌الیتامی خديجة الکبری(س)

امام رضا (ع) هشتمین اختر تابناک آسمان امامت است که بعد از پدر بزرگوارشان حضرت امام موسی کاظم (ع) به امامت رسیدند. ایشان در شهر مدینه متولد و در دیار طوس توسط مامون عباسی به شهادت رسید.

 

یکی از القاب امام هشتم ما عالم آل محمد(ص) بود، زیرا ایشان دانشمند و اهل علم و شخصیت و دارای هوش و ذکاوت محسوب می شدند، از ایشان سخن های ارزشمندی به جا مانده است که برخی از احادیث امام رضا (ع) را در این بخش از دین و مذهب نمناک آورده ایم.

حدیث امام رضا درباره فراگیری دانش

امام رضا (ع) می فرماید:

رَحِمَ اللّه ُ عَبْدا اَحیا اَمْرَنا … یَتَعَلَّمُ عُلومَنا وَ یُعَلِّمُهَا النّاسَ، فَاِنَّ النّاسَلَوْ عَلِموا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعونا

رحمت خدا بر بنده ای که امر ما را زنده کند، دانش های ما را فرا گیرد و به مردم بیاموزد. اگر مردم زیبایی های سخنان ما را می دانستند از ما پیروی می کردند.(معانی الأخبار، ص 180، ح 1)

حدیث امام رضا درباره سه ویژگی برجسته مؤمن

امام رضا (ع) می فرماید:

لا یَکُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنًا حَتّی تَکُونَ فیهِ ثَلاثُ خِصال:1ـ سُنَّةٌ مِنْ رَبِّهِ. 2ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبِیِّهِ. 3ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلِیِّهِ. فَأَمَّا السُّنَّةُ مِنْ رَبِّهِ فَکِتْمانُ سِرِّهِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ نَبِیِّهِ فَمُداراةُ النّاسِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ وَلِیِّهِ فَالصَّبْرُ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ.

مؤمن، مؤمن واقعی نیست، مگر آن که سه خصلت در او باشد:سنّتی از پروردگارش و سنّتی از پیامبرش و سنّتی از امامش. امّا سنّت پروردگارش، پوشاندن راز خود است،امّا سنّت پیغمبرش، مدارا و نرم رفتاری با مردم است،امّا سنّت امامش، صبر کردن در زمان تنگدستی و پریشان حالی است. (امالی صدوق، ج 1، ص 339 )

حدیث امام رضا درباره پاداش نیکی پنهانی و سزای افشا کننده بدی

امام رضا (ع) می فرماید:

« أَلْمُسْتَتِرُ بِالْحَسَنَةِ یَعْدِلُ سَبْعینَ حَسَنَةً، وَ الْمُذیعُ بِالسَّیِّئَةِ مَخْذُولٌ، وَالْمُسْتَتِرُ بِالسَّیِّئَةِ مَغْفُورٌ لَهُ ».

پنهان کننده کار نیک [پاداشش] برابر هفتاد حسنه است، و آشکارکننده کار بد سرافکنده است، و پنهان کننده کار بد آمرزیده است.( الکافی ، ج2 ، ص428 )

حدیث امام رضا درباره اطاعت از خدا

امام رضا (ع) می فرماید:

من کان منا و لم یطع الله فلیس منا

هر کس خودش را از ما بداند و خدا را اطاعت نکند از ما نیست!.(سفینه البحار 2/ ص 98)

حدیث امام رضا درباره سلامت معده

امام رضا (ع) می فرماید:

مَن أرادَ أن لایُؤذِیَهُ مِعدَتُهُ فَلا یَشرَب بَینَ طَعامِهِ ماءً

هر که می خواهد معده اش آزارش ندهد، در بین غذا آب نخورد.(بحار الأنوار، ج 62، ص 323 )

 

حدیث امام رضا درباره اهمیت زمان

امام رضا (ع) می فرماید:

