اعمال روز عرفه
اعمال شب عرفه دعای امام حسین (ع) در روز عرفه 
روز نهم: روز عرفه و از اعیاد بزرگ است، گرچه به اسم عید نامیده نشده و روزى است که خدا بندگانش را به عبادت و طاعت خویش دعوت کرده و سفره هاى جود و احسانش را براى آنان گسترده، و شیطان در این روز خوارتر و حقیرتر، و رانده تر و خشمناک تر از روزهاى دیگر است، و روایت شده که حضرت زین العابدین علیه السّلام در روز عرفه صداى سائلى را شنید که از مردم درخواست کمک می کرد، به او فرمود: واى بر تو، آیا در این روز از غیر خدا درخواست میکنى؟ ! و حال آنکه براى بچه هاى در رحم، در این روز امید می رود، که فضل خدا شامل حالشان گردد، و سعادتمند شوند.
و براى این روز چند عمل وارد است: اوّل: غسل.
دوم: زیارت حضرت سید الشّهداء علیه السّلام که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این است، و روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است [یعنى از افراد بسیارى نقل شده است] و اگر کسى در این روز توفیق یابد، که زیر قبّه مقدّسه آن حضرت باشد، ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر و بیشتر است، و کیفیت زیارت آن حضرت بعد از این در باب زیارات ان شاء اللّه تعالى مى آید.
سوم: پس از نماز عصر، پیش از آنکه مشغول خواندن دعاهاى عرفه شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز بجا آورد، و به گناهانش نزد خدا اعتراف و اقرار نماید، تا به ثواب عرفات دست یابد، و گناهانش آمرزیده گردد، آنگاه به اعمال و دعاهاى عرفه که از ائمه طاهره علیهم السّلام روایت شده است مشغول گردد، و آن اعمال و ادعیه بیشتر از ان است که به طور کامل در این مختصر ذکر شود ولى به اندازه ای که این کتاب گنجایش آن را داشته باشد نقل میکنیم.
شیخ کفعمى در کتاب «مصباح» فرموده: براى کسیکه از دعا خواندن ضعف پیدا نکند روزه روز عرفه مستحب است، و پیش از زوال [رسیدن آفتاب به وقت شرعى ظهر] غسل استحباب دارد، و همچنین زیارت امام حسین علیه السّلام در روزوشب عرفه مستحبّ است.
و چون وقت زوال رسید، زیر آسمان رود، و نماز ظهر را با رکوع و سجود نیکو بجا آورد، و چون از نماز ظهروعصر فارغ شود، دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول پس از سوره «حمد» سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از (حمد) سوره (کافرون) بخواند، پس از ان چهار رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت پس از سوره (حمد) پنجاه مرتبه سوره (توحید) بخواند.
فقیر میگوید: این نماز همان نماز حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام است، که در ضمن اعمال روز جمعه گذشت.
سپس شیخ کفعمى فرموده است: این تسبیحات را که از حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله روایت شده است، و سیّد ابن طاووس در «اقبال» ذکر فرموده بخوان:
سُبْحَانَ الَّذِي فِي السَّمَاءِ عَرْشُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْأَرْضِ حُكْمُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْقُبُورِ قَضَاؤُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْبَحْرِ سَبِيلُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي النَّارِ سُلْطَانُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْقِيَامَةِ عَدْلُهُ سُبْحَانَ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاءَ سُبْحَانَ الَّذِي بَسَطَ الْأَرْضَ سُبْحَانَ الَّذِي لا مَلْجَأَ وَ لا مَنْجَى مِنْهُ إِلا إِلَيْهِ.
منزّه است خدایى که عرشش در آسمان است، : منزّه است خدایى که حکمش در زمین است، منزّه است خدایى که فرمانش در گورهاست، منزّه است خدایى که راهش در دریاست، منزّه است خدایى که سلطنتش در آتش است، منزّه است خدایى که رحمتش در بهشت است، منزّه است خدایى که عدالتش در قیامت است، منزّه است خدایى که آسمان را برافراشت، منزّه است خدایى که زمین را بگسترد، منزّه است خدایى که پناهگاه و نجاتى از او جز به سوى او نیست
سپس صد مرتبه بگو:
سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ.
منزّه است خدا، و سپاس از آن خدا است، و معبودى جز خدا نیست، و خدا بزرگتر است.
