طریقه خواندن نماز جعفر طیار و فضیلت آن
۰ زمان تقریبی مطالعه 6 دقیقه
نماز جعفر طَیّار که به آن نماز تسبیح یا نماز حَبْوه نیز میگویند، از نمازهای مستحبی و دارای فضیلت بسیار زیادی میباشد. از آثار این نماز میتوان به آمرزش گناهان، برآورده شدن حاجات و حل مشکل ازدواج اشاره نمود. این نماز را پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) به برادر حضرت علی(علیه السلام) بنام جعفر طیار، هنگام بازگشتِ جعفر بن ابی طالب از حبشه برای قدردانی از زحماتش، به عنوان هدیه و پاداشی به او تعلیم داد، به همین دلیل این نماز بدین نام مشهور شد.
نماز جعفر طیار چگونه خوانده میشود؟
نماز جعفرطیار مجموعا ۴ رکعت و دارای دو نماز دو رکعتی میباشد. در هر رکعت
- بعد از حمد و سوره : ۱۵ بار
- در رکوع پس از ذکر رکوع: ۱۰ بار
- هنگام ایستادن از رکوع: ۱۰ بار
- در سجده اول پس از ذکر سجده: ۱۰ بار
- هنگام سر برداشتن از سجده اول: ۱۰ بار
- در سجده دوم پس از ذکر سجده: ۱۰ بار
- هنگام سر برداشتن از سجده دوم: ۱۰ بار
تسبیجات اربعه «سُبْحَانَ اللهِ ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ ، وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ ، وَ اللهُ أَکْبَر» را میگوییم، در رکعت دوم نیز بعد از سر برداشتن از سجده دوم و ۱۰ بار گفتن تسبیحات اربعه، تشهد و سلام را میگوییم. و نماز دوم را نیز به همین شرایط میخوانیم.
امام رضا(علیه السلام) توصیه فرمودند که : پس از سوره حمد در رکعت اول سوره زلزال، در کعت دوم سوره عادیات، در رکعت سوم(رکعت اول از نماز دوم) سوره نصر و در رکعت چهار(رکعت دوم از نماز دوم) سوره توحید خوانده شود.
مستحب است در سجده دوم رکعت دوم، بعد از تسبیحات بگوید:
سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَالْوَقارَ، سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَتَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ لَایَنْبَغِى التَّسْبِیحُ إِلّا لَهُ، سُبْحانَ مَنْ أَحْصىٰ کُلَّ شَىْءٍ عِلْمُهُ، سُبْحانَ ذِى الْمَنِّ وَالنِّعَمِ، سُبْحانَ ذِى الْقُدْرَهِ وَالْکَرَمِ، اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ، وَمُنْتَهَى الرَّحْمَهِ مِنْ کِتابِکَ، وَاسْمِکَ الْأَعْظَمِ وَکَلِماتِکَ التَّامَّهِ الَّتِى تَمَّتْ صِدْقاً وَعَدْلاً، صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیْتِهِ، وَافْعَلْ بِى کَذا وَکَذا.
علاوه بر این، علامه مجلسی در کتاب زاد المعاد از مفضل بن عمر از امام صادق (ع) دعایی را روایت نموده که بعد از نماز جعفر در حال سجده برای برآورده شدن حاجات خوانده میشود. ای مفضل هر‌گاه تو را حاجتی ضروری بوده باشد نماز جعفر را بجای آور، سپس این دعا را بخوان و حاجت خود را از خداوند طلب کن که برآورده میشود ان شاء الله تعالی.
