مهر | دین و اندیشه | یکشنبه، 14 خرداد 1402 - 08:56
آنچه در اندیشه حضرت امام در آثار عرفانی، فلسفی و به ویژه در کتاب چهل حدیث امام، مورد توجه قرار گرفته و در واقع نکاتی هستند که در اندیشه امام تنیده شده و قابل تفکیک از اندیشه امام نیست.
خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه-نگار احدپور اقبلاغ: امروز چهاردهم خرداد سالروز ارتحال جانسوز حضرت امام خمینی (ره) رهبرکبیر انقلاب اسلامی ایران است.رهبری اندیشمند که با انقلاب و تحولی شگرف در دنیای امروز، میراثی ماندگار از خود برای مردم و نظام جمهوری اسلامی بر جای گذاشته است.
حضرت امام (ره) به عنوان یک عالم برجسته در حوزه‌های مختلف مثل عرفان، فقه، فلسفه از یک طرف و از طرف دیگر در عرصه عمل و نظر میراث مختلفی بر جای گذاشته است.
احیای نقش دین در عرصه سیاسی، اجتماعی و بین المللی، تاکید بر رابطه دین و سیاست، تاکید بر مردم سالاری دینی، تاکید بر حقوق شهروندی، عدالت اجتماعی و....
بخشی از اندیشه گرانبهای ایشان است که در آثار برجای مانده از ایشان، به چشم می‌خورد.
به مناسبت سالروز رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی و در راستای بررسی اندیشه ایشان در خصوص پاسخگویی به مشکلات و مسائل بشر امروزی، به گفت و گو با حجت الاسلام دکتر علی کمساری، سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) پرداختیم که مشروح آن در ادامه تقدیم می‌شود:
حجت الاسلام کمساری در گفتگو با مهر بیان کرد: شاید بتوان گفت که اصلی ترین هدف و جهت گیری اندیشه‌های حضرت امام (ره) همین موضوع پاسخگویی به نیازهای بشر در عصر امروز، یعنی اعتلای جامعه انسانی و رفع گرفتاری‌ها و موانع پیشرفت و تعالی بشریت در ظرف ایران است.
وی افزود: اندیشه امام اندیشه‌ای است که در چارچوب ایران شکل می‌گیرد و رشد پیدا می‌کند و البته خود را محدود در مرز جغرافیایی ایران نمی بیند و درواقع یک اندیشه فرا جغرافیایی و فرامرزی است.
اندیشه امام (ره) به فکر نجات همه بشریت است.
همانند همه مصلحان بزرگ تاریخ که اندیشه شأن نسخه‌ای برای دردهای همه بشریت ارائه می‌کند، فارغ از اینکه در اجرایی و عملیاتی شدن این نسخه، به چه میزان توفیق حاصل شود.
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) با بیان اینکه چنین اندیشمندی به منافع یک جمع خاص نمی‌اندیشد، بلکه به منافع انسانی توجه دارد، گفت: حضرت امام (ره) نیز از همان الگوی مصلحان بزرگ تاریخ پیروی می‌کند و با اندیشه‌های راهگشای خود به نجات و تعالی بشریت می‌پردازد.
این واقعیتی است که به عنوان یک اصل ثابت می‌توان بدان اشاره کرد.
حجت الاسلام کمساری عنوان کرد: نکته مهم دیگری که در آثار امام راحل به چشم می‌خورد این است که برای این تعالی و پیشرفت چه باید کرد؟
و چه موانعی بر سر راه این تعالی قرار دارد.
در اندیشه حضرت امام (ره) به چند نکته مهم توجه شده، نخست اینکه آفرینش انسان به گونه‌ای است که از اسارت‌های مادی و نفسانی و شیطانی آزاد است و و روح و شخصیت او در بند نیست، هیچکس حق ندارد انسان را در قیدهای مادی و قیدهای تعریف شده شیطانی محدود کند.
نفی استبداد و استکبار از جمله مهمترین میراث امام راحل برای مردم ایران است
وی افزود: اولین فریادهایی که حضرت امام به عنوان یک مصلح اجتماعی بر می‌دارد، در همین خصوص است، ایشان مقتدرانه به مسئله نفی استبداد می‌پردازد.
استبداد سیاسی که در آن زمان وجود داشته و زنجیرهای استبداد دست و پای آزادی ایران را در غل و زنجیر کرده بود و ایران از هر سو در معرض تهدیدهایی بود که آزادی و ارتقا او را محدود می‌کرد.
کمساری خاطرنشان کرد: حضرت امام در راستای آزادی ایران و ایرانی از بند استبداد و اعتلای هویت ایران و هویت مردم ایران کوشید،.
شواهد این امر هم در مقاطع مختف تاریخی فراوان است که نشان می‌دهد امام خمینی (ره) در جاهای مختلف ورود می‌کند و با نفی استبداد و نفی استکبار و با فریاد استقلال و آزادی ایران و ایرانی.
این امر را به عنوان یک هدف پیش می‌برد.
وی با اشاره به موضوع کاپیتولاسیون بیان کرد: نمونه بارز این تلاش که حضرت امام (ره) بسیار هم بابت آن هزینه دادند، مسئله کاپیتولاسیون به عنوان که یک حادثه تاریخی بود که شرافت و حریت ایرانی را هدف گذاری کرده بود و هویت ملی ایران و ایرانی را جریحه دار کرده بود.