و سوره «توحید» را صد مرتبه «ایة الکرسى» را صد مرتبه بخوان، و صد مرتبه بر محمّد و آل محمّد صلوات فرست، و ده مرتبه بگو:
لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ يُمِيتُ وَ يُحْيِي وَ هُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ.
معبودى جز خدا نیست، یگانه و بیشریک است، فرمان روایى و سپاس از ان اوست، زنده میکند و میمیراند، و میمیراند و زنده میسازد، و او زنده پاینده است، خیر تنها به دست اوست و او بر هرچیز تواناست.
و ده مرتبه:
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ
آمرزش میجویم از خدایى که معبودى جز او نیست، زنده و به خود پاینده است و به سوى او بازمیگردیم.
و ده مرتبه
يَا اللَّهُ
اى خدا
و ده مرتبه
يَا رَحْمَنُ
ای مهربان
و ده مرتبه
يَا رَحِيمُ
اى بخشنده
و ده مرتبه
يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ
اى پدید آورنده آسمانها و زمین، اى داراى شوکت و بخشش
و ده مرتبه
يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ
اى زنده اى پاینده
ده مرتبه
يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ.
اى نعمت افزا اى عطابخش.
و ده مرتبه
يَا لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ
اى که خدایى جز تو نیست
و ده مرتبه
آمِينَ
اجابت فرما
آنگاه بگو
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ يَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَيَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ يَا مَنْ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ يَا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَى وَ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ يَا مَنْ هُوَ الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى يَا مَنْ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ ءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و
خدایا از تو درخواست میکنم، اى کسیکه از رگ گردن به من نزدیکتر است، اى کسیکه میان انسان و دلش پرده میشود، اى کسیکه در چشم انداز برتر و افق آشکار است، اى کسیکه بخشنده و بر حکومت هستى قرار دارد، اى کسیکه چیزى مانندش نیست، و او شنوا و بیناست، از تو درخواست میکنم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست.
و حاجت خود را بخواه که به خواست خدا برآورده خواهد شد، آنگاه این صلوات را که از امام صادق علیه السّلام روایت شده بخوان، که هرکه بخواهد محمّد و آل محمّد علیهم السّلام را در فرستادن صلوات بر ایشان مسرور نماید، بگوید:
اللَّهُمَّ يَا أَجْوَدَ مَنْ أَعْطَى وَ يَا خَيْرَ مَنْ سُئِلَ وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْأَوَّلِينَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْآخِرِينَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْمُرْسَلِينَ اللَّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّدا وَ آلَهُ الْوَسِيلَةَ وَ الْفَضِيلَةَ وَ الشَّرَفَ وَ الرِّفْعَةَ وَ الدَّرَجَةَ الْكَبِيرَةَ اللَّهُمَّ إِنِّي آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ أَرَهُ فَلا تَحْرِمْنِي فِي [يَوْمِ ] الْقِيَامَةِ رُؤْيَتَهُ وَ ارْزُقْنِي صُحْبَتَهُ وَ تَوَفَّنِي عَلَى مِلَّتِهِ وَ اسْقِنِي مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَبا رَوِيّا سَائِغا هَنِيئا لا أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَدا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ اللَّهُمَّ إِنِّي آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ أَرَهُ فَعَرِّفْنِي فِي الْجِنَانِ وَجْهَهُ اللَّهُمَّ بَلِّغْ مُحَمَّدا صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مِنِّي تَحِيَّةً كَثِيرَةً وَ سَلاما
خدایا اى بخشنده ترین کسیکه عطا فرمود، و اى بهترین کسیکه درخواست شد، و اى مهربان ترین کسى که از او مهربانى خواسته شد، خدا درود فرست بر محمّد و آلش در بین گذشتگان، و بر محمّد و خاندانش در میان آیندگان، و بر محمّد و خاندانش در میان فرشتگان، و بر محمّد و خاندانش در میان رسولان.
خدایا عطا فرما به محمّد و خاندانش وسیله و فضیلت و شرف، و بلندى مقام و درجه والا.
خدایا ایمان آوردم به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) درحالیکه او را ندیدم، پس مرا در قیامت از دیدارش محروم مساز، و همنشینى با او را نصیبم فرما، و مرا بر دین او بمیران، و از حوضش سیرابم کن، نوشیدنى بدون تشنگى، دلنشین و گوارا که پس از آن هرگز تشنه نشوم، همانا تو بر هرچیز توانایى.
خدایا ایمان آوردم به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) درحالیکه او را ندیدم، پس در بهشت چهره اش را به من بشناسان.