إجتَهِدوا أن یَکونَ زَمانُکُم أربَعَ ساعاتٍ:ساعَهً مِنهُ لِمُناجاهِ اللّه ِ و ساعَهً لِأمر المَعاشِ و ساعهً لِمُعاشَرَهِ الإخوانِ و الثِّقاتِ و الَّذینَ یُعَرِّفُونَ عُیُوبَکُم و یَخلِصونَ لَکُم فِی الباطِنِ و ساعَهً تَخلُونَ فِیها لِلَذّاتِکُم و بِهذِهِ السّاعَهِ تَقدِروُن عَلَی الثَّلاثِ ساعاتٍ

بکوشید که زمانتان را به چهار بخش تقسیم کنید:

1- زمانی برای مناجات با خدا

2-زمانی برای تأمین معاش [کسب روزی]3- زمانی برای معاشرت با برادران و معتمدانی که عیب هایتان را به شما می شناسانند و در دل شما را دوست دارند

4- و ساعتی برای کسب لذّت های حلال

با بخش چهارم توانایی انجام دادن سه بخش دیگر را به دست می آورید.(فقه الرّضا علیه السلام، ص 337 )

حدیث امام رضا درباره گریه بر امام حسین (ع)

امام رضا (ع) می فرماید:

إن بَکَیتَ عَلَی الحُسَینِ حَتّی تَصیرَ دُموعُکَ عَلی خدَّیکَ غَفَرَاللّه ُ لَکَ کُلَّ ذَنبٍ أذنَبتَهُ

اگر بر حسین بگریی، چندان که اشک هایت بر گونه ات جاری شود، خداوند تمام گناهانت را می آمرزد.(امالی، ج 44، ص 286 )

حدیث امام رضا درباره زیارت حرم امامان

امام رضا (ع) می فرماید:

إنَّ لِکُلِّ إمامٍ عَهدا فی عُنُقِ أولِیائِهِ و شیعَتِهِ و إنَّ مِن تَمامِ الوَفاءِ بِالعَهدِ و حُسنِ الأداءِ زیارَهَ قُبورِهِم

دوست داران و شیعیان هر امامی را با او عهدی است و تمامت وفای به عهد و نیکویی انجام دادن آن، زیارت قبر ایشان است.(وسائل الشیعه، ج 14، ص 322 )

حدیث امام رضا درباره یاد کردن اهل بیت

امام رضا (ع) می فرماید:

مَن جَلَسَ مَجلِسا یُحیی فیهِ أمرُنا، لَم یَمُت قَلبُهُ یَومَ تَموتُ القُلوُبُ.

هر که در مجلسی بنشیند که در آن یاد ما (اهل بیت) زنده می شود، قلبش، در روزی که قلب ها می میرند، نمی میرد.(وسائل الشیعه، ج 44، ص 278 )

حدیث امام رضا درباره ترک دنیا و دین

امام رضا (ع) می فرماید:

لَیسَ مِنّا مَن تَرَکَ دُنیاهُ لِدِینِهِ و دِینَهُ لِدُنیاهُ

از ما نیست آن که دنیای خود را برای دینش و دین خود را برای دنیایش ترک گوید.(بحار الأنوار، ج 78، ص 346 )

حدیث امام رضا درباره رفع اندوه مومن

امام رضا (ع) می فرماید:

مَن فَرَّجَ مِن مُؤمِنٍ، فَرَّجَ اللّه ُ عَن قَلبِهِ یَومَ القِیامَهِ

هر کس اندوه مؤمنی را بزداید، خداوند در روز قیامت، غم از دلش می زداید.(الکافی، ج 2، ص 200)

حدیث امام رضا درباره خوش رفتاری با خانواده

امام رضا (ع) می فرماید:

أَقْرَبُکُمْ مِنِّی مَجْلِساً یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَحْسَنُکُمْ خُلُقاً وَ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِهِچ

امام رضا علیه السلام به نقل از پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:نزدیکترین شما به من از نظر مقام در روز قیامت، کسی است که در مورد خانواده خود خوش رفتار باشد.(صحیفه الإمام الرضا علیه السلام، ص:67)

حدیث امام رضا درباره همسرداری

 

امام رضا (ع) می فرماید:

وَ قَالَ إِنَّهَا تَشْتَهِی مِنْکَ مِثْلَ الَّذِی تَشْتَهِی مِنْهَا

همسرت از تو همان را می خواهد که تو از او توقع داری.(بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج‏73، ص:102)

حدیث امام رضا درباره برترین خرد

امام رضا (ع) می فرماید:

أفضَلُ العَقلِ مَعرِفَةُ الإِنسانِ نَفسَهُ.