پس از نماز دست‌ها را بلند کرده و خدا را اینگونه بخوان: «یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ…» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَبّاهُ یا رَبّاهُ یا رَبّاهُ…» تا نفس قطع شود، سپس «رَبِّ رَبِّ رَبِّ…» تا نفس قطع شود، سپس «یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ…» تا نفس قطع شود، سپس «یا حَیُّ یا حَیُّ یا حَیُّ…» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَحیمُ یا رَحیمُ یا رَحیمُ…» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَحمانُ یا رَحمانُ یا رَحمانُ…» هفت مرتبه، «یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ» هفت مرتبه. سپس بگو: اَللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِک، وَ أَنْطِقُ بِالثَّنَاءِ عَلَیک، وَ أُمَجِّدُک وَ لَا غَایهَ لِمَدْحِک، وَ أُثْنِی عَلَیک وَ مَنْ یبْلُغُ غَایهَ ثَنَائِک وَ أَمَدَ مَجْدِک، وَ أَنَّی لِخَلِیقَتِک کنْهُ مَعْرِفَهِ مَجْدِک، وَ‌ای زَمَنٍ لَمْ تَکنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِک، مَوْصُوفاً بِمَجْدِک عَوَّاداً عَلَی الْمُذْنِبِینَ بِحِلْمِک، تَخَلَّفَ سُکانُ أَرْضِک عَنْ طَاعَتِک فَکنْتَ عَلَیهِمْ عَطُوفاً بِجُودِک، جَوَاداً بِفَضْلِک عَوَّاداً بِکرَمِک، یا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکرَامِ.
اگر وقت کافی برای خواندن نماز جعفر طیار نداشته باشیم چه کنیم؟
اگر زمان کافی برای خواندن این نماز نبود و میل به خواندن آن داشتیم میتوانیم نماز را بدون ذکر تسبیحات اربعه بخوانیم و پس از اتمام نماز، وقتی مشغول به کار هستیم، حتی اگر در حال راه رفتن باشیم، ۳۰۰ مرتبه تسبیحات اربعه را بخوانیم.
امام صادق (علیه السلام) می‌فرمود: هر کسی عجله دارد، می‌تواند نماز جناب جعفر را بدون تسبیحات اربعه بخواند، سپس تسبیحات را در حالی که به دنبال کارهای خود میرود بگوید.( وسائلالشیعه ،ج ۸ ،ص ۶۰)
زمان خواندن نماز جعفر طیار
بهترین زمان برای خواندن نماز جعفر طیار، در ابتداى روز جمعه هنگام طلوع خورشید می باشد، هرچند در دیگر اوقات شب و روز و در طول هفته نیز مى توان آن را خواند.
در بین علماء نیز مشهور است که میتوان آن را به جای نوافل شب و روز خواند.
ابو بصیر از امام صادق (علیه السّلام) نقل میکند که: در هر زمان از شب یا روز که خواستی، نماز جعفر را بخوان. اگر خواستی نماز جعفر را در شب بخوان و آن را بخشی از نمازهای نافله شب خود قرار بده، و اگر خواستی این نماز را در روز بخوان و آن را بخشی از نمازهای نافله روز خود قرار بده.
فضیلت و ثواب نماز جعفر طیار
بدون شک این نماز از نمازهای پر فضیلت بوده و بعد از نماز های نافله روزانه، بنابر مستندات این نماز ثواب بسیار زیادی برای فرد دارد.
- مرحوم علّامه‌ی مجلسی در ربیع الاسابیع نوشته است: بعد از نوافل روز و شب ، نمازی به حسب صحّت سند و کثرت ثواب به این نماز نمی‌رسد.
- اسحاق بن عمّار از امام صادق (علیه السّلام) سۆال نمود: اگر کسی نماز جعفر را بخواند، آیا خداوند همان ثوابی که رسول خدا صلّی الله علیه وآله برای جعفر بیان نمود، برای این فرد نیز می‌نویسد؟ فرمود: به خدا قسم بله
- امام صادق (علیه السّلام) فرمود: هر کس هر روز نماز جعفر را بخواند، کارهای بد برای او نوشته نمی شود، و به ازای هر تسبیحی که در نماز بگوید، برای او حسنه‌ای نوشته میشود، و درجه‌ی وی در بهشت بالا میرود.
- علاوه بر این ابراهیم بن ابى البلاد نقل میکند که از امام رضا (علیه السّلام) ثواب نماز جعفر طیار را پرسیدم، فرمود: اگر گناهان کسی که این نماز را می‌خواند به تعداد شن‌هاى بیابان و به مقدار کف دریا باشد، خداوند وی را مى آمرزد! سپس ابراهیم گفت: پرسیدم: این آمرزش، اختصاص به شیعیان دارد؟ فرمود: بله، اختصاص به شما دارد.