خدایا به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) از سوى من تحیّت و سلام بسیار برسان.
پس دعاى امّ داود را که بیانش در ضمن اعمال ماه رجب گذشت بخوان، آنگاه این تسبیح را که ثوابش در زیادتى شماره نمیشود.
و ما میزان ثواب آن را به خاطر رعایت اختصار بیان نکردیم بگو:
سُبْحَانَ اللَّهِ قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ بَعْدَ كُلِّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ مَعَ كُلِّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ يَبْقَى رَبُّنَا وَ يَفْنَى كُلُّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحا يَفْضُلُ تَسْبِيحَ الْمُسَبِّحِينَ فَضْلاً كَثِيراً قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحا يَفْضُلُ تَسْبِيحَ الْمُسَبِّحِينَ فَضْلا كَثِيرا بَعْدَ كُلِّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً يَفْضُلُ تَسْبِيحَ الْمُسَبِّحِينَ فَضْلا كَثِيرا مَعَ كُلِّ أَحَدٍ،
منزّه است خدا، پیش از هرکس، و منزّه است خدا پس از هرکس، و منزّه است خدا با هرکس و منزّه است خدا، پاینده است پروردگار ما، و فنا مى پذیرد هرکس، و منزّه است خدا، تنزیهى که فزونى مى گیرد بر تنّزیه تنزیه کنندگان فزونى بسیار پیش از هرکس، و منزّه است خدا، تنزیهى که فزونى مى گیرد بر تنزیه تنزیه کنندگان فزونى بسیار پس از هرکس، و منزّه است خدا تنزیهى که فزونى می گیرد بر تنزیه تنزیه کنندگان فزونی بسیار به همراه هرکس،
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً يَفْضُلُ تَسْبِيحَ الْمُسَبِّحِينَ فَضْلاً كَثِيراً لِرَبِّنَا الْبَاقِي وَ يَفْنَى كُلُّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً لا يُحْصَى وَ لا يُدْرَى وَ لا يُنْسَى وَ لا يَبْلَى وَ لا يَفْنَى وَ لَيْسَ لَهُ مُنْتَهًى وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً يَدُومُ بِدَوَامِهِ وَ يَبْقَى بِبَقَائِهِ فِي سِنِي الْعَالَمِينَ وَ شُهُورِ الدُّهُورِ وَ أَيَّامِ الدُّنْيَا وَ سَاعَاتِ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ أَبَدَ الْأَبَدِ وَ مَعَ الْأَبَدِ مِمَّا لا يُحْصِيهِ الْعَدَدُ وَ لا يُفْنِيهِ الْأَمَدُ وَ لا يَقْطَعُهُ الْأَبَدُ وَ تَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ
و منزّه است خدا تنزیهى که فزونى میگیرد بر تنزیه تنزیه کنندگان فزونى بسیار، برای پروردگار ما پاینده است و هیچ کس نپاید، و منزّه است خدا تنزیهى که شمرده نشود، و دانسته نگردد و فراموش نشود و کهنه نمیگردد.
و فانى نمیشود، و برایش نهایتى نباشد، و منزّه است خدا تنزیهى که دوام یابد به دوامش، و باقى ماند به بقایش در امتداد سالهاى جهانیان، و ماههاى روزگاران، و روزهاى دنیا و ساعات شب و روز، و منزّه است خدا به ابدیت ابد، و همپاى ابد، آن تنزیهى که آن را عددى شماره نکند، و مدّتى فنایش نکند، و سرانجامى قطعش نکند، و بزرگ است خدا نیکوترین آفرینندگان.
سپس بگو:
سپس بگو
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَعْدَ كُلِّ أَحَدٍ
و سپاس خداى را پیش از هرکس، و سپاس خداى را پس از هرکس
تا آخر دعا، ولى به جاى هر سبحان اللّه بگو: الحمد لله و چون به احسن الخالقین رسیدى بگو: «لا اله الاّ اللّه قبل کل احد» تا آخر که بجاى سبحان اللّه «لا اله الاّ اللّه» میگویى، و پس از آن بگو: «اللّه اکبر قبل کل احد» تا آخر که بجاى سبحان اللّه: (الله اَکبر) میگوید.
سپس میخوانى دعاى «اللّهم من تعبّا و تهیا» را که در اعمال شب جمعه گذشت پس بخوان دعاى على بن الحسین علیهما السّلام را که شیخ طوسى در کتاب «مصباح المتهجّد» ذکر فرموده: اللّهم انت اللّه ربّ العالمین