برترین خِرد، خودشناسی است. (العدد القویة:ص 292 ح 18)

حدیث امام رضا درباره ایمان

امام رضا (ع) می فرماید:

الإیمانُ:عَقدٌ بِالقَلبِ؛ ولَفظٌ بِاللِّسانِ؛ وعَمَلٌ بِالجَوارِحِ، لا یکونُ الإیمانُ إلاّ هکذا.

ایمان، عبارت است از:باور قلبی، اظهار به زبان و عمل با اندام ها. ایمان، جز این گونه نیست. (معانی الأخبار:ص 186 ح 2)

حدیث امام رضا درباره حقوق مؤمن بر مؤمن

امام رضا (ع) می فرماید:

إنَّ مِن حَقِّ المُؤمِنِ عَلَی المُؤمِنِ:المَوَدَّةَ لَهُ فی صَدرِهِ، وَالمُواساةَ لَهُ فی مالِهِ، وَالنُّصرَةَ لَهُ عَلی مَن ظَلَمَهُ، وإن کانَ فَیءٌ لِلمُسلِمینَ وکانَ غائِباً أخَذَ لَهُ بِنَصیبِهِ، وإذا ماتَ فَالزِّیارَةُ إلی قَبرِهِ، ولا یظلِمَهُ، ولا یغُشَّهُ، ولا یخونَهُ، ولا یخذُلَهُ، ولا یغتابَهُ، ولا یکذِّبَهُ...

از جمله حقوق مؤمن بر مؤمن، این است که در دل، او را دوست بدارد، با مالش به او کمک برساند، او را در برابر کسی که به وی ستم کند، یاری دهد، اگر مسلمانان غنیمت و خراجی داشتند و او غایب بود، سهم او را برایش بگیرد، هر گاه درگذشت، تا قبرش او را تشییع کند، به او ستم نکند، با او دغلی نکند، به او خیانت نکند، او را وا نگذارد، از او غیبت نکند، دروغگویش نشمارد... (قضاء حقوق المؤمنین:ص35 ح45 )

حدیث امام رضا درباره وساطت اهل بیت(ع)

امام رضا (ع) می فرماید:

إذا نَزَلَت بِکم شِدَّةٌ فاستَعینوا بِنا عَلَی اللّهِ.

هر گاه سختی ای به شما رسید، به واسطه ما از خدا کمک بجویید. (تفسیر العیاشی:ج2 ص176 ح1662)

 

حدیث امام رضا درباره نقش انگشتر حضرت موسی(ع)

امام رضا (ع) می فرماید:

کانَ نَقشُ خاتَمِ موسی(ع) حَرفَینِ اشتَقَّهُما مِنَ التَّوراةِ:«اصبِر تُؤَر، اُصدُق تَنجُ».

نقش انگشتر موسی(ع) دو جمله بود که آنها را از تورات گرفته بود:شکیبا باش تا مزد بگیری، راستگو باش تا بِرَهی». (عیون أخبار الرضا(ع)، ج 2 ، ص 55 )

حدیث امام رضا درباره نقش انگشتر حضرت عیسی(ع)

امام رضا (ع) می فرماید:

کانَ نَقشُ خاتَمِ عیسی(ع) حَرفَینِ اشتَقَّهُما مِنَ الإِنجیلِ:طوبی لِعَبدٍ ذُکرَ اللّهُ مِن أجلِهِ، ووَیلٌ لِعَبدٍ نُسِی اللّهُ مِن أجلِهِ.

نقش انگشتر عیسی(ع) این دو جمله بود که آنها را از انجیل برگرفته بود:«خوشا به حال بنده ای که موجب یاد خدا شود و وای به حال بنده ای که باعث فراموشی خدا گردد». (عیون أخبار الرضا(ع)، ج 2، ص 55 )

حدیث امام رضا درباره نماز شب

امام رضا (ع) می فرماید:

عَلَیکم بِصَلاةِ اللَّیلِ! فَما مِن عَبدٍ یقومُ فی آخِرِ اللَّیلِ فَیصَلّی ثَمانِی رَکعاتٍ ورَکعَتَینِ لِلشَّفعِ ورَکعَةً لِلوَترِ؛ ثُمَّ قَنَتَ وَاستَغفَرَ اللّهَ فی قُنوتِهِ سَبعینَ مَرَّةً، إلاّ اُجیرَ مِن عَذابِ القَبرِ وعَذابِ النّارِ.