در این هنگام حضرت امام به عنوان یک رهبر انقلابی وظیفه خود را انجام داده وبا این ننگ تاریخی مبارزه کرد و هزینه هم داد و منجر به دستگیری و تبعید ایشان شد.
هر زمان که حضرت امام (ره) احساس می‌کرد که مصوبه، قانون و رویکرد و عملکردی، این وجه (مبارزه با استبداد و استکبار) را محدود می‌کند، مبارزه می‌کرد.
در نگاه امام خمینی نگرش به عدالت نه تنها بی ارتباط با مسائل اجتماعی نیست بلکه زمینه ساز عدالت سیاسی نیز می‌باشد، حکومت و تشکیل حکومت اسلامی یک وسیله و ابزاری برای تحقق عدالت در جامعه و جلوگیری از انحراف و پرورش نفوس آدمیان و تهذیب آنها می‌باشد
ظلم ستیزی با اندیشه امام عجین بود
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) در ادامه گفت: در حوزه عدالت، یکی از شعارهای اصلی امام عدالت خواهی و نفی ظلم و تبعیض است و هرآنچه عدالت را زیر سوال می‌برد.امام (ره) از همان آغاز با مفهوم عدالت خواهی و ظلم ستیزی آشنا شد چون که شاهد ستمگری، بی عدالتی و تبعیض‌های رژیم پهلوی بودند این گونه بود که عدالت خواهی و ظلم ستیزی با وجود امام عجین شد و به صورت یکی از اساسی‌ترین تمهیدات و مقولات اندیشه‌های امام خمینی درآمد.
وی گفت: امام خمینی (ره) نسبت به عدالت، قسط و برابری با دیدی گسترده و عمیق نگریسته و آن را از زوایای مختلف مورد ارزیابی قرار داده است.
در نگاه امام خمینی نگرش به عدالت نه تنها بی ارتباط با مسائل اجتماعی نیست بلکه زمینه ساز عدالت سیاسی نیز می‌باشد.
حکومت و تشکیل حکومت اسلامی یک وسیله و ابزاری برای تحقق عدالت در جامعه و جلوگیری از انحراف و پرورش نفوس آدمیان و تهذیب آنها می‌باشد.
ایمان و باور به خداوند متعال، موجب سعادت ابدی انسان می‌شود
کمساری بیان کرد: آنچه که از منظر امام خمینی (ره) به عنوان یک شخصیت دینی و عالم دینی حائز اهمیت است، تعالی بشر در سایه سار ایمان به خداوند متعال، باورهای الهی و عمل به دستورالعمل‌های دین است.
از نظر امام، در صورتی که انسان در سایه ایمان به خداوند باشد می‌تواند به رشد و سعادت ابدی برسد.
وی در ادامه تصریح کرد: مواردی که ذکر شد، مجموعه‌ای از اضلاع اندیشه امام است که می‌توان به خوبی اعتلا، ارتقا و رشد جامعه اسلامی را در آن دید.
امام با هرگونه تبعیض مخالف بود.
کمساری افزود: امام توجه ویژه به مستضعفین داشت، هم در موضع سخن و اندیشه و هم در موضع عمل، ایشان سعی می‌کرد مانند سایر مردم زندگی کند، و تلاش می‌کرد فرصت‌ها و منابع کشور را بین همه مردم به ویژه فقرا و مستضعفین تقسیم کند.
پاسخگویی به نیازهای بشر در اندیشه امام (ره)
وی خاطر نشان کرد: آنچه در اندیشه حضرت امام در آثار عرفانی، فلسفی و به ویژه در کتاب چهل حدیث امام، مورد توجه قرار گرفته، همه اشاره به همین معانی دارند و در واقع نکاتی هستند که در اندیشه امام تنیده شده و قابل تفکیک از اندیشه امام نیست و به نوعی استراتژی همواره امام پرداختن به این واقعیت یعنی پاسخگویی به نیازهای بشر در عصر امروز است.
دکتر کمساری ادامه داد: در پاسخ به اینکه اندیشه‌های امام راحل به چه میزان در کشور عملیاتی و اجرایی شده باید گفت که الحمدلله در حوزه استقلال امروز در جامعه سربلند هستیم، در استمرار اندیشه امام و عمل به آن، امروز کشور ما یک کشور مستقلی و سلطه ناپذیر است.
امروز دیگر هیچ کشور ابرقدرتی نمی‌تواند برای ما تعیین تکلیف کند و اگر هم مسئله‌ای باشد، ما در مقابل زورگویی زورگویان مقاومت می‌کنیم و در واقعاً استقلال کشور ما ذره‌ای خدشه دار نشده و نخواهد شد.
در زمینه توجه به محرومین و مستضعفین عالم در این روزگار نیز ایران محور مقاومت است.
عدالت اجتماعی و اقتصادی در جامعه با اندیشه‌های امام فاصله دارد
سرپرست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در پایان گفت:در برخی ابعاد مانند مسئله عدالت اجتماعی و عدالت اقتصادی، هنوز راه‌های طی نشده بسیاری وجود دارد، گره‌ها و انحرافی در مسئله عدالت و تأمین عدالت برای همه آحاد جامعه، به وجود آمده و قاعدتاً فاصله‌هایی وجود دارد، اتقافی که می‌افتد مانند رانت خواری‌ها، اختلاس‌ها و … هیچ نسبتی با اندیشه امام و آرمان‌های انقلاب وجود ندارد.
درواقع آرمان‌های امام و انقلاب هیچکدام موید برخی اتفاقاتی که در این خصوص می‌افتد نیست.
لینک کوتاه خبر