- همچنین ابوحمزه‌ی ثمالی از امام باقر (علیه السّلام) نقل میکند که فرمود: رسول خدا(صلّی الله علیه وآله ) به جعفر بن ابی طالب فرمود: آیا نمی‌خواهی به تو نمازی را یاد دهم که اگر بخوانی ـ و مقدار گناهان تو به تعداد ریگ بیابان و کف دریا باشد ـ آمرزیده شوی؟ عرض کرد: بله ای رسول خدا و سپس این نماز را آموخت.
- امام باقر (علیه السّلام) به ابوحمزه‌ی ثمالی فرمود: در هر رکعت نماز جعفر، ۷۵ مرتبه تسبیحات خوانده میشود که جمعاً میشود ۳۰۰ تسبیح در چهار رکعت. خداوند این تسبیحات را مضاعف کرده، و به ازای آن، برای تو دوازده هزار حسنه می‌نویسد که هر حسنه معادل کوه احد و بزرگتر از آن میباشد.
ماجرای نماز جعفر طیار چیست و چرا به این نام مشهور شده است؟
جعفر طیار، از نخستین افرادی بود که به پیامبر(صلی الله علیه و آله) و دین اسلام ایمان آورده بود. او سرپرستی گروهی از مسلمانان که به دستور پیامبر (صلی الله علیه و آله) از مکه به حبشه مهاجرت کرده بودند، را بر عهده داشت. این نماز بدین جهت که هدیه ای از جانب پیامبر(ص) به جعفر بود، نماز جعفر طیار یا نماز حَبوَه (به معنی مالی که بدون منت و چشم داشت بخشیده میشود) معروف شد.
وقتی جعفر به حضور رسول خدا(صلى الله علیه وآله) رسید، پیامبر بسیار خوشحال شد و میان دو چشمان جعفر را بوسید و فرمود: اى جعفر! آیا به تو هدیه اى بدهم؟ عرض کرد: بله، یا رسول اللّه(صلى الله علیه وآله)! عمده مردم حاضر در آنجا فکر کردند، که حضرت مى خواهد طلا یا نقره به او هدیه دهد.
پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: عملى را به تو بیاموزم که اگر هر روز یا هر ماه و یا هر سالى یک بار به انجامش توفیق یابى، امید است که خداوند گناهانت را ببخشد، سپس این نماز را به وى آموخت.
نماز جعفر طیار و رفع مانع ازدواج از نظر آیت الله بهجت
آیت‌الله بهجت (رحمه‌الله) در موارد بسیاری که مردم برای مشکلات مانند: پیدا کردن شغل مناسب، مشکلات ازدواج و… راه حلی می‌خواستند، آنها را به خواندن نماز جعفر طیار راهنمایی میکرد. سپس میگفت: نماز جعفر را به ترتیب و با دعایی که در کتاب زادالمعاد آمده است بخوانید.
علاوه بر این فرمود: بعد از نماز و ادعیۀ آن به سجده روید و با چشم گریان اگرچه با قطرۀ اشکی که چشم تَر شود اشک بریزید و حاجتتان را بخواهید.
ثواب نماز جعفرطیار از نظر علامه مجلسی
علامه مجلسی نیز جزو عالمانی میباشد که تاکید بسیاری بر خواندن نماز جعفر طیار دارد. وی در کتاب زادالمعاد خود نوشته است: پس از نوافل یومیه، نمازی مانند این نماز به لحاظ سند و زیادی ثواب نیست. علاوه بر این در بخشی دیگر از کتاب خود اشاره کرده که: « مشهور بین علما این است که میتوان نماز جعفر را به‌جای نوافل یومیه خواند و ثواب هر دو برای او ثابت است. »
آیا میتوان ثواب نماز جعفر طیار را به اموات یا کسی هدیه کرد؟
بله،این نماز را میتوان به نیابت از اموات و شهدا خواند و یا ثوابش را به آنها هدیه کرد. هدیه کردن ثواب عمل به روح اموات و شهدا، هم باعث میشود درجات آنها در آن دنیا بیشتر شود و هم ثواب خود انسان را بیشتر میکند.
آیا نماز جعفر طیار قنوت دارد؟
عمل قنوت در نماز های واجب نیز مستحب بوده و در این نماز هم مستحب است که پس از رکعت دوم و بعد از حمد و سوره و ۱۵ ذکر تسبیحات اربعه، عمل قنوت را برجای آورید.