بر شما باد خواندن نماز شب؛ زیرا هیچ بنده ای نیست که در آخرِ شب بر خیزد و هشت رکعت [نماز] و دو رکعت [نماز] شَفع و یک رکعت [نماز] وَتر بگزارد، سپس قنوت بخواند و در قنوتش هفتاد بار از خدا آمرزش بخواهد، مگر آن که از عذاب قبر و از عذاب آتش [دوزخ]، پناه داده می شود. (الدعوات، ص272، ح778 )

حدیث امام رضا درباره تبسم به برادر مؤمن

امام رضا (ع) می فرماید:

مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً؛ ومَن کتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً لم یعَذِّبهُ.

هر کس به روی برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند، برایش یک ثواب می نویسد و کسی که خدا برایش ثوابی بنویسد، عذابش نمی کند. (گزیده حکمت نامه رضوی، ص 250 )

 

حدیث امام رضا درباره امامان بعد از امام رضا(ع)

امام رضا (ع) می فرماید:

الإمامُ بَعدی مُحَمَّدٌ ابنی، وبَعدَ مُحَمَّدٍ ابنُهُ عَلی، وبَعدَ عَلی ابنُهُ الحَسَنُ، وبَعدَ الحَسَنِ ابنُهُ الحُجَّةُ القائِمُ المُنتَظَرُ فی غَیبَتِهِ، المُطاعُ فی ظُهورِهِ.

امامِ پس از من، پسرم محمّد است، و پس از محمّد، پسرش علی است و پس از علی، پسرش حسن و پس از حسن، پسرش حجّت قائم که در غیبتش منتظر او هستند و در ظهورش، همه فرمان بردارش. (کمال الدین، ص372 ،ح6)

حدیث امام رضا درباره پوشاندن گناه

امام رضا (ع) می فرماید:

المُستَتِرُ بالسَّیئَةِ مَغفورٌ لَهُ.

پوشاننده گناه آمرزیده می گردد. (الکافی، ج2 ، ص428 )

حدیث امام رضا درباره بوی خوش

امام رضا (ع) می فرماید:

الطّیبُ مِن أخلاقِ الأَنبیاءِ.

به کار بردن بوی خوش، از اخلاق پیامبران است. (الکافی، ج 6 ، ص 510 )

حدیث امام رضا درباره افطاری دادن

امام رضا (ع) می فرماید:

فِطرُک أخاک الصّائِمَ أفضَلُ مِن صیامِک.

افطاری دادن تو به برادر روزه دارت، فضیلتش بیشتر از روزه داشتن توست. (مصباح المتهجّد، ص 626، ح 704 )

 

حدیث امام رضا درباره حفظ آبرو با مال

امام رضا (ع) می فرماید:

أفضَلُ المالِ ما وُقِی بِهِ العِرضُ.

برترین دارایی آن است که آبرو با آن حفظ شود. (العدد القویة، ص292 ، ح17)

حدیث امام رضا درباره دست کشیدن از غذا پیش از سیری کامل

امام رضا (ع) می فرماید:

رفَع یدَیک مِنَ الطَّعامِ وبِک إِلَیهِ بَعضُ القَرَمِ؛ فإنَّهُ أصَحُّ لِبَدَنِک، وأذکی لِعَقلِک، وأخَفُّ عَلی نَفسِک إن شاءَ اللّهُ.

در حالی که هنوز اندک اشتهایی داری، دست از غذا بکش؛ زیرا این کار، به خواست خدا جسم تو را سالم تر، فکرت را تیزتر و روانت را سبک تر می دارد. (گزیده حکمت نامه رضوی، ص 500 )

حدیث امام رضا درباره سکوت

امام رضا (ع) می فرماید:

ما أحسَنَ الصَّمتَ لا مِن عی، وَالمِهذارُ لَهُ سَقَطاتٌ.

چه نیکوست آن خاموشی ای که از روی درماندگی [در سخن گفتن] نباشد! و برای پُرگو لغزش هاست. (گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه، 468 )

حدیث امام رضا درباره خشم

امام رضا (ع) می فرماید:

الغَضَبُ مِفتاحُ کلِّ شَرٍّ.

خشم، کلید هر بدی است. (مشکاة الأنوار، ص383، ح1266)

 

حدیث امام رضا درباره زیارت حضرت معصومه (ع )

امام رضا (ع) می فرماید:

مَن زارَها بِقُمَّ کَمَن زارَنی

هر کس (حضرت معصومه علیهاالسلام) را در قم زیارت کند، چنان است که مرا زیارت کرده است.(کامل الزیارات، ص 536 )

حدیث امام رضا درباره سپاسگذاری از والدین

امام رضا (ع) می فرماید:

إنَّ اللّه َ أمَرَ بِالشُّکرِ لَهُ و لِلوالِدَینِ، فَمَن لَم یَشکُر والِدَیهِ لَم یَشکُرِ اللّه َ

خداوند به سپاس گزاری از خود و پدر و مادر فرمان داده است؛ پس هر که از پدر و مادرش سپاس گزاری نکند، خداوند را سپاس نگفته است!.(الخصال، ص 156)

حدیث امام رضا درباره همسایه

امام رضا (ع) می فرماید:

المُسلِمُ الَّذی یَسلَمُ المُسلِمونَ مِن لِسانِهِ و یَدِهُ ولَیسَ مِنّا مَن لَم یَأمَن جارُهُ بَوائِقَهُ

مسلمان کسی است که مردم از دست و زبان او آسوده باشند و از ما نیست آن که همسایه اش از شرّ او در امان نباشد.(عیون أخبار الرّضا علیه السلام، ج 1، ص 24 )

حدیث امام رضا درباره تلاش نکردن

امام رضا (ع) می فرماید:

مَن سَألَ اللّه َ التَّوفیقَ و لَم یَجتَهِد فَقَدِ استَهزَأَ بِنَفسِهِ

هر کس از خدا توفیق بخواهد و تلاش نکند، خود را مسخره کرده است.(میزان الحکمه، ح 2790 )

حدیث امام رضا درباره اطاعت از خدا

امام رضا (ع) می فرماید:

مَنِ اتَّقَی اللّه َ یُتَّقی وَ مَنْ اَطاعَ اللّه َ یُطاعُ

هر کس حریم خدا را حفظ کند، حرمتش حفظ می شود و هر کس خدا را اطاعت کند، اطاعت می شود.(کافی، ج 1، ص 137، ح 3)

حدیث امام رضا درباره دروغ نگفتن

امام رضا (ع) می فرماید:

السلام:اَنَّ رَجُلاً اَتَی سَیِّدَنا رَسولَ اللّه ِ صلی الله علیه و آله فَقالَ یا رَسولَ اللّه ِ عَلِّمْنی خُلُقایَجْمَعُ لی خَیْرَ الدُّنْیا وَ الآْخِرَهِ فَقالَ صلی الله علیه و آله لا تَکْذِبْ.

مردی نزد سرور ما رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد:به من اخلاقی بیاموزید که خیردنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند:دروغ نگو.(فقه الرضا علیه السلام، ص 354)

حدیث امام رضا درباره ربا

امام رضا (ع) می فرماید:

اِعْلَمْ ـ یَرْحَمُکَ اللّه ُ ـ اَنَّ الرِّبا حَرامٌ سُحتٌ، مِنَ الکَبائِرِ وَ مِمّا قَدْ وَعَدَاللّه ُ عَلَیْهِ النّارَ فَنَعوذُ بِاللّه ِ مِنْها، وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلی لِسانِ کُلِّ نَبیٍّ وَفی کُلِّ کِتابٍ

خدایت رحمت کند! بدان که ربا حرام و از گناهان کبیره است و خداوند بر آن وعده آتش داده است پس پناه می بریم به خدا از آتش. ربا را همه پیامبران و همه کتاب های آسمانی حرام کرده اند.(فقه الرضا، ح 256)

https://namnak.com/imam-reza-hadith.p81896